الحكم الزاهرة

على رضا صابرى يزدى
مترجم : محمد رضا انصارى محلاتى

- ۳۵ -


230 النظافة - پاكيزگى‏

2120- قال الرضا عليه السّلام: من أخلاق الأنبياء التّنظّف. تحف‏العقول/ 330 البحار 78/ 335

امام رضا (ع) فرمود: پاكيزگى از اخلاق پيامبران است.

2121- عن النبيّ صلّى اللَّه عليه و آله: إنّ اللَّه تعالى جميل يحبّ‏الجمال، سخيّ يحبّ السّخاء، نظيف يحبّ النّظافة.

كلمة الرسول الاعظم/ 428

از پيامبر (ص) نقل شده است: خداوند زيباست و زيبائى را دوست دارد و سخاوتمند است و سخاوت را دوست دارد و پاك است و پاكيزگى را دوست دارد.

2122- عن عليّ عليه السّلام قال: قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه وآله: قصّوا أظافيركم فإنّه أزين لكم.

مستدرك الوسائل 1/ 60

از على (ع) نقل شده كه رسول خدا (ص) فرمود: ناخنهاى خود را كوتاه كنيد كه براى شما زيبنده‏تر است.

2123- قال ابو عبد اللَّه عليه السّلام: اغسلوا أيديكم قبل الطّعام وبعده فإنّه ينفي الفقر و يزيد في العمر.

البحار 66/ 356 الوسائل 16/ 573

امام صادق (ع) فرمود: دستهاى خود را پيش از غذا و بعد از غذا بشوييد كه فقر را مى‏زدايد و عمر را افزون مى‏كند.

2124- عن ابي عبد اللَّه عليه السّلام قال: تقليم الأظفار و أخذالشّارب في كلّ جمعة أمان من البرص و الجنون.

الكافي 6/ 490

از امام صادق (ع) نقل شده كه فرمود: گرفتن ناخن و شارب در هر جمعه مايه ايمنى از پيسى و ديوانگى است.

2125- قال الصادق عليه السّلام: أخذ الشّعر من الأنف يحسّن‏الوجه.

مكارم الأخلاق/ 59 روضة المتقين 1/ 322

امام صادق (ع) فرمود: گرفتن مو از بينى باعث زيبائى چهره است.

231 السواك - مسواك كردن‏

2126- عن أبي عبد اللَّه عليه السّلام قال: قال رسول اللَّه صلّى اللَّه‏عليه و آله: لو لا أن أشقّ على أمّتي لأمرتهم بالسّواك عند وضوء كلّ صلاة.

مستدرك الوسائل 1/ 53 مكارم الأخلاق/ 50

از امام صادق (ع) نقل شده كه رسول خدا (ص) فرمود: اگر باعث زحمت امّتم نمى‏شدم به آنان فرمان مى‏دادم هنگامى كه براى نماز وضو مى‏گيرند مسواك كنند.

2127- قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: السّواك مطهرة للفم‏مرضاة للرّبّ ... الخبر.

مستدرك الوسائل 1/ 52 المحاسن 2/ 562

پيامبر خدا (ص) فرمود: مسواك كردن باعث پاكيزگى دهان و مايه خشنودى پروردگار است ...

2128- قال النبيّ صلّى اللَّه عليه و آله: في وصيته لعلي عليه السّلام:يا عليّ عليك بالسّواك عند كلّ وضوء.

مكارم الأخلاق/ 49 البحار 76/ 136

پيامبر (ص) در وصيّتى به على (ع) فرمود: اى على! هر بار وضو مى‏گيرى مسواك كن.

2129- عن ابي عبد اللَّه عليه السّلام عن آبائه عليهم السّلام قال: قال‏رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: ركعتان بسواك أفضل من سبعين ركعة بغير سواك.

المحاسن 2/ 561 البحار 76/ 133

از امام صادق (ع)، از پدرانش نقل شده كه رسول خدا (ص) فرمود: دو ركعت نماز با مسواك بهتر از هفتاد ركعت بدون مسواك است.

232 الشارب و اللحية - ريش و شارب‏

2130- من كتاب من لا يحضره الفقيه. قال الصادق عليه السّلام: أخذالشّارب من الجمعة إلى الجمعة أمان من الجذام.

الفقيه 1/ 73 مكارم الاخلاق/ 67 البحار 76/ 112

در كتاب «من لا يحضره الفقيه» از امام صادق (ع) نقل شده كه فرمود: گرفتن شارب در هر جمعه باعث ايمنى از خوره است.

