216 الصدقة - صدقه‏

لا خَيْرَ فِي كَثِيرٍ مِنْ نَجْواهُمْ إِلَّا مَنْ أَمَرَ بِصَدَقَةٍ أَوْ مَعْرُوفٍ أَوْ إِصْلاحٍ بَيْنَ النَّاسِ.

س 4 /آية 114 در بسيارى از نجواهاى آنان خيرى نيست، مگر كسى كه به صدقه يا كار پسنديده يا اصلاح ميان مردم فرمان دهد.

يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تُبْطِلُوا صَدَقاتِكُمْ بِالْمَنِّ وَ الْأَذى‏ كَالَّذِي يُنْفِقُ مالَهُ رِئاءَ النَّاسِ وَ لا يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الآْخِرِ.

س 2/ آية 264 اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد! صدقه‏هاى خود را با منّت گذاشتن و آزار نمودن باطل مكنيد، همانند آن كس كه مال خود را براى نشان دادن به مردم، انفاق مى‏كند و به خدا و روز قيامت ايمان ندارد.

إِنْ تُبْدُوا الصَّدَقاتِ فَنِعِمَّا هِيَ وَ إِنْ تُخْفُوها وَ تُؤْتُوهَا الْفُقَراءَ فَهُوَ خَيْرٌ لَكُمْ وَ يُكَفِّرُ عَنْكُمْ مِنْ سَيِّئاتِكُمْ وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ.

س 2 آية 271 اگر صدقه‏ها را آشكار كنيد خوب است، ولى اگر آن را پنهان داريد و به مستمندان بدهيد براى شما بهتر است، و خدا گناهان شما را مى‏پوشاند، و خدا از آنچه انجام مى‏دهيد آگاه است.

1992- قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: ما تقع صدقة المؤمن في‏يد السّائل حتّى تقع في يد اللَّه تعالى ثمّ تلا هذه الآية: أَ لَمْ يَعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ هُوَ يَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبادِهِ وَ يَأْخُذُ الصَّدَقاتِ وَ أَنَّ اللَّهَ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ جامع السعادات 2/ 123 المحجة البيضاء 2/ 93 البحار 96/ 134

پيامبر خدا (ص) فرمود: صدقه مؤمن پيش از آنكه در دست سائل قرار گيرد، به دست خدا مى‏رسد. سپس اين آيه را تلاوت فرمود: «مگر نمى‏دانيد خدا توبه بندگانش را مى‏پذيرد و صدقه‏ها را مى‏گيرد، و خدا توبه پذير و مهربان است؟»

1993- عن ابي الحسن امير المؤمنين عليه السّلام: استنزلوا الرّزق‏بالصّدقة.

الكافي 4/ 10 البحار 96/ 120

از حضرت ابو الحسن امير المؤمنين (ع) نقل شده است: روزى را با صدقه فرود آوريد.

1994- عن الرضا عن آبائه عليهم السّلام قال: قال رسول اللَّه صلّى‏اللَّه عليه و آله: خير مال المرء و ذخائره الصّدقة.

البحار 96/ 122

از حضرت رضا (ع)، از پدرانش نقل شده كه رسول خدا (ص) فرمود: بهترين مال انسان و بهترين اندوخته‏هايش صدقه است.

1995- عن ابي عبد اللَّه عليه السّلام قال: من تصدّق بصدقة إذاأصبح دفع اللَّه عنه نحس ذلك اليوم.

الفقيه 2/ 176 مكار الاخلاق/ 243 البحار 96/ 126

از امام صادق (ع) نقل شده كه فرمود: هر كه صبحگاهان چيزى صدقه بدهد خداوند شومى آن روز را از او برطرف مى‏كند.

1996- عن أبي جعفر عليه السّلام قال: البرّ و الصّدقة ينفيان الفقر ويزيدان في العمر و يدفعان سبعين ميتة سوء.

الخصال 1/ 48 البحار 96/ 119

از امام باقر (ع) نقل شده كه فرمود: نيكى و صدقه، فقر را از بين مى‏برند و بر عمر مى‏افزايند و هفتاد مرگ بد را دفع مى‏كنند.

1997- عن النبيّ صلّى اللَّه عليه و آله انه قال: إنّ اللَّه يقبل الصّدقات‏و لا يقبل منها إلّا الطّيّب.

