اصول فلسفه و روش رئالیسم ، جلد پنجم
متفكر شهيد استاد مرتضى مطهرى
- فهرست -
خداى جهان و جهان مقدمه ارزش علم الهى كشف ناشدنى بودن رموز ماوراء الطبيعه از نظر «لا ادريون» سستى سلوك عقلى از نظر عرفان نظريه اهل حديث در شناسايى ذات حق پاسخ حكماى اسلامى از اهل حديث گرايش فلسفى شيعه اشتباه احمد امين و راسل در تفسير اين گرايش حرمت تحقيق و پرسش در نظر اهل حديث سخن شبلى نعمان سيره رسول اكرم و خاندانش در مقابل پرسشها سرايتحنبلىگرى به جهان تشيع تحقيقى پيرامون حديث «عليكم بدين العجائز» چهره جديد حنبلىگرى ناتوانى طبيعت از پاسخ به يك سلسله پرسشها نقد سخن راه طى شده رمز دشوارى مسائل الهى نقدى بر اقبال لاهورى مقاله چهاردهم: خداى جهان و جهان چرا بشر در جستجوى خدا افتاد؟ سازگارى فطرت با گرايشهاى مخالف آيا تحقيق در باره خدا صحيح و رواست؟ فايده تحقيق در باره خدا ماديت فلسفى و ماديت اخلاقى اشكالات ماديين: 1- بى اعتبارى مسايل فكرى 2- ارزش ادراكات محدود به عمل است 3- قانون عليت مخصوص محسوسات است 4- اعتقاد به خدا نتيجه جهل است 5- آزمايشهاى علمى، خدا را اثبات نمىكند 6- آفريدگار خدا كيست؟ 7- شرور و نابسامانيها دليل نبودن خداست پاسخ اشكالات جهان آفرينش آفريدگارى دارد مقدمه راههاى بشر به سوى خدا: 1- راه دل يا راه فطرت 2- راه حس و علم يا راه طبيعت: 1- تشكيلات و نظامات 2- هدايت و راهيابى 3- حدوث و پيدايش عالم 4- راه عقل يا راه استدلال و فلسفه براهين فلسفى در شكلهاى مختلف برهان ارسطى يا ارسطويى (از راه حركت) دو برهان از فارابى جهان آفرينش آفريدگارى دارد طرح صحيح مساله «خدا» تمثيل نسبتخدا به جهان خدا رقيب طبيعت نيست تطبيق و توضيح بيان اول براى اثبات سرچشمه هستى (برهان صدرايى) مقايسه برهان «آنسلم» و نقض آن بيان دوم براى اثبات سرچشمه هستى (برهان سينوى) جهان يك واحد است نتيجه تنبيه و تذكر ما خدا را چگونه تصور مىكنيم؟ نارسايى انديشه در ادراك خدا با تركيب مفاهيم انتزاعى، خدا را تصور مىكنيم نتيجه خدا يكى است قصور سلوك علمى در رفع نيازهاى خداشناسى سلوك فلسفى و اثبات وحدت برهان اول: وحدت عالم دليل بر وحدت مبدا عالم است برهان دوم: نامحدود بودن ذات بارى برهان سوم: برهان تمانع برهان چهارم: برهان فرجه برهان پنجم: وحى انبياء اشكال پاسخ خداى هستى همه كمالات هستى را دارد آيا انديشه بشرى راه به شناخت صفات خدا دارد؟ دو راه براى شناخت صفات خدا: 1- خود ذات خدا دليل بر صفات اوست 2- مخلوقات آئينه صفات خالق هستند: الف: راه فلسفى ب: راه كلامى نتيجه بحث صفات: 1- صفات وجودى براى خدا ثابت است 2- صفات عدمى از خدا مسلوب است 3- صفات خدا عين ذات است اشكال پاسخ اشاره آفرينش جهان مساله حدوث و قدم عالم اشكال پاسخ خلاصه كثرت وترتيب قياسى اجزاى جهان عالم طبيعت (ناسوت) عالم الوهيت (لاهوت) عالم عقل يا عقول (جبروت) عالم ملكوت نتيجه اين بيان قضا و قدر اصولى چند معنى «قضا و قدر» آيا قضا و قدر قابل تغيير است؟ نتيجه خير و شر، و سعادت و شقاوت اشكال پاسخ اشكال پاسخ پايان جهان مسائلى كه در اين مقاله به ثبوت پيوسته است
