219- المصنف / ابن اءبى شيبة / ج 15 / ص 198 / ح 19493؛ المعجم الكبير / طبرانى / ج
10 / ص 163 / ح 10213 و ص 166 / ح 10222؛ مستدرك الحاكم / ج 4 / ص 442.
و از ميان شيعه، مرحوم مجلسى در بحارالانوار / ج 51 / ص 82 آن را به نقل از اربلى
(ره) در كشف الغمة / ج 3 / ص 261 و وى به نقل از الاءربعين ابو نعيم حكايت كرده
است.
220- سنن ابو عمرو دانى / ص 94 / 95؛
تاريخ بغداد / ج 1 / ص 370 (و البته از شيعه، كسى اين حديث را نقل نكرده است.)
221- تاريخ بغداد / ج 5 / ص 391؛ كتاب
الفتن / ج 1 / ص 376 / ح 1076 و 1077.
ابن حماد مى نويسد: ((آن را بارها شنيده ام بى آنكه از نام
پدرش ذكرى به ميان آمده باشد؛)) متقى هندى آن را در كنز
العمال / ج 14 / ص 268 / ح 38378 از ابن عساكر نقل كرده است؛ ابن طاووس (ره) در
التشريف / ص 156 / ح 196 و 197 از فتن نعيم بن حماد حكايت كرده، چنانكه ابن حجر آن
را به شكل مرسله در القول المختصر / ص 40 آورده است.
222- الفتن / نعيم بن حماد / ج 1 / ص 368
/ ح 1080؛
التشريف / سيد بن طاووس / ص 257 / ح 200.
223- دكتر صبحى صالح مى نويسد:
((دقيق ترين تعريف منكر بدين قرار است: منكر حديى را گويند
كه راوى ضعيفى برخلاف روايت ثقه آن را نقل كند.)) (مترجم)
224- دكتر صبحى صالح درباره حديث
((معضل)) مى گويد:
((معضل حديثى است كه دو راوى يا بيشتر از سند آن حذف شده
باشد، به شرط اين كه حذف شده گان پشت سر هم باشند؛ و از نظر مبهم بودن بدتر از
((منقطع)) است)).
ر.ك: علوم حديث و اصطلاحات آن / دكتر صبحى صالح / ترجمه: دكتر نادرعلى / ص 130 و
153. (مترجم)
225- تهذيب الكمال / ترجمه: دكتر نادرعلى
/ ص 130 و 153. (مترجم)
226- مسند احمد / ج 1 / ص 376، 377، 430،
448.
227- سنن ترمذى / ج 4 / ص 505 / ح 2230.
228- مستدرك الحاكم / ج 4 / ص 442.
229- مصابيح السنة / ص 492 / ح 4210.
230- عقدالدرر / باب 2 / ص 51.
231- عقدالدرر / باب 2 / ص 51 - 56.
232- ابن حديث مجعول در معجم احاديث
الامام المهدى از مقاتل الطالبيين نقل شده است؛ ر.ك: ص 163 و 164.
233- البيان فى اءخبار صاحب الزمان / ص
482.
234- المهدية فى الاسلام / سعد محمد حسن /
ص 69.
235- المهدية فى الاسلام / سعد محمد حسن /
ص 69.
236- مستدرك الحاكم / ج 3 / ص 109.
237- سنن ترمذى / ج 5 / ص 662 / ح 3786
حديث ثقلين را بيش از سى و چند تن از صحابه روايت كرده اند و عدد روات آن در طول
اعصار به صدها تن بالغ گشته است. ر.ك: حديث الثقلين، تواتره و فقهه / سيد على حسينى
ميلانى / ص 47 - 51.
238- الاءحزاب / 33. روايات درنگ كردن
رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) جلوى منزل فاطمه (سلام الله عليها) و تلاوت
اين آيه شريفه در تفسير الطبرى / ج 22 / ص 6؛ مناقب / خوارزمى / ص 34 از ابو سعيد
خدرى نقل شده است و البخارى در الكنى از طريق ابو الحمراء به نقل آن پرداخته است.
239- الصواعق المحرقه / ابن حجر عسقلانى /
ص 149.
240- صحيح بخارى / ج 5 / ص 13 / باب فتن؛
صحيح مسلم / ج 6 / ص 21 و 22 / ح 1849.
