قصّه كربلا‏
على نظرى‏منفرد‏

فصل يازدهم: فضيلت زيارت امام حسين (ع)

روايات بسيار در فضيلت زيارت آن حضرت بلكه در وجوب آن آمده است:

1 - از امام صادق عليه‏السلام روايت شده است كه فرمود: «زيارة الحسين بن على عليه‏السلام واجبة على كل من يقر للحسين بالامامة من الله عزوجل» «زيارت حسين بن على عليه‏السلام بر هر كسى كه به امامت حسين عليه‏السلام از طرف خداى عزوجل اقرار دارد، واجب است»(1).

2 - زنى به نام ام سعيد مى‏گويد: حضرت صادق عليه‏السلام به من فرمود: اى ام سعيد! مزار حسين را زيارت كنيد زيرا زيارت او بر مردان و زنان واجب است(2).

3 - محمد بن مسلم از حضرت باقر عليه‏السلام نقل كرده است كه فرمود: به شيعيان من دستور دهيد تا به زيارت مزار حسين عليه‏السلام بروند، براستى كه زيارت مزار حسين عليه‏السلام بر هر مؤمنى كه اقرار به امامت حضرتش از جانب خداى عزوجل دارد، واجب است(3).

4 - حضرت رضا عليه‏السلام فرمود: كسى كه مزار ابى عبدالله عليه‏السلام را در كنار شط فرات زيارت كند بمنزله كسى است كه خداوند را در فوق عرش زيارت كرده باشد(4).

5 - ابن مسكان از حضرت صادق عليه‏السلام نقل كرده است: كسى كه نزد حسين آيد (به زيارت مزار حسين عليه‏السلام بشتابد) و حق او را بشناسد، نام او در عليين ثبت گردد(5).

6 - امام صادق عليه‏السلام فرمود: كسى كه به زيارت قبر ابى عبدالله الحسين عليه‏السلام برود و عارف به حق او باشد(6) ، خداوند گناهان گذشته و آينده او را خواهد بخشيد (بجز حق الناس)(7)

7 - امام موسى بن جعفر عليه‏السلام فرمود: كمترين ثوابى كه به زائر قبر امام حسين عليه‏السلام در كنار شط فرات داده مى‏شود - در صورتى كه معرفت به حق او و حرمت و ولايتش داشته باشد - اين است كه گناهان گذشته و آينده او (غير از حق الناس) آمرزيده مى‏شود(8).

8 - زيد شحام از امام صادق عليه‏السلام نقل كرده است كه: زيارت قبر حسين عليه‏السلام نزد خدا برابر با بيست حج بلكه افضل از بيست حج است(9).

9 - صالح نبلى از امام صادق عليه‏السلام نقل كرده است كه فرمود: كسى كه نزد قبر حسين عليه‏السلام آيد و حق او را بشناسد، همانند كسى است كه صد حج را با رسول خدا بجاى آورده باشد(10).

10- محمد بن حكيم از حضرت ابوالحسن عليه‏السلام نقل كرده است: كسى كه سه مرتبه در سال به زيارت مزار حسين عليه‏السلام آيد، از فقر و تنگدستى ايمن گردد(11)

11 - محمد بن مسلم از حضرت باقر عليه‏السلام نقل كرده است كه فرمود: به شيعيان مان دستور بدهيد كه به زيارت قبر حسين عليه‏السلام بروند زيرا زيارت مزار آن حضرت روزى آدمى را زياد و عمر او را طولانى و بلاها و بديها را از او دور مى‏سازد(12).

12 - امام صادق عليه‏السلام فرمود : حسين بن على عليه‏السلام فرموده است: من قتيل اشكم، در حالت غمگين كشته شده‏ام، و سزاور است بر خدا كه هيچ غمزده‏اى به نزد من نيايد مگر اينكه شادمان به نزد افراد خانواده خود باز گردد»(13).

استحباب زيارت يا وجوب ؟

پس از بيان روايات فوق درباره زيارت امام حسين عليه‏السلام ممكن است براى خواننده اين سؤال مطرح شود كه: آنچه ما شنيده‏ايم زيارت امام حسين عليه‏السلام يكى از مستحبات و داراى فضيلت و ثواب مى‏باشد همانگونه كه تعدادى از روايات فوق بر آن دلالت داشت، پس چگونه از برخى روايات بويژه سه روايت اول استفاده وجوب زيارت مى‏شود و در آنها كلمه واجب بكار گرفته شده است ؟

در پاسخ مى‏گوييم كه: واجب در اين گونه روايات معنايى دارد غير از آنچه امروز اصطلاحا" در فقه ما مطرح است، چه آنكه واجب به معناى «امرى كه ترك آن جايز نيست و عقاب دارد» از اصطلاحات فقهاء است و در عصر ائمه عليهم ‏السلام رائج نبوده است، و بايد واجب در عصر ائمه عليهم السلام را به همان معناى لغوى و متفاهم عرفى آن حمل كرد و آن عبارت ازو لازم ثابت است، يعنى كسى كه به امامت حسين عليه‏السلام اقرار دارد لازم است و سزاوار كه آن حضرت را زيارت كند، و همين كه در روايت آمده است كه: «بر هر مؤمنى كه اقرار به امامت او دارد» قرينه بر مطلب است زيرا اگر امر واجبى بود كه ترك آن جايز نبود نياز به ذكر اقرار به امامت و ايمان نداشت.

و من در خصوص اين روايات با بعضى از اعاظم رحمه الله مذاكره كردم، ايشان بر اساس اين احتمال كه شايد مراد از وجوب همان وجوب اصطلاحى باشد مى‏فرمود كه: زيارت امام حسين عليه‏السلام همانند حج در عمر يك مرتبه واجب است و ترك آن جايز نيست در صورتى كه استطاعت براى زائر همانند حج محقق شود.

2- كامل الزيارات 122.

3- كامل الزيارات 121.

4- ثواب الاعمال و عقاب الاعمال 110.

5- ثواب الاعمال و عقاب الاعمال 110.

6- مراد از اين جمله شايد اين باشد كه آن بزگوار را امام معصوم و مفترض الطاعه بداند و با اين معرفت او را زيارت نمايد. رزقنا الله زيارته فى الدنيا و شفاعته فى الآخرة، والله العالم بحقائق الامور.

7- ثواب الاعمال و عقاب الاعمال 111.

8- ثواب الاعمال و عقاب الاعمال 111.

9- ثواب الاعمال و عقاب الاعمال 117.

10- ثواب الاعمال و عقاب الاعمال 118.

11- وسائل الشيعه 10/340 حديث 3.

12- وسائل الشيعه 10/321 حديث 8.

13- ثواب الاعمال و عقاب الاعمال 123.