2131- و قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: لا يطوّلنّ أحدكم‏شاربه، فإنّ الشّيطان يتّخذه مخبئا (مجنّا خ) ليستتربه.

مكارم الاخلاق/ 67 البحار 76/ 112

پيامبر خدا (ص) فرمود: مبادا يكى از شما شارب خود را بلند بگذارد، زيرا شيطان براى پنهان ساختن خود، آن را مخفيگاه خويش قرار مى‏دهد

2132- و قال عليه السّلام: من لم يأخذ شاربه فليس منّا. مكارم‏الاخلاق/ 67 البحار 76/ 112

و فرمود: از ما نيست كسى كه شاربش را نگيرد.

2133- عن علي بن غراب قال: حدثنى خير الجعافر جعفر بن‏محمدعن أبيه عن جده عن ابيه عليهم السّلام قال: قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: حفّوا الشّوارب و اعفوا اللّحى و لا تشبّهوا بالمجوس.

البحار 76/ 111 روضة المتقين 1/ 332 معاني الاخبار/ 291

على بن غراب مى‏گويد: بهترين جعفرها، جعفر بن محمّد (ع) از پدرش از جدّش از پدرش براى من نقل كرد كه رسول خدا (ص) فرمود: شاربها را بگيريد و ريشها را بگذاريد و شبيه مجوس نشويد.

233 المصائب و اجرها - مصيبت‏ها و پاداش آنها

2134- قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: إنّ اللَّه إذا أحبّ عبداابتلاه ليسمع تضرّعه.

مجموعة ورام 1/ 4

پيامبر خدا (ص) فرمود: هر گاه خداوند بنده‏اى را دوست داشته باشد او را گرفتار مى‏كند تا تضرّع و زاريش را بشنود.

2135- و قال الحسن بن علي عليهما السّلام: المصائب مفاتيح‏الأجر.

اعلام الدين/ 297 كلمة الامام الحسن/ 202 البحار 78/ 113

حسن بن على (ع) فرمود: مصيبتها كليدهاى پاداش هستند.

2136- عن عليّ عليه السّلام قال: إذا ابتلى اللَّه عبدا أسقط عنه من الذّنوب بقدر علّته.

البحار 81/ 176 دعائم الاسلام 1/ 218

از على (ع) نقل شده است كه فرمود: هر گاه خداوند بنده‏اى را گرفتار كند، به اندازه گرفتاريش از گناهان او مى‏ريزد.

2137- عن فضيل بن عثمان عن ابي عبد اللَّه عليه السّلام قال: إنّ‏في‏الجنّة منزلة لا يبلغها عبد إلّا بالابتلاء في جسده.

الكافي 2/ 255 البحار 67/ 212

از فضيل بن عثمان از امام صادق (ع) نقل شده كه فرمود: در بهشت مقامى است كه هيچ بنده‏اى جز در اثر بروز گرفتارى در بدنش به آن مقام نمى‏رسد.

قال لقمان عليه السّلام لابنه: يا بنيّ الذّهب و الفضّة يختبران بالنّار و المؤمن يختبر بالبلايا.

الاثنا عشرية/ 47

لقمان (ع) به پسرش گفت: پسرم! طلا و نقره را با آتش آزمايش مى‏كنند، ولى مؤمن با گرفتاريها آزمايش مى‏گردد.

2139- عن الباقر عليه السّلام قال: سهر ليلة من مرض أفضل من‏عبادة سنة.

مكارم الأخلاق/ 358 الوسائل 2/ 622 الكافي 3/ 114 البحار 81/ 200

از امام باقر (ع) نقل شده كه فرمود: بيدارى يك شب در اثر بيمارى، بهتر از عبادت يك سال است.

2140- عن جعفر بن محمد عليهما السّلام قال: سهر ليلة في العلّةالّتي تصيب المؤمن عبادة سنة. البحار 81/ 189

از جعفر بن محمّد (ع) نقل شده كه فرمود: بيدارى يك شب مؤمن در اثر بيمارى اى كه به او مى‏رسد برابر با عبادت يك سال است.

2141- قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: حمّى ليلة كفّارة سنة. البحار 81/ 189

رسول خدا (ص) فرمود: تب يك شب كفّاره يك سال است.

2142- عن ابي جعفر عليه السّلام: لو يعلم المؤمن ماله في‏المصائب‏من الأجر لتمنّى أنّه [ان ]يقرض بالمقاريض.