241- الكافى / ج 1 / ص 303 / ح 5 و ج 1 /
ص 308 / ح 1 و 2 و 3 و ج 1 / ص 378 / ح 2 و ج 8 / ص 129 / ح 123؛ اكمال الدين / ج 2
/ ص 412 - 413 / ح 10 و 11 و 12 و 15؛ الامامة و التبصرة / ص 219 / ح 69 و 70 و
71؛ قرب الاسناد / ص 351 / ح 1260؛ بصائر الدرجات / ص 259 و 509 و 510.
242- مسند أحمد / ج 2 / ص 83 و ج 3 / ص
446 و ج 4 / ص 96؛ مسند ابوداود طيالسى / ص 259؛ المعجم الكبير / طبرانى / ج 10 / ص
350 / ح 10687؛ مستدرك الحاكم / ج 1 / ص 77؛ حلية الاولياء / ج 3 / ص 224؛ الكنى
و الاسماء / ج 2 / ص 3؛ سنن بيهقى / ج 8 / ص 156 و 157؛
جامع الاصول / ج 4 / ص 70؛ شرح صحيح مسلم / نووى / ج 12 / ص 440؛ تلخيص المستدرك
/ ذهبى / ج 1 / ص 77 و 177؛ مجمع الزوائد / هيثمى / ج 5 / ص 218 و 219 و 223 و 225
و 312؛ تفسير ابن كثير / ج 1 / ص 517. (هم چنان كه الكشى در رجال ص 235 / ش 428 در
بيان اءحوال سالم بن اءبى حفصة آن را حكايت كرده است.)
243- الامام الصادق / اءبو زهرة / ص 194.
244- ابن حديث در منابع ذيل وارد شده است:
المعيار و الموازنة / ابو جعفر اسكافى معتزلى / ص 81؛ عيون الاءخبار / ابن قتيبة /
ص 7؛ تاريخ يعقوبى / ج 2 / ص 400؛ العقد الفريد / ابن عبدربه / ج 1 / ص 256؛ قوت
القلوب / ابوطالب مكى / ج 1 / ص 227؛ المحاسن و المساوى / بيهقى / ص 40؛ تاريخ
بغداد / ج 6 / ص 479 (در شرح حال اسحاق نخعى)؛ المناقب / خوارزمى / ص 13؛ مفاتيح
الغيب / رازى / ج 2 / ص 192؛ شرح نهج البلاغه / ابن اءبى الحديد (كه ذكرش كمى بعد
خواهد آمد)؛ المختصر / ابن عبدالبر / ص 12؛ شرح المقاصد / تفتازانى / ج 5 / ص 241؛
فتح البارى فى شرح صحيح البخارى / ابن حجر / ج 6 / ص 385؛ جناب كلينى آن را از طرق
متعددى از اميرالمومنين (عليه السلام) در الكافى / ج 1 / ص 136 / ح 7 و ج 1 / ص 270
/ ح 3 روايت كرده و نيز صدوق (ره) در اكمال الدين / ج 1 / باب 25 / ص 287 / ح 4 / و
ج 1 / باب 26 / ص 289 - 294 / ح 2 آنرا با طرق متعددى نقل كرده است.
245- شرح نهج البلاغه / ابن ابى الحديد /
ج 18 / ص 351.
246- فتح البارى فى شرح البخارى / عسقلانى
/ ج 6 / ص 385.
247- نهج البلاغه / شرح شيخ محمد عبده / ج
4 / ص 691؛ شرح ابن اءبى الحديد / ج 18 / ص 351.
248- الكافى / ج 1 / ص 136 باب
((خالى نماندن زمين از حجت خدا))؛
(سند حديث را اين گونه ذكر كرده است: عده اى از اصحاب ما از احمد بن محمد بن عيسى
از محمد بن اءبى عمير از حسين بن اءبى علاء از امام صادق (عليه السلام) روايت كرده
اند كه...)
249- صحيح بخارى / ج 4 / كتاب الاءحكام /
باب الاستخلاف / ص 164؛ شيخ صدوق (ره) اين حديث را از طريق جابربن سمرة در اكمال
الدين / ج 1 / ص 272 و نيز در الخصال / ج 2 / ص 469 و 475 نقل كرده است.
250- صحيح مسلم / ج 2 / كتاب الاءمارة /
باب ((مردم پيروان قريش اند)) / 119.
(وى اين حديث را از نه طريق نقل كرده است.)
251- مسند احمد / ج 5 / ص 90 و 93 و 97 و
100 و 106 و 107 و نيز صدوق (ره) از ابن مسعود اين حديث را روايت كرده است؛ ر.ك:
اكمال الدين / ج 1 / ص 270 / ح 16.
