پس گفتم: يا مقلب القلوب و الابصار! ثبت قلبى على دينك.

پس فرمود: به درستى كه خداوند عزوجل مقلب قلوب و ابصار است، ولكن بگو چنان كه من مى‏گويم!؛ يا مقلب القلوب ثبت قلبى على دينك.

هشتم: از تكاليف عامه رعاياى حضرت صاحب الامر (عليه السلام)، استمداد و استعانت و استكفاء و استغاثت به آن جناب است در هنگام شدايد و اهوال و بلايا و امراض و رو آوردن شبهات و فتنه از اطراف و جوانب و اقارب و اجانب و نديدن راه چارى، و خواستن از جنابش حل شبهه، و رفع كربه و دفع بليه، و نشان دادن راه به مقصود را، به آن نحوى كه خود صلاح داند و تواند به آن متوسل مستغيث برساند، حسب قدرت الهيه و علوم لدنيه ربانيه‏اى كه داراست، و بر حال هر كس در هر جا، دانا، و بر اجابت مسؤولش توانا، بلكه پيوسته فضلش به هر كس به اندازه قابليت و استعداد و مراعات صلاح نظام عباد و بلاد، رسيده و مى‏رسد، و از نظر در امورى رعايانى خود - از مطيع و عاصى و عالم و جاهل و شريف و دنى و قوى و ضعيف - غفلت نكرده و نمى‏كند.

و خود آن جناب، در توقيعى كه براى شيخ مفيد فرستادند، نوشتند كه: پس به تحقيق كه علم ما ما محيط است به خبرهاى شما، و غايب نمى‏شود از علم ما هيچ چيز از اخبار شما و بلايى كه به شما مى‏رسد.

و شيخ جليل، على بن حسين مسعودى در كتاب اثبات الوصيه روايت كرده از حضرت ابى محمد، ايام حسن عسگرى (عليه السلام) كه آن جناب فرمود: چون حضرت صاحب (عليه السلام) متولد شد خداوند تبارك و تعالى دو ملك را فرستاد؛ پس برداشتند آن جناب را و بردند تا سرداق عرش، تا اين كه ايستاد در حضور خداوند تبارك و تعالى؛ پس خداوند فرمود به او: مرحبا! به تو عطا مى‏كنم، و به تو مى‏آمرزم، و به تو عذاب مى‏كنم.

و شيخ طوسى رحمه الله عليه در كتاب غيبت روايت كرده به سند معتبر، از ابوالقاسم، حسين بن روح، نايب سوم امام زمان كه گفت: اختلاف كردند اصحاب ما در تفويض و غير آن؛ پس رفتم نزد ابى طاهر بن بلال، در ايام استقامتش - يعنى پيش از آن كه بعضى مذاهب باطله اختيار كند - پس آن اختلاف را به او فهماندم؛ گفت: مرا مهلت بده؛ پس او را مهلت دادم چند روز؛ آن گاه مراجعت كردم به نزد او، بيرون آورد حديثى به اسناد خود، از حضرت صادق (عليه السلام) كه فرمود:

هر گاه اراده نمود خداى تعالى امرى را، عرضه مى‏دارد آن را بر رسول خود (صلى الله عليه و آله و سلم) آن گاه بر اميرالمؤمنين و يكايك ائمه (عليهم السلام) تا آن كه منتهى بشود به سوى صاحب الزمان (عليه السلام)، آن گاه بيرون مى‏آيد به سوى دنيا.

پس هر چه فرود مى‏آيد از جانب خداوند، بر دست ايشان است،. آنچه بالا مى‏رود به سوى خداوند عزوجل، بر دست ايشان است، و بى نياز نيستند از خداوند عزوجل، به قدر به هم زدن چشمى.

و سيد حسين مفتى كركى، سبط محقق ثانى، در كتاب دفع المناوات از كتاب براهين نقل كرده كه او روايت نموده از ابى حمزه، از حضرت كاظم (عليه السلام) كه گفت: شنيدم آن جناب مى‏فرمايد: نيست ملكى كه خداوند او را به زمين بفرستد به جهت هر امرى، مگر آن كه ابتدا مى‏كند به امام (عليه السلام)؛ پس معروض مى‏دارد آن را بر آن جناب، و به درستى كه محل رفت و آمد ملائكه از جانب خداوند تبارك و تعالى، صاحب اين امر است.