عدة الداعي/ 116 البحار 81/ 192

از امام باقر (ع) نقل شده است: اگر مؤمن مى‏دانست در مصيبتها- چه پاداشى دارد، آرزو مى‏كرد او را با مقراض‏ها قيچى كنند.

2143- عن ابي جعفر عليه السّلام قال: حمّى ليلة من مرض تعدل‏عبادة سنة و حمّى ليلتين تعدل عبادة سنتين و حمّى ثلاث تعدل سبعين سنة ... الخبر مكارم الاخلاق/ 358 البحار 81/ 200

از امام باقر (ع) نقل شده كه فرمود: تب يك شب در اثر بيمارى با عبادت يك سال، و تب دو شب با عبادت دو سال، و تب سه شب با هفتاد سال برابرى مى‏كند ...

234 نكات طبّية - نكته‏هاى پزشكى‏

2144- ... قال امير المؤمنين علي بن ابي طالب عليه السّلام للحسن‏ابنه عليه السّلام: يا بنيّ أ لا اعلّمك أربع خصال تستغني بها عن الطّبّ فقال: بلى يا أمير المؤمنين، قال: لا تجلس على الطّعام إلّا و أنت جائع و لا تقم عن الطّعام إلّا و أنت تشتهيه و جوّد المضغ و إذا نمت فاعرض نفسك على الخلاء فإذا استعملت هذا استغنيت عن الطّبّ.

الخصال 1/ 229

امير المؤمنين (ع) به فرزندش حسن (ع) فرمود: پسرم! آيا چهار خصلت به تو ياد ندهم كه بوسيله آنها از درمان بى‏نياز شوى؟ عرض كرد: چرا، اى امير مؤمنان. فرمود: هرگز بر سر غذا منشين مگر آنكه گرسنه باشى، و هرگز از سر غذا برنخيز مگر آنكه هنوز اشتها داشته باشى، و غذا را خوب بجو، و هر گاه خواستى بخوابى تخلّى كن. اگر اين دستورات را بكار بندى از درمان بى‏نياز مى‏شوى.

2145- عن ابي عبد اللَّه عليه السّلام قال: قال رسول اللَّه صلّى اللَّه‏عليه و آله لعليّ عليه السّلام: افتتح طعامك بالملح و اختم به فإنّ من افتتح طعامه بالملح و ختم به عوفي من اثنين و سبعين نوعا من أنواع البلاء منه الجنون و الجذام و البرص.

الوسائل 16/ 625

از امام صادق (ع) نقل شده كه فرمود: رسول خدا (ص) به على (ع) فرمود: غذاى خود را با نمك آغاز كن و آن را با نمك به پايان ببر، زيرا كسى كه غذا را با نمك شروع كند و آن را با نمك پايان دهد، از هفتاد نوع بلا كه ديوانگى و خوره و پيسى از آن جمله است سالم مى‏ماند.

2146- عن عليّ عليه السّلام: من كتم الأطبّاء مرضه خان بدنه. غررالحكم/ 663

از على (ع) نقل شده است: هر كه بيماريش را از پزشكان پنهان دارد به بدن خود خيانت كرده است.

2147- قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: إنّ الحمّى من قيح‏جهنّم، فبرّدوها بالماء. البحار 62/ 293

پيامبر خدا (ص) فرمود: تب از چرك دوزخ است، آن را بوسيله آب، سرد نگاهداريد.

2148- عن الصادق عليه السّلام عن آبائه عليهم السّلام عن عليّ‏عليه السّلام قال: طول الجلوس على الخلاء يورث الباسور.

الوسائل 1/ 237 الخصال 1/ 19

از امام صادق (ع)، از پدرانش، از على (ع) نقل شده كه فرمود: طول دادن نشستن در مستراح باعث پيدايش بواسير است.

235 الرفق بالحيوانات - نرمى با حيوانات‏

2149- عن ابي عبد اللَّه عليه السّلام قال: إذا ركب العبد الدّابّة قالت: اللّهمّ اجعله بي رحيما.

البحار 46/ 205

از امام صادق (ع) نقل شده كه فرمود: هر گاه بنده بر چهار پا سوار گرديد، چهار پا مى‏گويد: خدايا او را نسبت به من مهربان كن.

2150- عن محمد بن مسلم عن ابي عبد اللَّه عليه السّلام قال: قال‏أمير المؤمنين عليه السّلام: لا تضربوا الدّوابّ على وجوهها، فإنّها تسبّح بحمد ربّها.