252- عون المعبود / ج 11 / ص 262 / شرح
حديث 4259.
253- مائده / 12.
254- صحيح مسلم / ج 3 / ص 1154 / ح 1820؛
صحيح بخارى / ج 9 / ص 701 / ح 1995.
255- براى آشنايى بيشتر با اين اقوال.
ر.ك: السلوك لمعرفة دول الملوك / مقريزى / ج 1 / ص 13 - 15؛ تفسير ابن كثير / ج 2 /
ص 34. ذيل آيه دوازدهم سوره مائده؛ شرح العقيدة الطحاوية / ج 2 / ص 736؛ شرح ابن
القيم على سنن اءبى داوود / ج 11 / ص 263 / ح 4259؛ الحاوى للفتاوى / ج 2 / ص 85.
256- ينابيع المودة / قندوزى / ج 3 / باب
77 / ص 105.
257- بحث حول المهدى / شهيد سيد محمد باقر
صدر / ص 54 - 55.
258- ينابيع المودة / ج 3 / باب 93 / ص
161.
259- ينابيع الموة / ج 3 / باب 93 / ص 99.
260- ينابيع الموة / ج 3 / باب 93 / ص
212.
261- ينابيع الموة / ج 3 / باب 93 / ص
170.
262- اكمال الدين / ج 1 / باب 28 / ص 313
/ ح 4.
263- الكافى / ج 1 / باب 126 / 532 / ح 9.
264- سلسلة مولفات الشيخ المفيد / جوابات
أهل الموصل فى العدد و الرؤ ية / چاپ بيروت / ج 9 / ص 25.
جناب شيخ مفيد، ابو الجارود را از زمره فقهاى اصحاب امام باقر (عليه السلام) به
شمار آورده است و او را جزو بزرگانى دانسته كه احكام حلال و حرام از آنان اخذ مى
گردد و به تعبير وى راهى براى عيب جويى و خدشه در اين بزرگان وجود ندارد.
265- كفاية الاثر / خزاز / ص 8 - 9.
266- كفاية الاءثر / خزاز / ص 8 - 9.
267- جاثيه / 17.
268- اكمال الدين / ج 2 / ص 335 / ح 6.
269- الكافى / ج 1 / باب 126 / ص 534 -
535. جناب مجلسى رحمة الله عليه آن را در مرآة العقول / ج 6 / ص 235، حديثى مجهول
به شمار آورده است، ولى اين قضاوت قطعا اشتباه است. چون رجال سند اين حديث كه در
كافى ذكر شده اند، همگى از طرف شيخ الطائفه و نجاشى و جميع رجاليين متاءخر از آن
دو، توثيق شده اند، و به نظر مى رسد ابهام سندى كه مرحوم مجلسى را به اشتباه
انداخته است، وجود محمد بن عمران غلام امام باقر (عليه السلام) در سلسله اين روايت
است كه نصّى در ارتباط با توثيق اش وارد نشده است، ولى وجود او ضررى به صحت سند
وارد نمى سازد. زيرا در كنار او، راوى ثقه نيز در سند حضور دارد و همين حديث از
طريق ابو بصير از امام باقر (عليه السلام) نيز روايت شده است. پس مانعى وجود نخواهد
داشت اگر همان حديث از زبان مبارك امام صادق (عليه السلام) نيز شنيده شود.
270- الكافى / ج 1 / ص 525.
271- الكافى / ج 1 / ص 525.
272- اما با وجود وثاقت مخبر، بالاتفاق
اين امور را شرط نمى دانند چرا كه مفروض ما صدق گفتار اوست و پس از صدق، بيش از
مطابقت با واقع نكته اى باقى نمى ماند، مانند قضيه نزول عيسى (عليه السلام) و ظهور
مهدى (عجل الله تعالى فرجه الشريف) و فتنه دجال هر چند هنوز هيچ كدام حاصل نشده
اند.
273- الكافى / ج 1 / باب 126 / ص 529 / ح
4؛ اكمال الدين / ج 1 / باب 24 / ص 270 / ح 15؛ الخصال / ج 2 / ص 477 / ح 41.
274- اكمال الدين / ج 1 / ص 19 از مقدمه
مصنف.
275- اين حديث را دارقطنى روايت كرده كه
در كتب زير بدان اشاره شده است:
البيان / كنجى / ص 501 - 502؛ الفصول المهمة / ابن صباغ / فصل 120 / ص 295 - 296؛
فضائل الصحابة / سمعانى (چنانكه قندوزى در ينابيع المودة در باب 94 از وى نقل كرده
است). همچنين در معجم اءحاديث الامام المهدى / ج 1 / ص 145 / ح 77 به كثرت طرق اين
حديث اشاره رفته و تصريح شده كه شايد مجموعه اين اسنا به تنهايى بر يك جلد بالغ
گردد.
