150 البكاء من خشية اللَّه -
گريه از ترس خدا
1380- عن جعفر بن محمد عن
ابيه عن آبائه عليهم السّلام قال: قالرسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: طوبى
لعبد نظر اللَّه إليه و هو يبكي على خطيئته من خشية اللَّه لم يطّلع على ذلك الذّنب
غيره.
مستدرك الوسائل 2/ 294
از جعفر بن محمّد، از پدرش، از پدرانش نقل شده
كه رسول خدا (ص) فرمود: خوشا بحال بندهاى كه خدا به او نظر كند در حالى كه وى از
ترس خدا، بر گناه خود كه جز خدا كسى از آن آگاه نشده، گريه مىكند.
1381- قال صلّى اللَّه
عليه و آله: إذا بكى العبد من خشية اللَّهتحاتّتعنه الذّنوب كما يتحاتّ الورق
فيبقى كيوم ولدته أمّه.
مستدرك الوسائل 2/ 295 ارشاد القلوب 1/ 98
پيامبر (ص) فرمود: هر گاه بنده از ترس خدا گريه
كند گناهانش مانند برگ درخت فرو مىريزد، و مانند روزى مىشود كه مادرش او را به
دنيا آورده بود.
1382- عن عبد اللَّه بن
مسعود عن رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آلهانه قال: عليك بخشية اللَّه و أداء
الفرائض فإنّه يقول: هُوَ أَهْلُ التَّقْوى وَ أَهْلُ الْمَغْفِرَةِ
و يقول: رَضِيَ اللَّهُ
عَنْهُمْ وَ رَضُوا عَنْهُ ذلِكَ لِمَنْ خَشِيَ رَبَّهُ ... الخبر.
مستدرك الوسائل 2/ 291
از عبد اللَّه بن مسعود نقل شده كه رسول خدا
(ص) فرمود: بر تو باد به ترس از خدا و انجام واجبات، زيرا خداوند مىفرمايد: «او
اهل تقوى و آمرزش است» و مىفرمايد: «خدا از آنان خشنود است و آنان نيز از او
خشنودند. اين مقام كسى است كه از پروردگارش بترسد» ...
1383- ... عن السكوني عن
جعفر بن محمد عن ابيه عليهما السّلامقال: قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله:
كلّ عين باكية يوم القيامة إلّا ثلاث أعين:
عين بكت من خشية اللَّه و عين غضّت عن محارم
اللَّه، و عين باتت ساهرة في سبيل اللَّه.
الخصال 1/ 98 الفصول المهمة/ 513 جامع الاخبار/
115 البحار 93/ 329
از سكونى از جعفر بن محمّد (ع) از پدرش نقل شده
كه پيامبر خدا (ص) فرمود: هر چشمى روز قيامت گريان است مگر سه چشم: چشمى كه از ترس
خدا گريسته و چشمى كه از محرّمات خدا پوشيده شده و چشمى كه در راه خدا شب را به
بيدارى بسر برده است.
1384- قال الحسين عليه
السّلام: بكاء العيون و خشية القلوب منرحمة اللَّه.
جامع الاخبار/ 113 مستدرك الوسائل 2/ 294
امام حسين (ع) فرمود: گريه چشمها و ترس دلها از
رحمت خداست.
1385- قال الحسين عليه
السّلام: البكاء من خشية اللَّه نجاة من النّار. جامع الاخبار/ 113 مستدرك الوسائل
2/ 294
امام حسين (ع) فرمود: گريه از ترس خدا باعث
رهائى از آتش است.
1386- عن النبيّ صلّى
اللَّه عليه و آله: البكاء من خشية اللَّه مفتاحالرّحمة و علامة القبول و باب
الإجابة.
ارشاد القلوب 1/ 98 مستدرك الوسائل 2/ 295
از پيامبر (ص) نقل شده است: گريه از ترس خدا
كليد رحمت و نشانه پذيرش و درب اجابت است.
1387- عن عليّ عليه
السّلام: بالبكاء من خشية اللَّه تمحّصالذّنوب. غرر الحكم/ 338
از على (ع) نقل شده است: با گريه از ترس خدا،
گناهان پاك مىگردند.
1388- قال رسول اللَّه
صلّى اللَّه عليه و آله: البكاء من خشية اللَّهيطفئ بحارا من غضب اللَّه الخبر.
