بى شك مطالعه زندگى سراسر نور عالمان دين و ابرار، درس‏ها ونكته‏هاى بسيارى به انسان مى‏آموزد; چرا كه آنان در مسير حيات بشرنشانه‏هاى هدايت و پرچمداران علم و تقوا و مشعل‏هاى روشنى بخش‏اند.

دفترى كه در پيش روى شما است، نخستين نوشته‏اى است كه به بررسى‏زندگى سراسر افتخار يكى ديگر از فرزندان قبيله ابرار، به نام «نجاشى‏»مى‏پردازد.

مرزبان سخت‏كوشى كه در عصر خويش به مبارزه با مخالفان برخاست وپوچى گفتار دشمنانى را كه سابقه درخشان شيعه را زير سؤال برده و تشيع رابه نداشتن آثار و نوشته‏هاى ماندگار و پيشينه‏هاى فرهنگى سرزنش مى‏كردندبر همگان آشكار كرد. دانشمند و احياگر بلند همتى كه ستارگان آسمان فقاهت‏و هميشه جاويد تشيع را رديابى مى‏كرد و ابرهاى تيره را از مقابل آنان به كنارمى‏زد تا جامعه از زلال نورانى‏شان بهره‏مند شود.

اين پژوهشگر و راوى‏شناس بزرگ با قلم تواناى خود كه از علم و اخلاص‏وى قدرت مى‏گرفت، به معرفى فرزندان علمى امام باقر و امام صادق‏عليهما السلام‏پرداخت و در بازشناسى محدثان و دانشمندان شيعى و آثار گرانبهاى آنان شب‏و روز تلاش بى‏وقفه كرد و سرانجام، ثمره اين كوشش مدام و خستگى ناپذير،درخت استوار و پربارى به نام «رجال نجاشى‏» شد.

او گرچه با عزت نفس، از خود چيزى نگفت و ننوشت ولى نام مبارك او دركنار ميراث ماندگارش و در رديف نام ديگر راويان نور كه خود، احياگر نامشان‏بود، هنوز هم مى‏درخشد و در طول قرن‏ها اين اثر گرانسنگ به عنوان يكى ازمنابع اصلى فقها و دانشوران و راهنماى محققان در رشته شناخت راويان‏حديث‏بوده است.

ابوالحسين احمدبن‏على نجاشى، كه سعادت آن را داريم درباره زندگى‏اش‏مطالبى عرضه كنيم، از اساتيد و از بنيان‏گذاران «علم رجال‏» است. او درقرن‏هاى چهارم و پنجم مى‏زيسته، ولى متاسفانه از جزئيات زندگى‏اش‏همچون: زادگاه، سفرها و... اطلاع دقيقى كه مكتوب شخص وى و يامعاصرانش باشد، در دست نيست. از اين رو با استفاده از شواهد و قراين و باتوجه به آثارى كه از او به يادگار مانده است، سعى گرديده از ميان اقوال ونظريات مختلف، نظريه و قولى كه به حقيقت نزديك‏تر است‏برگزيده و به‏پيشگاه دوستداران علم و عالمان راستين جهان اسلام، تقديم شود.

در اين‏جا نكته‏اى قابل ذكر است و آن اين‏كه بنابر عللى در نقل برخى‏حوادث و مطالب تاريخى، گاه تلخيص و گاه دخل و تصرفات جزئى و ظاهرى- كه خللى به اصل وقايع و روح حوادث نمى‏زند - اعمال شده است.

اميد آن دارم كه مقبول خاطر قطب عالم امكان، امام زمان(عج) قرار گيرد،ان شاء الله.

محمد حسن امانى - حوزه علميه قم.

تابستان 74 مصادف با ولادت.