276- عقد الدرر / مقدسى / باب 4 / فصل 2 /
ص 132.
277- عقدالدرر / مقدسى / باب 4 / فصل 2 /
ص 126.
278- شرح نهج البلاغه / ابن اءبى الحديد /
ج 1 / ص 281 282 ذيل خطبه شانزدهم.
279- ينابيع المودة / قندوزى / ج 3 / باب
94 / ص 168.
280- ينابيع المودة / قندوزى / ج 3 / باب
94 / ص 167.
281- الخصال / ج 2 / ص 475 / ح 38؛ اكمال
الدين / ج 1 / باب 24 / ص 262 / ح 9.
282- الكافى / ج 1 / باب 126 / ص 533 / ح
15.
283- خصال / صدوق / ج 2 / ص 480 / ح 50.
284- ينابيع المودة / ج 3 / باب 94 / ص
162 / و نيز ج 2 / ص 83 / در المودة العاشرة با عنوان ((در
باب تعداد ائمه و اين كه مهدى از ايشان است.))
285- اكمال الدين / ج 2 / باب 35 / ص 370
/ ح 1.
286- اكمال الدين / باب 34 / ص 360 / ح 2؛
همچنين جناب صدوق ابن حديث را در همين باب از طرق ديگرى نيز روايت كرده است.
287- عقدالدرر / مقدسى / ص 188.
288- الكافى / ج 1 / باب 80 / ص 336 / ح
4.
289- ينابيع المودة / ج 3 / باب 94 / ص
166.
290- ينابيع المودة / ج 3 / باب 80 / ص
115 - 116؛ قندوزى به نقل اين حديث از فرائد السمطين حموينى تصريح كرده است.
291- الكافى / ج 1 / ص 337؛ اكمال الدين /
ج 2 / ص 342 و 346 احاديث 24 و 32 از باب سى و سوم. (حديث اول به لحاظ سندى معتبرتر
است.)
292- الكافى / ج 1 / ص 340 / ح 19.
293- اكمال الدين / ج 2 / باب 33 / ص 350
/ ح 44.
294- الكافى / ج 1 / ص 338؛ اين حديث را
در باب دهم ذكر كرده و در همان باب از طريق صحيح ديگرى يعنى از تعدادى از اصحاب از
احمد بن محمد از على بن حكم از محمد بن مسلم نيز به نقل آن مى پردازد. ر.ك: ج 1 /
340 / ح 15.
295- اكمال الدين / ج 2 / باب 33 / ص 347
/ ح 35.
296- الكافى / ج 1 / باب 80 / ص 336 / ح
3.
297- اكمال الدين / صدوق / ج 2 / باب 33 /
ص 348 / ح 40.
298- الكافى / ج 1 / باب 80 / ص 340 / ح
18؛ جناب شيخ صدوق نيز در اكمال الدين / ج 2 / باب 44 / ص 418 / ح 10 با سندى صحيح
- بنابر قول حق كه محمدبن على ماجيلويه فردى موثق است - آن را نقل كرده است.
299- عقدالدرر / مقدسى / ص 178.
300- جناب كلينى (ره) آن را در اصول
الكافى / ج 1 / باب 80 / ص 341 / ح 33 چنين نقل كرده است: ((...
از احمد بن الحسن از عمربن يزيد از حسن بن ربيع همدانى)) و
ظاهرا اين حديث صحيح است. چون سعد و حميرى از احمد بن الحسين بن عمربن يزيد حديثى
نقل نكرده اند، بلكه سعد در مواضع متعددى از ((احمد بن الحسن))
روايت كرده است و مراد ازوى ((ابن على بن فضال فطحى))
است كه فردى ثقه به شمار مى آيد و اما درباره ((عمر بن يزيد))
بايد گفت: كه وى خواه ((الصيقل)) باشد
و خواه ((بياع السابرى)) به هر ترتيب
دهها سال پيش از عصر غيبت در گذشته است.
301- اكمال الدين / ج 1 / ص 324؛ نيز حديث
ديگرى را با اختلاف اندكى از ام هانى به نقل از امام باقر (عليه السلام) روايت كرده
است. ر.ك: اكمال الدين / ج 1 / باب 32 / 330 / ح 15.
