لا تختلفوا، فان من كان قبلكم اختلفوا فهلكوا؛⁽⁸⁷⁵⁾
با هم اختلاف نكنيد، كه پيشينيان شما دچار اختلاف شدند و نابود گشتند.
(7)
امام على (عليه السلام):
الناس باءمرائهم اءشبه منهم بآبائهم ؛⁽⁸⁷⁶⁾
مردم به دولتمردان خود شبيه ترند تا به پدرانشان .
(8)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
من اءصبح لايهتم بامور المسلمين فليس منهم و من سمع رجلا ينادى يا للمسلمين فلم يجبه فليس بمسلم ؛⁽⁸⁷⁷⁾
هر كس صبح كند و به امور مسلمانان همت نورزد، از آنان نيست و هر كس ‍ فرياد كمك خواهى كسى را بشنود و به كمكش نشتابد، مسلمان نيست .
(9)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
اذا كثر الزنا بعدى كثر موت الفجاءة واذا طفف المكيال اخذهم الله بالسنين والنقص واذا منعوا الزكاة منعت الارض بركاتها من الزرع والثمار والمعادن واذا جاروا فى الحكم تعاونوا على الضلم والعدوان واذا نقضوا العهود سلط الله عليهم عدوهم ...؛⁽⁸⁷⁸⁾
چون پس از من زنا زياد شود، مرگ ناگهانى زياد مى شود و چون كم فروشى كنند، خداوند آنان را به قحطى و كمبود مبتلا مى گرداند و چون زكات ندهند، زمين بركات خود مانند غلات و ميوه ها و معادن را از آنان دريغ مى دارد و چون در قضاوت ستم نمايند، بر ظلم و تجاوز يكديگر را يارى كنند و چون عهد و پيمان ها را بشكنند، خداوند دشمنشان را بر آنان مسلط كند...
(10)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
اءلا كلكم راع وكلكم مسؤ ول عن رعيته ؛⁽⁸⁷⁹⁾
آگاه باشيد كه همه شما سرپرست و مسئوول هستيد و درباره زيردستانتان بازخواست مى شويد.
89 - حق
(1)
امام على (عليه السلام):
ان الحق لا يعرف بالرجال اعرف الحق تعرف اءهله ؛⁽⁸⁸⁰⁾
حق به شخصيت ها شناخته نمى شود، خود حق را بشناس تا پيروان آن را بشناسى .
(2)
امام صادق (عليه السلام):
ليس من باطل يقوم بازاء الحق الا غلب الحق بالباطل وذلك قوله : (بل نقذف بالحق على الباطل فيدمغه ...)؛⁽⁸⁸¹⁾
هيچ باطلى نيست كه در برابر حق بايستد مگر آن كه حق بر باطل چيره شود و اين سخن خداوند است : ((بلكه حق را بر سر باطل مى زنيم تا آن را در هم كوبد...)).
(3)
امام على (عليه السلام):
من عمل بالحق مال اليه الخلق ؛⁽⁸⁸²⁾
هر كس بر اساس حق رفتار كند، مردم به سوى او روى خواهد آورد.
(4)
امام على (عليه السلام):
لن يدرك النجاة من لم يعمل بالحق ؛⁽⁸⁸³⁾
هرگز رستگار نمى شود (نجات پيدا نمى كند) كسى كه به حق عمل نكند.
(5)
امام على (عليه السلام):
اءشبه الناس باءنبياء الله اءقولهم للحق واءصبر هم على العمل به ؛⁽⁸⁸⁴⁾
شبيه ترين مردم به پيامبران الهى كسى است كه در بيان حق گوياتر و در عمل به حق صابرتر باشد.
(6)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
اقبل الحق ممن اءتاك به - صغير اءو كبير - وان كان بغيضا، واردد الباطل على من جاء به من صغير اءوكبير وان كان حبيبا؛⁽⁸⁸⁵⁾
حق را از هر كس برايت آورد كوچك باشد و يا بزرگ بپذير هر چند دشمنت باشد و باطل را، كوچك يا بزرگ هر كس گويد به خودش برگردان هر چند دوستت باشد.
