26- رحلت آية الله العظمى اراكى
در تاريخ اول آبان ماه 1373 به خاطر عروض يك بيمارى كه براى
آيةاللهالعظمىاراكى به وجود آمده بود در بيمارستان شهيد رجايى تهران بسترى شدند
رهبر معظمانقلاب، رياست جمهور و ديگر شخصيتهاى مذهبىو سياسى از ايشان عيادتكردند
پزشكان و پرسنل بيمارستان از هر جهت در خدمتبودند اين دوران چهلروز طول كشيد. سعى
و كوشش اطباء به جايى نرسيد و بالاخره در شب چهارشنبهنهم آذرماه 1373 چشم از جهان
ماده بست و جهان اسلام و تشيع را به سوگ خودنشاند.
به محض انتشار اين خبر (كه ساعت 12 نيمه شب چهارشنبه از صداىجمهورى اسلامى
ايران و سپس در اخبار صبحگاهى پخش شد) مردم ضمن اينكهبه هم تسليت مىگفتند خود را
آماده عزادارى مىنمودند.
هيات دولت روز چهارشنبه را تعطيل رسمى و تا يك هفته عزاى عمومىاعلام كرد.
از اول صبح جمع كثيرى از دوستداران مرجعيت و روحانيتبا تجمع درمقابل درب
بيمارستان شهيدرجايى در حال كه اشك از چشمانشان جارى بودو منتظر آخرين وداع با مرجع
بزرگ شيعيان بودند به سوگوارى پرداختند.
و نماينده مقام معظم رهبرى حجةالاسلام والمسلمين محمدى گلپايگانى،رئيس جمهور،
رئيس مجلس شوراى اسلامى و جمعى از مقامات كشورى و مذهبىبا حضور در بيمارستان اين
ضايعه اسفناك را به بازماندگان ايشان تسليت گفتند.
در اين حال از طرف ستاد برگزارى مراسم اطلاعيهاى به اين شرح منتشر شد:
«پيكر مطهر حضرت آيةاللهالعظمى اراكى ظهر امروز (چهارشنبه) طىمراسمى با حضور
آيةالله خامنهاى رهبر معظم انقلاب و جمعى از مقامات بلندپايهكشورى و لشگرى و
انبوه مردم عزادار از مقابل بيمارستان شهيد رجايى تا ميدانراهآهن تشييع مىشود و
از آنجا به قم انتقال داده مىشود و صبح فردا (پنجشنبه)ساعت 9 از مقابل مسجد امام
حسن قم تشييع و در جوار مرقد مطهر حضرتمعصومهعليها السلام به خاك سپرده مىشود.»
سيل جمعيت از قم و برخى شهرستانهاى ديگر و از اطراف تهران به طرفبيمارستان
شهيدرجايى جارى بود.
در ساعت 30/12 از محوطه بيمارستان قلب شهيد رجايى تشييع آن پيكرپاك با جمعيت
مليونى آغاز شد عزاداران با شعار:
لااله الاالله محمدرسوالله;
عزا عزاست امروز روز عزاست امروز;
مرجع تقليد ما پيش خداست امروز;
پيكر مطهر معظمله را بر روى دست داشتند.
انبوه جمعيت عزادار كه در خارج بيمارستان بودند با ديدن پيكر پاك آنمرحوم با
فريادهاى اللهاكبر به شيون و زارى پرداختند و به سر و سينه مىزدند.
تعدادى از عزاداران در بين جمعيت از حال رفته و بيهوش شدند كه توسطآمبولانسها
به بيمارستانهاى مجاور منتقل شدند.
و بالاخره حدود ساعت 13 تشييع به طرف ميدان راه آهن شروع شد در اينمراسم رهبر
معظم انقلاب، رياست جمهور، مرحوم حجةالاسلام والمسلمين حاجسيداحمد آقا خمينى و
جمع كثيرى از رجال و شخصيتهاى علمى، مذهبى،مملكتى شركت كردند.
جمعيت تشييع كننده آنقدر زياد بود كه تشييع بسيار كند انجام مىشد بهطورى كه طى
مسير ميان بيمارستان تا ميدان راه آهن حدود چهار ساعت طولكشيد و نزديك ساعت 17
اتومبيل حامل جنازه از ميدان بهمن به طرف قم رهسپارشد و اين در حالى بود كه ازدحام
جمعيتبه حدى بود كه حركت در اين ميدانتقريبا غير ممكن بود.
در مراسم تشييع پيكر پاك آن مرجع عظيمالشان تعدادى از خارجيان مقيمتهران در
گوشه و كنار خيابانها ديده مىشدند كه با تعجب و بهتزده به سيل عظيمجمعيت نظاره
مىكردند.
يك فرانسوى به يكى از خبرنگاران گفت تا كنون در طول عمرم چنينجمعيتى را يكجا
نديده بودم.
يك خانم مسيحى كه در گوشه خيابان ولى عصر ايستاده بود به يكى ازخبرنگاران گفت:
امروز از روزهايى است كه مجددا مسلمانان يكپارچگى، اتحادو يكدلى خود را با يكديگر
به نمايش گذاشتند.
لحظاتى كه مردم رهبر معظم انقلاب دامتبركاته را در ميان خود و همراهخود در اين
تشييع ديدند عزادارى و شور و شيون و گريه و شعار به اوج خودرسيده بود.
و همانطور كه تحليلگران سياسى داخل و خارج كشور در روزهاى بعد گفتنداين تشييع
جنازه بار ديگر علاقه جدى مردم را به اسلام و رسولخدا و اهلبيت اوو نواب امام
زمان(عج) و روحانيت و نظام اسلامى به وضوح نشان داد. آرى مراسمخاكسپارى رجال الهى
مانند دوران حياتشان مىتواند موجب تقويت ايمان مردمو گسترش اسلام و تبليغ و ترويج
آن گردد.
شهر مقدس قم غرق غم و عزا و ماتم، منتظر ورود جنازه بود. مردم تا بيرونشهر به
استقبال جنازه رفته بودند. شب شد و بالاخره آن پيكر مطهر را به خانهاشبردند همان
خانه كه سالها در آنجا خدا را عبادت كرده بود خانهاى كه با صداىقرائت قرآن او
آشنا بود منزلى كه گواه بر شببيدارى و تهجد او بود خانهاى كه خانهاميد همگان
بخصوص محرومان بود. خانهاى كه در و ديوارش صداى گريهو زمزمههاى آقا را در
عزادارى امام حسينعليه السلام در گوش داشت منزلى كه به صداقتبه صدق، صفا، تقوى،
عدالت، خداترسى، بىهوايى، عبادت و مناجات صاحبمنزل شهادت مىداد.