302- اكمال الدين / ج 2 / باب 37 / ص 381
/ ح 5.
303- رجال نجاشى / ص 303 / ش 828.
304- در بحث از ((ادله
ولادت امام مهدى (عجل الله تعالى فرجه الشريف) بدين احاديث اشاره خواهيم كرد.))
305- مقصود، احمد الكاتب است. (مترجم)
306- اسراء / 90 - 93.
307- الكافى / ج 1 / باب 76 / ص 328 / ح
2.
308- الكافى / ج 1 / باب 76 / ص 328 / ح
1.
309- اكمال الدين / ج 2 / باب 42 / ص 424
/ ح 1 و 2؛ الغيبة / شيخ طوسى / ص 234 / ح 204.
310- الكافى / ج 1 / باب 77 / ص 330 / ح 3
و اكمال الدين / ج 2 / باب 42 / ص 433 / ح 14.
311- اكمال الدين / ج 2 / باب 42 / ص 430
/ ح 5؛ الغيبة / شيخ طوسى / ص 244 / ح 211.
312- اكمال الدين / باب 42 / ص 431 / ح 7.
313- اكمال الدين / باب 42 / ص 431 / ح 6
و ص 432 / ح 10.
314- الكافى / ج 1 / باب 77 / ص 329 و 330
/ ح 1؛ شيخ صدوق نيز آن را با سندى صحيح از پدرش و محمد بن حسن از عبدالله بن جعفر
حميرى نقل كرده است. ر.ك: اكمال الدين / ج 2 / باب 63 / ص 441 / ح 14.
315- الكافى / ج 1 / باب 76 / ص 329 / ح 4
/ و نيز باب 77 / ص 331 / ح 4.
316- بقره / 260.
317- اكمال الدين / ج 2 / باب 43 / ص 435
/ ح 3.
318- اكمال الدين / ج 2 / باب 45 / ص 502
/ ح 31.
319- الغيبة / شيخ طوسى / ص 394 / ح 363.
320- همگى اين موارد در سه جلد، تحت عنوان
المختار من كلمات الامام المهدى (عليه السلام) به قلم شيخ محمد غروى چاپ شده است.
321- الكافى / ج 1 / باب 77 / ص 331 / ح
8؛ الارشاد / شيخ مفيد / ج 2 / ص 253؛ الغيبة / ص 268 / ح 232 و ص 357 / ح 319.
322- الكافى / ج 1 / باب 77 / ص 331 / ح
6؛ الارشاد / ج 2 / ص 352؛ الغيبة / ص 268 / ح 231.
323- الغيبة / ص 259 / ح 226.
324- اكمال الدين / ج 2 / باب 43 / ص 445
/ ح 19.
325- اكمال الدين / ج 2 / باب 38 / ص 384
/ ح 1.
326- اكمال الدين / ج 2 / باب 43 / ص 456
/ ح 21.
327- اكمال الدين / ص 444 / ح 18؛ الغيبة
/ ص 253 / ح 223.
328- الغيبة / ص 258 / ح 226.
329- الغيبة / ص 357 / ح 319.
330- الكافى / ج 1 / باب 77 / ص 331 / ح
5؛ الارشاد / ج 2 / ص 352؛ الغيبة / ص 269 / ح 233.
331- الغيبة / ص 272 / ح 237.
332- الكافى / ج 1 / باب 77 / ص 331 / ح
7؛ الارشاد / ج 2 / ص 352.
333- اكمال الدين / ج 2 / باب 43 / ص 443
/ ح 17.
334- اكمال الدين / ج 2 / باب 43 / ص 432
/ ح 9 و ص 434 / ح 1.
335- الكافى / ج 1 / باب 77 / ص 331 / ح
9؛ اكمال الدين / ج 2 / باب 43 / ص 442 / ح 15؛ الارشاد / ج 2 / ص 353؛ الغيبة / ص
248 / ح 217.
336- الكافى / ج 1 / باب 77 / ص 331 / ح
3؛ اكمال الدين / ج 2 / باب 42 / ص 424 / ح 1 و ص 426 / ح 2؛ الارشاد / ج 2 / ص
351؛ الغيبة / ص 234 / ح 204 و ص 237 / ح 205 و ص 239 / ح 207.
337- الغيبة / ص 271 / ح 236.
338- الغيبة / ص 248 / ح 218.
339- اكمال الدين / ج 2 / باب 45 / ص 502
/ ح 61؛ الغيبة / ص 320 / ح 266 و ص 322 / ح 269.