(7)
امام على (عليه السلام):
اءصبر نفسك على الحق فانه من منع شيئا فى حق اءعطى فى باطل مثليه ؛⁽⁸⁸⁶⁾
خود را بر اداى حق شكيبا دار كه هر كس حق را ادا نكند، دو برابر آن را در باطل مى پردازد.
(8)
امام صادق (عليه السلام):
وقد استفتاه رجل من اءهل الجبل فاءفتاه بخلاف ما يحب ، فراءى اءبو عبدالله الكراهة فيه -: يا هذا، اصبر على الحق ، فانه لم يصبر اءحد قط الحق الا عوضه الله ما هو خير له ؛⁽⁸⁸⁷⁾
مردى از اهالى جبل از امام صادق (عليه السلام) استفتايى كرد، حضرت فتوايى داد كه بر خلاف ميل او بود. امام ناراحتى را در چهره او مشاهده كردند، پس فرمودند: اى مرد! حق را تحمل كن ، زيرا هيچ كسى حقى را تحمل نكرد مگر اين كه خداوند در عوض چيزى كه برايش بهتر است به او عطا فرمود.
(9)
امام صادق (عليه السلام):
خير الناس قضاة الحق ؛⁽⁸⁸⁸⁾
بهترين مردم كسانى هستند كه به حق قضاوت كنند.
(10)
امام على (عليه السلام):
اءعظم الخطايا اقتطاع مال امرء مسلم بغير حق ؛⁽⁸⁸⁹⁾
بزرگ ترين معصيت ، مال مسلمانى را به ناحق در اختيار گرفتن است .
90 - عدالت
(1)
امام صادق (عليه السلام):
ثلاثة اشياء يحتاج الناس طرا اليها: الامن والعدل والخصب ؛⁽⁸⁹⁰⁾
سه چيز است كه همه مردم به آنها نياز دارند: امنيت ، عدالت و آسايش .
(2)
امام صادق (عليه السلام):
العدل احلى من الشهد والين من الزبد واطيب ريحا من المسك ؛⁽⁸⁹¹⁾
عدالت از عسل شيرين تر، از كره نرم تر و از مشك خوشبوتر است .
(3)
امام صادق (عليه السلام):
الناس يستغنون اذا عدل بينهم وتنزل السماء رزقها وتخرج الارض ‍ بركتها باذن الله تعالى ؛⁽⁸⁹²⁾
هنگامى كه در ميان مردم عدالت بر قرار شود، بى نياز مى شوند و به اذن خداوند متعال آسمان روزى خود را فرو مى فرستد و زمين بركاتش را بيرون مى ريزد.
(4)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
عدل ساعة خير من عبادة سبعين سنة قيام ليلها وصيام نهارها؛⁽⁸⁹³⁾
ساعتى عدالت بهتر از هفتاد سال عبادت است كه شب هايش به نماز و روزهايش به روزه بگذرد.
(5)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
اعدل الناس من رضى للناس مايرضى لنفسه وكره لهم ما يكره لنفسه ؛⁽⁸⁹⁴⁾
عادل ترين مردم كسى است كه براى مردم همان را بپسندد كه براى خود مى پسندد و براى آنان نپسندد آنچه را براى خود نمى پسندد.
(6)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
اذا حكموا بغير عدل ارتفعت البركات ؛⁽⁸⁹⁵⁾
هنگامى كه به غير عدالت حكم كنند، بركت ها از بين مى روند.
(7)
امام على (عليه السلام):
اجعل الدين كهفك والعدل سيفك تنج من كل سوء و تظفر على كل عدو؛⁽⁸⁹⁶⁾
دين را پناهگاه و عدالت را اسلحه خود قرار ده تا از هر بدى نجات پيدا كنى و بر هر دشمنى پيروز گردى .
(8)
امام على (عليه السلام):
ان العدل ميزان الله سبحانه الذى وضعه فى الخلق ونصبه لاقامة الحق فلا تخالفه فى ميزانه و لا تعارضه فى سلطانه ؛⁽⁸⁹⁷⁾
براستى كه عدالت ترازوى (معيار) خداى سبحان است كه در ميان خلق نهاده است و براى برپاداشتن حق نصب فرموده ، پس در ترازوى خداوند با او مخالفت نكن و با حكومتش مقابله ننما.