شبانه مراسم تغسيل و تحنيط و تكفين توسط برخى از روحانيان عزيزانجام و براى صبح
جنازه را به مسجد امام حسن كه در مدخل شهرستان قم واقعشده بردند.
به مناسبت اين تشييع عظيم قم علاوه بر چهارشنبه روز پنجشنبه هم تعطيلرسمى بود
سيل جمعيتبه طرف مسجد مذكور در حركتبود و بايد گفت مردميكپارچه در اين تشييع
شركت كردند.
شهر مقدس قم روز پنجشنبه در سوگ فراق حضرت آيةاللهالعظمى اراكىمرجع فقيد
جهان تشيع به عزا نشسته بود.
موج خروشانى از عزاداران و سوگواران از اولين ساعات صبح از گوشه وكنارشهر
قمبهسوى مسجدامامحسن مجتبىمحلىكه ازآنجا پيكرمطهر حضرتآيةاللهالعظمىاراكى
تشييع مىشد، سرازير وهرلحظه بر تعدادآنان افزوده مىشد.
زنان و مردان و كودكان همه با جامههاى سياه اجتماع بزرگى را در خيابانهاو
كوچههاى منتهى به مسجد امامحسن مجتبى ترتيب داده بودند.
سوگواران بىصبرانه منتظر بودند پيكر مطهر مرجع بزرگ شيعه از اين مسجدتشييع و به
سمتحرم مطهر انتقال داده شود.
هياتهاى مختلف عزادارى در حالىكه در سوگ مرجع فقيد شيعه، پرچمهاىسياه و
تصاويرى از معظمله را با خود حمل مىكردند در حوالى مسجد امامحسنمجتبى به
سوگوارى مشغول بودند، صداى روحبخش قرآن كريم در شهر مقدس قمطنينانداز شده بود.
روحانيون، فضلا و طلاب ايرانى و غير ايرانى نيز در خيل عظيمتشييعكنندگان حضورى
فعال داشتند.
مقارن ساعت 20/9 پيكر مطهر حضرت آيةاللهالعظمى اراكى از مسجدامامحسن مجتبى(ع)
قم خارج و بر دوش خيل عظيم سوگواران بهسوى حرم مطهرروانه شد.
به هنگام خارج كردن تابوت حامل پيكر آن فقيه جليلالقدر سيل جمعيتعزادار آن را
مانند نگينى دربرگرفته و با حزن و اندوه تشييع كردند.
شخصيتهاى سياسى مذهبى كشور در مراسم تشييع پيكر مطهر حضرتآيةاللهالعظمى اراكى
در قم شركت كردند.
در اين مراسم معاون اول رئيس جمهورى، وزير كشور، اعضاى جامعهمدرسين، اعضاى مجلس
خبرگان، اعضاى شوراى نگهبان و اساتيد حوزه علميه قمحضور داشتند.
حضور گسترده طلاب غير ايرانى مقيم حوزه علميه قم در مراسم تشييع
پيكرآيةاللهالعظمى اراكى بسيار چشمگير بود.
طلاب خارجى در قالب هياتهاى عزادار از اولين ساعات بامداد در مسجدامامحسن(ع)
اجتماع كردند و به عزادارى پرداختند.
مراسم سوگوارى آنان كه بىوقفه بر سروصورت خود مىزنند صحنهارزشمندى از وفادارى
امت اسلامى ايران به مقام مرجعيت و زعامتشيعه رابهتصوير كشيده بود.
حضور انبوه علما، اساتيد و طلاب در طول مسير تشييع پيكر پاك
حضرتآيةاللهالعظمى اراكى در قم، جلوه خاصى به مراسم امروز داده بود.
تشييعكنندگان با شعار:
عزاعزاست امروز روز عزاست امروز، خامنهاى مرجع صاحب عزاستامروز، در حالىكه
لباسهاى سياه برتن كرده و گل بر سر و صورت خود مىماليدند بامرجع تقليد خود وداع
كردند.
ازدحام جمعيتبهحدى بود كه عبور اتومبيل حامل پيكر مطهر آن عالمجليلالقدر
بهكندى صورت مىگرفت.
در ساعت 11، سيل جمعيت مشايعتكننده بهسوى حرم مطهر حضرتمعصومه(س) همچنان جارى
بود.
سيل خروشان جمعيت عزادار از همه نقاط شهر مقدس قم بهسوى حرممطهر حضرت
معصومه(س) سرازير شده بود.
در حوالى حرم مطهر حضرت معصومه(س) جلوهاى از اخلاص و ارادت بهمقام مرجعيت و
زعامتشيعه بهچشم مىخورد.
درياىبيكران ازانسانهاى عزادار درخيابانهاىمنتهىبهحرممطهر بىصبرانهدر
انتظار رسيدن اتومبيل حامل پيكر مطهر آن زعيم عاليقدر بسر مىبردند.
عزاداران با چشمانى اشكبار صحنهاى وصفناپذير از عشق و محبتبهمرجعيت را
بهنمايش گذاشتند.
تعداد جمعيت مشايعتكننده در ميدانهاى امامخمينى و مطهرى بهقدرىبود كه
اتومبيل حامل پيكر مطهر قادر به ادامه حركت نبود.
بيش از 115 اكيپ از اورژانس شهرستان قم و نيروهاى امدادى در مسيرهاىعبور ماشين
حامل پيكر مطهر آيةاللهالعظمى اراكى مستقر شده بودند.
چندين نفر از تشييعكنندگان را كه بر اثر ازدحام جمعيت مصدوم شدند تحتمداوا و
يا به مراكز درمانى انتقال داده بود.
همچنين كليه مراكز درمانى براى تسهيل در مداواى افراد مصدوم در مراسمتشييع به
حالت آمادهباش درآمده بود.
نيروهاى انتظامى در مراسم تشييع پيكر آيةاللهالعظمى اراكى با بهرهگيرى ازهمه
امكانات خود براى برقرارى نظم مسير مراسم در تلاش بودند.
فعاليت چشمگير نيروى انتظامى موجب شد كه مراسم تشييع با وجود ابرازاحساسات شديد
سوگواران به آرامى انجام شود.
هدايت وسائط نقليه به مسيرهاى از پيش تعيين شده موجب تسهيل دررسيدن مردم از گوشه
و كنار شهر به خيابانهاى عبور اتومبيل حامل پيكرآيةاللهالعظمى اراكى شد.
عليرغم فعاليت چشمگير نيروهاى انتظامى در برخى از مسيرهاى عبور پيكرمطهر
آيةاللهالعظمى اراكى، شدت ازدحام وقفههاى كوتاهى در عبور ماشين حاملپيكر فقيه
شيعه ايجاد كرد.