340- اكمال الدين / ج 2 / باب 43 / ص 441
/ ح 13.
341- الكافى / ج 1 / باب 76 / ص 328 / ح 3
و ص 332 / باب 77 / ح 12؛ الارشاد / ج 2 / ص 353؛ الغيبة / ص 234 / ح 203.
342- الغيبة / ص 263 / ح 228.
343- اكمال الدين / ج 2 / باب 45 / ص 491
/ ح 14.
344- الكافى / ج 1 / باب 125 / ص 515 / ح
3؛ اكمال الدين / ج 2 / باب 43 / ص 437 / بعد از ح 6.
345- الغيبة / ص 247 / ح 216.
346- الكافى / ج 1 / باب 76 / ص 329 / ح 1
و اكمال الدين / ص 329 / ح 4 و باب 77 / ص 331 / ح 4؛ الارشاد / ج 2 / ص 351؛
الغيبة / ص 355 / ح 316.
347- اكمال الدين / ج 2 / باب 73 / ص 470
/ ح 24؛ الغيبة / ص 259 / ح 227.
348- اكمال الدين / ج 2 / باب 73 / ص 470
/ ح 24؛ الغيبة / ص 259 / ح 227.
349- الكافى / ج 1 / باب 77 / ص 330 / ح
2؛ الارشاد / ج 2 / ص 351؛ الغيبة ص 268 / ح 230.
350- اكمال الدين / ج 2 / باب 43 / ص 477
/ از حديث 6 به بعد.
351- الغيبة / ص 269 / ح 234 و ص 270 / ح
235.
352- اكمال الدين / ج 2 / باب 43 / ص 442
/ ح 15؛ در اين قسمت از ديدار جعفر كذاب با امام سخن گفته و ظاهرا محمد بن صالح نيز
امام را ملاقات كرده است، اما صريح كافى اين است كه وى امام را ملاقات نكرده، اما
با ملاقات كنندگان امام ديدار كرده است كه جعفر كذاب باشد. ر.ك: الكافى / ج 1 / باب
77 / ص 331 / ح 9.
353- اكمال الدين / ج 2 / باب 42 / ح 13 و
باب 43 / ص 435 / ح 3 و ص 440 / ح 9 و الكافى / ج 1 / باب 77 / ص 331 / ح 10 و ص
441 / ح 14.
354- اكمال الدين / ج 2 / باب 43 / ص 435
/ ح 2.
355- اكمال الدين / ج 2 / باب 43 / ص 437
/ ح 5.
356- الغيبة / ص 273 / ح 238.
357- الغيبة / ص 257 / ح 225.
358- اكمال الدين / ج 2 / باب 43 / ص 442
و 443 / ح 16.
359- الكافى / ج 1 / باب 77 / ص 332 / ح
13؛ اكمال الدين / ج 2 / باب 43 / ص 441 / ح 12؛ الارشاد / ج 2 / ص 354؛ الغيبة / ص
246. (در منبع اخير، اسم اين خادم ((ظريف))
ضبط شده است.)
360- الكافى / ج 1 / باب 77 / ص 331 / ح
6؛ الارشاد / ج 2 / ص 352؛ الغيبة / ص 268 / ح 231.
361- اكمال الدين / ج 2 / باب 43 / ص 475
/ بعد از حديث 25.
362- اكمال الدين / ج 2 / باب 42 / ص 431
/ ح 8.
363- اكمال الدين / ج 2 / باب 43 / ص 474
/ از حديث 25 به بعد و الغيبة / ص 272 / ح 237.
364- الغيبة / ص 273 - 276 / ح 238.
365- اكمال الدين / ج 2 / باب 42 / ص 431
/ ح 7.
366- اكمال الدين / ج 2 / باب 43 / 441 /
ح 11.
367- اكمال الدين / ج 2 / باب 42 / 430 /
ح 5 در اين مورد نسيم به همراه مارية امام (عليه السلام) را ملاقات كردند.
368- اكمال الدين / ج 2 / باب 43 / ص 442
/ ح 16.
369- الارشاد / ج 2 / ص 336.
370- سر السلسلة العلوية / ابو نصر بخارى
/ ص 39.
371- المجدى فى اءنساب الطالبيين / عمرى /
ص 130.
372- الشجرة المباركة فى اءنساب الطالبية
/ فخر رازى / ص 78 79.
373- الفخرى فى اءنساب الطالبيين / مروزى
/ ص 7.
374- عمدة الطالب فى اءنساب آل ابيطالب /
جمال الدين احمد بن عنبه / ص 199.
