مسجد و حسينيه :
س733 : آيا مسئول توليت مسجد و با ناظر آن از در آمد و مخارج بنايي كه در آن
مسجد است مي توانند حق توليت و نظارت ماهانه دريافت نمايند ؟ اگر جواب مثبت است ،
تا چه حدودي مي توانند از اين اموال برداشت نمايند با توجه به اينكه از طرف واقف در
اين باره چيزي ذكر نشده است .
ج : در صورتي كه از طرف واقف مقدار معيني ذكر نشده است و كار شخص مورد احتياج
باشد و به قصد تبرع كار نكرده باشد مي تواند به اندازه اجرت المثل دريافت كند .
ج :
2 - در فرض مذكور لازم است در حدود به مقدار متيقن اكتفا شود و بر مورد مشكوك
حكم وقف مترتب نيست.
س734: احتراماً به استحضار مى رساند مسجدى واقع در تهران از حدود چهل سال قبل با
نقشه اى بنا گرديده است و در انتهاى مسجد محلى براى آبدارخانه در نظر گرفته شده، و
سالهاى سال از آن بهره بردارير مى شده است لكن اخيراً با توجه به انتقال محل
آبدارخانه به محل ديگر، همچنين بنابر ضرورت موجود تصميم گيرى شد كه محل آبدارخانه
قديم كه دربى به شبستان مسجد دارد، به سرويس بهداشتى (توالت و دستشويى) تبديل گردد
و درب داخلى مسجد مسدود و دربى به كوچه 8 مترى براى استفاده خواهران باز شود لذا
بمنظور رفع هر گونه شائبه اى از آن مرجع بزرگوار و عاليقدر استدعى دارد ارائه
رهنمود فرمايند:
ج : ظاهر امر اين است كه آبدارخانه مذكور جزء مسجد نبوده است و فعلاً بر اساس
اقتضاى ضرورت تغيير مذكور را مى توانيد بوجود بياوريد.
س735: بدينوسيله به اطلاع مى رساند كه عدّه اى از اهالى روستايى از تواب كبودر
آهنگ مقدارى پول و حواله آهن آلات و... تهيه كرده تا مسجد جامع كلنگى روستا را
ساخته و آباد نمايند. اما به ارشاد روحانى محل اين امكانات به محل جديدى انتقال
يافته و مسجد جديدى بنيان گذاشته شد و در ضمن تعدادى از اهالى نيز پولهاى خود را پس
گرفتند. ولى همين اهالى كه در ساختن مسجد جديد دست داشتند در همين مسجد نوبنياد نيز
حضور مى يابند و مجالس گوناگون را برپا مى كنند؛ لطفاً نظر شريف حضرتعالى را در اين
مورد مرقوم فرماييد:
1 - حضور ايشان در مسجد جديد درست است يا خير؟
2 - ساختن مسجد جديد توسط پولهايى كه براى مسجد قديم جمع شده بود صحيح است يا
خير؟
ج :
1 - حضور آنها در مسجد جديد اشكالى ندارد.
2 - با رضايت صاحبان پول صحيح است.
س736: مسجدى قديمى بوده كه در حال حاضر تجديد بنا شده است، مقدارى از زمين مسجد
قديمى را از روى ندانستن مسئله قهوه خانه و آبدارخانه كرده ايم: آيا لازم است كه
خراب كنيم و جزو مسجد باشد يا خير؟
ج : اگر جزء مسجد بوده است آبدارخانه و قهوه خانه كردن آن جائز نيست.
س737: آيا جايز است مهرهاى مسجد را كه از مسجد بيرون ببرند و در منزل با آن نماز
بخوانند مثلاً يكشب هيئت عزادارى در منزلى نزديك مسجد است و مى خواهند نماز جماعت
بخوانند، آيا جايز است مهرها را از مسجد ببرند و پس از اقامه جماعت مهرها را به
مسجد برگردانند؟
ج : اگر براى نماز در خصوص مسجد وقف نشده است جائز است.