و در حديث ابوالوفاى شيرازى آمده كه رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) فرمود به او: چون درمانده و گرفتارى شدى، پس استغاثه كن به حجت (عليه السلام) كه او تو را در مى‏يابد و او فريادرس پناه است از براى هر كس كه به او استغاثه كند.

و شيخ كشى در رجال و شيخ صفار در بصاير روايت كرده‏اند از رميله كه گفت: تب شديدى كردم در زمان اميرالمؤمنين (عليه السلام)، پس در نفس خود، خفتى يافتم در روز جمعه و گفتم: نمى‏دانم چيزى را بهتر از آن كه آبى بر خود بريزم - يعنى غسل كنم - و نماز كنم در عقب اميرالمؤمنين (عليه السلام) پس چنين كردم، آن گاه به مسجد.

فرمود: اى رميله! غايب نيست يا نمى‏شود از ما مؤمنى در مشرق زمين و مغرب آن.

و نيز شيخ صدوق و صفار و شيخ مفيد و ديگران، به سندهاى بسيار روايت كرده‏اند از جناب باقر و صادق (عليهما السلام) كه فرمودند: به درستى كه خداوند نمى‏گذارد زمين را، مگر آن كه در آن عالمى باشد كه مى‏داند زياده و نقصان را در زمين؛ پس اگر مومنين زياد كردند چيزى را، بر مى‏گرداند ايشان را (و به روايتى: مى‏اندازد آن) و اگر كم كردند، تمام مى‏كند براى ايشان؛ و اگر چنين نبود، مختلط (و مشتبه) مى‏شد بر مسلمين، امور ايشان (و به روايتى: حق از باطل شناخته نمى‏شد).

در تحفه الزائر مجلسى و مفاتيح النجاه سبزوارى است كه: هر كه را حاجتى باشد، آنچه مذكور مى‏شود، بنويسيد در رقعه‏اى، و در يكى از قبور ائمه (عليهم السلام) بيندازد، يا ببندد و مهر كند و خاك پاك را گل سازد و آن را در ميان آن گذارد و در نهرى يا چاهى عميق يا غدير آبى اندازد، كه به حضرت صاحب الزمان (عليه السلام) مى‏رسد و او - بنفسه - متولى برآوردن حاجت مى‏شود.

رقعه حاجت‏

بِسْمِ اللّهِ الرّحْمنِ الرّحِيمِ كتبت يا مولاي صلوات الله عليك مستغيثا و شكوت ما نزل بي مستجيرا بالله عز و جل ثم بك من أمر قد دهمني و أشغل قلبي و أطال فكري و سلبني بعض لبي و غير خطير نعمة الله عندي أسلمني عند تخيل وروده الخليل و تبرأ مني عند ترائي إقباله إلي الحميم و عجزت عن دفاعه حيلتي و خانني في تحمله صبري و قوتي فلجأت فيه إليك و توكلت في المسألة لله جل ثناؤه عليه و عليك في دفاعه عني علما بمكانك من الله رب العالمين ولي التدبير و مالك الأمور واثقا بك في المسارعة في الشفاعة إليه جل ثناؤه في أمري متيقنا لإجابته تبارك و تعالى إياك بإعطاء سؤلي و أنت يا مولاي جدير بتحقيق ظني و تصديق أملي فيك في أمر كذا و كذا فيما لا طاقة لي بحمله و لا صبر لي عليه و إن كنت مستحقا له و لأضعافه بقبيح أفعالي و تفريطي في الواجبات التي لله عز و جل فأغثني يا مولاي صلوات الله عليك عند اللهف و قدم المسألة لله عز و جل في أمري قبل حلول التلف و شماتة الأعداء فبك بسطت النعمة علي و اسأل الله جل جلاله لي نصرا عزيزا و فتحا قريبا فيه بلوغ الآمال و خير المبادي و خواتيم الأعمال و الأمن من المخاوف كلها في كل حال إنه جل ثناؤه لما يشاء فعال و هو حسبي وَ نِعْمَ الْوَكِيلُ في المبدإ و المآل .