(9)
امام على (عليه السلام):
قلوب الرعية خزائن راعيها فما اودعها من عدل اوجور وجده ؛⁽⁸⁹⁸⁾
دلهاى مردم صندوقچه هاى حاكم است ، پس آنچه از عدالت و يا ظلم در آنها بگذارد، همان را خواهد ديد.
(10)
امام على (عليه السلام):
استعمل العدل واحذر العسف والحيف فان العسف يعود بالجلاء والحيف يدعوا الى السيف ؛⁽⁸⁹⁹⁾
عدالت را اجرا كن و از زورگويى و ستمگرى بپرهيز زيرا زور گويى مردم را به ترك از وطن وامى دارد، و ستم آنان را به قيام مسلحانه مى كشاند.
91 - ظلم
(1)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
الظلم ثلاثة : فظلم لا يغفره الله وظلم يغفره وظلم لايتركه ، فاءما الظلم الذى لا يغفره الله فالشرك قال الله : ((ان الشرك لظلم عظيم )) واءما الظلم الذى يغفره الله فظلم العباد اءنفسهم فيما بينهم وبين ربهم واءما الظلم الذى لا يتركه الله فظلم العباد بعضه بعضا؛⁽⁹⁰⁰⁾
ظلم سه قسم است ، ظلمى كه خدا نمى آمرزد، ظلمى كه مى آمرزد و ظلمى كه از آن نمى گذرد، اما ظلمى كه خدا نمى آمرزد شرك است خداوند مى فرمايد ((حقاكه شرك ظلمى بزرگ است )) و اما ظلمى كه خدا مى آمرزد، ظلم بندگان بخودشان ميان خود و پروردگارشان است اما ظلمى كه خدا از آن نمى گذرد ظلم بندگان به يكديگر است .
(2)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
اتقوا دعوة المظلوم وان كان كافرا ليس دونها حجاب ؛⁽⁹⁰¹⁾
از نفرين مظلوم بترسيد اگر چه كافر باشد، زيرا در برابر نفرين مظلوم پرده و مانعى نيست .
(3)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
من اءخذ للمظلوم من الظالم كان معى فى الجنة تصاحبا؛⁽⁹⁰²⁾
هر كس داد مظلوم را از ظالم بگيرد، در بهشت با من يار و هم نشين باشد.
(4)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
ان الناس اذا راءوا الظالم فلم ياءخذوا على يديه اءوشك اءن يعمهم الله بعقاب منه ؛⁽⁹⁰³⁾
مردم آنگاه كه ظالم را ببينند و او را باز ندارند، انتظار مى رود كه خداوند همه را به عذاب خود گرفتار سازد.
(5)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
لينصر الرجل اءخاه ظالما اءو مظلوما ان كان ظالما فينهاه فانه له نصرة وان كان مظلوما فينصره ؛⁽⁹⁰⁴⁾
انسان بايد برادر (دينى ) خويش را يارى كند چه ظالم باشد چه مظلوم اگر ظالم باشد او را باز دارد و اين بمنزله يارى كردن اوست و اگر مظلوم باشد ياريش كند.
(6)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
يقول الله عزوجل : وعزتى وجلالى لانتقمن من الظالم فى عاجله وآجله ولانتقمن ممن راءى مظلوما فقدر اءن ينصره فلم ينصره ؛⁽⁹⁰⁵⁾
خداى عزوجل مى فرمايد: به عزت و جلالم سوگند كه از ظالم در دنيا و آخرت انتقام مى گيرم و از كسى هم كه مظلومى را ببيند و بتواند ياريش ‍ كند و نكند بى گمان انتقام مى گيرم .
(7)
امام باقر (عليه السلام):
ما انتصر الله من ظالم الا بظالم و ذلك قوله عزوجل (وكذلك نولى بعض الظالمين بعضا)؛⁽⁹⁰⁶⁾
خداوند هيچ گاه از ظالم انتقام نگرفت مگر به وسيله ظالمى ديگر و اين سخن خداى عزوجل است كه ((و بدين سان ظالمان را به سزاى اعمالى كه مى كنند بر يكديگر مسلط مى كنيم )).
(8)
امام على (عليه السلام):
من طلب عزا بظلم وباطل اءورثه الله ذلا بانصاف و حق ؛⁽⁹⁰⁷⁾
هر كس عزت را با ظلم و باطل طلب كند، خداوند به انصاف و حق ذلت نصيبش مى نمايد.