س738: آيا جايز است كه بلندگوى مسجد و ظروف تهيه شده براى غذا دادن به عزاداران
در ايام عزادارى امام حسين عليه السلام و... را براى عزادارى امام حسين عليه السلام
و جشنها و جلسات روضه خوانى و حج ببرند يا خير؟
ج : اگر براى مسجد وقف شده است جائز نيست.
س739: آيا كفشدارى مسجد كه به مسجد چسبيده است حكم مسجد را دارد يا خير؟
ج : تا معلوم نباشد و قرينه اى بر مسجد بودن در بين نباشد حكم مسجد را ندارد.
س740: پولى كه به عنوان مخارج مسجد و نذرى براى امام جماعت مسجد و يا از درآمد
مغزه هاى مسجد از مردم جمع آورى مى شود، آيإ؛ًٍّظظ مى توان از اين درآمدها در روز
عاشورا براى عزاداران سيد سالار شهيدان حسين بن على عليه السلام غذا داد يا خير؟
ج : اين موضوع تابع قصد دهندگان پول است، اگر براى امام جماعت داده اند فقط بايد
به ايشان داده شود و بايد ملاحظه شود كه مغازه هاى مسجد به چه عنوان وقف شده است و
اگر براى خرج كردن در مسجد باشد مى توان در مسجد با آن وجه در عزادارى غذا داد.
س741: متولى مسجد كه فوت كرده آيا اولاد او از توليت مسجد ارث مى برند؟
ج : اگر واقف مسجد تصريح نكرده باشد حقى ندارند.
س742: در صورتى كه از اول طبقه فوقانى مسجدى را به نام مهديه نام گذاشته كه درست
بر روى سالن شبستان مسجد قرار دارد آيا مى تواند اين طبقه فوقانى را از مسجد خارج
كرد و جزء مسجد ندانست؟
ج : در صورتى كه از اول جزء مسجد نبوده است اشكال ندارد.
س743: در يك دهستانى كه قريب 100 خانواده جمعيت دارد مسجدى غير از مسجد قديمى
بنا شده به اين منظور كه جوابگوى برنامه هاى جديد باشد و لذا عده اى در اين بنا كمك
و همكارى كرده اند و عده اى همكارى نكرده اند، آيا آن تعداد كه همكارى نكرده اند مى
توانند در اين مسجد جديد اقامه نماز نمايند يا خير؟
ج : بعد از اينكه براى نماز گزاران وقف شد، نمازگزاران يكسان مى باشند.
س744: در بعضى از مساجد اجناس بدون مصرف مى ماند از قبيل قند، چاى، كه از نذورات
محسوب مى شود و بعضى ديگر از وسائل مسجد بوده از قبيل بخارى و وسايل چايى و قهوه
خانه و آشپزخانه كه فعلاً از استفاده افتاده آيا اجازه مى فرمائيد امناء مسجد آنها
را فروخته و در عوض وسائل مورد نياز خريدارى كنند؟
ج : آنچه از وسايل مسجد مورد استفاده نيست مى توانيد آن را بفروشيد و از قيمت آن
وسائل مورد نياز كه مشابه به وسايل قبل باشد تهيه نمائيد ولى قند و چاى در همان
راهى كه داده شده و يا نذر شده مصرف شود.
س745: مسجدى هست كه حدود بيست سال قبل ساخته شده و براى استفاده جمعيت در حدود
صد خانوار بوده كه هم اكنون جمعيت به پنجهزار نفر رسيده با نظر مهندسين مسجدى بزرگ
در كنار اين مسجد ساخته مى شود و حياطى بزرگ هم لازم است با نظر مهندسين ايجاد گردد
آيا جايز است مسجد قبلى كرسى چينى گرد و نرده كشى شود و به حالت مسجدى باقى بماند
فقط از هواى باز آن جهت حياط مسجد جديد استفاده شود.
ج : چون توسعه مسجد مورد لزوم است اگر مسجد قبلى نرده كشى شده به حالت مسجد
بماند و از فضاى آن جهت حياط استفاده شود چنانكه مرقوم شده جائز است و احكام مسجد
بر آن مترتب است.