البحار 1/ 286

از پيامبر (ص) نقل شده كه فرمود: خداوند صدقه‏ها را مى‏پذيرد و فقط پاكيزه‏هاى آن را قبول مى‏كند.

1998- عن زرارة بن اعين، عن ابي جعفر، عن آبائه عليهم السّلام‏قال: قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: داووا مرضاكم بالصّدقة.

الوسائل 2/ 648

از زرارة بن اعين، از امام باقر (ع)، از پدرانش نقل شده كه رسول خدا (ص) فرمود: بيماران خود را بوسيله صدقه درمان كنيد.

1999- عن ابي جعفر قال: قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: أكثرمن صدقة السّرّ فإنّها تطفى‏ء غضب الرّبّ (جلّ جلاله) تفسير نور الثقلين 1/ 291 البحار 96/ 176

از امام باقر (ع) نقل شده كه رسول خدا (ص) فرمود: بسيار صدقه پنهانى بده كه خشم پروردگار بزرگ را خاموش مى‏كند.

2000- عن السكوني عن ابي عبد اللَّه عليه السّلام قال: قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: تصدّقوا فإنّ الصّدقة تزيد في المال كثرة فتصدّقوا رحمكم اللَّه.

الكافي 4/ 9 الوافي 2/ 55

از سكونى از امام صادق (ع) نقل شده كه رسول خدا (ص) فرمود: صدقه بدهيد، زيرا صدقه مال را افزايش مى‏دهد. صدقه بدهيد، خدا شما را رحمت كند!

2001- و عنه (اى ابي جعفر) عليه السّلام: الصّدقة تدفع البلاءالمبرم فداووا مرضاكم بالصّدقة.

الوسائل 2/ 648

از امام باقر (ع) نقل شده است: صدقه، بلاى حتمى را دفع مى‏كند، پس بيماران خود را بوسيله صدقه درمان كنيد.

2002- عن الصادق عن آبائه عليهم السّلام قال: قال رسول اللَّه‏صلّى‏اللَّه عليه و آله: الصّدقة تمنع ميتة السّوء.

مكارم الأخلاق/ 387 البحار 96/ 124

از امام صادق (ع) از پدرانش نقل شده كه رسول خدا (ص) فرمود: صدقه از مرگ بد جلوگيرى مى‏كند.

2003- قال امير المؤمنين عليه السّلام: تصدّقوا باللّيل فإنّ الصّدقةباللّيل تطفى‏ء غضب الرّبّ (جلّ جلاله) البحار 96/ 177

امير المؤمنين (ع) فرمود: شبانه صدقه بدهيد، زيرا صدقه در شب، خشم پروردگار بزرگ را خاموش مى‏كند.

2004- عن ابي عبد اللَّه عن ابيه عليهما السّلام قال: قال رسول اللَّه‏صلّى اللَّه عليه و آله: صدقة السّرّ تطفى‏ء غضب الرّبّ جلّ جلاله.

الوسائل 4/ 275 الكافي 4/ 7

از امام صادق (ع) از پدرش نقل شده كه پيامبر خدا (ص) فرمود: صدقه پنهانى، خشم پروردگار بزرگ را خاموش مى‏كند.

2005- عن عليّ عليه السّلام: الصّدقة في السّرّ من أفضل البرّ. غررالحكم/ 57

از على (ع) نقل شده است: صدقه پنهانى از بهترين نيكيهاست.

217 القرض - قرض‏

إِنْ تُقْرِضُوا اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً يُضاعِفْهُ لَكُمْ وَ يَغْفِرْ لَكُمْ وَ اللَّهُ شَكُورٌ حَلِيمٌ.

س 64/ آية 17 اگر قرض نيكوئى به خدا بدهيد، خدا آن را براى شما چند برابر مى‏كند و شما را مى‏آمرزد و خداوند سپاسگزار و بردبار است.

2006- قال الصادق عليه السّلام: على باب الجنّة مكتوب القرض‏بثمانية عشر و الصّدقة بعشرة و ذلك أنّ القرض لا يكون إلّا لمحتاج و الصّدقة ربّما وقعت في يد غير محتاج.