ارشاد القلوب 1/ 96
پيامبر خدا (ص) فرمود: گريه از ترس خدا
درياهائى از خشم خدا را خاموش مىكند.
1389- عن الحسين عليه
السّلام قال: ما دخلت على أبي قطّ إلّاوجدته باكيا الخبر. ارشاد القلوب 1/ 97
مستدرك الوسائل 2/ 295
از امام حسين (ع) نقل شده كه فرمود: هيچ گاه بر
پدرم وارد نشدم مگر اينكه او را گريان ديدم ...
1390- عن عليّ عليه
السّلام: البكاء من خشية اللَّه ينير القلب ويعصم عن معاودة الذّنب.
غرر الحكم/ 89
از على (ع) نقل شده است: گريه از ترس خدا دل را
روشن مىكند و (آدمى را) از بازگشت به گناه نگاه مىدارد.
1391- قال رسول اللَّه
صلّى اللَّه عليه و آله: حرّمت النّار على عينبكت من خشية اللَّه تعالى.
جامع الاخبار/ 114 مستدرك الوسائل 2/ 294
پيامبر خدا (ص) فرمود: آتش حرام شده است بر
چشمى كه از ترس خدا گريسته است.
1392- القطب الراوندي في
لبّ الّلباب مرسلا قال: قال اللَّه تعالىلداود عليه السّلام: ادعني بهذا الاسم يا
حبيب البكّائين.
مستدرك الوسائل 2/ 293
قطب راوندى به طور مرسل در لبّ اللّباب نقل
كرده كه خداوند به داود (ع) فرمود: مرا با اين نام: «اى دوست گريهكنندگان» بخوان.
1393- قال رسول اللَّه
صلّى اللَّه عليه و آله: من بكى من ذنب غفر لهو من بكى من خوف النّار أعاذه اللَّه
منها و من بكى شوقا إلى الجنّة أسكنه اللَّه فيها و كتب له أمانا من الفزع الأكبر و
من بكى من خشية اللَّه حشره اللَّه مع النَّبِيِّينَ وَ الصِّدِّيقِينَ وَ
الشُّهَداءِ وَ الصَّالِحِينَ وَ حَسُنَ أُولئِكَ رَفِيقاً.
مستدرك الوسائل 2/ 295
رسول خدا (ص) فرمود: هر كه بر گناهى گريه كند
آمرزيده مىشود، و هر كه از ترس آتش بگريد خداوند از آتش به او پناه مىدهد، و هر
كه از شوق بهشت گريه كند خداوند او را در بهشت جاى مىدهد و امانى از ترس بزرگ براى
او
مىنويسد، و هر كه از ترس خدا بگريد خداوند او
را با پيامبران و صدّيقان و شهيدان و صالحان- كه نيكو رفيقانى هستند- محشور مىكند.
1394- عن احمد بن الحسن
الحسيني عن ابي محمد عن آبائهعليهم السّلام قال: قال الصادق عليه السّلام: كم ممّن
أكثر ضحكه لاعبا يكثر يوم القيامة بكاؤه و كم ممّن أكثر بكاءه على ذنبه خائفا يكثر
يوم القيامة في الجنّة سروره و ضحكه.
البحار 76/ 59
از احمد بن حسن حسينى از ابو محمّد (ع) از
پدرانش نقل شده كه امام صادق (ع) فرمود: بسا كسانى كه زياد مىخندند و بازيگرند و
روز قيامت گريه فراوان مىكنند، و بسا كساى كه از ترس گناه خود مىگريند و روز
قيامت در بهشت خنده و شادى فراوان دارند.
151 الدعاء - دعا
1395- عن ابي عبد اللَّه
عليه السّلام قال: قال رسول اللَّه صلّى اللَّهعليه و آله: الدّعاء سلاح المؤمن و
عمود الدّين و نور السّماوات و الأرض.
مكارم الاخلاق/ 268 البحار 93/ 297
از امام صادق (ع) نقل شده كه رسول خدا (ص)
فرمود: دعا سلاح مؤمن و ستون دين و نور آسمانها و زمين است.