س746: آيا استفاده از اشياء و لوازم وقف مسجد از قبيل برق، آب، فرش، و استكان،
ليوان و... براى مراسم خارج از مسجد مثلاً افتتاحيه زمين مدرسه و غيره چگونه است؟
با توجه به اينكه تهيه وسائل فوق الذكر از جاهاى ديگر امكان پذير نيست.
ج : استفاده از اشياء و اثاثى كه از لحاظ وقف اختصاص به مسجد دارد در غير مسجد
جائز نيست.
س747: در زمان مالكين قبل از تقسيم اراضى مقدارى زمين به مساحت 50 متر عرض و در
حدود 3 كيلومتر طول جهت (معبر حيوانات به چراگاه) منظور شده بود، تدريجاً يك نفر از
كشاورزان آن زمين را كم كم ضميمه زمين خود كرده است، الحال عده اى از اهالى روستا
اعتراض كرده اند، حالا شخص غاصب حاضر شده قيمت زمين غصب كرده را به قيمت نرخ روز
پرداخت نمايد تا امناى مسجد به مصرف مسجد برسانند، مستدعيست در اين باره بفرماييد
از نظر شرع غصب اين زمين و مصرف قيمت آن به مسجد چه صورت شرعى دارد؟
ج : بايد رضايت كسانى كه مالك آن زمين كه غصب شده است بودند جلب شود، با رضايت
آنها اشكال ندارد.
س748: حسينيه اى است كه تقريباً خراب شده و مكانش هم جاى خوبى نيست آيا مى شود
آن را فروخته و در زمينى كه در كنار مسجد است حسينيه اى از نو ساخت؟ اگر مى شود،
چون زمين كنار مسجد است يك متر هم از حياط مسجد داخل حسينيه قرار گيرد تا بشود برى
عزادارى امام حسين عليه السلام حسينيه خوبى داشت؟
ج : فروش حسينيه جايز نيست و همچنين است جزء حسينيه قراردادن مسجد.
احكام نذر
س749: ماهيئتهايى مذهبى هستيم كه در سال، مراسم هاى وفات و مولود چهارده معصوم
عليهم السلام را گرامى داشته و مراسمى برپا مى نماييم، لذا در ماه محرم از طرف
اداره بازرگانى شهرمان اعلام كردند هر كس نذرى دارد مراجعه بنمايد تا براى او حواله
برنج و روغن صادر كنيم و هيأت ما كه در آن زمان نذرى نداشت مراجعه و مقدارى حواله
برنج و روغن دريافت نموده و آن را به صورت آزاد فروخت تا بخشى از هزينه هاى برگزارى
مراسم چهارده معصوم عليهم السلام در طول سال تأمين گردد. حال سؤال اين است كه: آيا
اين عمل اشكال دارد يا خير؟
ج : اگر حواله برنج و روغن مخصوص كسانى بوده است كه نذر داشته باشند گرفتن آن
بدون نذر، مشروع نبوده است و لازم است به آن مركز مسترد شود.
س750: شخصى نذر مى كند كه اگر مريض او خوب شود يا مسافر او بيايد عملى را انجام
دهد، بعد معلوم مى شود كه پيش از نذر مريض خوب شده يا مسافر آمده است، عمل به چنين
نذرى واجب است يا خير؟
ج : در اين صورت عمل كردن به نذر واجب نيست.
س751: آيا مى توان نذرهايى را كه به مسجد مى آورند به خادم مسجد داد ؟
ج : اگر براى مخارج مسجد باشد خادم هم جزء لوازم مسجد است، مانعى ندارد.