المحاسن 2/ 633

از محمّد بن مسلم، از امام صادق (ع) نقل شده كه- امير المؤمنين (ع) فرمود: به صورت چهار پايان نزنيد، زيرا آنها حمد و تسبيح پروردگار خويش مى‏گويند.

2151- قال امير المؤمنين عليه السّلام: من سافر منكم بدابّة فليبدأحين ينزل بعلفها و سقيها.

المحجّة البيضاء 4/ 71 البحار 64/ 203 مكارم الاخلاق/ 262

امير المؤمنين (ع) فرمود: هر كس از شما با چهار پائى سفر كرد، بايد وقتى پياده مى‏شود نخست به آن آب و علف بدهد.

الفصل الثاني درر منثورة - گوهرهاى پراكنده‏

236 باب الخصلتين - باب دو خصلت‏

2152- قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: يهرم ابن آدم و تشبّ منه‏اثنتان الحرص و الأمل .

مجموعة ورام 1/ 272

پيامبر خدا (ص) فرمود: پسر آدم پير مى‏شود و دو خصلت در او جوان مى‏گردد: حرص و آرزو!

2153- ... عن محمود بن لبيد أنّ رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله‏قال:شيئان يكرههما ابن آدم يكره الموت و الموت راحة للمؤمن من الفتنة و يكره قلّة المال و قلّة المال أقلّ للحساب .

الخصال 1/ 74 البحار 72/ 39 الوسائل 2/ 645 روضة الواعظين 2/ 486

از محمود بن لبيد نقل شده كه پيامبر خدا (ص) فرمود: پسر آدم از دو چيز كراهت دارد: از مرگ كراهت دارد، در حالى كه مرگ باعث راحتى مؤمن از فتنه است. و از كمى مال كراهت دارد، در حالى كه كمى مال حساب را كمتر مى‏كند.

2154- ... قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: قال اللَّه تبارك وتعالى: و عزّتي و جلالي لا أجمع على عبدي خوفين و لا أجمع له أمنين فإذا أمنني في الدّنيا أخفته يوم القيامة و إذا خافني في الدّنيا آمنته يوم القيامة.

الخصال 1/ 79 جامع الاخبار/ 114 الاثنا عشرية/ 35

رسول خدا (ص) فرمود: خداوند فرموده است: به عزّت و جلال خودم سوگند كه براى بنده‏ام دو ترس جمع نمى‏كنم، و براى او دو امنيّت نيز جمع نمى‏كنم. هر گاه در دنيا از من ايمن بود روز قيامت او را مى‏ترسانم و هر گاه در دنيا از من بيم داشت روز قيامت او را ايمن مى‏دارم.

2155- قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: منهومان لا يشبعان‏طالب علم و طالب مال.

مجموعة ورام 1/ 163

پيامبر خدا (ص) فرمود: دو حريصند كه هرگز سير نمى‏شوند: طلب‏كننده دانش و طلب‏كننده مال.

2156- قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: خصلتان لا تجتمعان في‏مسلم، البخل و سوء الخلق.

تفسير نور الثقلين 1/ 481 الخصال 1/ 75 البحار 73/ 302

رسول خدا (ص) فرمود: دو خصلت در مسلمان جمع نمى‏شود: بخل و بدخوئى.

2157- ... عن محمد بن مسلم عن أبي جعفر الباقر عليه السّلام قال: سمعته يقول: ما أحسن الحسنات بعد السّيّئات و ما أقبح السّيّئات بعد الحسنات.

الوسائل 11/ 384 الكافي 2/ 458 امالي الصدوق/ 209 البحار 71/ 242 مجموعة ورام 2/ 165

محمّد بن مسلم مى‏گويد: از امام باقر (ع) شنيدم كه مى‏فرمود:

چه زيبا هستند نيكيها پس از بديها، و چه زشت هستند بديها پس از نيكيها!

2158- عن ابي بصير قال: قال ابو عبد اللَّه عليه السّلام: ما من عبديسرّ خيرا إلّا لم تذهب الأيّام حتّى يظهر اللَّه تعالى له خيرا و ما من عبد يسرّ شرّا إلّا لم تذهب الأيّام حتّى يظهر له شرّا.

الوسائل 1/ 41 البحار 72/ 289 الكافي 2/ 295

از ابو بصير نقل شده كه امام صادق (ع) فرمود: هيچ بنده‏اى نيست كه خيرى را پنهان دارد مگر آنكه چند روزى نمى‏گذرد كه خداوند خيرى براى او آشكار مى‏كند، و هيچ بنده‏اى نيست كه شرّى را پنهان دارد مگر آنكه چند روزى نمى‏گذرد كه خداوند شرّى براى او آشكار مى‏سازد.