پيكر مطهر حضرت آيةاللهالعظمى اراكى مقارن ساعت 15/11 دقيقه واردصحن حرم مطهر
حضرت معصومه(س) شد.
اطراف حرم مطهر حضرت معصومه(س) مملو از جمعيت عزادار است.
پيكر مطهر حضرت آيةاللهالعظمى اراكى مرجع تقليد شيعيان جهان مقارنساعت 40/11
دقيقه امروز پس از اداى نماز ميت، جهت تدفين وارد مسجد بالاسرحرم حضرت معصومه(س)
شد.
مراسم اداى نماز ميتبر پيكر حضرت آيةاللهالعظمى اراكى مقارن ساعت40/11 دقيقه
به امامت آيةالله بهجتيكى از علماى بزرگ حوزه علميه قمانجام شد.
در اين مراسم جمعى از شخصيتهاى حوزوى و مملكتى و انبوه امت متدينشركت داشتند.
در مراسم تدفين، حجةالاسلام والمسلمين محمدى گلپايگانى نماينده رهبرمعظم
انقلاب، معاون اول رئيس جمهورى و بسيارى از شخصيتهاى سياسىو مذهبى با آن عالم
جليلالقدر وداع كردند.
به هنگام ورود آن پيكر مطهر، موج خروشان جمعيت عزادار همراه با نداىروحبخش قرآن
فضاى پرشور و معنوى را بوجود آورد كه در اثر ازدحام جمعيتحمل پيكر براى مدت كوتاهى
با وقفه مواجه شد.
پيكر آن عالم جليلالقدر پس از بجاآوردن مراسم ويژه مذهبى در مسجدبالاسر حضرت
معصومه كنار تربت مطهر مفاخر حوزه علميه قم حضرات آياتعظام حائرى، خوانسارى، صدر و
گلپايگانى و ديگر علماى بزرگ تشيع بهخاكسپرده شد.
ستاد زائرين شهرستان قم براى اسكان بيش از 300 هزار تن از سوگوارانمرجع تقليد
شيعيان جهان تدارك ديده بود.
اين ستاد كليه مساجد، تكايا، مدارس را براى اسكان سوگواران مراسم تشييعحضرت
آيةاللهالعظمى اراكى بسيج كرده بود.
مسؤول اين ستاد اعلام كرد 300 هزار نان در ميان عزاداران توزيع شدهاست. وى
افزود 300 دستگاه اتوبوس بنز كار نقل و انتقال مشايعتكنندگان رابرعهده دارند.
حجةالاسلام والمسلمين حاج سيد احمد خمينى در مراسم تشييع و تدفينمرجع بزرگ
شيعيان جهان «آيةاللهالعظمى اراكى» حضور يافت و مراتب تسليتخود را به
بازماندگان و اعضاى بيتشريف آن عالم ربانى اعلام كرد.
متاسفانه شش تن از عزاداران مرجع عاليقدر جهان تشيع در مراسم تشييعپيكر مطهر
حضرت آيةاللهالعظمى حاج شيخ محمدعلى اراكى بر اثر شدت ازدحامجمعيت جان باختند.
يك منبع موثق در بخش اورژانس بيمارستان قم اسامى جانباختگان راسعيد ملكزاده،
على كشاورز، محمد مجتبىزاده، ذاكر حسين صفرى، عمرانحبيبى ذكر كرد.
وى افزود از اين تعداد هويتيك نوجوان 16 ساله مشخص نشده است.
در اينجا مناسب است از اين عزيزان كه به خاطر كثرت جمعيت و فشارو ازدحام پشت درب
ورودى حرم حضرت معصومه(ع) جان خود را از دست دادندو شهيدگونه از دنيا رفتند يادى
شود و ضمن عرض تسليتبه خانوادههاى آنعزيزان از خداى متعال برايشان طلب رحمت
كنيم.
و همچنين در مراسم تشييع پيكر مطهر حضرت آيةاللهالعظمى اراكى پنجاهنفر نيز
مصدوم شدند كه بيشتر آنان پس از درمان سرپايى در مراكز درمانى قممرخص شدهاند.
پس از خاك سپارى مسجد اعظم تا يك هفته از صبح تا شب و تا هفتهها شبهاشاهد مراسم
بزرگداشت اين فقيد عزيز بود.
شب جمعه مجلس بسيار با شكوهى از طرف مقام معظم رهبرى در مسجداعظم بر پا گشت كه
يكى از فاتحههاى نمونه حوزه علميه قم بود و نيز روز شنبهفاتحهاى بسيار مجلل از
طرف مقام معظم رهبرى با حضور معظمله و خاندانآيةاللهالعظمى اراكى و شخصيتهاى
مذهبى و سياسى در مسجد مدرسه شهيدمطهرى (سپهسالار) برگزار شد.
و چون به مناسبتبزرگداشت رحلت اين مرجع عظيمالشان حوزه علميه قميك هفته تعطيل
بود در تمام ايام هفته صبح و عصر و شب در مسجد اعظم قممجلس ترحيم برقرار بود و پس
از يك هفته شبها اين مجالس ادامه داشت.
البته در سراسر مملكت و نيز در خارج از كشور مجالس و محافل بىشمارىبه اين
مناسبت منعقد شد كه اگر بخواهيم ياد كنيم فقط فهرست آنها چند صفحهخواهد شد.
در پاكستان و همچنين كشمير سه روز عزاى عمومى اعلام شد در هندو بنگلادش مسلمانان
به سوگ نشستند، در لبنان عزاى عمومى اعلام گشت، و درتركيه شيعيان نيز سه روز عزاى
عمومى اعلام كردند، در دمشق با شركت دوستانو شيعيان، مجلس ترحيم باشكوهى برگزار
گشت.
اين عزاداريها، احترام و تكريمها، محافل و مجالس در داخل كشور و خارجآن ادامه
داشت و بالاخره در چهلمين شب درگذشت اين عالم بزرگوار از طرف بيترفيعش مجلس ترحيمى
در مسجد اعظم برپا و ضمن تكريم از مقام مرجعيت، ازعلما، بزرگان، شخصيتها و قاطبه
مردم و اين همه اظهار لطف، علاقه، محبتو قدردانى شد و مجالس پايان يافت.
و در اولين سالگرد آن مرحوم كه مصادف با دومين سالگرد مرحومآيةاللهالعظمى
گلپايگانى بود به منظور تكريم هردو بزرگوار از طرف مقام معظمرهبرى و نيز از طرف
بيتشريف آيةاللهالعظمى اراكى و بيتشريف آيةاللهالعظمىگلپايگانى و همچنين از
طرف جامعه مدرسين حوزه علميه قم مجالس با شكوهىدر قم با حضور مراجع تقليد و
نماينده مقام معظم رهبرى و علما و اساتيد و عموممردم برپا شد.