س752: الف - با توجه به باز شدن راه كربلا زوارى كه به عتبات مقدسه مشرف مى
شوند، نذورات و هدايايى به قبور ائمه و امامزادگان عليهم السلام مى برندو اصرار
دارند كه داخل ضريح مبارك بياندازند با علم به اينكه نذورات و هدايا را دولت غاصب
عراق برداشته و در جهت مقاصد خود خرج مى كند و به هدف مورد نظر نمى رساند، آيا با
اين حال جايز است هدايا و نذورات را داخل ضريح قرار دهند؟
ج : در وضع فعلى به داخل ضريح مقدس نيندازند. س: ب - آيا جايز است اين نذورات و
هدايا به فقراء و نيازمندان شيعه در عراق داده شود؟ با توجه به اينكه اكنون در عراق
افراد زيادى در فقر شديد به سر مى برند؟
ج : بلى جائز و راجح است. س: پ - آيا جايز است اين نذورات و هدايا به طلاب علوم
دينى در عراق داده شود؟
ج : دادن اين قبيل نذورات به طلاب علوم دينى كه داراى استحقاق مى باشند نيز جائز
و راجح است.
س753: آيا مى توان نذرى كرد و مصرف آن را از اشخاص واجب النفقه مانند پدر و مادر
و فرزندان و همسر قرار داد؟
ج : جائز است.
س754: مؤمنين براى خرج روز عاشورا برنج، گوشت و روغن مى آورند و مقدارى از آنها
اضافه مى ماند، آيا مى توان آن را به زلزله زدگان و يا سيل زده ها و ى به جبهه
تقديم كرد و يا اينكه مى توان آن اجناس را فروخت و پول آن را در مسجد خرج كرد؟
ج : اگر براى خرج روز عاشورا آورده باشند نمى توان آن را به زلزله زدگان و غير
آن تقديم كرد، بايد در روز عاشورا خرج شود و اگر اضافه آمد بفروشد و در عزاداى خرج
كنند.
س755: اگر شخصى نذر كند به فقير معينى صدقه بدهد، آيا مى تواند به فقير ديگرى
بدهد؟
ج : نمى تواند آن را به فقير ديگرى بدهد و اگر آن فقير بميرد بنابر احتياط بايد
به ورثه او بدهد.
س756: اگر شخصى نذر كند كه مقدار معينى صدقه بدهد، چنانچه پيش از دادن صدقه
بميرد تكليف ورثه چيست؟
ج : بايد آن مقدار را از مال او صدقه بدهند.
س757: گوسفندى را كه براى صدقه يا براى يكى از امامان نذر كرده اند آيا پشم آن و
مقدارى كه چاق مى شود جزء نذر است يا خير؟
ج : پشم و آن مقدارى كه چاق مى شود جزء نذر است و اگر پيش از آنكه به مصرف نذر
برسد شير بدهد يا بچه بياورد بنابر احتياط واجب بايد به مصرف نذر برسد.
س758: اگر پدر يا مادر نذر كند كه دختر خود را به سيد بدهد، اين نذر صحيح است يا
خير؟
ج : بعد از اينكه دختر به تكليف رسيد اختيار با خود اوست و نذر آنان اعتبارى
ندارد.
س759: نذر زوجه بدون اذن زوج نافذ است يا خير؟ البته زن درآمد دارد و قالى بافته
و به شوهرش ددر اداره زندگى كمك مى كند.
ج : اگر از مال خودش باشد احتياج به اذن زوج ندارد.
س760: خانواده ما از سالها قبل نذر داشتند در روز عاشوراى حسينى عليه السلام
طعام كنند اما به خاطر گرفتارى كه سه سال قبل در روز عاشورا براى ما پيش آمد اطعام
را به روز 28 صفر موكول نموديم حال آيا اينگونه تغيير در صحت نذر لطمه اى وارد مى
سازد يا خير؟
ج : اگر نذر با شرائط صحيح انجام شده است نبايد آن را تإ؛ظظ ممكن است تغيير داد
ولى اگر ممكن نيست مى توانيد.
س761: چنانچه زن در غياب شوهر و يا با عدم اطلاع و يا با عدم رضايت او نذر كند،
در صورتى كه مال منذور از شوهر باشد و يا مشترك و يا از مال مختص به زن، از قبيل
ارث و يا اجرت كارى كه از شوهر مى گيرد، چه صورت دارد؟
ج : نذر زن اگر مزاحم با حقوق شوهر باشد بى اجازه او، باطل است. و اگر مزاحم
نباشد و از مال خود زن باشد احتياج به اجازه شوهر ندارد.