1396- قال امير المؤمنين
عليه السّلام: الدّعاء مفتاح الرّحمة ومصباح الظّلمة. مستدرك الوسائل 1/ 361 البحار
93/ 300
امير المؤمنين (ع) فرمود: دعا كليد رحمت و چراغ
تاريكى است.
1397- قال عليّ عليه
السّلام: ادفعوا أمواج البلاء بالدّعاء.
البحار 93/ 301 مستدرك الوسائل 1/ 361
على (ع) فرمود: به سبب دعا موجهاى بلا را (از
خود) دفع كنيد.
1398- ... عن الصادق عليه
السّلام: من تخوّف (من) بلاء يصيبهفتقدّم فيه بالدّعاء لم يره اللَّه عزّ و جلّ
ذلك البلاء أبدا.
الكافي 2/ 472 مكارم الاخلاق/ 269 روضة المتقين
12/ 35
از امام صادق (ع) نقل شده است: هر كه مىترسد
بلائى به او برسد، اگر پيش از هر چيز دعا كند خداوند هرگز آن بلا را به او نشان
نخواهد داد.
1399- عن عليّ عليه
السّلام: سلاح المؤمن الدّعاء.
غرر الحكم/ 433
از على (ع) نقل شده است: دعا سلاح مؤمن است.
1400- قال الصادق عليه
السّلام: عليك بالدّعاء فإنّه فيه شفاء منكلّداء.
جامع احاديث الشيعة 15/ 213 البحار 93/ 295
مستدرك الوسائل 1/ 363
امام صادق (ع) فرمود: بر تو باد به دعا كردن كه
درمان هر دردى در دعاست.
1401- في حديث عن ابي عبد
اللَّه عليه السّلام قال: قال رسول اللَّهصلّى اللَّه عليه و آله: اللّهمّ و لا
تكلني إلى نفسي طرفة عين أبدا ... الحديث.
تفسير نور الثقلين 3/ 450
در حديثى از امام صادق (ع) نقل شده كه پيامبر
خدا (ص) فرمود: بار خدايا! هرگز مرا به اندازه يك چشم برهم زدن بحال خودم وامگذار
...
1402- عن الصادق عليه
السّلام قال: إنّ الدّعاء أنفذ من السّلاحالحديد.
فلاح السائل/ 23 مستدرك الوسائل 1/ 360
از امام صادق (ع) نقل شده كه فرمود: دعا از
سلاح آهنين برندهتر است.
1403- قال النبيّ صلّى
اللَّه عليه و آله: لا يردّ القضاء إلّا الدّعاء. مكارم الاخلاق/ 268 البحار 93/
296
پيامبر (ص) فرمود: تنها دعاست كه قضا را ردّ
مىكند.
1404- قال رسول اللَّه
صلّى اللَّه عليه و آله: ما من شيء أكرم علىاللَّه تعالى من الدّعاء.
مكارم الاخلاق/ 268 البحار 93/ 294
پيامبر خدا (ص) فرمود: هيچ چيز نزد خدا
گرامىتر از دعا نيست.
1405- عن أبي عبد اللَّه
عليه السّلام: إنّ الدّعاء يردّ القضاء و قد نزلمن السّماء و قد أبرم إبراما.
جامع احاديث الشيعة 15/ 211 الفصول المهمة/ 513
الكافي 2/ 469
از امام صادق (ع) نقل شده است: دعا، قضائى را
كه از آسمان فرود آمده و قطعى گرديده است، ردّ مىكند.
1406- عن عليّ عليه
السّلام: من أعطي الدّعاء لم يحرم الإجابة. غرر الحكم/ 637
از على (ع) نقل شده است: به هر كس دعا داده شود
از اجابت محروم نمىگردد.
1407- عن عليّ عليه
السّلام: من دعا اللَّه أجابه. غرر الحكم/ 713 از على (ع) نقل شده است: هر كه خدا
را بخواند خدا او را اجابت مىكند.
152 في اوقات الدعاء و شرائطه -
پيرامون زمان دعا و شرايط آن
1408- عن ابي عبد اللَّه
عليه السّلام قال: قال رسول اللَّه صلّى اللَّهعليه و آله: خير وقت دعوتم اللَّه
عزّ و جلّ فيه الأسحار و تلا هذه الآية في قول يعقوب عليه السّلام: «سَوْفَ
أَسْتَغْفِرُ لَكُمْ رَبِّي» [و ]قال: أخّرهم إلى السّحر.