27- تسليتها
در پى رحلت آيةاللهالعظمى اراكى رضوانالله تعالى عليه پيامهاى تسليتو اظهار
همدردى كه از سراسر جهان، بخصوص ممالك اسلامى و به ويژه ازسراسر ايران خطاب به رهبر
معظم انقلاب دامتبركاته، مراجع و علماء قم،بيت رفيع آيةاللهالعظمى اراكى و
آيةالله مصلحى، به صورت تلگراف،اعلاميه نامه و غيره ارسال شده است اگر گردآورى شود
خود كتابى جداگانهرا تشكيل مىدهد.
در اين بخش فقط تعدادى از مهمترين پيامهاى تسليت درج شده است.
پيام تسليت رهبر معظم انقلاب دامتبركاته
بسماللهالرحمنالرحيم، انالله و انااليه راجعون
با تلخكامى و اندوه اطلاع يافتيم كه عالم ربانى، فقيه اهلبيت عصمتو طهارت،
شيخالفقهاءوالمجتهدين مرجع اعلاىشيعه، حضرت آيةاللهالعظمىآقاى حاج شيخ محمدعلى
اراكى دار فانى را وداع گفته و جهان تشيع را به سوگخود نشانيدند.
اين عبد ممتحن خدا و عالم زاهد و پارسا و اين ذخيره گرانبهاى الهىدر روزگار ما
و اين بقيه سلف صالح و يادگار اساتيد علم و عمل و تقوا از جملهبرگزيدگانى بود كه
عمر طولانى و پربركت را بىكمترين خدشه و شائبهاىدر طهارت و نزاهت و قداست و
معنويتبه سرآوردند، راه خدا را با گامى استوارو ارادهاى خللناپذير طى كرد و يك
قرن دل و جان منور و پاكيزه خود را در برابرجلوههاى رنگارنگ دنياى فانى، تسليم
ناپذير و تسخير ناپذير نگاه داشت.
در امتحانهاى دشوارى كه در يك زندگى صد ساله و در حوادث بزرگو كوچك آن در برابر
هر كسى قرار مىگيرد مانند كوه استوار و بىتزلزل باقى ماند.هرگز به دنيا و مقام و
جلال آن نينديشيد و هرگز احساسات شخصى ايشان را ازشناختن و پيمودن راه خدا باز
نداشتبه سوى شهرت و محبوبيت و مقبوليتقدمى بر نداشت و آنگاه كه مقدسترين و
گراميترين نوع شهرت و محبوبيتباانتخاب شدن از سوى ميليونها انسان مؤمن به مرجعيت
تقليد به سراغ ايشان آمد باآن بسى كريمانه و بزرگ منشانه روبرو شد اگر چه حاجت مردم
را برآورد و از آنان درراه خدا دستگيرى كرد، اما خود همان عبد محتاج رحمت الهى باقى
ماند و دلخاشع و روح پارساى خود را با محبت الهى و ولايت اولياى معظم خدا بيش
ازپيش پيوند زد.
اكنون آن جان پارسا به ملكوت اعلى پيوسته و آن دامان پاك از عالم مادهبرچيده
شده است. او از حقيقت «لاخوف عليهم و لاهم يحزنون» برخوردار و بهمجاورت ارواح
مطهره اولياء و صلحا سرافراز است ولى جهان تشيع و حوزههاىعلميه عزادارند.
اينجانب اين ضايعه بزرگ را به ساحت مقدس حضرت ولىاللهالاعظمارواحنا فداه و به
فرزندان گرامى و فاضل و يتشريف ايشان و نيز به عموم شيعيانجهان و ملتبزرگ ايران
به ويژه به علماى اسلام و حوزههاى علميه مخصوصاحوزه عظيمالشان قم كه اين بزرگوار
يكى از بنيانگذاران و استوانههاى آن بودندتسليت مىگويم.
بىشك حوزه علميه فياض و پربركت قم صدقه جاريهاى است كه جهاناسلام در آزمونهاى
دشوار و در امر تقليد و هدايت عام دينى مىتواند از بركات آناستفاده كند. اين
حوزهاى كه در دوران معاصر منشا بزرگترين و پاكترين انقلابجهان شد و رهبرى همچو
شخصيت درخشان و كمنظير امام خمينى-رحمةاللهعليه- را به جهان اسلام هديه كرد و
ذخيره گرانبهايى چون مرحوم آيةاللهالعظمىاراكى را كه ساليانى در حريم خويش براى
لحظه نياز جامعه اسلامى محفوظ داشتهبود به هنگام، تقديم امت اسلامى كرد، امروز نيز
علىرغم دشمنان اسلام، منبععظيم و تمام نشدنى رجال فقاهت و تقوا است. امروز
بحمدالله شخصيتهاى علمىبزرگ در آن حوزه پرفيض و پر بركتسرگرم تحقيق و تدريس و
ربيتشاگردانو فراهم آوردن آثار علمى و تهذيب نفس و كمك به امت مسلمانند و به
فضلالهىنياز مردم به مرجع تقليد جامعالشرايط از آن حوزه مباركه برآورده گرديده
است.البته دشمنان اسلام از سالها پيش همواره تلاش كردهاند كه اين مشعل درخشان
راخاموش و كمفروغ كنند و به خصوص پس از شروع نهضت اسلامى در قم، جدو جهد آنان براى
منزوى كردن حوزه قم چند برابر شد. پس از پيروزى انقلاباسلامى خصومت آشتى ناپذير
استكبار جهانى و همه دشمنان اسلام با حوزهعلميه قم علنىتر و بسى خصمانهتر گرديد
و بغض آنان در انواع تبليغاتشانبيش از پيش آشكار شد. ولى بحمدالله عظمت علمى اين
مركز عظيم جهانىو وجود شخصيتهاى بزرگ علمى و تقوايى در آن، بر همه ترفندها فائق
آمدهاست و همچنان مركز توجه و ارادت و عشق و ايمان ملت مسلمان بهخصوص شيعيان
سراسر جهان باقى مانده است و از اين پس هم همينگونهخواهد بود.
از خداوند متعال سربلندى و عظمتحوزه مقدسه قم و ديگر حوزههاىپربركت علمى را
مسالت نموده و اميدوارم توجهات حضرت بقيةاللهالاعظمارواحنا فداه شامل حال علماى
اعلام و فضلا و طلاب جوان اين حوزهها بودهو ملت مسلمان را از بركات علمى آنان
برخوردار فرمايد. والسلام علىعباداللهالصالحين.
سيدعلى خامنهاى
بيست و ششم جمادىالآخره 1415
نهم آذر سال 1373
پيام تسليت هيات رئيسه مجلس خبرگان
بسماللهالرحمنالرحيم يا ايتها النفس المطمئنة ارجعى الى ربك راضية مرضية
فادخلى فى عبادىو ادخلى جنتى.