س762: الف - كسى كه نذر كرده، دو ركعت نماز به نام يكى از امامان عليهم السلام
بخواند چگونه بايد نماز را بخواند آيا مثل نماز يوميه است؟
ج : مثل نماز يوميه است. س: ب - حال اگر كسى خلاف گفتار مجتهد خوانده تكليف
چيست؟
ج : اگر مقلد او بوده بايد اعاده كند.
س763: اگر شخصى نذر كند كه اگر كارى انجام گيرد مبلغى را به جايى پرداخت نمايد
اما بعد از برآورده شدن و انجام فعلش فراموش كند كه نذر كرده يا خير. آيا پرداخت
نذر شكى واجب است يا خير؟
ج : اگر در اصل نذر كردن شك دارد واجب نيست.
س764: مبلغى از مردم براى پختن غذا در روز عاشورا جمع آورى مى شود و از آن مبلغ
اضافه مى ماند، آيا مى توان آن مبلغ را براى نذرى به روحانى مسجد پرداخت كرد يا
خير؟
ج : اضافه را هم بايد در راه عزادارى خرج كنند اگر روحانى مسجد هم در عزادارى
شركت مى كند مثلاً در مرثيه و مصيبت خوانى شركت مى كند مى توان به او نيز تقديم
كرد.
احكام وصيّت
س765: اين جانب چون وصيت شرعى براى ورثه دارم، در ضمن وصيت كتبى تا چه حد از
اموالم را به ورثه مى توانم اختصاص بدهم؟
ج : اختيار يك سوم از اموال خود را فقط به عنوان وصيت داريد كه مى توانيد آن را
به هر نحوى كه مقتضى بدانيد مورد وصيت قرار بدهيد، بقيه اموال بعد از اداى دين ميان
ورثه على ما فرض الله تقسيم مى شود.
س766: پدر اين جانبه حدود بيست و هفت سال پيش از دنيا رفته است متوفى وصيت نامه
اى داشته است مبنى بر اينكه يك چهارم از اموالش را نماز و روزه خريدارى شود،
فرزندان متوفى همگى بعد از فوت پدرم خانه پدرى را براى رفاه حال مادرم به ايشان
بخشيدند حدود سه سال قبل مادرم نيز از دنيا رفت. پس از فروش خانه و تقسيم سهم الارث
به تازگى وصيت نامه پدرم پيدا شده است. مستدعى است برابر آئين مقدس اسلام وضعيت اين
جانبه را روشن فرماييد. لازم به ذكر است در حال حاضر از نظر مادى پول نقدى ندارم كه
بتوانم وصيت پدرم را عملى كنم.
ج : وصيت مذكور در صورتى كه بيش از يك سوم اموالى متوفى نباشد صحيح است. و اكنون
لازم است ورثه ويت آن مرحوم را عملى بسازند و پس از آن سهم الارث خود را مورد تصرف
قرار بدهند.
س767: زنى فوت نموده داراى چند فرزند مى باشد و اصل دارائى او دو دانگ خانه
مسكونى مى باشد شوهر متوفى مى گويد دو دانگ مادرتان را پس از مرگ به يك فرزندم
(مشخص نموده) البته با رضايت اولادهاى ديگرم بدهيد. در صورتى كه ورثه راضى نباشد
آيا اين وصيت صحيح است؟
ج : اگر وصيت را مشروط بر رضايت فرزندان ديگر كرده و آنها هم رضايت ندهند صحيح
نيست.
س768: شخصى كه چندين سال خادم مسجد بوده آيا مى تواند وصيت كند كه او را در حياط
يا كفش كن يا در آستانه دفن كنند؟
ج : نمى تواند.