تفسير نور الثقلين 5/ 239 البحار 103/ 138 تفسير ابي الفتوح 1/ 417

امام صادق (ع) فرمود: بر در بهشت نوشته شده است: قرض، هيجده و صدقه ده پاداش دارد، و اين بدان سبب است كه قرض، تنها براى نيازمند است، ولى صدقه بسا در دست كسى قرار مى‏گيرد كه نيازمند نيست.

2007- عن ابي عبد اللَّه عليه السّلام قال: قال النّبيّ صلّى اللَّه عليه وآله: ألف درهم اقرضها مرّتين أحبّ إليّ من أن أتصدّق بها مرّة ... الخبر.

الوسائل 13/ 90 مجموعة ورام 2/ 265 البحار 103/ 139

از امام صادق (ع) نقل شده كه پيامبر (ص) فرمود: هزار درهم را دو بار قرض بدهم، نزد من محبوبتر است تا آن را يك بار صدقه بدهم ...

2008- قال النبيّ صلّى اللَّه عليه و آله: من احتاج إليه أخوه المسلم‏في قرض و هو يقدر عليه فلم يفعل حرّم اللَّه عليه ريح الجنّة.

مكارم الأخلاق/ 431 البحار 103/ 138

پيامبر (ص) فرمود: هر كس برادر مسلمانش در مورد وامى به او احتياج داشته باشد و او توانائى بر آن وام داشته باشد و وام ندهد، خدا بوى بهشت را بر او حرام خواهد كرد.

2009- عن أبي الجارود عن أبي جعفر عليه السّلام قال: سمعته‏يقول: إنّ أحبّ الأعمال إلى اللَّه عزّ و جلّ إدخال السّرور على المؤمن شبعة مسلم، أو قضاء دينه.

الكافي 2/ 189 البحار 74/ 365 المحاسن/ 388

از ابو الجارود نقل شده كه گفت: از امام باقر (ع) شنيدم كه مى‏فرمود: محبوبترين كارها نزد خدا شادمان ساختن مؤمن است: سير كردن مسلمان يا پرداخت وامش.

218 الامانة - امانت‏

إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَماناتِ إِلى‏ أَهْلِها.

س 4/ آية 58 خداوند به شما فرمان مى‏دهد كه امانتها را به صاحبانش ردّ كنيد.

2010- عن ابي عبد اللَّه عليه السّلام قال: قال رسول اللَّه صلّى اللَّه‏عليه و آله: ليس منّا من أخلف بالأمانة.

الكافي 5/ 133



از امام صادق (ع) نقل شده كه رسول خدا (ص) فرمود: كسى كه در امانت تخلّف كند از ما نيست.

2011- ... أبي عبد اللَّه عليه السّلام قال: قال رسول اللَّه صلّى اللَّه‏عليه و آله: الأمانة تجلب الرّزق و الخيانة تجلب الفقر.

الكافي 5/ 133 تحف العقول/ 32

امام صادق (ع) فرمود: پيامبر خدا (ص) فرموده است: امانت باعث جلب روزى، و خيانت مايه جلب فقر است.

2012- في حديث عن موسى بن جعفر عليه السّلام قال: و لقدحدّثني أبي عن أبيه أنّ عليّ بن الحسين عليهما السّلام قال لأصحابه: عليكم بأداء الأمانة فلو أنّ قاتل الحسين بن عليّ عليهما السّلام ائتمنني على السّيف الّذي قتله به لأدّيته إليه.

معانى الأخبار/ 107 تفسير نور الثقلين 1/ 495

در حديثى از موسى بن جعفر (ع) نقل شده كه فرمود: پدرم از پدرش نقل كرد كه على بن الحسين (ع) به ياران خود فرمود: بر شما باد به اداى امانت! اگر قاتل حسين بن على (ع) شمشيرى را كه بوسيله آن، حسين بن على (ع) را كشت، نزد من به امانت مى‏گذاشت من آن را به او ردّ مى‏كردم.

2013- عن عليّ عليه السّلام: أدّ الأمانة إلى من ائتمنك و لا تخن من‏خانك.

غرر الحكم/ 113

از على (ع) نقل شده است: امانت را به كسى كه تو را امين شمرده است برگردان، و به كسى كه به تو خيانت نموده است خيانت مكن.

2014- عن ابي عبد اللَّه عليه السّلام قال: قال أمير المؤمنين عليه‏السّلام: أدّوا الأمانة و لو إلى قاتل ولد الأنبياء.