2159- عن عليّ عليه السّلام: شيئان لا يعرف فضلهما إلّا من فقدهماالشّباب و العافية.

غرر الحكم/ 449

از على (ع) نقل شده است: دو چيز است كه ارزش آن دو را فقط كسى مى‏داند كه آنها را از دست داده است: جوانى و سلامتى.

2160- عن موسى بن جعفر عن آبائه عليهم السّلام قال: قال رسول‏اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: من بكى على الجنّة دخل الجنّة و من بكى على الدّنيا دخل النّار.

البحار 93/ 333

از موسى بن جعفر (ع) از پدرانش نقل شده كه پيامبر خدا (ص) فرمود: هر كس براى بهشت بگريد وارد بهشت مى‏شود، و هر كس براى دنيا گريه كند وارد دوزخ خواهد شد.

2161- عن ابي بصير عن ابي عبد اللَّه عليه السّلام قال: إنّ اللَّه عزّ وجلّ يبغض كثرة النّوم و كثرة الفراغ.

الكافي 5/ 84

از ابو بصير نقل شده كه امام صادق (ع) فرمود: خداوند خواب زياد و بيكارى فراوان را دشمن مى‏دارد.

2162- عن النبيّ صلّى اللَّه عليه و آله: من سنّ سنّة حسنة فله أجرهاو أجر من عمل بها إلى يوم القيامة و من سنّ سنّة سيّئة كان عليه وزرها و وزر من عمل بها إلى يوم القيامة.

تفسير نور الثقلين 1/ 73

از پيامبر (ص) نقل شده است: هر كس روش نيكوئى از خود بجاى بگذارد، پاداش آن و پاداش كسى كه به آن عمل كرده تا روز قيامت براى اوست، و هر كس روش ناپسندى از خود بجاى بگذارد، گناه آن و گناه كسى كه به آن عمل نموده تا روز قيامت براى او خواهد بود.

2163- قال ابو عبد اللَّه عليه السّلام: إنّ الدّعاء ليردّ القضاء و إنّ‏المؤمن ليذنب فيحرم به الرّزق.

البحار 73/ 353

امام صادق (ع) فرمود: دعا، قضا را برمى‏گرداند. گاهى مؤمن گناهى مرتكب مى‏شود و به سبب آن از روزى محروم مى‏گردد.

2164- عن عليّ عليه السّلام: جولة الباطل ساعة و جولة الحقّ إلى‏السّاعة.

الاثنا عشرية/ 20

از على (ع) نقل شده است: گردش باطل يك لحظه، و گردش حقّ تا قيامت است.

2165- قال لقمان لابنه عليهما الرحمة: يا بنيّ إنّك كما تزرع تحصدو كما تعمل تجد.

الاختصاص/ 332

لقمان (ع) به پسرش گفت: پسرم! هر چه بكارى همان را درو مى‏كنى، و هر كارى انجام دهى (نتيجه) همان را خواهى يافت.

2166- عن سماعة قال سمعت ابا الحسن عليه السّلام يقول: لاتستكثروا كثير الخير و لا تستقلوا قليل الذّنوب ... الحديث.

الوسائل 1/ 72

سماعه مى‏گويد: از حضرت ابو الحسن (ع) شنيدم كه مى‏فرمود: نيكى فراوان را زياد مشماريد، و گناهان اندك را كم به حساب نياوريد ...

2167- قال الصادق عليه السّلام: أغلقوا أبواب المعصية بالاستعاذةو افتحوا أبواب الطّاعة بالتّسمية.

البحار 92/ 216

امام صادق (ع) فرمود: درهاى گناه را با پناه بردن به خدا ببنديد و درهاى اطاعت را با نام خدا بگشائيد.

2168- في الاخبار المتواترة عن الصادقين عليهما السّلام: المسلم‏من سلم المسلمون من يده و لسانه.

روضة المتقين 7/ 269

در اخبار متواتر از امام باقر و امام صادق عليهما السّلام نقل شده است: مسلمان كسى است كه ساير مسلمانان از دست و زبانش به سلامت باشند.

2169- قال ابو الحسن الثالث عليه السّلام: الجهل و البخل أذمّ‏الأخلاق.

البحار 1/ 94

امام هادى (ع) فرمود: نادانى و بخل ناپسندترين اخلاق است.

