 |
|
آقا بزرگ تهرانى محمد صحتىسردرودى - ۱ -
پژوهشگران در حوزه معارف اسلامى با آثار و افكار شيخ آقابزرگ تهرانى آشنايند و
او از آن شخصيتهاى نادرى است كهآوازه نام نيكش كشورهاى اسلامى را يكى پس از
ديگرى در نور ديد و در اندك زمانى نام شيخ آقا بزرگ تهرانى شهره آفاقگشت.
امروزه هم هركس كه با كتاب و قلم، اندك الفت و انسى دارد بىگمان با نام و
انديشههاى او نيز مانوس است و اسم آقا بزرگرا بارها و بارها از پژوهشگران و
انديشمندان شنيده و يا در لابلاى كتابها ديده است. و هر از گاهى هم كه با
انديشههاى او به فكرفرورفته يا در فهرست منابع كتابهاى بىشمارى، نام او و اسم
كتابهاى بسيار او را خوانده استشايد از خود پرسيده باشد: 1. شيخ آقا بزرگ تهرانى كيست و چيست؟ 2. محل تولد و محيط رشد او كجا و هجرتها و مسافرتهايش چرا و به كجا بود؟ 3. استادان و مربيانى كه وى از آنها كسب فيض و كمال كرده و تاثير پذيرفته چه
كسانى بودند و چه امتياز يا امتيازهايىداشتند؟ 4. گستره آسمان آثار و افكار او چگونه و تا كجا است؟ 5. دوستان و شاگردان و ياران او چه كسانى بودند؟ 6. خدمات او به فرهنگ و علوم، بويژه به فرهنگ و معارف اسلامى و شيعى چقدر و
چگونه است؟ 7. بالاخره رمز موفقيت او، و عوامل تعالى و ترقى او، چه چيزها و چه كسانى
بودند؟ و اين كتاب حديثحيات آقا بزرگ را از ولادت تا رحلتبه روايت مىنشيند، در
ضمن مىخواهد براى پرسشهاى بالا ودهها پرسش ديگر نيز در اين دايره، جوابى در
خور و راهگشا و كارساز پيدا كند، چرا كه سخن از زندگانى بزرگ كتابشناسشيعى به
ميان آوردن تنها زمانى ممكن است كه پاسخ آن پرسشها به درستى و دقت داده شود.
با توجه به مطالب فوق، تذكر چند نكته ضرورى مىنمايد: الف - منابع و مدارك ما در اين دفتر، مرتبه اول آثار خود شيخ آقا بزرگ است و
در مراحل بعدى - اگر نيازى باشد - نوشتههاو سخنان شاگردان و ياران و نزديكان
اوست. ب - با توجه به اينكه نويسنده اين دفتر، افتخار آشنايى با يكى از ياران و
همكاران نزديك شيخ آقا بزرگ - يعنى علامهسيد عبدالعزيز طباطبايى يزدى (قدس
سره) - را از نزديك داشتهام و بيشتر توسط ايشان با شيخ و آثارش آشنا
شدهام،طبيعى است كه استناد به آثار و افكار آن يار سفر كرده، بيشتر از ديگران
باشد. بويژه اينكه شالوده اين كتاب در اصل به نام و باياد آن استاد عزيز ريخته
شد. به اين ترتيب كه پس از ارتحال علامه سيد عبدالعزيز طباطبايى يزدى، نگارنده
به مسئولمحترم پژوهشكده باقرالعلوم پيشنهاد كردم كه كتابى هم به نام استاد
طباطبايى - كه به راستى پس از شيخ آقا بزرگ تهرانى،بزرگترين كتابشناس شيعى بود
- در سلسله كتابهاى ديدار با ابرار نوشته شود وايشان فرمودند كه بهتر است نخست
كتابىدرباره خود شيخ آقا بزرگ تهرانى نوشته شود تا بعد... و حق هم با ايشان
بود چرا كه السابقون السابقون اولئك المقربون. ج - ازآنجايى كه تاكنون كتاب مستقل و جامعى، بويژه به زبان فارسى درباره شيخ
آقا بزرگ تهرانى انتشار نيافته است اينكتاب مىتواند در اين وادى گام اول به
حساب آيد. و صد البته اين بدان معنى نيست كه سعى و تلاش ديگران ناديده
گرفتهشود بلكه لازم استيادآورى شود كه ما از آثار بسيارى كه در كنار - گوشه
كتابها و مجلات زيادى در اين مورد نوشته شده استسود بردهايم بخصوص ازآثار پر
بار وماندگار استاد بزرگ حضرت محمد رضا حكيمى بهره فراوان بردهايم كه جاى شكرش
باقىاست. د - سخن آخر اينكه چون بناى ما در اين نوشته به اختصار و گزينش استبسيارى
از گفتنىها كه چندان ارتباط نزديكى باموضوع كتاب ندارد ناگفته خواهد ماند و
بيم تطويل و «اطناب ممل» نيست. فقط خدا كند كه به «ايجاز مخل» گرفتار
نشدهباشيم. ان الله على كل شىء قدير. محمد صحتى سردرودى.
|