(9)
امام سجاد (عليه السلام):
اللهم انى اءعوذبك من ... اءن نعضد ظالما اءو نخذل ملهوفا اءو نروم ما ليس لنا بحق ؛⁽⁹⁰⁸⁾
خدايا به تو پناه مى برم ... از اين كه ظالمى را يارى كنيم و يا مظلوم و دلسوخته اى را بى ياور گذاريم و يا آنچه حق ما نيست بخواهيم .
(10)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
رحم الله عبدا كانت لاخيه عنده مظلمة فى عرض اءومال فجاءه فاستحله قبل اءن يوخذ وليس ثم دينار ولادرهم فان كانت له حسنات اخذ من حسناته وان لم تكن له حسنات حملوا عليه من سيئاته ؛⁽⁹⁰⁹⁾
خدا رحمت كند بنده اى را كه حلاليت بطلبد از برادرى كه به آبرو يا مال او تجاوز كرده ، قبل از آن كه (در قيامت ) از او بازخواست كنند، آنجا كه دينار و درهمى نباشد، در نتيجه اگر شخص كار نيكى داشته باشد از آن بردارند و اگر نداشته باشد، از گناهان مظلوم برداشته بر گناهان او بيفزايد.
92 - آزادى
(1)
امام صادق (عليه السلام):
خمس خصال من لم تكن فيه خصلة منها فليس فيه كثير مستمتع اءولها: الوفاء والثانية التدبير والثالثة الحياء والرابعة حسن الخلق والخامسة وهى تجمع هذه الخصال ، الحريه ؛⁽⁹¹⁰⁾
پنج خصلت است كه در هر كس يكى از آنها نباشد خير و بهره زيادى در او نيست : اول : وفادارى دوم : تدبير سوم : حيا چهارم : خوش اخلاقى و پنجم :- كه چهار خصلت ديگر را نيز در خود دارد - آزادگى .
(2)
امام على (عليه السلام):
لاتكن عبد غيرك وقد جعلك الله حرا؛⁽⁹¹¹⁾
بنده ديگرى مباش كه خداوند تو را آزاد آفريد.
(3)
امام صادق (عليه السلام):
ان الحر حر على جميع اءحواله : ان نابته نائبة صبر لها، وان تداكت عليه المصائب لم تسكره وان اسر وقهر واستبدل باليسر عسرا، كما كان يوسف الصديق الامين صلوات الله عليه : لم يضرر حريته اءن استعبد وقهر واسر؛⁽⁹¹²⁾
آزاده در همه حال آزاده است : اگر بلا و سختى به او رسد شكيبايى ورزد و اگر مصيبت ها بر سرش فرو ريزند او را نشكنند هر چند به اسيرى افتد و مقهور شود و آسايش را از دست داده و به سختى و تنگدستى افتد. چنان كه يوسف صديق امين ، صلوات الله عليه ، به بندگى گرفته شد و مقهور و اسير گشت اما اين همه به آزادگى او آسيب نرساند.
(4)
امام على (عليه السلام):
الحرية منزهة من الغل والمكر؛⁽⁹¹³⁾
آزادگى از كينه توزى و مكر منزه است .
(5)
امام على (عليه السلام):
من توفيق الحر اكتسابه المال من حله ؛⁽⁹¹⁴⁾
از موفقيت آزاده اين است كه مال را از راه حلال به دست آورد.
(6)
امام على (عليه السلام):
ابذل مالك فى الحقوق وواس به الصديق فان السخاء بالحراء خلق ؛⁽⁹¹⁵⁾
دارايى خود را در آنجا كه حق است ببخش و با آن دوستانت را يارى رسان كه جامه بخشندگى برتن آزاد مرد زيبنده تر است .
(7)
امام على (عليه السلام):
العبد حر ما قنع ، الحر عبد ما طمع ؛⁽⁹¹⁶⁾
بنده قانع آزاد است و آزاد طمعكار، بنده .
(8)
امام على (عليه السلام):
من قضى ما اءسلف من الاحسان فهو كامل الحرية ؛⁽⁹¹⁷⁾
هر كس به وعده نيكى اى كه در گذشته داده است عمل كند آزادگى اش ‍ كامل است .