2170- عن زرارة قال: سمعت ابا جعفر عليه السّلام يقول: إنّ اللَّه‏يحبّ إطعام الطّعام و إفشاء السّلام.

البحار 74/ 361

زراره مى‏گويد: از امام باقر (ع) شنيدم كه مى‏فرمود: خداوند غذا دادن و آشكار كردن سلام را دوست مى‏دارد.

2171- عن جعفر بن محمد عن ابيه عن آبائه عليهم السّلام قال: قال‏رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: غريبتان، غريبة كلمة حكم من سفيه فاقبلوها و كلمة سفه من حكيم فاغفروها.

البحار 77/ 175

از جعفر بن محمّد (ع) از پدرش از پدرانش نقل شده كه پيامبر خدا (ص) فرمود: دو غريب وجود دارد: يكى سخن حكمت آميزى كه از كم خرد صادر شود كه آن را بپذيريد، و ديگر سخن بيخردانه‏اى كه از حكيم صادر گردد كه آن را بر او ببخشيد.

2172- عن عليّ عليه السّلام: خليل المرء دليل عقله و كلامه برهان‏فضله.

غرر الحكم/ 399

از على (ع) نقل شده است: دوست آدمى نشانه عقل او و سخنش دليل فضيلت اوست.

237 ثلاث خصال - سه خصلت‏

2173- قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: المجالس بالأمانة إلّاثلاثة مجالس: مجلس سفك فيه دم حرام، أو مجلس استحلّ فيه فرج حرام، او مجلس يستحلّ فيه مال حرام بغير حقّه.

الوسائل 8/ 472

پيامبر خدا (ص) فرمود: همه مجلسها امانتند مگر سه مجلس: مجلسى كه خون حرامى در آن ريخته شده، و مجلسى كه آميزش جنسى حرام در آن صورت گرفته، و مجلسى كه مال حرامى به ناحق در آن حلال شمرده شده است.

2174- عن جعفر بن محمّد عليهما السّلام قال: قال رسول اللَّه صلّى‏اللَّه عليه و آله: ما عجّت الأرض إلى اللَّه عزّ و جلّ كعجيجها من ثلاثة: من دم حرام يسفك عليها، أو اغتسال من زنا، أو النّوم عليها قبل طلوع الشّمس.

الخصال 1/ 141 البحار 79/ 21 روضة الواعظين 2/ 461

از جعفر بن محمّد (ع) نقل شده كه رسول خدا (ص) فرمود: زمين از هيچ چيز مانند اين سه چيز به سوى خدا فرياد بر نداشته است: از خون حرامى كه روى آن ريخته شود، يا غسلى كه از زنا روى آن انجام گيرد، يا پيش از طلوع خورشيد روى آن بخوابند.

2175- في حديث عن ابي عبد اللَّه عليه السّلام قال: كان فيماأوصى‏به رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله عليّا عليه السّلام: يا عليّ سيّد الأعمال ثلاث خصال انصافك النّاس من نفسك و مواساة الأخ في اللَّه عزّ و جلّ و ذكر اللَّه تعالى على كلّ حال .

الإثنا عشرية/ 95

در حديثى از امام صادق (ع) نقل شده كه رسول خدا (ص) در ضمن وصيّتهاى خود به على (ع) فرمود: اى على! سر آمد همه كارها سه خصلت است:

در برابر مردم از خود انصاف دادن، و به برادر دينى كمك مالى نمودن، و در همه حال ياد خدا كردن.

2176- ... عن جعفر بن محمد عن ابيه عليهما السّلام قال: قال‏رسول‏اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: لو لا ثلاث في ابن آدم ما طأطأ رأسه شي‏ء المرض و الفقر و الموت، كلّهم فيه و إنّه معهنّ لوثّاب.

الخصال 1/ 113

از جعفر بن محمّد (ع) از پدرش نقل شده كه رسول خدا (ص) فرمود: اگر سه چيز در پسر آدم نبود هيچ چيزى سر او را فرود نمى‏آورد: بيمارى، نيازمندى و مرگ. با وجود اينكه اين سه چيز در او وجود دارد باز هم جست و خيز مى‏كند.

2177- عن امير المؤمنين قال: قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله:ثلاثة من الذّنوب تعجّل عقوبتها و لا تؤخّر إلى الآخرة؛ عقوق الوالدين، و البغي على النّاس و كفر الإحسان.

