351- المحاسن : ج 2 ص 222 ح 1667.
352- ربيع الابرار: ج 2 ص 673.
353- حيلة الاولياء: ج 8 ص 148.
354- مكارم الاخلاق : ج 1 ص 320 ج 1024.
355- عيون اءخيار الرضا (عليه السلام ): ج 2 ص 36 ح 89.
356- تنبيه الخواطر: ج 1 ص 100.
357- كنز العمال : ج 16 ص 78 ح 44029.
358- الامالى ، مفيد: ص 192 ح 21.
359- الكافى : ج 6 ص 270 ج 11.
360- جامع الاحاديث ، قمى : ص 202.
361- الكافى : ج 6 ص 269 ح 9.
362- الكافى : ج 6 ص 269 ح 4.
363- سنن ابن ماجة : ج 2 ص 1112 ح 3351.
364- الكافى : ج 6 ص 269 ح 5.
365- عيون اءخبار الرضا (عليه السلام ): ج 2 ص 38 ح 113.
366- الامالى ، طوسى : ص 346 ح 715.
367- المحاسن : ج 2 ص 233 ح 1716.
368- الدعوات : ص 74 ح 172.
369- غررالحكم : ح 2742.
370- شرح نهج بلاغة : ج 20 ص 320 ح 674.
371- تنبيه الخواطر: ج 1 ص 102.
372- مصباح الشريعة : ص 253.
373- مصباح الشريعة : ص 239.
374- الامالى : صدوق : ص 636 ح 854.
375- الدعوات : ص 81 ح 202.
376- در متن عربى ، واژه ((وضو))
به كار رفته است كه در اصل ، به معناى تميزى و پاكى است . مى گويى :
وضو، يوضو وضاءة . البته در شرع ، ((وضو))،
نامى براى ((طهارت جستن و آماده شدن براى نماز))
شده است و مى گويى : توضات (وضو گرفتم ). نيز واژه ((وضوء))
به معناى آبى است كه شخص با آن وضو مى گيرد.
در اين حديث ، واژه ((وضوء))
به همان معناى لغوى خود، يعنى پاكيزگى و تميزى ، به كار رفته و كنايه
از شستن دست هاست (بحارالانوار: ج 66 ص 365). همچنين ر. ك : ح 1284.
377- المحاسن : ج 2 ص 201 ج 1591.
378- در الدعوات ، مسند الشهاب و بحارالانوار، به جاى
((الهم (اندوه ))) واژه
((اللمم )) آمده كه به
معناى ((نوعى ديوانگى ))
است . اصل اين واژه در زبان عربى ، براى دلالت بر ((نزديك
شدن يا نزديك بودن به چيزى )) به كار رفته است
(بحارالانوار: ج 66 ص 364).
379- مكارم الاخلاق : ج 1 ص 301 ح 950، الدعوات : ص 142 ح 364،
مسند الشهاب : ج 1 ص 205 ح 310.
380- الامالى ، طوسى : ص 590 ح 1225.
381- سنن ابن ماجة : ج 2 ص 1096 ح 3296.
382- سنن ابن ماجة : ج 2 ص 1096 ح 3297.
383- كنز العمال : ج 15 ص 244 ح 40770.
384- مسند اءبى يعلى : ج 5 ص 226 ح 5542.
385- كنز العمال : ج 15 ص 263 ح 40887.
386- دعائم الاسلام : ج 2 ص 121 ح 411.
387- عيون اخبار الرضا (عليه السلام ): ج 2 ص 69 ح 320.
388- در الخصال و المحاسن ، به جاى ((عمر))،
واژه ((روزى )) آمده است
.
389- الكافى : ج 6 ص 290 ح 3، الخصال : ص 612 ح 10، المحاسن : ج 2
ص 201 ح 1589.
390- دعائم الاسلام : ج 2 ص 121 ح 412.