الكافي 2/ 477
از امام صادق (ع) نقل شده كه رسول خدا (ص)
فرمود: بهترين زمانى كه خدا را در آن مىخوانيد سحرگاههاست، سپس اين آيه را كه از
قول يعقوب حكايت مىكند، تلاوت كرد: «به زودى براى شما از پروردگارم طلب آمرزش
مىكنم» و فرمود: يعقوب دعا براى آنان را تا سحرگاه به تأخير انداخت.
1409- ... عن ابي عبد
اللَّه عليه السّلام قال: قال أمير المؤمنين عليهالسّلام: اغتنموا الدّعاء عند
أربع: عند قراءة القرآن و عند الأذان، و عند نزول الغيث، و عند التقاء الصّفّين
للشّهادة.
الكافي 2/ 477
از امام صادق (ع) نقل شده كه امير المؤمنين (ع)
فرمود: دعا را
در چهار مورد غنيمت بدانيد: هنگام خواندن قرآن
و موقع گفتن اذان و هنگام نزول باران و زمانى كه دو سپاه براى شهادت به يك ديگر
مىرسند.
1410- ... عن زرارة عن
ابي جعفر عليه السّلام قال: قال رسول اللَّهصلّى اللَّه عليه و آله: إذا زالت
الشّمس فتحت أبواب السّماء و أبواب الجنان، و استجيب الدّعاء فطوبى لمن رفع له عند
ذلك عمل صالح.
امالى الصدوق/ 461 فلاح السائل/ 92 مصابيح
الانوار 2/ 233
از زراره از امام باقر (ع) نقل شده كه رسول خدا
(ص) فرمود:
هنگام زوال خورشيد درهاى آسمان و بهشت گشوده
مىشود و دعا مستجاب مىگردد.
خوشا بحال كسى كه براى او كار شايستهاى در اين
لحظه بالا برود.
1411- و قال الصادق عليه
السّلام: إنّ العبد إذا سجد و قال يا ربّ ياربّ حتّى ينقطع نفسه قال له الرّبّ
تبارك و تعالى لبّيك ما حاجتك.
الفقيه 1/ 219 المحجة البيضاء 1/ 346
امام صادق (ع) فرمود: بنده هر گاه سجده كند و
بگويد: يا ربّ يا ربّ، تا آنكه نفسش قطع شود، پروردگار به او مىگويد: لبّيك! حاجت
تو چيست؟
1412- ... عن ابي الحسن
الاول عليه السّلام قال: كان عليّ بنالحسين عليهما السّلام يقول: الدّعاء بعد ما
ينزل البلاء لا ينتفع (به).
الكافي 2/ 472
از موسى بن جعفر (ع) نقل شده كه على بن الحسين
(ع) مىفرمود: پس از نزول بلاء دعا سودى ندارد.
1413- قال امير المؤمنين
عليه السّلام: تقدّموا بالدّعاء قبل نزولالبلاء.
مستدرك الوسائل 1/ 363 البحار 93/ 380
امير المؤمنين (ع) فرمود: پيش از نزول بلاء به
سوى دعا بشتابيد. /p>
1414- و روي هشام بن سالم
عن ابي عبد اللَّه عليه السّلام: منكانتله إلى اللَّه حاجة فليبدء بالصّلوات على
محمّد و آله صلّى اللَّه عليه و آله ثمّ يسأل حاجته، ثمّ يختم بالصّلوات على محمّد
و آله فإنّ اللَّه عزّ و جلّ أكرم من أن يقبل الطّرفين و يدع الوسط إذ كانت الصّلاة
على محمّد و آل محمّد لا تحجب عنه.
عدة الداعي/ 154
هشام بن سالم از امام صادق (ع) نقل كرده كه
فرمود: هر كس نزد خدا حاجتى داشته باشد نخست بايد بر محمّد و آل او درود بفرستد و
سپس حاجتش را بخواهد و در پايان نيز بر محمّد و آلش درود بفرستد، زيرا خداوند
گرامىتر از آن است كه دو طرف دعا را بپذيرد و دعاى وسط را رها كند، چرا كه هيچ چيز
مانع (پذيرفتن) درود بر محمّد و آل محمّد نمىشود.