امالى المفيد/ 148 امالي الطوسي 1/ 13 البحار 75/ 275 مستدرك الوسائل 2/ 63

از امير المؤمنين (ع) نقل شده كه پيامبر خدا (ص) فرمود: سه گناه است كه در كيفر آنها شتاب مى‏شود و براى آخرت به تأخير نمى‏افتد: نافرمانى پدر و مادر، و ستم نمودن بر مردم، و ناسپاسى در برابر احسان.

2178- ... عن ابي عبد اللَّه عليه السّلام قال: ثلثة يشكون إلى اللَّه عزّو جلّ مسجد خراب لا يصلّي فيه اهله و عالم بين جهّال و مصحف معلّق قد وقع عليه الغبار لا يقرأ فيه.

الخصال 1/ 142 الكافي 2/ 613 سفينة البحار 1/ 600 البحار 2/ 41

از امام صادق (ع) نقل شده است كه فرمود: سه چيز نزد خدا شكايت مى‏برند: مسجد ويرانه‏اى كه مردم در آن نماز نمى‏گزارند، و دانشمندى كه در ميان مردم نادان قرار دارد، و قرآن آويخته‏اى كه گرد و خاك روى آن نشسته و كسى آن را نمى‏خواند.

2179- قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: إذا مات الإنسان انقطع‏عمله إلّا من ثلاث علم ينتفع به او صدقة تجرى له، او ولد صالح يدعو له.

روضة الواعظين 1/ 11 البحار 2/ 23

پيامبر خدا (ص) فرمود: هر گاه آدمى بميرد عملش جز از سه چيز قطع مى‏گردد: دانشى كه از آن بهره برده شود، يا صدقه‏اى كه براى او جريان داشته باشد، يا فرزند شايسته‏اى كه براى وى دعا كند.

2180- عن الاصبغ بن نباتة قال: قال امير المؤمنين عليه السّلام:الفتن ثلاث؛ حبّ النّساء و هو سيف الشّيطان و شرب الخمر و هو فخّ الشّيطان و حبّ الدّينار و الدّرهم و هو سهم الشّيطان من احبّ النّساء لم ينتفع بعيشه و من احبّ الأشربة حرمت عليه الجنّة و من أحبّ الدّينار و الدّرهم فهو عبد الدّنيا.

تفسير نور الثقلين 1/ 321 انوار الهداية/ 83

از اصبغ بن نباته نقل شده كه امير المؤمنين (ع) فرمود: فتنه‏ها سه چيزند: محبّت زنان كه شمشير شيطان است، و شرابخوارى كه دام شيطان است، و پول دوستى كه تير شيطان است. هر كه زنان را دوست داشته باشد از زندگيش بهره نمى‏برد، و هر كه شرابها را دوست داشته باشد بهشت بر او حرام مى‏گردد، و هر كه درهم و دينار را دوست داشته باشد بنده دنياست.

2181- عن الصادق عليه السّلام قال: [إنّ ]العباد ثلاثة: قوم عبدوااللَّه عزّ و جلّ خوفا فتلك عبادة العبيد و قوم عبدوا اللَّه تبارك و تعالى طلب الثّواب فتلك عبادة الأجراء و قوم عبدوا اللَّه عزّ و جلّ حبّا له فتلك عبادة الأحرار و هي افضل العبادة .

الكافي 2/ 84 الوسائل 1/ 45 البحار 70/ 255

از امام صادق (ع) نقل شده كه فرمود: بندگان (خدا) سه دسته‏اند: گروهى كه خدا را از ترس عبادت مى‏كنند كه اين عبادت بردگان است، و گروهى كه براى طلب پاداش او را مى‏پرستند كه اين عبادت مزدوران است، و گروهى كه از روى محبّت او را پرستش مى‏كنند كه اين عبادت آزادگان و بهترين نوع عبادت است.

2182- من مواعظ اللَّه تعالى: يا احمد عجبت من ثلاثة عبيد، عبددخل في الصّلاة و هو يعلم إلى من يرفع يده و قدّام من هو و هو ينعس، و عجبت من عبد له قوت يوم من الحشيش او غيره و هو يهتمّ لغد، و عجبت من عبد لا يدرى أنّي راض عنه ام ساخط عليه و هو يضحك .

البحار 77/ 22 ارشاد القلوب/ 200

از اندرزهاى خداوند (به پيامبر (ص» است: اى احمد! از سه بنده در شگفتم: بنده‏اى كه وارد نماز گرديده و با اينكه مى‏داند دستش را به سوى چه كسى دراز كرده و در برابر كى ايستاده در عين حال چرت مى‏زند، و بنده‏اى كه خوراك يك روز خود از گياه يا غير آن را دارد و در غم فرداست، و بنده‏اى كه نمى‏داند من از او خشنودم يا بر او خشم گرفته‏ام و در عين حال مى‏خندد!