391- در الدعواتاز امام على (عليه السلام ) چنين آمده است :
((شستن دستان پيش و پس او غذا، موجب فزونى روزى
است ، ديده را جلا مى دهد و فقر را از ميان مى برد)).
392- المحاسن : ج 2 ص 202 ح 1594، الدعوات : ص 142 ح 365.
393- الكافى : ج 6 ص 298 ح 13.
394- طب النبى (صلى الله عليه و آله و سلم ): ص 11.
395- الامالى ، طوسى : ص 304 ح 606.
396- طبق ، معرب است . اصلش تبوك و فارسى است : ظرفى كه مى خورند
بر آن . (ر. ك : لغت نامه دهخدا: ج 9 ص 13552).
397- علامه مجلسى در اين باره مى نويسد: سبر است ، يعنى نورانى است
به نورى سبز، و از همين روى ، به همانند خويش مى گرود؛ يا اين عبارت ،
كنايه از آن است كه دل هاى مومنان به حكمت ها و معارف ، آباد است و اين
سرسبزى معنوى را با سبز بودن دل ، مناسبتى است كه ما به آن ناآگاهيم ؛
يا معناى اين عبارت ، آن است كه چون دل هاى مومنان به كشتزارهاى حكمت ،
سرسبز شده است ، به آنچه در اآن جنبه اى از حسن و سودمندى وجود دارد،
تمايل مى يابد و سبزى هم يكى از همين چيزهاست ))
(بحارالانوار: ج 66 ص 200).
398- الكافى : ج 6 ص 362 ح 2.
399- الكافى : ج 6 ص 362 ح 1.
400- المستدرك على الصحيحين : ج 3 ص 395 ح 5496.
401- در المستدرك على الصحيحين ، به جاى ((پاهايتان
))، واژه ((بدن هايتان
)) آمده است .
402- سنن الدارمى : ج 1 ص 542 ح 2007، المستدرك على الصحيحين : ج 4
ص 133 ح 7129.
403- مسند اءبى يعلى : ج 4 ص 179 ح 4172.
404- تاريخ دمشق : ج 60 ص 325.
405- تحف العقول : ص 171.
406- مكارم الاخلاق : ج 1 ص 309 ح 986.
407- الكافى : ج 6 ص 295 ح 18.
408- المحاسن : ج 2 ص 219 ح 1658.
409- المحاسن : ج 2 ص 219 ح 1656 و ص 209 ح 1623.
410- الكافى : ج 6 ص 295 ح 19.
411- طب الائمة (عليهم السلام ): ص 60.
412- مسند ابن حنبل : ج )) ص 525 ح 25428.
413- صحيح البخارى : ج 5 ص 2056 ح 5061.
414- دعائم السلام : ج 2 ص 114 ح 377.
415- معرب ترياك است و آن ، دوايى مركب است و معروف ، كه چند ادويه
را كوفته و بيخته در شهد آميزند و آن ، دافع اقسام زهرهاى نباتى و
حيوانى باشد (ر. ك : لغت نامه دهخدا: ج 4 ص 5855).
416- الخصال : ص 623 ح 10.
417- الكافى : ج 6 ص 326 ح 6.
418- الكافى : ج 6 ص 330 ح 12.
419- الكافى : ج 6 ص 326 ح 5.
420- الفردوس : ج 3 ص 306 ح 4920.
421- كنز العمال : ج 16 ص 59 ح 43932.
422- طب الائمة (عليهم السلام ): ص 29 و ص 60.
423- مشكاة الانوار: ص 564 ح 1901.
424- المحاسن : ج 2 ص 233 ح 1712.
425- طب الامام الرضا (عليه السلام ): ص 15.
426- المحاسن : ج 2 ص 172 ح 1480.
427- المحاسن : ج 2 ص 172 ح 1481.
428- كتاب من لا يحضره الفقيه : ج 4 ص 355 ح 5762.