محضر مبارك رهبر عظيمالشان انقلاب اسلامى حضرت آيةالله خامنهاىمدظلهالعالى.
در آستانه سالگرد رحلت مرحوم آيةاللهالعظمى گلپايگانى(قدسسره) غم از دست دادن
عالمى بزرگ و فقيهى عاليقدر و استوانهاى ديگريعنى حضرت آيةاللهالعظمى جناب آقاى
حاج شيخ محمدعلى اراكى رحمةاللهعليهما را دوباره در سوگ نشاند.
درگذشت غمبار آن مرجع عاليقدر ثلمهاى بزرگ در عالم اسلام پديدآورد، اوبه منزله
خورشيدى بود در آسمان فقاهت كه حدود سه ربع قرن در حوزه علميهكهن و با كفايت قم به
تربيت نفوس زكيه و پرورش صدها مجتهد از ميان شاگردانمكتب امام صادقعليه السلام
توفيق يافت.
حضرت آيةاللهالعظمى اراكى قدسسره علاوه بر برجستگيهايى كه در فهمدين داشت از
اخلاص و صفاى باطن در حد اعلى بهرهمند بود به نحوى كه سخنانونصايحش جلاىقلوب
وآرامش بخش دلها بود، او فقيه و مرجعى بود كه مخلصانهازابتداىنهضتاسلامىاز
بنيانگذار جمهورىاسلامىحضرتامامخمينى قدسسرهپشتيبانى كرد و همواره در تاييد
عملى از انقلاب اسلامى و رهبرى دريغ ننمود.
ما اين ضايعه اسفناك و اندوهبار را به پيشگاه مقدس حضرت ولى عصر امامزمان
ارواحنا فداه و محضر مبارك آن مقام معظم، علماى اعلام و حوزههاى علميهو عموم
شيعيان جهان بالاخص ملتشهيدپرور ايران، بيتشريف و معظم آنمرحوم و خصوصا فرزند
بزرگوارشان حضرت مستطاب حجةالاسلام والمسلمينجناب آقاى مصلحى تسليت عرض مىنماييم
و از درگاه خداوند متعال علودرجات را براى آن مرحوم مسالت داريم.(والسلام) هيات
رئيسه مجلس خبرگان
پيام تسليت جامعه مدرسين حوزه علميه قم
بسماللهالرحمنالرحيم يا ايتها النفس المطمئنة ارجعى الى ربك راضية مرضية
فادخلى فى عبادىو ادخلى جنتى.
روح ملكوتى فقيه جليلالقدر و مرجع بزرگ جهان تشيع، شيخالفقهاءو المجتهدين،
زعيم حوزههاى علميه، حضرت آيةاللهالعظمى آقاى حاج شيخمحمدعلى اراكى قدسالله
نفسهالزكيه به ملكوت اعلى پيوست.
ارتحال اين فقيه عاليقدر كه عمر شريف و پربركتخود را در راه اعتلاى كلمهتوحيد
و استحكام نظام اسلامى و تربيت نفوس و تقويتحوزههاى علميه صرفنمود، ضايعه
اسفناكى براى جهان اسلام است.
ايران اسلامى و عالم تشيع در فقدان اين شخصيتبزرگ و عالم ربانى عزادارو
ماتمزده گرديد.
جامعه مدرسين حوزه علميه قم اين مصيبت عظمى -كه در آستانه سالگردارتحال حضرت
آيةاللهالعظمى گلپايگانى رضوانالله تعالى عليه به وقوع پيوست- رابه ساحت مقدس
حضرت بقيةاللهالاعظم امام عصر ارواحنا لهالفداء و مقام معظمرهبرى، حضرت
آيةالله خامنهاى دامتبركاته و علماى اعلام و حوزههاى علميهقم و نجف و ساير
حوزههاى علميه و همچنين بيت معظم آن مرحوم بالاخصفرزند برومند ايشان جناب
حجتالاسلام والمسلمين آقاى مصلحى دامت تاييدهتسليت مىگويد و براى آن عالم ربانى
علو درجات و براى بازماندگان صبر جميل رامسالت مىنمايد.
جامعه مدرسين حوزه علميه قم
پيام تسليتحجةالاسلام والمسلمين آقاى هاشمى رفسنجانى رياست جمهورى اسلامى
ايران
بسمالله الرحمن الرحيم محضر مبارك حضرت آيةالله خامنهاى فقيه و رهبر حكيم
انقلاب اسلامى دامتبركات وجودهالشريف.
ارتحال عالم ربانى مرجع جليلالقدر جهان تشيع حضرت آيةاللهالعظمىاراكى را به
محضر مقدس حضرت بقيةالله الاعظم امام زمان(عج)، آن مقام معظم،حوزههاى علميه،
علماى اعلام، مسلمين جهان، شيعيان داغدار، و خاندانجليلالقدر و بخصوص فرزندان
برومند آن مرحوم تسليت عرض مىنمايم.
يقينا فقدان مرجعى زاهد و متقى و هوشيار همچون ايشان كه عمر پربركتخود را در
راه عزت و عظمت اسلام و مسلمين صرف نموده و با برخوردارى ازاخلاص و تقوا و بينش
سياسى عالى همواره مؤيد و پشتيبان واقعى نهضت مقدساسلامى ملت ايران و رهبر كبير و
راحل بنيانگذار جمهورى اسلامى و رهبرىپربركتحضرت عالى و نظام مقدس ولايت فقيه
بودهاند ضايعهاى جبران ناپذيربراى اسلام و مسلمين است. با عنايات هميشگى خداوند و
با وجود دستپروردگان حوزه مقدسه علميه قم و امام راحلمان بىشك مسند شريف
مرجعيتدچار وقفه و ضعف نخواهد شد.
اميدوارم تحت رهبريهاى آن رهبر معظم و ارشادات و راهنمايىهاى علماىاعلام و
مراجع عظام و تلاش و مجاهدت همه انديشمندان و طلاب حوزههاىعلميه جامعه اسلامى
بتواند همواره از اسوههايى عالم، متقى، بصير و شجاعهمچون مرحوم آيةاللهالعظمى
اراكى بهرهمند باشد. خداوند سايه جنابعالى را بر سرمسلمين مستدام بدارد.