2183- عن ابن أبي عمير ... سمعت أبا عبد اللَّه عليه السّلام يقول:ثلاثة لا عذر لأحد فيها اداء الأمانة الى البرّ و الفاجر و الوفاء بالعهد الى البرّ و الفاجر و برّ الوالدين برّين كانا او فاجرين.

الكافي 5/ 132

از ابن ابى عمير نقل شده است ... از امام صادق (ع) شنيدم كه مى‏فرمود: سه چيز است كه هيچ كس در مورد آنها عذرى ندارد: اداى امانت به نيكوكار و گنهكار، و وفاى به عهد در مورد نيكوكار و گنهكار، و نيكى به پدر و مادر خواه نيكوكار باشند يا گناهكار.

2184- عن النّبيّ صلّى اللَّه عليه و آله: يا أبا ذرّ إذا اراد اللَّه بعبد خيرافقّهه في الدّين و زهّده في الدّنيا و بصّره بعيوب نفسه.

امالي الطوسي 2/ 144

از پيامبر (ص) نقل شده است، كه فرمود: اى ابو ذر! هر گاه خداوند خير بنده‏اى را بخواهد او را در دين دانا مى‏كند و در دنيا زاهد مى‏گرداند و به عيب‏هايش بينا مى‏كند.

2185- عن جعفر بن محمد عن آبائه عليهم السّلام في وصية النبيّ‏صلّى اللَّه عليه و آله لعليّ عليه السّلام قال: يا عليّ ثلاث من مكارم الأخلاق في الدّنيا و الآخرة: أن تعفو عمّن ظلمك و تصل من قطعك و تحلم عمّن جهل عليك.

الوسائل 11/ 140

از جعفر بن محمّد (ع)، از پدرانش نقل شده كه پيامبر (ص) در وصيّت خود به على (ع) فرمود: اى على! سه چيز در دنيا و آخرت از خصلتهاى پسنديده اخلاقى است: اينكه كسى را كه به تو ستم نموده است ببخشى، و با كسى كه با تو قطع رابطه كرده است ارتباط برقرار كنى، و در برابر كسى كه با تو نادانى نموده است بردبار باشى.

2186- عن الصادق عليه السّلام: ثلاثة تورث المحبّة، الدّين والتّواضع، و البذل.

تحف العقول/ 233

از امام صادق (ع) نقل شده است: سه چيز باعث محبّت و دوستى است: دين و فروتنى و بخشش.

2187- عن معاوية بن وهب عن أبي عبد اللَّه عليه السّلام قال: من‏اعطي ثلاثا لم يمنع ثلاثا: من اعطي الدّعاء اعطي الإجابة و من اعطي الشّكر اعطي الزّيادة و من اعطي التّوكّل اعطي الكفاية ثمّ قال: أ تلوت كتاب اللَّه عزّ و جلّ: وَ مَنْ يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ و قال: لَئِنْ شَكَرْتُمْ لَأَزِيدَنَّكُمْ و قال: ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ الوسائل 11/ 167 الكافي 2/ 65

از معاوية بن وهب، از امام صادق (ع) نقل شده كه فرمود: سه چيز به هر كس داده شود از سه چيز ممنوع نمى‏گردد: به هر كه دعا داده شود پذيرفتن آن نيز داده مى‏شود، و به هر كه سپاسگزارى داده شود افزونى (نعمت) عطا مى‏گردد، و به هر كه توكّل داده شود كفايت (امور) نيز داده مى‏شود. سپس فرمود: آيا كتاب خدا را خوانده‏اى: «هر كه بر خدا توكّل كند خدا براى او بس است» و فرموده: «اگر سپاسگزارى كنيد نعمت شما را افزون مى‏كنم» و فرموده: «مرا بخوانيد تا دعاى شما را مستجاب كنم».

2188- عن الصادق عن أبيه عليهما السّلام قال: قال رسول اللَّه صلّى‏اللَّه عليه و آله: إنّ الصّدقة تزيد صاحبها كثرة فتصدّقوا يرحمكم اللَّه و إنّ التّواضع يزيد صاحبه رفعة فتواضعوا يرفعكم اللَّه و إنّ العفو يزيد صاحبه عزّا فاعفوا يعزّكم اللَّه.