429- كتاب من لا يحضره الفقيه : ج 3 ص 359 ح 4270.
430- طب النبى (صلى الله عليه و آله و سلم ): ص 2.
431- طب الائمة (عليهم السلام ): ص 29 و ص 60.
432- تحف العقول : ص 172.
433- طب الامام الرضا (عليه السلام ): ص 14.
434- المحاسن : ج 2 ص 204 ح 1603.
435- مكارم الاخلاق : ج 1 ص 304 ح 965.
436- الكافى : ج 6 ص 292 ح 5.
437- الكافى : ج 6 ص 291 ح 4.
438- مكارم الاخلاق : ج 1 ص 303 ح 959.
439- كشف الغمة : ج 2 ص 376.
440- الدعوات : ص 80 ح 200.
441- الكافى : ج 6 ص 299 ح 21.
442- المحاسن : ج 2 ص 236 ح 1723.
443- اعراف ، آيه 31.
444- سنن ابن ماجة : ج 2 ص 1112 ح 3352.
445- الدعوات : ص 75 ح 174.
446- كتاب من لا يحضره الفقيه : ج 4 ص 9 ح 4968.
447- الخصال : ص 613 ح 10.
448- صحيح مسلم : ج 3 ص 1661 ح 70.
449- الجعفريات : ص 162.
450- الكافى : ج 6 ص 272 ح 3 و ح 1.
451- مسند ابن حنبل : ج 9 ص 355 ح 24533.
452- صحيح مسلم : ج 3 ص 1598 ح 104.
453- كتاب من لا يحضره الفقيه : ج 4 ص 373 ح 5762.
454- الخصال : ص 263 ح 142.
455- كتاب من لا يحضره الفقيه : ج 1 ص 503 ح 1444.
456- اسد الغابة : ج 1 ص 422 رقم 505.
457- الجامع الصغير: ج 1 ص 484 ح 3134.
458- المستدرك على الصحيحين : ج 4 ص 132 ح 7125.
459- كنز العمال : ج 15 ص 249 ح 40800.
460- شعب الايمان : ج 5 ص 94 ح 5912.
461- الكافى : ج 6 ص 321 ح 1.
462- الكافى : ج 6 ص 322 ح 4.
463- الكافى : ج 6 ص 322 ح 2.
464- المحاسن : ج 2 ص 174 ح 1488.
465- الخصال : ص 270 ح 9.
466- سنن النسائى : ج 1 ص 139.
467- المعجم الاوسط: ج 5 ص 163 ح 4952.
468- مستدرك الوسائل : ج 16 ص 327 ح 20047.
469- ر. ك : ص 359 ح 1149.
470- ر. ك : ص 378 ح 1224.
471- مريم ، آيه 62.
472- طب النبى (صلى الله عليه و آله و سلم ): ص 19.
473- ممكن است توصيه روايات به ((خوردن نمك
در آغاز و پايان غذا)) براى مناطقى باشد كه به
دليل عرق ريزى فراوان ، نمك بدن كاسته مى شود و يا براى ضد عفونى كردن
دهان باشد. البته ظاهر روايات فراوانى كه به اين معنا توصيه كرده اند،
اين است كه خوردن اندكى نمك قبل و پس از غذا، براى كسانى كه بيمارند،
مفيد است .
474- موسوعة ميزان الحكمة ، دائرة المعارفى است گسترده تر از ميزان
الحكمة ، از همان مولف ، همراه با تحليل و تحقيق در زمينه هاى مختلف
معارف اسلامى . جلد اول و دوم اين اثر كه با همكارى محققان مركز
تحقيقات دارالحديث به انجام رسيده ، منتشر گرديده است و به فضل خداوند
منان بقيه مجلدات آن نيز به تدريج ، منتشر خواهد شد.
475- التاريخ الكبير: ج 6 ص 391.
476- الكافى : ج 6 ص 315 ح 2.