375- الفصول الفخرية / نسابه جمال الدين
احمد بن عنبه / ص 134 - 135.
376- روضة الاءلباب لمعرفة الاءنساب /
نسابه زيدى ابوالحسن صنعانى / ص 105.
377- سبائك الذهب فى معرفة قبائل العرب /
سويدى / ص 346.
378- الدرر البهية فى الاءنساب الحيدرية و
الاويسية / محمد حيدرى سورى / ص 73.
379- حاشية الدرر البهية / محمد حيدرى
سورى / ص 73 - 74.
380- ر.ك: الايمان الصحيح / سيد قزوينى؛
الامام المهدى فى نهج البلاغة / مهدى فقيه ايمانى؛ من هو الامام المهدى / تجليل
تبريزى؛ الزام الناصب / على يزيد حائرى؛ الامام المهدى / على محمد دخيل؛ دفاع عن
الكافى / ج 1 / ص 568 - 592 اثر صاحب همين قلم كه در آن نام 128 تن از علماى اهل
سنت را ذكر كرده كه به ولادت امام مهدى اعتراف كرده اند و بر پايه ترتيب زمانى از:
ابوبكر محمد بن هارون رويانى (متوفى: 307 هجرى) در كتابش المسند آغاز كرده و با
استاد معاصر يونس احمد سامرائى در كتابش: سامرا فى ادب القرن الثالث الهجرى آن را
به پايان برده است.
381- الكامل فى التاريخ / اءبن اثير / ج 7
/ ص 274.
382- وفيات الاعيان / ابن خلكان / ج 4 / ص
176.
383- الكافى / ج 1 / باب 125 / ص 514.
384- اكمال الدين / ج 2 / باب 42 / ص 430
/ ح 4.
385- العبر فى خبر من غبر / ذهبى / ج 3 /
ص 31.
386- تاريخ دول الاسلام / ذهبى / قسمت
مربوط به حوادث سالهاى 251 - 260 ه / ص 113 / ش 159.
387- سير اءعلام النبلاء / ذهبى / ج 13 /
ص 119 / شرح حال شماره 60.
388- مؤ من بن حسن شبلنجى شافعى در نور
الابصار، ص 186، اين عبارت را ازوى نقل كرده است.
389- الصواعق المحرقة / ابن حجر هيتمى /
چاپ اول / ص 207 و چاپ دوم / ص 124 و چاپ سوم / ص 313 - 314.
390- الاتحاف بحب الاشراف / شبراوى / ص
68.
391- نور الابصار / شبلنجى / ص 186.
392- الاءعلام / زركلى / ج 6 / ص 80.
393- اليواقيت و الجواهر / شعرانى / ج 2 /
ص 143.
394- مطالب السؤ ول / ابن طلحة شافعى / ج
2 / باب 12 / ص 79.
395- تذكرة الخواص / ابن جوزى حنبلى / ص
363.
396- البيان فى اءخبار صاحب الزمان / كنجى
شافعى / باب 25 / ص 521.
397- الفصول المهمة / ابن صباغ مالكى / ص
200 - 287.
398- دلائل الصدق / محمد حسن مظفر / ج 2 /
ص 574 - 575؛ با توجه به اينكه مرحوم مظفر تمامى كتاب ابطال الباطل ابن روزبهان را
در اثر خود دلائل الصدق نقل كرده است.
399- الائمة الاثناعشر / ابن طولون حنفى /
ص 117.
400- اين سخن را مقايسه كنيد با ادعاى
صاحب كتاب انصاف المتعلمين و برخى فريب خوردگان ديگر كه خود را زير نقاب تصحيح و
تحقيق مخفى ساخته اند.
401- اخبار الدول و آثار الاءول / قرمانى
حنفى / فصل 11 / ص 353 و 354.
402- ينابيع المودة / قندوزى حنفى / ج 3 /
باب 79 / ص 114.
403- الاءربعين / اءبى الفوارس / ص 38
(مخطوط)؛ قريب به همين مضمون در كتب روايى شيعه نيز وارد شده است، مانند: كتاب
الفضائل / حسين بن حمدان الحضينى / ص 166؛ بحارالانوار / ج 36 / ص 213.
404- ينابيع المودة / ص 440 / چاپ
استامبول؛ فرائد السمطين / ج 2 / ص 133 / چاپ بيروت (ابن حديث در تذكره قرطبى و
اتحاف اهل الاسلام حنفى مصرى نيز ذكر شده است.)