(9)
امام على (عليه السلام):
من قام بشرائط العبودية اءهل للعتق ، من قصر عن اءحكام الحرية اعيد الى الرق ؛⁽⁹¹⁸⁾
هر كس شرايط بندگى خدا را به جا آورد سزاوار آزادگى مى شود و هر كس ‍ در عمل به شرايط آزادگى كوتاهى كند، به بندگى (غير خدا) مبتلا مى شود.
(10)
امام حسين (عليه السلام):
ان لم يكن لكم دين و كنتم لا تخافون المعاد فكونوا اءحرارا فى دنياكم ؛⁽⁹¹⁹⁾
اگر دين نداريد و از قيامت نمى ترسيد لااقل در دنياى خود آزاد مرد باشيد.
93 - طب
(1)
امام رضا (عليه السلام):
ان الله تبارك و تعالى لى يبح اءكلا ولاشربا الا لما فيه المنفعة والصلاح ولم يحرم الا ما فيه الضرر والتلف والفساد، فكل نافع مقوللجسم فيه قوة للبدن فهو حلال ؛⁽⁹²⁰⁾
خداوند تبارك و تعالى هيچ خوردنى و نوشيدنى را حلال نكرده است مگر آن كه در آن منفعت و صلاحى بوده و هيچ خوردنى و نوشيدنى را حرام ننموده مگر آن كه در آن زيان و مرگ و فسادى بوده است پس هر چيز سودمندى مقوى براى جسم ، كه باعث تقويت بدن است حلال شده است .
(2)
امام على (عليه السلام):
فى وصيته لابنه الحسن (عليه السلام) يا بنى اءلا اعلمك اءربع خصال تستغنى بها عن الطب ؟ فقال : بلى يا امير المومنين ، قال : لاتجلس على الطعام الا واءنت جائع و لا تقم عن الطعام الا واءنت تشتهيه ، وجود المضغ ، واذا نمت فاعرض نفسك على الخلاء فاذا استعملت هذا استغنيت عن الطب ؛⁽⁹²¹⁾
در سفارشى به فرزند خود امام مجتبى (عليه السلام) فرمودند: فرزندم ! آيا چهار نكته به تو نياموزم كه با رعايت آنها از طبيب بى نياز شوى ؟ عرض كرد: چرا، اى اميرالمومنان . حضرت فرمودند: تا گرسنه نشدى غذا نخور و تا اشتها دارى از غذا دست بكش و غذا را خوب بجو و قبل از خوابيدن قضاى حاجت كن . اگر اين نكات را رعايت كنى . از مراجعه به طبيب بى نياز مى شوى .
(3)
امام حسين (عليه السلام):
فبادروا بصحة الاجسام فى مدة الاعمار؛⁽⁹²²⁾
در مدت عمر، در حفظ سلامت تن بكوشيد.
(4)
امام صادق (عليه السلام):
لا يستغنى اءهل كل بلد عن ثلاثة يفزع اليهم فى اءمر دنياهم وآخرتهم ، فان عدموا ذلك كانوا همجا: فقيه عالم ورع واءمير خير مطاع وطبيب بصير ثقة ؛⁽⁹²³⁾
مردم هر شهرى به سه چيز نيازمندند كه در امور دنيا و آخرت خود به آنها رجوع كنند و چنانچه آن سه را نداشته باشند گرفتار جهل و نابسامانى مى شوند: دين شناس داناى پرهيزكار، حاكم نيكوكارى كه مردم از او اطاعت كنند و پزشك بصير مورد اعتماد.
(5)
امام رضا (عليه السلام):
ليس من دواء الا وهو يهيج داء؛⁽⁹²⁴⁾
دارويى نيست مگر اين كه بيمارى ديگرى را تحريك مى كند.
(6)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
تجنب الدواء ما احتمل بدنك الداء فاذا يحتمل الداء فالدواء؛⁽⁹²⁵⁾
تا هنگامى كه بدنت درد را تحمل مى كند از مصرف دارو بپرهيز، چنانچه درد را تحمل نكردى آنگاه از دارو استفاده كن .
(7)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
ما خلق الله تعالى داء الا و خلق دواء الاالسام ؛⁽⁹²⁶⁾
خداوند هيچ دردى را بى درمان نيافريده مگر سام (مرگ ) كه هيچ درمانى ندارد.