آن گاه بر بالاى آن نهر يا غدير برآيد و اعتماد بر يكى از وكلاى حضرت نمايد: يا عثمان بن سعيد العمرى، يا ولد او محمد بن عثمان، يا حسين بن روح يا على بن محمد السمرى، و يكى از اين جماعت را ندا كند و بگويد:

يا فلان بن فلان سلام عليك أشهد أن وفاتك في سبيل الله و أنك حي عند الله مرزوق و قد خاطبتك في حياتك التي لك عند الله عز و جل و هذه رقعتي و حاجتي إلى مولانا ع فسلمها إليه فأنت الثقة الأمين (49)پس نوشته را در چاه يا نهر اندازد كه حاجت او برآورده مى‏شود.

واسطه بودن نواب اربعه، در ايام غيبت صغرى و كبرى‏

و از اين خبر شريف، چنين مستفاد مى‏شود كه آن چهار شخص معظم، چنان كه در غيبت صغرى واسطه بودند ميان رعايا و آن جناب در عرض حوايج و رقاع و گرفتن جواب و ابلاغ توقعيات، در غيبت كبرى نيز در ركاب همايون آن جناب هستند و به اين منصب بزرگ، مفتخر و سرافرازند.

پس معلوم شود كه خوان احسان وجودم و كرم و فضل و نعم امام زمان (عليه السلام) در قطرى از اقطار ارض، براى هر پريشان درمانده و گم گشته و امانده و متحير نادان و سر گشته حيران، گسترده است، و باب آن باز، و شارعش عام؛ با صدق اضطرار و حاجت، و عزم با صفاى طويت و اخلاص سريرت؛ اگر نادان است، شربت عملش بخشند، و اگر گم شده است، به راهش رسانند، و اگر مريض است، لباس عافيتش پوشند.

سيد بن طاووس رحمه الله عليه در كشف المحجه فرموده در ضمن وصاياى به فرزندش محمد كه: چون خبر ولادت تو به من رسيد، و من در مشهد حسين (عليه السلام) بودم؛ برخاستم در حضور خداوند جل جلاله در مقام ذل و انكسار، و شكر براى آنچه مرا تشريف نمودند از ولادت تو - از سرور و نيكى‏ها - و گرداندم تو را به امر خداوند جل و جلاله، بنده مولاى ما مهدى (عليه السلام) و تو را معلق كردم بر او؛ و چه بسيار شده كه محتاج شديم در وقت نزول حادثه‏اى كه براى تو شد به سوى آن جناب، و ديدم آن جناب را در چندين مقامات در خواب، كه خود، متولى شد قضاى حوايج تو را با انعام بزرگى در حق من و در حق تو كه نمى‏رسد وصف كردن آن؛ پس بوده باش در موالات آن جناب، و وفا كردن از براى او و تعلق خاطر او، به قدر مراد خداوند جل جلاله و مراد رسول و مراد پدران او و مراد آن جناب (عليه السلام) از تو.

فرمود: به سوى كه شايد باشد؟ (53) به درستى كه مردم، اين شب را در نماز و دعا و مسالت‏اند و صاحب اين امر، در شغلى است؛ نازل مى‏شود ملائكه به سوى او به جهت امور سال، از غروب آفتاب تا طلوع.

و نيز روايت كرده از عبدالله بن سنان كه گفت: سوال كردم از آن جناب، از نصف شعبان؛

فرمود: به سوى صاحب شما؛ يعنى امام شما.

در خبر حارث بن مغيره بصرى فرمود: نوشته مى‏شود در آن شب قدر، قافله حاج، و آنچه مى‏شود در آن سال، از طاعتى يا معصيتى يا مردنى يا حياتى...، آن گاه مى‏افكند آن را به سوى صاحب الارض (عليه السلام).

حارت بن مغيره سوال كرد كه: صاحب ارض كيست؟

فرمود: صاحب شما.

و علامه مجلسى رحمه الله عليه در زاد المعاد فرمود: از بعضى احاديث، ظاهر مى‏شود كه هر سه شب، قدرند و در شب اول، تقدير امور مى‏شود و در شب دوم، به كثرت دعا و عبادت، ممكن است بعضى تغيير بيابد و در شب سوم، حتم مى‏شود و تغيير نمى‏يابد يا بسيار كم تغيير مى‏يابد؛ بلا تشبيه، مانند حكم پادشاهان كه اول تعليقه مى‏شود و تغييرش آسان است، بعد از آن ثبت دفاتر مى‏شود و تغييرش دشوارتر است، اما به مهر آنان كه مزين نگرديده، باز ممكن است تغيير بيابد، و چون به مهر آنان رسيد، به منزله حتم است و تغييرش در نهايت سختى است.