اكبر هاشمى رفسنجانى
پيام تسليت هيات دولت
بسماللهالرحمنالرحيم انالله و انا اليه راجعون
هيات دولت جمهورى اسلامى ايران با كمال تاسف و تاثر رحلت اندوهبار اسوهتقوا و
پرهيزگارى و ادامه دهنده راه فقيهان بزرگ و يادگار گرانقدر عالمان عارفعامل، فقيه
اهلبيت عليهمالسلام و مرجع عاليقدر تشيع حضرت آيةاللهالعظمىاراكى رحمةالله
تعالى عليه را به آستان مقدس بقيةاللهالاعظم ولى عصرارواحالعالمين لتراب
مقدمهالفداء و نايب بر حقش ولى امر مسلمين جهان مقاممعظم رهبرى حضرت آيةالله
خامنهاى و مراجع عظام و علماى اعلام و حوزههاىعلميه و همه مسلمانان و شيعيان
جهان و مقلدان معظمله و بيتشريف و معززايشان تسليت مىگويد و از خداى قادر متعال
عزت مسلمانان و عظمت روزافزونجامعه اسلامى و ملتبزرگ ايران را تحت رهبرى مقام
معظم ولايت امر، و توانايىهر چه بيشتر حوزههاى علميه و مراكز علمى و فقهى را در
تعليم و نشر حقايقو احكام اسلامى خواستار است و در فقدان اين فقيه عظيمالشان و
مرجع بزرگ كهراه و رسم علمى و عملى و پرهيزگارى و همگامى و همراهيش با انقلاب
بزرگاسلامى و امام امت رضوانالله تعالى عليه زبانزد همگان بود براى جامعه
انقلابىايران و همه ارادتمندان معظمله از درگاه حق صبر و اجر مسالت دارد و به
همينمناسبت روز چهارشنبه نهم آذرماه را تعطيل و يك هفته در سراسر كشور عزاىعمومى
اعلام مىكند.
هيات دولت جمهورى اسلامى ايران
پيام تسليت رئيس مجلس شوراى اسلامى به رهبر معظم انقلاب اسلامى
باسمه تعالى انالله و انااليه راجعون
محضر مبارك حضرت آيةالله خامنهاى دامتبركاته رهبر عظيمالشان انقلاباسلامى و
ولى امر مسلمين جهان، رحلت جانگداز فقيه اهلبيت عصمت و طهارتاسوه تقوا و
فضيلتحضرت آيةاللهالعظمى حاج شيخ محمدعلى اراكى رضواناللهتعالى علميه را به
محضر انور حضرت بقيةاللهالاعظم، حضرت عالى، حوزههاىعلميه روحانيت معظم، متشهيد
پرور به ويژه بيتشريف آن مرجع عاليقدرتسليت عرض مىكنم. فقدان فقيهى كه ذخيره سلف
صالح به شمار مىرفتو حدود يك قرن حامل و ناشر معارف الهى بود ثلمهاى بر جهان
اسلام وارد آورد.عشق و ارادتى كه شيخالفقهاء والمجتهدين به انقلاب اسلامى و ولايت
فقيه از خودنشان مىداد زبانزد خاص و عام گرديده بود اين بزرگوار انقلاب و نظام
اسلامى رانعمت الهى و پشتيبانى از مقام ولايت را فريضه مىدانست و لذا خود در به
دستآوردن اين توفيق گوى سبقت را از ديگران ربوده بود.
مجلس شوراى اسلامى به خاطر تجليل از مقام والاى فقاهت و مرجعيتو همدردى با رهبر
معظم و امتشهيدپرور چهارشنبه 9/9/73 را تعطيل اعلامنموده و جلسهاى نخواهد داشت.
از خداوند متعال علو درجات را براى آن عالم ربانى و طول عمر همراه باسعادت را
براى آن بزرگوار خواهانم.
علىاكبر ناطق نورى رئيس مجلس شوراى اسلامى
پيام تسليت نمايندگان مجلس شوراى اسلامى
بسماللهالرحمنالرحيم محضر مبارك فقيه عاليقدر حضرت آيةاللهالعظمى خامنهاى
ادامالله ظله علىرؤوسالمسلمين
با سلام و آرزوى سلامت و طول عمر با عزت براى حضرت عالىجهتحفظ كيان اسلام ناب
محمدىصلى الله عليه وآله در جهان تا ظهور مهدى موعود(عج)،رحلت مرجع شيعيان جهان
حضرت آيةاللهالعظمى اراكى قدسسره را به پيشگاهامام زمان(عج) و نايب برحقش، وجود
مبارك حضرت مستطاب عالى و مردممسلمان جهان تسليت عرض نموده و با قلبى آكنده از
اندوه به خاطر از دست دادناين فقيه اهلبيتسلامالله عليهم اجمعين از خداوند بزرگ
سلامتى آن وجود عزيزرا براى هدايت امت اسلام و حفاظت از سنگر فقه و فقاهت و اجتهاد
خواستاريم.
متن پيام رئيس قوه قضائيه آيةاللهيزدى
بسمالله الرحمن الرحيم محضر مبارك ملجاءالاسلام و عمادالمسلمين رهبر معظم
انقلاب اسلامى حضرتآيةاللهالعظمى خامنهاى ادامالله ظلهالوارف على
رؤوسالانام.
ارتحال عالم بزرگ و فقيه عظيمالشان مرجع عاليقدر شيعه شيخالفقهاءوالمجتهدين كه
عماد حوزه علميه و حامى انقلاب اسلامى و پشتيبان و همراه امامراحل در همه مراحل
بودند مرحوم حاج شيخ محمدعلى اراكى را به پيشگاه مباركبقيةاللهالاعظم روحى و
ارواحالعالمين لهالفداء و به محضر مرجع بزرگ و رهبر نظامولايتفقيهوعلماىعظام،
حوزههاى علميهبخصوصحوزه علميهقموطلاب وفضلاومحصلين ومقلدين وبازماندگان به
خصوص فرزندان ايشان تسليت عرض مىكنم.
در اين شرايط حساس كه رهبرى و هدايت اسلامى و نيابت از ولى عصر امامزمان
عجلاللهتعالىفرجهالشريف به عهدهرهبر گرانقدر وفقيه جامعالشرايط است.اميدوارم
با عنايات خاص حضرت بقيةالله امت اسلامى، شيعيان جهان و كشورجمهورى اسلامى ايران
در سايه صحت و سلامت و طول عمر و توفيق آن جنابراه تكامل را پيموده از همه مخاطرات
مصون و محفوظ بماند.
پيام تسليتحجةالاسلام والمسلمين سيد احمد خمينى
بسمالله الرحمن الرحيم انا لله و انا اليه راجعون
رهبر بزرگوار انقلاب اسلامى حضرت آيةالله خامنهاى دامتبركاته.