477- مسند ابن حنبل : ج 2 ص 305 ح 5089.
478- الكافى : ج 6 ص 315 ح 3.
479- دعائم الاسلام : ج 2 ص 110 ح 356.
480- الداعوات : ص 140 ح 353.
481- قصص الانبياء: ص 274 ح 330.
482- سنن الترمذى : ج 4 ص 276 ح 1835.
483- مسند ابن حنبل : ج 10 ص 452 ح 27714.
484- سنن اءبى داوود: ج 3 ص 350 ح 3779.
485- سنن اءبى داوود، ج 3، ص 349، ح 3778.
486- المعجم الكبير: چ 23 ص 285 ح 624.
487- تحف العقول : ص 317.
488- الكافى : ج 6 ص 314 ح 6.
489- الكافى : ج 6 ص 315 ح 7.
490- الكافى : ج 6 ص 315 ح 7.
491- الكافى : ج 6 ص 314 ح 4.
492- الكافى : ج 6 ص 314 ح 3.
493- الكافى : ج 6 ص 313 ح 1.
494- الكافى : ج 6 ص 314 ح 2.
495- طب الامام الرضا (عليه السلام ): ص 28.
496- طب النبى (صلى الله عليه و آله و سلم ): ص 5.
497- شرح نهج البلاغه : ج 1 ص 26.
498- المحاسن : ج 2 ص 261 ح 1827.
499- ربيع الابرار: ج 2 ص 706.
500- الاصول الستة عشر: ص 12.
501- المحاسن : ج 2 ص 262 ح 1829.
502- الدرس : ج 3 ص 29، بحارالانوار: ج 66 ص 70.
503- الفردوس : ج 3 ص 627 ح 5960.
504- صحيفة الامام الرضا (عليه السلام ): ص 243 ح 149.
505- المحاسن : ج 2 ص 256 ح 1807.
506- جامع الاحاديث ، قمى : ص 99.
507- الكافى : ج 6 ص 309 ح 3.
508- المحاسن : ج 2 ص 257 ح 1809.
509- المحاسن : ج 2 ص 256 ح 1808.
510- الكافى : ج 6 ص 309 ح 1.
511- المحاسن : ج 2 ص 255 ح 1800.
512- طب الائمة (عليهم السلام ): ص 139.
513- علامه مجلسى در شرح اين حديث گفته است : عبارت
((نطفه تغيير مى يابد)) گواهى است بر چهل
روز؛ زيرا تغيير نطفه از اين حالت به حالت علقه ، چهل روز به درازا مى
انجامد و در ديگر مراحل نيز چنين است ؛ زيرا نقل يافتن انسان از يك
حالت به حالت ديگر، در چهل روز صورت مى پذيرد. به همين دليل است كه در
حديث نيز آمده است كه نماز و روزه شرابخوار، به مدت چهل روز، پذيرفته
نمى شود (بحارالانوار: ج 66 ص 67).
514- الكافى : ج 6 ص 309 ح 2.
515- طب النبى (صلى الله عليه و آله و سلم ): ص 5.
516- كنز العمال : ج 15 ص 264 ح 40889.
517- الكافى : ج 6 ص 322 ح 1.
518- المحاسن : ج 2 ص 265 ح 1840.
519- الكافى : ص 6 ص 350 ح 4.
520- مستدرك الوسائل : ج 16 ص 461 ح 20547.
521- تاريخ بغداد: ج 14 ص 217.
522- الامالى ، صدوق : ص 338 ح 396.
523- طب النبى (صلى الله عليه و آله و سلم ): ص 7.
524- الدعوات : ص 159 ح 396.
525- الكافى : ص 6 ص 350 ح 3.
526- طب النبى (صلى الله عليه و آله و سلم ): ص 6.
527- جامع الاحاديث ، قمى : ص 108.
528- مستدرك الوسائل : ج 16 ص 327 ح 20047.