الكافي 5/ 133

از امام صادق (ع) نقل شده كه امير المؤمنين (ع) فرمود: امانت را ادا كنيد هر چند به قاتل فرزندان پيامبران باشد.

2015- نوادر الراوندي باسناده عن موسى بن جعفر عن آبائه عليهم‏السّلام قال: قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: لا إيمان لمن لا أمانة له.

البحار 75/ 112

نوادر راوندى به اسناد خود از موسى بن جعفر (ع) نقل كرده كه پيامبر خدا (ص) فرمود: ايمان ندارد كسى كه امانتدار نيست.

2016- عن عليّ عليه السّلام: لا أمانة لمن لا دين له. غرر الحكم/847

از على (ع) نقل شده است: كسى كه دين ندارد امانتدار نيست.

الفصل الثاني في الصّفات و الاعمال المذمومة - پيرامون خصلتها و كارهاى ناپسند

219 الربا - ربا

يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَأْكُلُوا الرِّبَوا أَضْعافاً مُضاعَفَةً وَ اتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ.

س 3/ آية 130 اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد! ربا را چندين و چند برابر مخوريد، و از خدا پروا كنيد، باشد كه رستگار شويد.

الَّذِينَ يَأْكُلُونَ الرِّبا لا يَقُومُونَ إِلَّا كَما يَقُومُ الَّذِي يَتَخَبَّطُهُ الشَّيْطانُ مِنَ الْمَسِّ.

س 2/ آية 275 آنان كه ربا مى‏خورند، (روز قيامت) بر نمى‏خيزند مگر مانند كسى كه شيطان در اثر جنون آشفته‏اش مى‏كند ...

يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ ذَرُوا ما بَقِيَ مِنَ الرِّبا إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ.

س 2/ آية 278 اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد! از خدا پروا كنيد، و اگر مؤمن هستيد باقيمانده ربا را رها كنيد.

فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا فَأْذَنُوا بِحَرْبٍ مِنَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ.

س 2/ آية 279 پس اگر چنين نكرديد، با خدا و پيامبرش اعلان جنگ دهيد.

2017- عن ابن فضال عن الصادق عليه السّلام عن ابيه عن آبائه‏عليهم السّلام عن النبيّ صلّى اللَّه عليه و آله قال: شرّ المكاسب كسب الرّبا ...

لآلئ الاخبار 3/ 187

از ابن فضّال از امام صادق، از پدرش از پدرانش از پيامبر (ص) نقل شده است كه فرمود: بدترين كسبها كسب رباست.

2018- قال عليّ عليه السّلام: لعن رسول اللَّه الرّبا و آكله و موكله وبايعه و مشتريه و كاتبه و شاهديه.

الفقيه 3/ 274 روضة المتقين 7/ 273

على (ع) فرمود: رسول خدا (ص) ربا و خورنده و خوراننده و فروشنده و خريدار و نويسنده و دو شاهد آن را لعنت كرده است.

2019- عن ابي جعفر عليه السّلام: أخبث المكاسب كسب الرّبا. الكافي 5/ 147

از امام باقر (ع) نقل شده است: ناپاكترين كسبها كسب رباست.

2020- عن النبيّ صلّى اللَّه عليه و آله: و من أكل الرّبا ملأ اللَّه عزّ وجلّ بطنه من نار جهنّم بقدر ما أكل ...

البحار 76/ 364

از پيامبر (ص) نقل شده است: هر كه ربا بخورد، خداوند شكم او را به همان اندازه كه ربا خورده است از آتش دوزخ پر مى‏كند ...

2021- في تفسير العيّاشي عن شهاب بن عبد ربّه قال: سمعت أباعبد اللَّه عليه السّلام: آكل الرّبا لا يخرج من الدّنيا حتّى يتخبّطه الشّيطان.

تفسير نور الثقلين 1/ 291 البحار 103/ 120

در تفسير عيّاشى از شهاب بن عبد ربّه نقل شده كه گفت: از- امام صادق (ع) شنيدم كه مى‏فرمود: خورنده ربا از دنيا نمى‏رود مگر آنكه شيطان به او آسيب مى‏رساند.