ارتحال شيخالفقهاء و بقيةالسلف و خلف صالح گذشتگان، عالم وارستهو فقيه ربانى
حضرت آيةاللهالعظمى اراكى را به محضر مقدس حضرتبقيةاللهالاعظم امام زمان
ارواحالعالمين لمقدمهالفداء و آن حضرت و مراجع عظام،حوزههاى علمى و خانواده شريف
و رفيع آن مرحوم، بخصوص فرزند برومندشجناب حجةالاسلام والمسلمين آقاى مصلحى
دامتبركاته و مردم شريف ايرانتسليت عرض مىنمايم.
يقينا فقدان اين شخصيت عظيم ثلمهاى بر پيكر جهان اسلام وارد نموده كهجبران آن
جز با وحدت و تلاش حوزههاى محترم علمى جهان اسلام ميسر نيست.چهره معصوم و مصمم
ايشان در ياورى انقلاب اسلامى و بنيانگذار جمهورىاسلامى ايران حضرت امام خمينى(س)
و همچنين حمايت قوى از مقام معظمرهبرى هميشه در اذهان و خاطرهها باقى خواهد ماند
و بصيرت اين شخصيتبزرگ جهان اسلام و تشيع به عنوان راهنماى همه علماى عالم قرار
خواهد گرفت.مرجعى كه حتى يك قدم براى احراز اين مقام رفيع برنداشت و با قداست و
تقواو محبوبيت زيست و شاگردان بزرگ و مجتهدان عالىمقامى بهحوزههاى علميهتحويل
داد. اميد ما اين است كه از حوزههاى علميه بخصوص حوزه علميه قم،مرجع يا مراجعى
معرفى گردند تا اسلام و مسلمين را در مواقع حساس تاريخ ناجىو راهنما باشند و در
لحظات حساس تاريخ در مسير انقلاب و اسلام به وظايفخطير خويش عمل نمايند.
مراسم سوگوارى و پيامهاى تسليت در خاج از ايران به مناسبت ارتحال حضرت
آيتاللهالعظمى اراكى
(بيروت خبرگزارى جمهورى اسلامى 9/9/1373)
عروج ملكوتى حضرت آيةاللهالعظمى شيخ محمدعلى اراكى(ره) مرجععاليقدر جهان
تشيع، شيعيان لبنان را يكپارچه عزادار كرد و دوستداران اهلبيتپيامبر در غم از دست
دادن اين مرجع عاليقدر به سوگ نشستهاند.
به همين مناسبت پرچمهاى سياه در اماكن عمومى و سردر مساجدو حسينيهها و تكايا
آويخته شد و صداى دلنشين قرآن از گلدستههاى مساجد دربيروت و مناطق جنوب و شرق
لبنان به گوش مىرسد.
روحانيون و گروههاى اسلامى لبنان نيز با اعلام عزاى عمومى، مجالسسوگوارى در
مناطق مختلف اين كشور برپا داشتهاند.
راديو و تلويزيونهاى محلى اسلامى نيز با قطع برنامههاى عادى به پخشتلاوت قرآن
كريم پرداختهاند.
(دمشق خبرگزارى جمهورى اسلامى 9/9/73)
نمايندگان 41 كشور اسلامى در پنجمين نشست عمومى سازمان آموزشىعلمى و فرهنگى
سازمان كنفرانس اسلامى ايسيسكو ارتحال آيةاللهالعظمى اراكىرا به ملت ايران و
هيات ايرانى شركت كننده در نشست تسليت گفتند.
در آغاز اين نشست وزير آموزش و پرورش سوريه شركت كنندگان را بهقرائت فاتحه به
روان پاك آيةاللهالعظمى اراكى فرا خواند.
در اين نشست دكتر غلامعلى افروز رئيس هيات ايرانى شركت كننده درنشست ايسيسكو
درباره ارزش علمى و خدمات آيةاللهالعظمى اراكى به جهاناسلام صحبت كرد.
(دمشق خبرگزارى جمهورى اسلامى 9/9/73)
وزراى آموزش و پرورش و نمايندگان 41 كشور اسلامى شركت كننده دراجلاس عمومى
سازمان آموزشى علمى و فرهنگى سازمان كنفرانس اسلامى دردمشق با ارسال پيامى به رئيس
جمهورى كشورمان ارتحال حضرت آيةاللهالعظمىاراكى را تسليت گفتند.
متن تلگراف به اين شرح در اختيار خبرگزارى جمهورى اسلامى در دمشققرار گرفت:
شركت كنندگان در اجلاس سازمان آموزشى فرهنگىو علمى ايسيسكو در دمشق با اندوه و
تاسف فراوان خبر درگذشت علامه بزرگآيةاللهالعظمى اراكى را دريافت كردند.
شركت كنندگان در اجلاس ايسيكو مراتب تاسف عميق خود را از اينضايعه بزرگ به دولت
و ملت مسلمان ايران و خانواده آن مرحوم ابراز مىدارد.
از خداوند منان مسالت دارد آن عالم جليلالقدر را به پاس خدمات ارزندهخود به
اسلام و امت اسلامى در جوار رحمت واسعه خود قرار دهد.
(آنكارا خبرگزارى جمهورى اسلامى 9/9/73)
روحانيون، گروهها و انجمنهاى مختلف شيعيان استانبول ضمن تسليتارتحال جانگداز
حضرت آيةاللهالعظمى اراكى سه روز عزاى عمومى اعلام كردند.اين گروهها با صدور
بيانيههاى جداگانهاى رحلت آن عالم ربانى را به امامزمان(عج) و حضرت آيةالله
خامنهاى و ديگر مراجع تقليد جهان تسليت گفتند.
(آنكارا خبرگزارى جمهورى اسلامى 9/9/73)
هزاران تن از شيعيان تركيه با برپايى مراسمى در غم ارتحال مرجع تقليدشيعيان جهان
حضرت آيةاللهالعظمى اراكى (ره) به سوگوارى و عزادارى پرداختند.
اين مراسم در شهرهاى مختلف تركيه از جمله استانبول، ازمير برگزار شد.
و نيز جمع كثيرى از شيعيان استانبول به همين مناسبت در زينبيه اين شهرگرد هم
آمدند.
و همچنين ديگر مساجد، حسينيهها و تكاياى شيعيان استانبول نيز به نشانهعزا
سياهپوش شده و آواى ملكوتى قرآن از آنها پخش مىشود.
و همچنين شيعيان ساكن در ديگر نقاط تركيه نيز با اجتماع در مساجدو حسينيه هاى
خود به همين منظور مراسم عزادارى بر پا كردهاند.
روحانيون و شيعيان استانبول به همين منظور با صدور اطلاعيههاى گوناگونضمن
ابراز تاسف از اين حادثه مولمه سه روز عزاى عمومى اعلام كردهاند.