529- دعائم الاسلام : ج 2 ص 120 ح 407.
530- علل الشرائع : ص 519 ح 1.
531- المحاسن : ج 2 ص 226 ح 1682.
532- در النهاية ى ابن اثير (ج 4 ص 52) آمده است : از همين قبيل
است حديثى كه مى گويد: ((ايشان از خوردن چند
ميوه با هم نهى فرمود، مگر آن كه هر كسى از همراه خود اجازه بخواهد)).
در احاديث ، واژه ((قران ))
و گاه واژه ((اقران ))
روايت شد، كه روايت نخست ، درست تر است و آن ، بدين معناست كه شخص ،
خرما را دو تا دو تا با هم بخورد. پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله و
سلم ) از آن روى از چنين كارى نهى فرموده كه كارى آزمندانه و موجب
ناديده انگاشتن حق فرد يا افراد همراه و هم سفر و يا موجب ضرر و زيان
آنان مى شود.
و نيز گفته شده است : پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ) از آن
روى از اين كار نهى فرموده كه مردم در سختى زندگى مى كردند و غذاى كمى
در اختيار داشتند و در چنين وضعى ، با اندك ، روزگار مى گذراندند.
بنابراين ، چون براى خوردن غذايى گردهم مى آمدند، برخى خود را بر
ديگران مقدم مى داشتند و در اين ميان ، امكان داشت كسانى كه گرسنه
ترند، دو تا دو تا خرما بردارند يا لقمه هاى بزرگ برگيرند. بدين سبب ،
مردم را چنين راهنمايى فرمود كه براى اين كار، اجازه بگيرند تا ديگران
رضايت داشته باشند.
از همين قبيل است حديث جبله ، كه در آن مى گويد: ((در
جمع هيئت عراقيان در مدينه بوديم و ابن زبير به ما خوراك خرما مى داد.
گاه ابن عمر از كنار ما مى گذشت و مى گفت : خرماها را دو تا دو تا
مخوريد، مگر آن كه هر كس از برادر خويش اجازه بگيرد)).
اين ، بدان سبب بود كه آنان بر آن خرما ملكيتى مشترك داشتند و چنين
كارى از سوى هر يك از آنان ، موجب ضرر و زيان بر ديگرى بود.
همانند اين حديث ، درباره اصحاب صفه نيز (از ابو هريره ) روايت شده است
(ر. ك : بحارالانوار: ج 66 ص 120 - 122)
533- سنن اءبى داوود: ج 3 ص 338 ح 3727.
534- طب النبى (صلى الله عليه و آله و سلم ): ص 5.
535- الجعفريات : ص 162.
536- الكافى : ص 6 ص 382 ح 1.
537- كتاب من لا يحضره الفقيه : ج 3 ص 353 ح 4243.
538- تهذيب الاحكام : ج 9 ص 94 ح 409.
539- الكافى : ص 6 ص 383 ح 2.
540- شيخ صدوق رحمه الله درباره اين حديث مى گويد: مقصود، نهى در
هنگام شب است ؛ اما در روز، چنان كه امام صادق (عليه السلام ) فرمود:،
ايستاده آشاميدن آب ، مايه تعريق بيشتر و تن درستى افزون تر است (علل
الشرائع : ص 465).
541- الخصال : ص 634 ح 10.
542- الكافى : ص 6 ص 534 ح 8.
543- الكافى : ص 6 ص 314 ح 5.
544- ظاهرا مقصود، آبى است كه پس از جوش آمدن ، سرد شده باشد.
545- مكارم الاخلاق : ج 1 ص 340 ح 1095.
546- مكارم الاخلاق : ج 1 ص 76 ح 114.
547- سنن اءبى داوود: ج 3 ص 338 ح 3728.
548- سنن الترمذى : ج 4 ص 304 ح 1887.
549- الطبقات الكبرى : ج 6 ص 237.