405- مقتل الحسين / الخوارزمى / ص 94؛
فرائد السمطين / ج 2 / ص 155.
406- مقتل الحسين / الخوارزمى / ص 94؛
فرائد السمطين / ج 2 / ص 155.
407- ينابيع المودة / ج 3 / ص 160 / چاپ
صيدا.
408- كفاية الاثر / ص 81.
409- دلائل الامامة / ابو جعفر بن رستم
طبرى آملى (از اعلام اماميه در سده چهارم) / ص 254.
410- كتاب سقيفه / سليم بن قيس / به نقل
از: اثبات الهداة / شيخ حر عاملى / ج 3 / ص 114؛ احاديث رسول اكرم (صلى الله عليه و
آله و سلم) در اين خصوص را مى توان در كتابهاى ذيل يافت: اكمال الدين / ج 1 / ص
253؛ الغيبة / شيخ طوسى / ص 96؛ عيون اخبار الرضا / ج 1 / ص 45؛ الاحتجاج / ج 1 / ص
84.
411- مقتضب الاءثر / ابى عبدالله بن عياش
/ ص 31؛ بحارالانوار / ج 51 / ص 110.
412- الكافى / ج 1 / ص 442؛ عيون اءخبار
الرضا / ج 1 / ص 41؛ الغيبة / طوسى / ص 93؛ اعلام الورى / ص 152؛ الاحتجاج / ج 1 /
ص 84؛ ارشاد القلوب / ديلمى / ج 2 / ص 82.
413- اكمال الدين / ج 1 / ص 315؛ كفاية
الاثر / ص 317.
414- عيون اءخبار الرضا / ج 1 / ص 68؛
مقتضب الاءثر / ص 23؛ كفاية الاثر / ص 317.
415- اثبات الهداة / ج 7 / ص 138.
416- الاحتجاج / ج 2 / ص 48؛ اكمال الدين
/ ج 1 / ص 319.
417- التوبة / 36.
418- الغيبة / شيخ طوسى / ص 96؛ نيز ر.ك:
كفاية الاثر / ص 248، 250 و 305؛ الغيبة / نعمانى / ص 46؛ الكافى / ج 1 / ص 276.
419- كفاية الاثر / ص 255، 260 و 322؛
اكمال الدين / ج 2 / ص 332 و 333 و 336 و 342 و 345؛ الغيبة / طوسى / 139؛ الخصال /
ج 2 / ص 479؛ الكافى / ج 1 / ص 448.
420- اكمال الدين / ج 2 / ص 361؛ كفاية
الاثر / ص 265.
421- من لا يحضره الفقيه / ص 90؛ كفاية
الاثر / 226؛ الكافى / ج 1 / ص 271.
422- الفصول المهمة / ابن صباغ مالكى / ص
230؛ كفاية الاثر / ص 270؛ اكمال الدين / ج 2 / ص 373.
423- اكمال الدين / ج 2 / ص 377 و 378؛
كفاية الاثر / ص 279؛ الكافى / ج 1 / ص 447؛ كفاية الاثر / ص 276.
424- كفاية الاثر / ص 288.
425- كفاية الاثر / ص 285؛ الغيبة / طوسى
/ ص 124 و 133؛ دلائل الامامة / ص 262؛ الكافى / ج 1 / ص 268؛ كفاية الاثر / ص 284؛
اكمال الدين / ج 2 / ص 53؛ بحارالانوار / ج 50 / ص 240.
426- المناقب / ابن شهر آشوب / ج 4 / ص
425؛ الانوار البهية / ص 161؛ بحارالانوار / ج 50 / ص 317.
427- الكافى / ج 1 / ص 264 و به همين
مضمون ص 267.
428- اثبات الهداة / ج 7 / ص 139؛ اكمال
الدين / ج 2 / ص 407، 431، 435، 436، 475؛ الغيبة / شيخ طوسى / ص 138، 140، 142،
143، 148، 164؛ دلائل الامامة / ص 268 و 269؛ كفاية الاثر / ص 290؛ الكافى / ج / ص
265 و 431.
429- اكمال الدين / ج 2 / ص 426؛ نوادر
الاخبار فيما يتعلق باصول الدين / ص 245 - 249.
430- در آثار زيادى، سخن عبدالرزاق كاشانى
در اين كتاب، دال بر اعتقاد وى به تولد آن حضرت تلقى شده است. راقم اين سطور در
مراجعه، تصريحى نيافت، مگر اينكه محققان از عبارت وى اشاره اى دريافته باشند.