1415- عن النبيّ صلّى
اللَّه عليه و آله: من أحبّ أن يستجاب دعاؤهفليطيّب مطعمه و مكسبه.
البحار 93/ 273
از پيامبر (ص) نقل شده است: هر كه دوست دارد
دعايش مستجاب گردد بايد خوراك و درآمدش را پاك گرداند.
1416- ... عن ابي عبد
اللَّه عليه السّلام قال: قال رسول اللَّه صلّىاللَّهعليه و آله: إذا دعا أحدكم
فليعمّ فإنّه أوجب للدّعاء.
الكافي 2/ 487 البحار 93/ 340 روضة المتقين 12/
26
از امام صادق (ع) نقل شده كه رسول خدا (ص)
فرمود: هر گاه يكى از شما خواست دعا كند در حقّ همه دعا كند كه اين براى دعا
لازمتر است.
1417- ... عن ابي عبد
اللَّه عليه السّلام قال: إنّ اللَّه عزّ و جلّ لايستجيب دعاء بظهر قلب قاس.
الكافي 2/ 474
از امام صادق (ع) نقل شده كه فرمود: خداوند
دعائى را كه از دلى سخت برخاسته است مستجاب نمىكند.
1418- عن عليّ عليه
السّلام: لا تستبطئ إجابة دعائك و قد سددتطريقه بالذّنوب.
غرر الحكم/ 813
از على (ع) نقل شده است: اجابت دعاى خويش را
كند مكن، چرا كه تو راه آن را با گناهان مسدود كردهاى.
1419- عن عليّ عليه
السّلام: الدّاعي بلا عمل، كالرّامي بلا وتر. نهجالبلاغة (فيض)/ 1235 (الصالح)/
534
از على (ع) نقل شده است: كسى كه بدون عمل، دعا
كند مانند تير اندازى است كه كمانش زه نداشته باشد.
1420- عن الوليد بن عقبة
الهجري قال: سمعت ابا جعفر عليهالسّلام يقول: و اللَّه لا يلحّ عبد مؤمن على
اللَّه عزّ و جلّ في حاجته إلّا قضاها له.
الكافي 2/ 475
وليد بن عقبه هجرى مىگويد: از امام باقر (ع)
شنيدم كه مىفرمود: به خدا سوگند! هيچ بنده مؤمنى در حاجتش به خدا اصرار نمىكند
مگر اينكه خداوند حاجت او را روا مىكند.
1421- قال النبيّ صلّى
اللَّه عليه و آله: إنّ اللَّه يحبّ الملحّين فيالدّعاء.
البحار 93/ 378
پيامبر (ص) فرمود: خداوند دوست دارد كسانى را
كه در دعاى خود اصرار مىورزند.
1422- ... عن ابي عبد
اللَّه عليه السّلام: إنّ المؤمن ليدعو اللَّه عزّ وجلّ في حاجته فيقول اللَّه عزّ
و جلّ أخّروا إجابته، شوقا إلى صوته و دعائه ... الخبر.
الكافي 2/ 490
از امام صادق (ع) نقل شده است: گاهى مؤمن در
حاجت خويش خدا را مىخواند و خداوند چون به شنيدن صدا و دعاى او اشتياق دارد،
مىفرمايد: اجابت دعاى او را به تأخير افكنيد ...
1423- قال رسول اللَّه
صلّى اللَّه عليه و آله: ثلاث دعواتمستجابات لا شكّ فيهنّ: دعوة المظلوم و دعوة
المسافر و دعوة الوالد على ولده.
مستدرك الوسائل 1/ 376
پيامبر خدا (ص) فرمود: سه دعا قطعا مستجاب
خواهد شد: دعاى ستمديده و دعاى مسافر و دعاى پدر در حقّ فرزند.
الفصل الثالث امور تربوية
153 حفظ اللسان - نگهدارى زبان
ما يَلْفِظُ مِنْ قَوْلٍ
إِلَّا لَدَيْهِ رَقِيبٌ عَتِيدٌ.
س 50/ آية 18 آدمى سخنى ادا نمىكند مگر آنكه
نزد وى نگهبانى آماده است.
نَحْنُ أَعْلَمُ بِما
يَقُولُونَ ...
س 50/ آية 45 ما به آنچه آنان مىگويند
داناتريم ...
