س 1336: تجديد چاپ كتابها و مقاله‏هايى كه از خارج وارد شده و يا در داخل جمهورى اسلامى چاپ مى‏شوند، بدون اجازه ناشران آنها چه حكمى دارد؟

مسئله تجديد چاپ كتابهايى كه در خارج از جمهورى اسلامى منتشر شده‏اند و يا تصويربردارى به طريق افست از آنها، تابع قراردادهايى است كه راجع به آنها بين جمهورى اسلامى ايران و آن دولتها منعقد گشته است. وامّا كتابهايى كه در داخل چاپ مى‏شوند، احوط اين است كه حق ناشر با كسب اجازه از او نسبت به تكرار و تجديد چاپ كتاب رعايت شود.

س 1337: آيا جايز است مؤلفان و مترجمان و صاحبان آثار هنرى مبلغى را در برابر زحماتشان و يا به عنوان حق تأليف در مقابل تلاش و وقت و مالى كه براى انجام آن كار صرف كرده‏اند، تقاضا نمايند؟

آنان حق دارند در برابر واگذارى نسخه اوّل يا اصلى اثر علمى و هنرى خود به ناشر، از وى هر مبلغى مى‏خواهند، دريافت نمايند.

س 1338: اگر مؤلف يا مترجم يا هنرمند در برابر چاپ اول اثر خود مبلغى را دريافت كند ودرعين حال براى خود حقّى را نسبت به چاپهاى بعدى شرط كند، آيا مى‏تواند در چاپهاى بعدى حق خود را از ناشر مطالبه نمايد؟ دريافت اين مبلغ چه حكمى دارد؟

در صورتى كه در ضمن قرارداد منعقده براى تحويل نسخه اول، دريافت مبلغى را در چاپهاى بعدى شرط كرده باشد يا قانون آن را اقتضا كند، گرفتن آن مبلغ اشكال ندارد و بر ناشر عمل به شرط واجب است.

س 1339: اگر مصنف و مؤلف در اجازه چاپ اول چيزى درمورد چاپهاى بعدى ذكر نكرده باشند، آيا جايز است ناشر بدون كسب اجازه مجدّد و پرداخت مبلغى به آنان مبادرت به تجديد چاپ نمايد؟

اگر قراردادى كه در مورد اجازه چاپ بين آنان منعقد شده، فقط راجع به چاپ اول باشد، احوط اين است كه حق مؤلف رعايت شود و براى چاپهاى بعدى هم از او اجازه گرفته شود.

س 1340: در صورتى كه مصنف به علت سفر يا فوت و مانند آن غايب شود درباره تجديد چاپ از چه كسى بايد كسب اجازه شود و چه كسى بايد پول را دريافت كند؟

در اين مورد بايد به وكيل مصنف يا ولىّ شرعى او و يا در صورت فوت به وارث او مراجعه شود.

س 1341: آيا چاپ كتاب بدون اجازه صاحب آن و با وجود عبارت «حقوق چاپ براى مؤلف محفوظ است »، جايز است؟

احوط اين است كه حقوق مؤلف و ناشر با كسب اجازه از آنان براى تجديد چاپ، رعايت شود.

س 1342: بر روى بعضى از نوارهاى قرآن و تواشيح عبارت «حقوق تكثير محفوظ است» نوشته شده، آيا دراين صورت جايز است آنها را تكثير نموده و در اختيار ديگران قرار داد؟

احوط اين است كه از ناشر اصلى براى تكثير نوارها و نسخه‏بردارى از آنها اجازه گرفته شود.

س 1343: آيا نسخه‏بردارى از نوارهاى كامپيوترى (Disk) جايزاست؟ و بر فرض حرمت، آيا اين حكم مختص نوارهايى است كه در ايران تدوين شده‏اند يا شامل نوارهاى بيگانه هم مى‏شود؟ و با علم به اينكه بعضى از ديسك‏هاى كامپيوترى با توجه به اهميّت محتواى آنها، بسيار گرانبها هستند؟

احوط اين است كه در نسخه‏بردارى و تكثير نوارهاى كامپيوترى كه در داخل توليد شده است، حقوق صاحبانشان از طريق كسب اجازه از آنان رعايت شود و در مورد خارج كشور، تابع قرارداد است.

س 1344: آيا عناوين و نامهاى تجارى فروشگاهها و شركتها مختص مالكان آنهاست بطورى كه ديگران حق نامگذارى فروشگاهها و شركتهاى خود را به آن نامها ندارند؟ به عنوان مثال فردى فروشگاهى به نام‏خانوادگى‏اش دارد آيا فرد ديگرى از همان خانواده حق دارد فروشگاه خود را به آن اسم نامگذارى كند؟ و آيا فردى از خانواده‏هاى ديگر حق نامگذارى فروشگاه خود به آن اسم را دارد؟

اگر نامهاى تجارى فروشگاهها و شركتها از طرف دولت براساس قوانين جارى كشور به كسى اعطاء شود كه زودتر از ديگران درخواست رسمى خود را در اين مورد به دولت داده و آن نام به اسم او در پرونده‏هاى دولتى ثبت شود، در اين صورت كه اقتباس و استفاده از آن نام توسط ديگران بدون اجازه كسى كه نام مذكور به اسم او و براى فروشگاه يا شركت او ثبت شده جايز نيست و دراين حكم فرقى نمى‏كند كه آن افراد از خانواده صاحب آن نام باشند يا خير و اگر به صورت مذكور نباشد استفاده ديگران از اين نامها و عناوين اشكال ندارد.

س 1345: بعضى از اشخاص به مغازه‏هايى كه فتوكپى و زيراكس از اوراق و كتابها مى‏گيرند مراجعه كرده و درخواست تصوير بردارى از آنها را مى‏نمايند و صاحب مغازه كه از مؤمنين است تشخيص مى‏دهد كه كتاب يا اوراق و يا مجله فوق براى همه مؤمنين سودمند مى‏باشد آيا جايز است بدون اجازه صاحب كتاب از آنها تصويربردارى كند و آيا اگر بداند كه صاحب كتاب راضى به اين كار نيست در حكم تفاوتى بوجود مى‏آيد؟

احوط اين است كه شخص بدون اجازه صاحب آن اوراق و كتابها مبادرت به تصويربردارى نكند.

س 1346: بعضى از مؤمنين نوارهاى ويدئويى را از ويدئو كلوپ‏ها اجاره كرده و در صورتى كه كاملا مورد پسند آنان باشد، به اين دليل كه حقوق چاپ نزد بسيارى از علما غيرمحفوظ است، بدون كسب اجازه از صاحب مغازه مبادرت به ضبط و تكثير آن مى‏كنند، آيا اين كار جايز است؟ و بر فرض عدم جواز، اگر فردى اقدام به ضبط يا تكثير آن نمايد، آيا بايد الآن صاحب مغازه را از كار خود مطلع نمايد يا اينكه پاك كردن محتواى نوار تكثير شده كافى است؟

احوط ترك نسخه‏بردارى از نوار بدون اجازه صاحب آن است، ولى اگر بدون اجازه مبادرت به اين كار كرد، محو كردن محتواى نوار كافى است.