و نيز در مقام ذكر مرغبات عبادت در شب قدر فرموده: چون حضرت صاحب الامر (عليه السلام) در تمام اين شب، با ملائكه مقربين محشور است، و فوج فوج به خدمت او مى‏آيد و بر او سلام مى‏كند و تقديرات كه براى او و ساير خلق شده است و بر او عرض مى‏كنند، سزاوار نيست در چنين شبى، تاسى به امام خود نكنند و به غفلت به سر آورند.

و نيز از فوائد عبادت آن شب شمرده كه: چون تقديرات جميع امور - از عمر و مال و فرزند و صحت و توفيق اعمال خير و ساير امور - در اين شب مى‏شود، اصلاح تمام احوال سال، در ديوان اشقيا نوشته (شده) باشد، و در اين شب، تغيير يابد و از زمره سعادتمندان نوشته شود؛ چنان كه اين مضمون، در اكثر دعاها و احاديث معتبره وارد شده است.

بنابر آنچه در گذشته ذكر شد - كه دعا براى آن جناب را بايد و قدم داشت بر دعاى براى نفس خود، و در اين شب مشغول است به آن امر عظيم الهى كه در اخبار گذشته و غير آن اشاره شد به آن - بهترين دعاها طلب نصرت و اعانت و حفظ الهى است براى آن جناب؛ چنان كه گذشت كه در شب بيست سوم، در جميع حالات - چه در ركوع، چه در سجود و چه نشسته يا ايستاده بلكه در ساير اوقات - بايد خواند آن دعا را كه مضمونش پس از حمد خداوند و صلوات بر رسول و آلش (عليهم السلام)، اين بود كه:

بار خدايا! در اين ساعت و هر ساعتى، ولى و حافظ و قائد و ناصر و راهنما و معين حجه بن الحسن المهدى (عليه السلام) باش.

پس از آن، توسل و استغاثه به آن جناب، و طلب اعانت و شفاعت در انجام آنچه مى‏خواهد و بايد به دست مبارك او جارى شود و به نظر انور او بگذرد، و تضرع و انابه، كه نظر لطف و رافت خود را از بر ندارد و به وسيله‏اى خود را به نيكى در نزد آن جناب و ذكور نمايد كه او آنچه سزاوار بزرگى است، در اين شب - كه زمام امور به دست قدرت الهيه اوست - به او رفتار نمايد.

دوم: روز جمعه كه از چند جهت اختصاص و تعلق دارد به امام عصر (عليه السلام)؛

يكى آن كه ولادت با سعادت آن جناب در آن بوده؛ چنانكه در باب اول ذكر شد؛

و ديگر آن كه ظهور موفور السرور آن حضرت در آن روز خواهد بود، و ترقب و انتظار فرج، در آن روز، بيشتر از روزهاى ديگر است؛ چنانكه در برخى از اخبار، تصريح به آن شده، و در زيارت مختصه به آن جناب در روز جمعه است كه:

يا مولاى! يا صاحب الزمان! صلوات الله و على آل بيتك! هذا يوم الجمعه و هم يومك المتوقع فيه ظهورك و الفرج فيه للمومنين على يديك....

يعنى: اى آقا من ! اى صاحب الزمان، كه درود خداوند بر تو و آل بيت تو باد! اين روز جمعه است و آن روز تو است كه انتظار كشيده مى‏شود در آن، ظهور تو و فرج مومنين بر دست جناب تو.

و من - اى آقاى من! - در آن ميهمان تو هستم و پناه آورده به تو، و تويى آقاى من، كريم و از اولاد كريمان، و مامورى به پناه دادن؛ پس مرا مهمانى كن و پناه ده!....

سيد بن طاووس رحمه الله عليه در جمال الاسبوع از حضرت كاظم (عليه السلام) روايت كرده كه فرمود به محمد بن سنان در روز جمعه كه: آيا خواندى در اين روز، واجب از دعا را؟