يا أَيُّهَا الَّذِينَ
آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ قُولُوا قَوْلًا سَدِيداً.
س 33/ آية 70 اى كسانى كه ايمان آوردهايد، از
خدا پروا كنيد و سخن صواب بگوئيد.
1424- قال رسول اللَّه
صلّى اللَّه عليه و آله: نجاة المؤمن حفظلسانه. روضة المتقين 12/ 92 الوسائل 8/ 533
پيامبر خدا (ص) فرمود: رهائى مؤمن در نگهدارى
زبان خويش است.
1425- عن عليّ عليه
السّلام: العاقل من عقل لسانه. غرر الحكم/20
از على (ع) نقل شده است: خردمند كسى است كه
زبانش را دربند كشد.
1426- عن امير المؤمنين
عليه السّلام: سلامة الإنسان في حفظاللّسان.
الاثنا عشرية/ 21
از امير المؤمنين (ع) نقل شده است: سلامت آدمى
در نگهدارى زبان است.
1427- عن ابي عبد اللَّه
عليه السّلام قال: قال لقمان لابنه، يا بنيّ إنكنت زعمت أنّ الكلام من فضّة فإنّ
السّكوت من ذهب.
روضة المتقين 12/ 92 الكافى 2/ 114 البحار 71/
297
از امام صادق (ع) نقل شده كه فرمود: لقمان به
پسرش گفت: پسرم! اگر مىپندارى كه سخن گفتن نقره است، سكوت طلا خواهد بود.
1428- عن عليّ عليه
السّلام: من لم يملك لسانه ندم. غرر الحكم/639
از على (ع) نقل شده است: هر كه مالك زبان خود
نباشد پشيمان مىگردد.
1429- قال نبيّنا صلّى
اللَّه عليه و آله: من كثر كلامه كثر سقطه و منكثر سقطه كثرت ذنوبه و من كثرت
ذنوبه كانت النّار أولى به.
المحجة البيضاء 5/ 196
پيامبر ما فرموده است: هر كه پر حرف باشد خطايش
فراوان است، و هر كه خطايش فراوان باشد گناهانش بسيار است، و هر كه گناهانش بسيار
باشد آتش به او سزاوارتر است.
1430- قال رسول اللَّه
صلّى اللَّه عليه و آله: بلاء الإنسان من اللّسان.و قال صلّى اللَّه عليه و آله:
سلامة الإنسان في حفظ اللّسان.
البحار 71/ 286
پيامبر خدا (ص) فرمود: گرفتارى آدمى در اثر
زبان است، و فرمود: سلامت آدمى در نگهدارى زبان است.
1431- عن عليّ عليه
السّلام: كم من إنسان أهلكه لسان. غررالحكم/550
از على (ع) نقل شده است: بسا انسانى كه زبان،
او را هلاك مىكند.
1432- قال عيسى عليه
السّلام: العبادة عشرة أجزاء تسعة منها فيالصّمت و جزء في الفرار من النّاس.
المحجّة البيضاء 5/ 196 مجموعة ورام 1/ 106
حضرت عيسى (ع) فرمود: عبادت ده جزء است. نه جزء
آن در سكوت و جزء ديگر در فرار از مردم است.
1433- قال صلّى اللَّه
عليه و آله: يا ابن مسعود عليك بحفظ لسانكفإنّ اللَّه تعالى يقول: الْيَوْمَ
نَخْتِمُ عَلى أَفْواهِهِمْ وَ تُكَلِّمُنا أَيْدِيهِمْ وَ تَشْهَدُ أَرْجُلُهُمْ
بِما كانُوا
يَكْسِبُونَ.
البحار 77/ 109
پيامبر (ص) فرمود: اى پسر مسعود! بر تو باد به
نگهدارى زبان، زيرا خداوند مىفرمايد: «امروز بر دهانشان مهر مىنهيم و دستهايشان
با ما سخن مىگويند و پاهايشان به آنچه انجام مىدادند گواهى مىدهند».
1434- عن عليّ عليه
السّلام: اللّسان ميزان الإنسان.
غرر الحكم/46 از على (ع) نقل شده است: زبان
وسيله سنجش انسان است.