2022- ... عن جعفر بن محمد عن ابيه عن جده عن عليّ بن ابي‏طالب عليه السّلام عن النبيّ صلّى اللَّه عليه و آله: انه قال في وصيّة له: يا عليّ! الرّبا سبعون جزء فأيسرها مثل أن ينكح الرّجل أمّه في بيت اللَّه الحرام يا عليّ درهم ربا أعظم من سبعين زنية كلّها بذات محرم في بيت اللَّه الحرام.

الخصال 2/ 583 روضة المتقين 12/ 238

از جعفر بن محمد (ع) از پدرش از جدّش از على بن ابى طالب (ع) از پيامبر (ص) نقل شده كه آن حضرت در وصيّتى به على (ع) فرمود: اى على! ربا هفتاد جزء است، آسانترينش مانند آن است كه مردى در خانه كعبه با مادرش زنا كند. اى على! يك درهم ربا بزرگتر است از هفتاد زنا كه همه آنها در خانه كعبه با محارم انجام گرفته باشد.

2023- قال الصادق عليه السّلام: إنّما شدّد في تحريم الرّبا لئلّا يمتنع‏النّاس من اصطناع المعروف قرضا أو رفدا.

تفسير مجمع البيان 2/ 390

امام صادق (ع) فرمود: بدان جهت در تحريم ربا تأكيد شده كه مردم از نيكوكارى به صورت وام يا بخشش امتناع نورزند.

220 الرشوة - رشوه‏

2024- و قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: إيّاكم و الرّشوة فإنّهامحض الكفر و لا يشمّ صاحب الرّشوة ريح الجنّة.

البحار 104/ 274

پيامبر خدا (ص) فرمود: از رشوه بپرهيزيد كه كفر خالص است و صاحب رشوه بوى بهشت را نمى‏شنود.

2025- عن النبيّ صلّى اللَّه عليه و آله: انه قال: لعن اللَّه الرّاشي والمرتشي و ما بينهما يمشي.

مستدرك الوسائل 3/ 196

از پيامبر (ص) نقل شده كه فرمود: خداوند، رشوه دهنده و رشوه‏گيرنده و كسى را كه ميان آن دو راه مى‏رود، لعنت كرده است.

221 الاحتكار - احتكار

2026- قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: من احتكر فوق أربعين‏يوما فإنّ الجنّة توجد ريحها من مسيرة خمسمائة عام و إنّه لحرام عليه.

مستدرك الوسائل 2/ 468 البحار 103/ 89

رسول خدا (ص) فرمود: هر كه بيش از چهل روز احتكار كند، بوى بهشت با اينكه از فاصله پانصد سال راه شنيده مى‏شود، بر او حرام مى‏گردد.

2027- عن امير المؤمنين عليه السّلام: من احتكر الطّعام أربعين يوماقسى قلبه، و عنه عليه السّلام: أنّه أحرق طعام محتكر بالنّار.

المحجة البيضاء 3/ 166

از امير المؤمنين (ع) نقل شده است: هر كه گندم را چهل روز احتكار كند دلش سخت مى‏شود. و نقل شده است كه آن حضرت گندمهاى محتكرى را آتش زد.

2028- ... عن ابي عبد اللَّه عليه السّلام قال: أيّما مؤمن حبس مؤمناعن ماله و هو محتاج إليه، لم يذق و اللَّه من طعام الجنّة و لا يشرب من الرّحيق المختوم.

الوسائل 11/ 601 روضة المتقين 9/ 381 عقاب الاعمال/ 286

از امام صادق (ع) نقل شده است كه فرمود: هر مؤمنى مؤمن ديگر را از مال خود در حالى كه وى به آن احتياج دارد، ممنوع گرداند، بخدا سوگند از غذاى بهشت نخواهد چشيد و از شراب خالص مهر شده نخواهد آشاميد.

عن ابي جعفر عليه السّلام قال: قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: أيّما رجل اشترى طعاما فكبسه أربعين صباحا يريد به غلاء المسلمين ثمّ باعه، فتصدّق بثمنه، لم يكن كفّارة لما صنع.

أمالي الطوسي 2/ 289 البحار 103/ 89

از امام باقر (ع) نقل شده كه رسول خدا (ص) فرمود: هر مردى گندمى بخرد و آن را چهل روز انبار كند، و بدين وسيله بخواهد مسلمانان را تحت فشار قرار دهد، سپس آن را بفروشد و بهايش را صدقه بدهد، كفّاره كارى كه كرده است نخواهد بود.