س769: شخصى فرزند نداشته، طى وصيتنامه اى كه مورد قبول افراد ذى نفع بوده، اموال
خود را تقسيم كرده و كمتر از ثلث مالش يعنى چهار هزار متر باغ را به عنوان خيرات
خود معين كرد، و خواهر زاده را ناظر قرار داده كه درآمد باغ مذكور را پس از برداشت
1 از 10 (يك دهم) آن را به عنوان اجرت، بقيه را صوم و صلاة و خمس و خيرات بدهد، فرد
مذكور در طول 15 سال گذشته چيزى در اين راه طبق وصيت خرج نكرده و املاكى ندارد و
اخيراً اقدام به فروش قسمتى از ملك مزبور نموده است. الف - آيا ناظر، حق فروش دارد
در صورتى كه در متن وصيت نامه موارد مصرف در آمد قيد شده است.
ج : اگر در وصيتنامه قيد شده كه صوم و صلاة و خمس و خيرات از درآمد با باشد كسى
حق فروختن باغ را ندارد. س: ب - اگر ناظر به وصيت عمل نكرد آيا مى توان او را عزل و
شخص امينى كه به وصيت عمل كند، جاى آن قرار داد؟
ج : در صورتى كه وصى يا ناظر به وظيفه خود عمل نكنند حاكم شرع مى تواند فرد
ديگرى براى عمل به وصيت تعيين كند. س: پ - آيا بعضى افراد ذى نفع مى توانند بر خلاف
متن وصيتنامه تصميم بگيرند؟
ج : چنانكه گفته شد اين موضوع از شؤون حاكم شرع است. س: ت - چه كسى بايد حق ضايع
شده را مطالبه و طبق وصيتنامه به مصرف برساند؟
ج : ورثه مى توانند به حاكم شرع مراجعه كنند تا او در اين مورد دستور اقدام صادر
نمايد.
س770: شخصى در حيات خود كسى را وصى كرده و او قبول نكرده، پس از فوت دوباره وصيت
كرده شخص مشار اليه وصى باشد، آيا مجوزى هست كه با اكراه چنين وصيتى را بر كسى
تحميل كنند؟
ج : در صورتى كه به اطلاع وصيت كننده رسانده باشد كه براى انجام وصيت او حاضر
نيست، مى تواند بعد از مردن او به وصيت عمل نكند.
س771: پدر خانواده اى هنگام تشرف به مكه مكرمه وصيتنامه اى تنظيم و فرزند خود را
به عنوان وصى تعيين و او را به اجراى مفاد وصيتنامه موظف نمود، در متن وصيتنامه
آمده كه بعد از فوت جنازه ام به مشهد مقدس حمل شود و يا هر جا كه وصى من مصلحت
بداند مختار است، لكن چند ماه قبل از فوت به فرزندان مؤكداً سفارش كرد كه جنازه ام
را به كربلاى معلى حمل نماييد، 2، سال از تاريخ فوتش مى گذرد جنازه در گورستان
عمومى به صورت امانت قرار دارد با توجه به شرائط حاكم بر عراق و شفاف نبودن روابط
فيمابين و عدم اطمينان به تهيه و تدارك حمل جنازه به سرزمين مقدس حمل و به خاك
بسپارد يا خير؟
ج : چون حمل جنازه به سرزمين مقدس كربلا فعلاً ممكن نيست و موفقيت براى اين امر
در آينده نزديك نيز معلوم نيست لازم است به مشهد مقدس حمل نماييد.
س772: شخصى قبل از رفتن به جبهه براى مبارزه حق عليه باطل و قبل از اينكه
نهايتاً به شهادت برسد، وصيت نموده است يك قطعه زمينى كه دارم براى همسرم باشد، از
او ورثه اى كه باقيمانده: زن و يك دختر و پدر و مادر و دو برادر و چهار خواهر مى
باشد، مرقوم فرماييد وصيت آن شهيد در بيشتر از ثلث نافذ است يا خير؟
ج : وصيت بيش از ثلث نافذ نيست مگر اينكه وراث به حد بلوغ رسيده باشند و امضاء
كنن و با وجود دختر و پدر و مادر كه طبقه اول از وراث مى باشند به برادر و خواهر كه
جزء طبقه دوم هستند ارث نمى رسد.