550- السنن الكبرى : ج 7 ص 464 ح 14659.
551- الكافى : ص 6 ص 381 ح 1.
552- طب النبى (صلى الله عليه و آله و سلم ): ص 5.
553- المحاسن : ج 2 ص 403 ح 2407.
554- دعائم الاسلام : ج 2 ص 151 ح 542.
555- طب الامام الرضا (عليه السلام ): ص 35.
556- الجعفريات : ص 161.
557- الفردوس : ج 2 ص 362 ح 3616.
558- المحاسن : ج 2 ص 398 ح 2390.
559- المحاسن : ج 2 ص 398 ح 2389.
560- كتاب من لا يحضره الفقيه : ج 4 ص 4 ح 4968.
561- سنن اءبى داوود: ج 3 ص 337 ح 3722.
562- الكافى : ج 6 ص 385 ح 5.
563- الكافى : ج 6 ص 385 ح 6.
564- الفردوس : ج 5 ص 69 ح 7484.
565- المعجم الاوسط: ج 5 ص 52 ح 4646.
566- طب الامام الرضا (عليه السلام ): ص 29.
567- الكافى : ج 6 ص 382 ح 4.
568- المحاسن : ج 2 ص 397 ح 2385.
569- المحاسن : ج 2 ص 398 ح 2388.
570- الكافى : ج 6 ص 382 ح 2.
571- مراد از فقاع در حديث ، نوع حلال آب جوست - كه امروزه به نام
((ماء الشعير)) شناخته مى
شود - نه آب جو كه نوشيدن آن حرام است ، مگر گفته شود نوشيدن آن در
حمام ، علاوه بر حرمت و ايجاد مستى ، معده را بيش از پيش از بين مى
برد.
572- كتاب من لا يحضره الفقيه : ج 1 ص 113 ح 232.
573- مريم ، آيه 62.
574- الكافى : ج 6 ص 288 ح 2.
575- كتاب من لا يحضره الفقيه : ج 3 ص 555 ح 4902.
576- همان طور كه از روايت 1467 استفاده مى شود، مقصود از
((ديرتر خوردن ))،
((خوردن پس از تاريك شدن شب ))
است .
577- الدعوات : ص 75 ح 176.
578- الدعوات : ص 140 ح 352.
579- المحاسن : ج 2 ص 236 ح 1727.
580- ربيع الابرار: ج 2 ص 747.
581- سنن ابن ماجة : ج 2 ص 1113 ح 3355.
582- المحاسن : ج 2 ص 196 ح 1571.
583- سنن الترمذى : ج 4 ص 287 ح 1856.
584- مكارم الاخلاق : ج 1 ص 424 ح 1447.
585- الكافى : ج 6 ص 288 ح 1.
586- الكافى : ج 6 ص 288 ح 2.
587- الكافى : ج 6 ص 289 ح 6.
588- كتاب من لا يحضره الفقيه : ج 3 ص 359 ح 4271.
589- المحاسن : ج 2 ص 197 ح 1575.
590- الكافى : ج 6 ص 288 ح 3.
591- الكافى : ج 6 ص 289 ح 10.
592- الكافى : ج 6 ص 289 ح 7.
593- مكارم الاخلاق : ج 1 ص 424 ح 1448.
594- مكارم الاخلاق : ج 1 ص 424 ح 1445.
595- الكافى : ج 6 ص 289 ح 8.
596- المحاسن : ج 2 ص 198 ح 1579.
597- الكافى : ج 6 ص 288 ح 5.
598- الكافى : ج 6 ص 288 ح 4.
599- علامه مجلسى مى گويد: اين دعا، يك مثل است براى بيان زيان
ديدن آن رگ و در نتيجه رسيدن زيان ديدگى آن به بدن ، گويا كه آن رگ ،
دعاء مى كند و دعايش هم برآورده مى شود (بحارالانوار: ج 66 ص 347).