(اسلامآباد خبرگزارى جمهورى اسلامى 11/9/73)
در پى رحلت مرجع عاليقدر شيعيان جهان حضرت آيةاللهالعظمى اراكىمقامهاى
پاكستان و افغانستان پيامهاى تسليتى براى مقام معظم رهبرى و ملت ايرانارسال كردند.
در پيام (فاروق احمدخان) رئيس جمهورى پاكستان كه به اين مناسبتارسال شد آمده
است: آيةاللهالعظمى اراكى يك دانشمند برجسته بود كه مسلمانانجهان از خدمات
ارزنده ايشان همواره بهره خواهند برد.
خانم بىنظير بوتو نخستوزير پاكستان نيز از رحلت مرجع عاليقدر شيعياناز سوى
خود و مردم پاكستان اظهار تاسف كرد و خدمات آن بزرگوار را مورد تجليلقرار داد.
برهانالدين ربانى رئيس جمهورى افغانستان نيز با ارسال پيام تسليتى كه ازراديو
كابل پخش شد ارتحال آيةاللهالعظمى اراكى را به مقام معظم رهبرى و رئيسجمهورى و
مردم مسلمان ايران تسليت گفت.
به همين مناسبت از سوى حجتالاسلام سيدفاضل موسوى امام جمعهو جماعت ناحيه
كاردار كراچى و مسلمانان اين منطقه پيام تسليتى به عنوان مقاممعظم رهبرى فرستاده
شد.
در اين پيام رحلت تاسفانگيز اين عالم ربانى به پيشگاه حضرت ولىعصر(عج) ولى امر
مسلمين حضرت آيةالله خامنهاى (رئيس جمهورى ملتمسلمان ايران) بيت آن حضرت و
حوزههاى علميه تسليت گفته شده است.
پيام تسليت رهبر شيعيان پاكستان و اعلام سه روز عزاى عمومى در پاكستان
(اسلامآباد خبرگزارى جمهورى اسلامى 9/9/73)
به مناسبت رحلت جانگداز مرجع عاليقدر جهان تشيع حضرتآيةاللهالعظمى حاج شيخ
محمدعلى اراكى «قده» از سوى علامه سيدساجد نقوىرهبر شيعيان پاكستان پيام تسليتى
به محضر ولى امر مسلمين حضرت آيةاللهخامنهاى مخابره شد.
به گزارش خبرگزارى جمهورى اسلامى از اسلامآباد همچنين به مناسبتضايعه مولمه
ارتحال مرجع عاليقدر شيعيان حضرت آيةاللهالعظمى اراكى، رهبرشيعيان پاكستان سه روز
عزاى عمومى در اين كشور اعلام كرد.
متن پيام به اين شرح است:
محضر مبارك ولى امر مسلمين جهان رهبر معظم انقلاب اسلامى حضرتآيةاللهالعظمى
خامنهاى اينجانب از طرف خود و مردم مسلمان پاكستان رحلت جانگداز مرجععاليقدر
شيعيان جهان، شيخالفقهاء والمجتهدين آيةاللهالعظمى شيخ محمدعلىاراكى(قدسسره)
را به پيشگاه بقيةاللهالاعظم، آن رهبر عاليقدر، مراجع عظامو آيات گرامى تسليت
عرض مىكنم.
رحلت مرحوم آيةاللهالعظمى اراكى ضايعه بزرگى براى حوزههاى علميه،جهان تشيع و
جهان اسلام است و شيعيان پاكستان به همين مناسبتسه روز درعزاى عمومى خواهند بود.
سيدساجد على نقوى (دهلى نو خبرگزارى جمهورى اسلامى 9/9/73)
رحلت جانگداز حضرت آيةاللهالعظمى اراكى(ره) مرجع بزرگ تقليد عالماسلام،
مسلمانان كشمير را در ماتمى بزرگ فرو برده است.
به گزارش خبرگزارى جمهورى اسلامى از سرينگر مولانا عباس انصارى ازشخصيتهاى
برجسته مذهبى شيعيان كشمير ضمن اعلام سه روز عزاى عمومى درمنطقه كشمير از مردم دعوت
كرد در مراسم يادبود و تجليل از ايشان كه در سرينگربرگزار خواهد شد شركت كنند.
وى در پيام تسليتى به محضر ولى امر مسلمين و رهبر معظم انقلاب اسلامىحضرت
آيةالله خامنهاى، آيةاللهالعظمى اراكى «قده» را فقيهى عالم به جوامع
علومدينى، مردىالهى ومرجعىبرجسته وثابتقدم در حمايت ازمسلمين توصيف كرد.
در اين حال تمامى رهبران سياسى و مذهبى كشمير تاثرات عميق قلبى خودرا به مناسبت
رحلت مرجع بزرگ تقليد حضرت آيةاللهالعظمى اراكى «قده» با انتشارپيام و بيانيه
ابراز داشته و روز چهارشنبه در سراسر كشمير كليه مغازهها، مؤسساتبازرگانى و
آموزشى به حالت تعطيل در آمد.
(وين خبرگزارى جمهورى اسلامى 10/9/1373)
مركز اسلامى هامبورگ ارتحال عالم ربانى و مرجع عاليقدر جهان تشيعحضرت
آيةاللهالعظمى اراكى رضوانالله تعالى عليه را به عموم مسلمين جهان، رهبرمعظم
انقلاب و علماى اعلام تسليت گفت.
در بيانيه منتشره اين مركز آمده است: «اين مرد الهى عمر طولانى و پربركتخود را
در راه ترويج اسلام، تربيت علماى بزرگ و تاليفات ارزنده صرف كرد. وى بهخاطر زهد و
تقواى فوقالعادهاش مورد احترام علماى بزرگ بود و همواره در طولتاريخ انقلاب
اسلامى از اهداف مقدس آن پشتيبانى و دفاع مىكرد.»
(تهران خبرگزارى جمهورى اسلامى 9/9/73)
على عزت بگويچ رئيس جمهور بوسنى و هرزگوين فقدان عالم جليلالقدرمرجع عاليقدر
جهان تشيع حضرت آيةاللهالعظمى اراكى را تسليت گفت.
وى در يك گفتگوى تلفنى كه دكتر علىاكبر ولايتى وزير امور خارجهجمهورى اسلامى
ايران براى بررسى آخرين ضعيتشهر مظلوم و در محاصرهبيهاج با وى داشتبا اظهار تاسف
و تالم شديد از فقدان مرجع عاليقدر جهان تشيعحضرت آيةاللهالعظمى اراكى از آقاى
ولايتى خواست پيام همدردى وى و ملتستم ديده بوسنى و هرزگوين را به مناسبت اين
مصيبت عظمى به استحضار ولى امرمسلمين و رهبر معظم انقلاب اسلامى حضرت آيةالله
خامنهاى و لتبزرگوار ايراناسلامى برساند.