2030- قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: من احتكر على‏المسلمين طعاما ضربه اللَّه بالجذام و الإفلاس.

البحار 62/ 292

پيامبر خدا (ص) فرمود: هر كه گندمى را به زيان مسلمانان احتكار كند، خداوند او را به خوره و بى‏پولى گرفتار خواهد ساخت.

2031- عن أبي عبد اللَّه عليه السّلام قال: قال النّبيّ صلّى اللَّه عليه وآله: الجالب مرزوق و المحتكر ملعون.

التهذيب 7/ 159 روضة المتقين 7/ 257 الكافي 5/ 165 المحجة البيضاء 3/ 169

از امام صادق (ع) نقل شده كه پيامبر (ص) فرمود: كاسب روزى داده مى‏شود و محتكر مورد لعنت قرار مى‏گيرد.

2032- عن عليّ عليه السّلام: الاحتكار شيمة الفجّار. غرر الحكم/23 مستدرك الوسائل 2/ 468

از على (ع) نقل شده است: احتكار، خوى تبهكاران است.

2033- قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: لا يحتكر الطّعام إلّاخاطئ.

التهذيب 7/ 159 الاستبصار 3/ 114 روضة المتقين 7/ 246 مستدرك الوسائل 2/ 468

رسول خدا (ص) فرمود: هيچ كس جز خطاكار گندم را احتكار نمى‏كند.

2034- قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: المحتكر ملعون. البحار62/ 292

پيامبر خدا (ص) فرمود: محتكر مورد لعنت قرار گرفته است.

2035- قال صلّى اللَّه عليه و آله: من احتكر الطّعام أربعين يوما ثمّ‏تصدّق به لم تكن صدقته كفّارة لاحتكاره.

المحجة البيضاء 3/ 166

و نيز فرمود: هر كه گندم را چهل روز احتكار كند، سپس آن را صدقه بدهد، صدقه او كفّاره احتكارش نخواهد بود.

2036- و عنه صلّى اللَّه عليه و آله و سلم: من احتكر الطّعام أربعين‏يوما فقد برى‏ء من اللَّه و برئ اللَّه منه و قيل فكأنّما قتل نفسا.

المحجة البيضاء 3/ 166

از پيامبر نقل شده است: هر كه گندم را چهل روز احتكار كند، از خدا بيزارى جسته و خدا نيز از او بيزارى مى‏جويد. (و گفته شده:) مانند آن است كه كسى را كشته باشد.

2037- عن النبيّ صلّى اللَّه عليه و آله انه قال: من جلب طعاما فباعه‏بسعر يومه فكأنّما تصدّق به و في لفظ آخر فكأنّما أعتق رقبة.

المحجة البيضاء 3/ 167

از پيامبر (ص) نقل شده كه فرمود: هر كس گندمى به دست بياورد و آن را به قيمت روز بفروشد مانند آن است كه آن را صدقه داده باشد، (و در تعبير ديگر آمده است:) مانند آنكه برده‏اى را آزاد كرده باشد.

222 البخل - بخل‏

الَّذِينَ يَبْخَلُونَ وَ يَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبُخْلِ وَ يَكْتُمُونَ ما آتاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَ أَعْتَدْنا لِلْكافِرِينَ عَذاباً مُهِيناً.

س 4/ آية 37 (متكبّران فخر فروش) كسانى هستند كه بخل مى‏ورزند و مردم را به بخل فرمان مى‏دهند و آنچه را كه خدا از فضل خود به آنان داده است پنهان مى‏كنند. ما براى كافران عذابى خواركننده آماده ساخته‏ايم.

وَ لا يَحْسَبَنَّ الَّذِينَ يَبْخَلُونَ بِما آتاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ هُوَ خَيْراً لَهُمْ بَلْ هُوَ شَرٌّ لَهُمْ سَيُطَوَّقُونَ ما بَخِلُوا بِهِ يَوْمَ الْقِيامَةِ.

س 3/ آية 180 كسانى كه به آنچه خداوند از فضل خود به آنان داده است بخل مى‏ورزند، گمان نكنند كه اين خير آنهاست، بلكه شرّ آنهاست. به زودى روز قيامت آنچه بدان بخل ورزيده‏اند طوق گردنشان مى‏شود.