(8)
امام رضا (عليه السلام):
اثنان عليلان اءبدا: صحيح محتم وعليل مخلط؛⁽⁹²⁷⁾
دو گروه هميشه مريضند، سالمى كه پرهيز مى كند و مريضى كه پرهيز نمى كند.
(9)
امام رضا (عليه السلام):
من اءراد اءن لايوذيه معدته فلا يشرب بين طعامه ماء؛⁽⁹²⁸⁾
هر كس مى خواهد معده اش آزارش ندهد، در بين غذا آب نخورد.
(10)
امام صادق (عليه السلام):
لا تدخل الحمام الا وفى جوفك شى ء يطفى به عنك وهج المعدة وهو اءقوى للبدن ولاتدخله واءنت ممتلى ء من الطعام ؛⁽⁹²⁹⁾
داخل حمام نشو مگر در حالى كه در شكمت چيزى (غذايى ) كه شدت حرارت معده را خاموش كند وجود داشته باشد، كه براى بدن موجب تقويت است و در حالى كه شكمت از غذا پر است نيز وارد حمام مشو.
94 - عيادت
(1)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
عائد المريض يخوض فى الرحمة ؛⁽⁹³⁰⁾
عيادت كننده از بيمار، در رحمت خدا غوطه ور مى شود.
(2)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
عائد المريض فى مخرفة الجنة ، فاذا جلس عنده غمرته الرحمة ؛⁽⁹³¹⁾
عيادت كننده از بيمار، در نخلستان بهشت ميوه مى چيند و هر گاه نزد بيمار بنشيند، رحمت خدا او را فرا مى گيرد.
(3)
امام صادق (عليه السلام):
من عاد مريضا شيعه سبعون اءلف ملك يشتغفرون له حتى يرجع الى منزله ؛⁽⁹³²⁾
هر كس به عيادت بيمار برود، هفتاد هزار فرشته او را مشايعت مى كنند و برايش آمرزش مى طلبند تا آن گاه كه به منزل خود برگردد.
(4)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
ان الله عزوجل يقول يوم القيامة : يابن آدم مرضت فام تعدنى ! قال : يا رب كيف اءعودك واءنت رب العالمين ؟! قال : اءما علمت اءن عبدى فلانا مرض فلم تعده ؟! اءما علمت اءنك لو عدته لوجدتنى عنده ؟؛⁽⁹³³⁾
خداى عزوجل در روز قيامت مى فرمايد: اى پسر آدم ! من بيمار شدم اما عيادتم نكردى ؟ عرض مى كند: پروردگارا چگونه تو را عيادت كنم حال آن كه تو پروردگار جهانيانى ؟ مى فرمايد: مگر ندانسته اى كه فلان بنده ام مريض شد و عيادتش نكردن ، مگر نمى دانستى كه اگر به عيادتش روى ، مرا نزد او مى يابى ؟
(5)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
خير العيادة اخفها؛⁽⁹³⁴⁾
بهترين عيادت ، آن است كه سبك تر برگزار شود.
(6)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
عد من لايعودك واءهد من لايهدى لك ؛⁽⁹³⁵⁾
از كسى كه به عيادت تو نمى آيد عيادت كن و به كسى كه به تو هديه نمى دهد، هديه بده .
(7)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
للمسلم على المسلم خمس ... ويعوده اذا مرض ...؛⁽⁹³⁶⁾
مسلمان بر مسلمان پنج حق دارد... و وقتى بيمار شد عيادتش ‍ كند.