600- الكافى : ج 6 ص 289 ح 12.
601- المواعظ العددية : ص 127.
602- شعب الايمان ، ج 5 ص 32 ح 5665.
603- در برخى از نسخه هاى طب الامام الرضا (عليه السلام ) و در
بحارالانوار، در اين قسمت ، چنين افزوده اى هست : ((جد
من پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله و سلم )، على (عليه السلام ) را
چنين فرمود كه : (از هر دو روز،) در يك روزش ، يك وعده و در روز ديگرش
، دو وعده باشد)).
604- طب الامام الرضا (عليه السلام ): ص 15، بحارالانوار: ج 62 ص
311.
605- اشاره است به : (لهم دار السلم عند ربهم ؛ آنان را نزد
پروردگارشان سراى عافيت است ) (انعام ، آيه 127).
606- مريم ، آيه 62.
607- الدعوات : ص 159 ص 436.
608- در الفردوس ، به جاى ((نورانى مى سازد))،
((نيرو مى بخشد)) آمده
است .
609- طب النبى (صلى الله عليه و آله و سلم ): ص 8، الفردوس : ج 3 ص
30 ح 4062.
610- الكافى : ج 6 ص 360 ح 2.
611- الكافى : ج 6 ص 360 ح 5.
612- در الخصال و غررالحكم ، عبارت ، به صورت ((ترنج
را پيش از غذا و پس از آن بخوريد...)) آمده است
.
613- الكافى : ج 6 ص 360 ح 3، الخصال : ص 632 ح 10، غررالحكم : ح
7245.
614- طب الامام الرضا (عليه السلام ): ص 27.
615- الامالى ، طوسى : ص 369 ح 786.
616- در طب الائمة (عليهم السلام )، به جاى ((نان
))، واژه ((پنير))
آمده است .
617- الكافى : ج 6 ص 360 ح 4، طب الائمة (عليهم السلام ): ص 136.
618- الكافى : ج 6 ص 359 ح 1.
619- طب الائمة (عليهم السلام ): ص 135.
620- در النهاية آمده است : ابو موسى گفته : ((هلال
بن علاء مى گفت كه : مقصود از حمام احمر، سيب است ))؛
اما من اين تفسير را از كسى ديگر نديده ام (النهاية : ج 1 ص 446)، و در
تاريخ اءصبهان ، به جاى ((سرخ ))،
واژه ((سبز)) آمده است .
621- المعجم الكبير: ج 22 ص 339 ح 850، تاريخ اءصبهان : ج 1 ص 397.
622- الكافى : ج 6 ص 360 ح 6.
623- طب الائمة (عليهم السلام ): ص 136.
624- طب الائمة (عليهم السلام ): ص 136.
625- طب الائمة (عليهم السلام ): ص 136.
626- در مكارم الاخلاق به همين مضمون و با اين تفاوت كه در آن ،
عبارت ((بر امام رضا (عليه السلام ) در آمدم ...))
آمده است .
627- الكافى : ج 6 ص 359 ح 1، مكارم الاخلاق : ج 1 ص 379 ح 1267.
628- طب الائمة (عليهم السلام ): ص 136.
629- طب الائمة (عليهم السلام ): ص 6.
630- عيون اخبار الرضا (عليه السلام ): ج 2 ص 35 ح 79.
631- الفردوس : ج 4 ص 267 ح 6758.
632- الكافى : ج 6 ص 342 ح 4 و ح 5 در منبع اخير عبارت ، به صورت
((... ما بيماران خويش را با آن درمان مى كنيم
)) آمده است .
633- الكافى : ج 6 ص 341 ح 1.