قُلْ لَوْ أَنْتُمْ تَمْلِكُونَ خَزائِنَ رَحْمَةِ رَبِّي إِذاً لَأَمْسَكْتُمْ خَشْيَةَ الْإِنْفاقِ وَ كانَ الْإِنْسانُ قَتُوراً.

س 17/ آية 100 بگو: اگر شما خزانه‏هاى رحمت پروردگار مرا داشتيد، قطعا از ترس انفاق، امساك مى‏كرديد، و انسان بخيل است.

2038- عن عليّ عليه السّلام: البخل جامع لمساوئ العيوب و هوزمام يقاد به إلى كلّ سوء.

نهج البلاغة (فيض)/ 1256 (الصالح)/ 543 البحار 73/ 307

از على (ع) نقل شده است: بخل، گرد آورنده تمام عيبهاى زشت است، و افسارى است كه (آدمى) بوسيله آن به هر زشتى كشيده مى‏شود.

2039- عن عليّ عليه السّلام: البخل يكسب العار و يدخل النّار. غررالحكم/ 66

از على (ع) نقل شده است: بخل مايه ننگ است و (آدمى را) وارد آتش مى‏كند.

2040- عن رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: أيّ داء أدوى من البخل. الفقيه 4/ 272

از پيامبر خدا (ص) نقل شده است: چه دردى درد آورتر از بخل است؟!

2041- عن عليّ عليه السّلام: البخيل ذليل بين أعزّته. غرر الحكم/53

از على (ع) نقل شده است: بخيل در ميان عزيزانش ذليل است.

2042- قال النبيّ صلّى اللَّه عليه و آله: من منع ماله من الأخياراختيارا صرف اللَّه ماله إلى الأشرار اضطرارا.

جامع الاخبار- 208 مستدرك الوسائل 2/ 413

پيامبر (ص) فرمود: هر كه مال خود را از روى اختيار از نيكان باز دارد، خداوند به ناچار مال او را در راه بدكاران مصرف خواهد نمود.

2043- قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: إنّ اللَّه يبغض البخيل‏في‏حياته، السّخيّ عند وفاته.

البحار 77/ 173

رسول خدا (ص) فرمود: خدا دشمن مى‏دارد كسى را كه در زندگيش بخيل و هنگام مرگش سخاوتمند است.

2044- عن عليّ عليه السّلام: أبعد الخلائق من اللَّه تعالى البخيل‏الغنيّ.

غرر الحكم/ 194

از على (ع) نقل شده است: دورترين مردم از خداوند توانگر بخيل است.

2045- عن موسى بن جعفر عليه السّلام: قال: البخيل من بخل بماافترض اللَّه عليه.

معانى الأخبار/ 233 الكافي 4/ 45 البحار 73/ 305

از موسى بن جعفر (ع) نقل شده كه فرمود: بخيل كسى است كه به آنچه خدا بر او واجب ساخته بخل مى‏ورزد.

2046- عن عليّ عليه السّلام: البخيل في الدّنيا مذموم و في الآخرةمعذّب ملوم.

غرر الحكم/ 68

از على (ع) نقل شده است: بخيل در دنيا مورد نكوهش، و در آخرت دچار كيفر و مورد سرزنش است.

2047- عن عليّ عليه السّلام: ليس لبخيل حبيب.

غرر الحكم/ 594 از على (ع) نقل شده است: بخيل را دوستى نيست.

2048- عن عليّ عليه السّلام: من بخل على المحتاج بما لديه سخطاللَّه عليه. غرر الحكم/ 713

از على (ع) نقل شده است: هر كس به چيزى كه نزد اوست و ديگرى به آن احتياج دارد بخل ورزد، خدا بر او خشم مى‏گيرد.

2049- عن عليّ عليه السّلام: إنّ المسكين رسول اللَّه فمن منعه فقدمنع اللَّه و من أعطاه فقد أعطى اللَّه.

نهج البلاغة (فيض)/ 1222 (الصالح)/ 529 البحار 96/ 172

از على (ع) نقل شده است: در حقيقت مسكين پيامبر خداست. پس هر كه (چيزى) را از او باز دارد، از خدا بازداشته، و هر كه به او ببخشد، به خدا بخشيده است.