س773: اگر شخصى از اهل تسنن يك شيعه را وصى خويش قرار دهد وصى كه شيعه است به
عقائد شيعى عمل كند يا به عقائد همان شخص سنى؟
ج : به عقائد موصى عمل كند.
س774: شخصى ده سال پيش وصيت كرده كه پنجاه هزار تومان در مجلس ختم من خرج كنيد
كه اين وصيّت 10 سال قبل از فوت ايشان بوده و پنجاه هزار تومان آن زمان نقد نبوده
ولى اموالى داشته كه مى توانسته بفروشد و پنجاه هزار تومان را نقد كند، آيا الان
همان پنجاه هزار تومان 10 سال قبل را بايد خرج كرد؟ يا اينكه بايد ارزش پنجاه هزار
تومان 10 سال قبل را حساب كرد؟ با اينكه ايشان صغير هم دارد؟
ج : در اين قبيل موارد كه باب دين و ضمانت نيست و صغير هم دارد همان مبلغ مذكور
كه پنجاه هزار تومان است خرج شود.
س775: شخصى وصيت كرده كه مبلغ پانصد هزار تومان براى مراسم دفن و ترحيم خرج شود
آيا از اضافى آن مى توان نماز و روزه استيجارى خريد؟
ج : نمى توان نماز و روزه استيجارى خريد، آن را در راه خير خرج كنند و اگر درر
ميان ورثه، افراد كبيرى وجود دارد و مى دانند كه در ذمه ميت نماز و روزه وجود دارد
خوب است كه از سهم خود براى ميّت نماز و روز استيجار كنند.
س776: كسى كه لال نيست مى تواند با اشاره اى كه مقصود او را برساند وصيت كند يا
خير؟
ج : مى تواند وصيت كند.
س777: رحيم داراى دو فرزند مى باشد به نامهاى فرمان و زبيده، فرمان در حال حيات
پدر فوت كرد و ايشان دو فرزند دارند، رحيم كه پدر بزرگ آن دو فرزند است در حال حيات
فرمان و سه روز قبل از فوت فرمان وصيت نمود كه يك حصه از اموال از سه حصه يعنى يك
سوم به اولاد مرحوم پسرش بعد از 32 سال بدهيد و اين را به دخترش زبيده وصيت نمود و
آن را به صورت كتبى نوشت و شهود بر آن گذاشت. اكنون اولاد فرمان بر عمه ايشان دعوى
مى كنند كه حصه اى كه پدر بزرگ بر ايشان تعيين نموده بدهيد و چرا ما 32 سال منتظر
بمانيم؟ و مخفى نماند حصه اى كه از يك سوم تعيين شده از اموال قبض و اقباض نگرديده
است، در فرض مسأله وصيت رحيم نافذ است يا خير؟ و آيا اولاد فرمان مى توانند قبل از
32 سال دعوى بر عمه شان نموده و حقشان را دريافت كرده يا خير؟
ج : در فرض مسأله قبل از 32 سال نمى توانند به عمه شان زبيده مراجعه كرده چيزى
مطالبه نمايند.
س778: شخصى در زمان حيات خود به دليل نداشتن فرزند، اموال خود را به فرد مورد
اعتمادش واگذار نمود و از خود خلع يد كرده تا در امور عام المنفعه مصرف گردد، پس از
وفات آن شخص، وراث نسبت به اجراى وصيت نامه موافقت كتبى نموده و آن را تنفيذ كرده
اند ولى پس از مدتى با تحريكات عده اى نسبت به تنفيذ و تأييد وصيت نامه اظهار ندامت
كرده اند، آيا شرعاً ندامت وراث نافذ بوده و از اجراى وصيت توسط وصى مانع مى گردد
يا خير؟
ج : ندامت بعد از موافقت تأثيرى ندارد.
س779: اگر شخصى مصرفى را معين كند كه از ثلث مالش بيشتر باشد و پيش از مردن او
ورثه اجازه بدهند كه وصيت عملى شود، آيا بعد از مردن ورثه مى توانند از اذن خود
برگردند؟
ج : نمى توانند از اجازه خود برگردند.