634- اين گياه ، نام هاى بسيار زيادى دارد و ما در اين جا به بخشى
از آنها اشاره مى كنيم و از لغت نامه دهخدا شرح مختصرى درباره آنها مى
آوريم و براى توضيح بيشتر، خوانندگان محترم را به نشانى هاى كتاب مذكور
كه در زير خواهيم آورد، ارجاع مى دهيم :
لغت نامه مذكور، در لغت ((باذروج
)) آورده : گياهى معطر (است ) و بادروج ، ريحان كوهى ، بادر
نجبويه ، بارنگ ، حوك ، ريحان جبلى ، باذروق ، باذرو (،نام هاى ديگر آن
است ).
در ((باذرو)) آورده :
همان بادرو باشد؛ باذروج .
در ((باذرنجبويه )) آورده
: بادرنگبويه باشد؛ بادرنجبويه (لغت نامه دهخدا: ج 3 ص 3451).
همچنين در لغت ((حوك ))
مى نويسد: بادروچ كه ريحان كوهى باشد؛ بورنگ ، باذورج و آن هبق است .
پادرو، بارنگ بويه ، بادرنگ بويه . سبرى (اى ) است مثل سپرغم كه آن را
بونيك گويند و نازبو نيز نامند (لغت نامه دهخدا: ج 6 ص 8114).
در ((بادرنبويه )) آورده
: يك قسم ريحان است كه معرب آن ، بادرنجبويه است .
در ((بادرنجبويه )) هم مى
نويسد: معرب بادرنگبويه است (لغت نامه دهخدا: ج 3 ص 3419).
در كلمه ((بادرنگبويه ))
آورده : گياهى است خوش بوى و از جمله رياحين و آن را بادرود و بادرونه
نيز گفته اند و مهلك عقرب است و دافع سم و آن ، امراض سوداوى و بلغمى
را نافع است (لغت نامه دهخدا: ج 3 ص 3420).
و در ((بادرو)) هم آورده
است : ريحانى است كه آن را بادرنجبويه گويند. تره خراسانى كه ريحان
كوهى نيز گويند و باذروج ، معرب آن است (لغت نامه دهخدا: ج 3 ص 3421).
635- مكارم الاخلاق : ج 1 ص 388 ح 1310.
636- المحاسن : ج 2 ص 319 ح 2075.
637- مكارم الاخلاق : ج 1 ص 387 ح 1306.
638- الكافى : ج 6 ص 364 ح 1.
639- جامع الاحاديث ، قمى : ص 227.
640- الكافى : ج 6 ص 364 ح 2.
641- الكافى : ج 6 ص 364 ح 4.
642- جوهرى در كتاب الصحاح (ج 5 ص 1724) ((سبل
)) را بيمارى چشمى دانسته كه مانند پرده است ،
چنان كه رگ هاى قرمز به صورت تارهاى عنكبوت در مى آيند. در مكارم
الاخلاق ، به جاى ((سبل ))،
واژه ((سل )) آمده است و
علامه مجلسى آن را توجيه كرده است ( ر. ك : بحارالانوار: ج 66 ص 216).
643- الكافى : ج 6 ص 364 ح 3، مكارم الاخلاق : ج 1 ص 389 ح 1312.
644- در مكارم الاخلاق ، عبارت ، چنين آمده است :
((بادمجان بخوريد و فراوان هم بخوريد؛ زيرا نخستين درختى است كه
به خداوند (عزوجل ) ايمان آورده است )).
645- الدعوات : ص 158 ح 432، مكارم الاخلاق : ج 1 ص 398 ح 1354.
646- طب الائمة (عليهم السلام ): ص 139.
647- الكافى : ج 6 ص 373 ح 1.
648- علامه مجلسى مى گويد: (فيروز آبادى ) در قاموس گفته است :
((بورانى ، خوراكى است كه به بوران ، دختر حسن
بن سهل (همسر ماءمون ) نسبت داده مى شود))
(بحارالانوار: ج 66 ص 224).
649- مكارم الاخلاق : ج 1 ص 398 ح 1352، بحارالانوار: ج 66 ص 223 ح
7.