(8)
امام صادق (عليه السلام):
مولى لجعفربن محمد (عليه السلام) مرض بعض مواليه فخرجنا اليه نعوده ونحن عدة من موالى جعفر فاستقبلنا جعفر (عليه السلام) فى بعض ‍ الطريق فقال لنا اءين تريدون ؟ فقلنا: نريد فلانا نعوده فقال لنا: قفوا، فوقفنا، فقال : مع اءحد كم تفاحة اءو سفر جلة اءو اترجة اءو لعقه من طيب اءو قطعة من عودبخور؟ فقلنا: ما معناشى ء من هذا، فقال : اءما تعلمون اءن المريض ‍ يستريح الى كل ماادخل به عيله ؛⁽⁹³⁷⁾
يكى از وابستگان امام صادق (عليه السلام) گويد: يك نفر از ياران حضرت بيمار شد و ما عده اى از ياران امام براى عيادت او بيرون رفتيم . در راه با حضرت صادق (عليه السلام) روبرو شديم . از ما پرسيدند: كجا مى رويد؟ عرض كرديم به عيادت فلانى مى رويم . فرمودند: بايستيد. ما ايستاديم . حضرت فرمودند: آيا سيبى ، بهى ، ترنجى ، كمى عطر يا قطعه اى عود با يكى از شما هست ؟ عرض كرديم : از اين چيزها با خود نداريم . حضرت فرمودند: مگر نمى دانيد كه بيمار از اين كه چيزى برايش ببرند، آرامش مى يابد.
(9)
امام على (عليه السلام):
ان من اءعظم العواد اجرا عند الله عزوجل لمن اذا عاد اءخاه حفف الجلوس الا اءن يكون المريض يحب ذلك ويريده ويساءله ذلك ؛⁽⁹³⁸⁾
از بزرگترين پاداش ها در نزد خداوند عزوجل را آن عيادت كننده دارد كه هر گاه به عيادت برادرش برود، زمان كوتاهى نزد او بنشيند، مگر اين كه خود بيمار دوست داشته باشد و از او بخواهد كه بيشتر بنشيند.
(10)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
عودوا المريض واتبعوا الجنازة يذكركم الاخرة ؛⁽⁹³⁹⁾
به عيادت بيمار برويد و در تشييع جنازه شركت كنيد، كه شما را به ياد آخرت مى اندازد.
95 - پاكيزگى
(1)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
ان الله تعالى جميل يحب الجمال ، سخى يحب اسخاء، نظيف يحب النظافة ؛⁽⁹⁴⁰⁾
خداوند زيباست و زيبايى را دوست دارد، بخشنده است و بخشش را دوست دارد، پاكيزه است و پاكيزگى را دوست دارد.
(2)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
تنظفوا بكل ما استطعتم فان الله تعالى بنى الاسلام على النظافة ولن يدخل الجنة الا كل نظيف ؛⁽⁹⁴¹⁾
خودتان را با هر وسيله اى كه مى توانيد پاكيزه كنيد، زيرا كه خداى متعال اسلام را برپايه پاكيزگى بنا كرده است و هرگز به بهشت نرود مگر كسى كه پاكيزه باشد.
(3)
امام على (عليه السلام):
نعم البيت الحمام تذكر فيه النار ويذهب بالدرن ؛⁽⁹⁴²⁾
چه نيكو جايگاهى است حمام ، يادآور دوزخ است و چرك را از ميان مى برد.
(4)
امام على (عليه السلام):
تنطفوا بالماء من النتن الريح الذى يتاءذى به ؛⁽⁹⁴³⁾
خودتان را با آب ، از بوى بد، كه ديگران را آزار مى دهد بشوييد.
(5)
امام صادق (عليه السلام):
ان لكل ثمرة سما فاذا اتيتم بها فمسوها بالماء اءو اغمسوها فى الماء؛⁽⁹⁴⁴⁾
هر ميوه اى سمى دارد، هر گاه ميوه به دستتان رسيد آن را با آب بشوييد و يا در آب فرو بريد.
(6)
امام على (عليه السلام):
النظيف من الثياب يذهب الهم والحزن وهو طهور للصلاة ؛⁽⁹⁴⁵⁾
لباس پاكيزه غم و اندوه را مى برد و موجب پاكيزگى نماز است .
(7)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
لا يطولن اءحدكم شاربه و لا شعر ابطيه و لا عانته فان الشيطان يتخذها مخبئا يستتر بها؛⁽⁹⁴⁶⁾
بلند نكند كسى از شما موهاى سبيل و موهاى زير بغل و موى زير شكم خود را، زيرا شيطان اين مراكز را پناهگاه خود قرار داده زير موها پنهان مى شود.
(8)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
تقليم الاظفار يمنع الداء الاعظم ويزيد الرزق ؛⁽⁹⁴⁷⁾
گرفتن ناخنها درد بزرگ را مانع مى شود و روزى را زياد مى كند.
(9)