1435- عن عليّ عليه
السّلام: كلام الرّجل ميزان عقله. غرر الحكم/573
از على (ع) نقل شده است: سخن مرد وسيله سنجش
عقل اوست.
154 قلة الكلام - كم گوئى
1436- عن عليّ عليه
السّلام: ربّ كلام جوابه السّكوت. غررالحكم/ 415
از على (ع) نقل شده است: بسا سخنى كه پاسخش
سكوت است.
1437- عن عليّ عليه
السّلام: إنّكم مؤاخذون بأقوالكم فلا تقولوا إلّاخيرا.
غرر الحكم/ 291
از على (ع) نقل شده است: شما بخاطر سخنانتان
كيفر مىشويد، بنا بر اين جز سخن نيك مگوئيد.
1438- قال امير المؤمنين
عليه السّلام في وصيّته لابنه محمد بنالحنفية رضي اللَّه عنه: يا بنيّ لا تقل ما
لا تعلم بل لا تقل كلّ ما تعلم.
تفسير نور الثقلين 2/ 26
امير المؤمنين (ع) در وصيّت خود به فرزندش محمد
بن حنفيّه فرمود: پسرم! آنچه را كه نمىدانى مگوى، بلكه همه آنچه را كه ميدانى نيز
مگوى.
1439- قال امير المؤمنين
عليه السّلام: طوبى لمن أنفق الفضل منماله، و أمسك الفضل من كلامه.
البحار 71/ 283
امير المؤمنين (ع) فرمود: خوشا به حال كسى كه
اموال زايد خود را انفاق كند و از گفتن سخنان زايد خوددارى نمايد.
1440- عن عليّ عليه
السّلام: أنا على ردّ ما لم أقل أقدر منّي على ردّما قلته.
غرر الحكم/ 281
از على (ع) نقل شده است: من به باز گرداندن
آنچه نگفتهام تواناترم تا آنچه را كه گفتهام بخواهم بازگردانم.
1441- ... عن ابي حمزة عن
ابي جعفر عليه السّلام قال: قال أميرالمؤمنين عليه السّلام: جمع الخير كلّه في ثلاث
خصال: النّظر و السّكوت، و الكلام، فكلّ نظر ليس فيه اعتبار فهو سهو، و كلّ سكوت
ليس فيه فكرة فهو غفلة و كلّ كلام ليس فيه ذكر فهو لغو فطوبى لمن كان نظره عبرة و
سكوته فكرا و كلامه ذكرا، و بكى على خطيئته و أمن النّاس شرّه.
الخصال 1/ 98
از ابو حمزه از امام باقر (ع) نقل شده كه امير
المؤمنين (ع) فرمود:
همه خوبيها در سه خصلت گرد آمده است: در نگاه
كردن و سكوت نمودن و سخن گفتن. هر نگاهى كه در آن عبرت نباشد فراموشى است، و هر
سكوتى كه در آن انديشه نباشد غفلت است، و هر سخنى كه در آن ذكر نباشد بيهوده است.
خوشا به حال كسى كه نگاهش عبرت و سكوتش انديشه و سخنش ذكر باشد و بر گناه خود بگريد
و مردم از شرّ او در امان باشند.
1442- قال عيسى بن مريم
عليه السّلام: طوبى لمن كان صمته فكراو نظره عبرا و كلامه ذكرا و بكى على خطيئته و
سلم النّاس من يده و لسانه. مشكاة الانوار/ 37 مستدرك الوسائل 2/ 282
عيسى بن مريم (ع) فرمود: خوشا بحال كسى كه
سكوتش انديشه و نگاهش عبرت و سخنش ذكر باشد و بر گناه خود بگريد و مردم از دست و
زبانش سالم بمانند.
1443- عن النبيّ صلّى
اللَّه عليه و آله: لا تكثروا الكلام بغير ذكر اللَّهفإنّ كثرة الكلام بغير ذكر
اللَّه يقسي القلوب و إنّ أبعد النّاس من اللَّه القاسي القلب.
تفسير نور الثقلين 1/ 91 مستدرك الوسائل 1/ 282
از پيامبر (ص) نقل شده است: سخن بسيار كه ذكر
خدا در آن نيست مگوئيد، زيرا سخن فراوانى كه بدون ذكر خداست دل را سخت مىكند، و
دورترين مردم از خدا كسى است كه سختدل باشد.