2050- عن امير المؤمنين عليه السّلام: إنّ اللَّه سبحانه فرض في‏أموال الأغنياء أقوات الفقراء فما جاء فقير إلّا بما متّع به غنيّ و اللَّه تعالى جدّه سائلهم عن ذلك.

نهج البلاغة (فيض)/ 1232 (الصالح)/ 533 مستدرك الوسائل 1/ 506

از امير المؤمنين (ع) نقل شده است: خداوند سبحان روزى مستمندان را در اموال توانگران مقرّر ساخته است. هيچ مستمندى گرسنه نماند مگر به سبب آنچه توانگرى از آن بهره‏مند گرديد، و خداوند- كه بى‏نيازى او بزرگ است- در اين باره از آنان بازخواست مى‏كند.

2051- قال أبو عبد اللَّه عليه السّلام: من كان له دار و احتاج مؤمن‏إلى سكناها فمنعه إيّاها قال اللَّه عزّ و جلّ: ملائكتي عبدي بخل على عبدي بسكنى الدّنيا و عزّتي لا يسكن جناني أبدا.

عقاب الاعمال/ 287 البحار 74/ 389

امام صادق (ع) فرمود: هر كس خانه‏اى داشته باشد و مؤمنى به سكونت در آن نيازمند باشد و او آن را از مؤمن باز دارد، خداوند مى‏فرمايد: فرشتگان من! بنده‏ام در سكونت دنيا بر بنده‏ام بخل ورزيد. سوگند به عزّت خودم كه او هرگز وارد بهشت من نخواهد شد.

223 عقاب ردّ السائل - كيفر محروم كردن سائل‏

2052- عن أبي عبد اللَّه عليه السّلام قال: أيّما مؤمن منع مؤمنا شيئاممّا يحتاج إليه و هو يقدر عليه من عنده أو من عند غيره، أقامه اللَّه عزّ و جلّ يوم القيامة مسودّا وجهه مزرقّة عيناه مغلولة يداه إلى عنقه، فيقال: هذا الخائن الّذى خان اللَّه و رسوله، ثمّ يؤمر به إلى النّار.

المحاسن 1/ 100 الكافي 2/ 367 البحار 75/ 174 عقاب الاعمال/ 286

از امام صادق (ع) نقل شده كه فرمود: هر مؤمنى چيزى را كه مؤمن ديگر به آن نيازمند است از او باز دارد، با وجود آنكه از نزد خويش يا از نزد ديگرى قدرت بر آن دارد، روز قيامت خداوند او را در حالى زنده مى‏كند كه صورتش سياه و چشمهايش كبود و دستهايش به گردنش بسته شده، و گفته مى‏شود: اين خيانتكارى است كه به خدا و رسول او خيانت نموده است. آنگاه او را به سوى آتش مى‏برند.

2053- عن ابي عبد اللَّه قال: أيّما رجل من شيعتنا أتاه رجل من‏إخواننا فاستعان به في حاجة فلم يعنه و هو يقدر ابتلاه اللَّه عزّ و جلّ بأن يقضى حوائج عدوّ من أعدائنا، يعذّبه اللَّه عليه يوم القيامة.

البحار 75/ 175

از امام صادق (ع) نقل شده كه فرمود: هر كس از شيعيان ما نزد مردى از برادران ما بيايد و در باره حاجتى از او كمك بخواهد و او با وجود آنكه توانائى دارد، به وى كمك نكند خداوند او را به تأمين خواسته‏هاى يكى از دشمنان ما گرفتار مى‏سازد و روز قيامت او را بر اين كار كيفر مى‏كند.

2054- عن ابي عبد اللَّه عليه السّلام قال: أيّما مؤمن سأل أخاه‏المؤمن حاجة و هو يقدر على قضائها فردّه عنها سلّط اللَّه عليه شجاعا في قبره ينهش من أصابعه.

أمالي الطوسي 2/ 278 البحار 75/ 177

از امام صادق (ع) نقل شده كه فرمود: هر مؤمنى از برادر مؤمنش حاجتى بخواهد، و او با وجود اينكه توانائى تأمين آن را دارد، وى را از آن حاجت باز دارد، خداوند مارى را در قبر بر او مسلّط مى‏كند كه انگشتانش را مى‏گزد.