الحياة ، جلد ۱

محمد رضا حكيمى ، محمد حكيمى ، على حكيمى
ترجمه : احمد آرام

- پى ‏نوشتها -
- ۴ -


684- نهج البلاغه /921؛ عبده 2/48.
685- نهج البلاغه /1182؛ عبده 2/193.
686- وسائل 1/75.
687- تحف العقول /152.
688- نهج البلاغه /1184؛ عبده 2/193.
689- تحف العقول /294.
690- غررالحكم /223.
691- سوره نمل (27): 14.
692- سوره احقاف (46): 26.
693- نهج البلاغه /1170؛ عبده 2/186.
694- سوره حديد (57): 14.
695- از تفسير كشف الاسرار ميبدى ، 9/474.
696- نهج البلاغه /1221.
697- نهج البلاغه /1175.
698- سوره غافر (40): 83.
699- سوره مائده (5): 104.
700- سوره بقره (2): 170.
701- سوره مائده (5): 77.
702- سوره شعرا (26): 74-69.
703- سوره زخرف (43): 24-22.
704- تـرجـمـه مـتـرفـيـن بـه طـاغـوتـان مـالى ، از سـخـن صـاحـب تـفسير، امين الاسلام ، شيخ ابو على فضل بن حسن طبرسى (درگذشته 548 ق )، گـرفـتـه شـده اسـت . وى در مـعـنـاى هـمـيـن اصطلاح قرآنى (اصطلاح سياسى ، اقـتـصادى )، گويد: ععع جبابرتها و اغنياؤ ها المتنعون ...، مجمع البيان 8/392.
705- سوره اعراف (7): 198.
706- سوره فصلت (41): 5.
707- بحار 75/105 - از كتاب كنزالفوائد.
708- نهج البلاغه /1165؛ عبده 2/184.
709- غررالحكم /44.
710- غررالحكم /243.
711- غررالحكم /243.
712- كافى 8/19.
713- نهج البلاغه /1139.
714- نهج البلاغه /1181.
715- سوره آل عمران (3): 159.
716- سوره شورى (42): 38.
717- امالى طوسى 1/152.
718- بـحـار 75/100 - از كـتـاب مـطـالب السـؤ ول .
719- غررالحكم /169.
720- ارشاد /142.
721- غررالحكم /308.
722- نهج البلاغه /1112.
723- نهج البلاغه /1181؛ عبده 2/192.
724- تحف العقول /153.
725- بـحـار 78/13 - از كـتـاب مـطـالب السـؤ ول .
726- بحار 75/101 - از كتاب المحاسن .
727- بحار 75/101.
728- غررالحكم /267.
729- غررالحكم /71.
730- نهج البلاغه /1112.
731- نهج البلاغه /1165.
732- كافى 8/19.
733- حديث فضيل ، از حضرت امام جعفر صادق عليه السلام ، بحار 75/101ـ از كتاب المحاسن ، كه در متن ، به شماره 10، از نظر گذشت .
734- نهج البلاغه /1239.
735- نهج البلاغه /687.
736- خصال 1/102.
737- نهج البلاغه /998؛ عبده 2/89.
738- بحار 75/103ـ از كتاب مصباح الشريعه .
739- بحار 75/104ـ از رساله الدرة الباهرة .
740- غررالحكم /319.
741- بحار 75/98ـ از كتاب خصال .
742- بحار 103/253ـ از كتاب كنز الفوائد.
743- مستدرك 2/66.
744- كافى 8/348.
745- بحار 91/254.
746- نهج البلاغه /116؛ عبده 1/93.
747- تحف العقول /293.
748- بحار 75/101 ـ از كتاب المحاسن .
749- سوره بقره (2)/206.
750- غررالحكم /254.
751- مستدرك 2/63.
752- غررالحكم /265.
753- بحار 78/128.
754- نوادر راوندى /8.
755- غررالحكم /134.
756- غررالحكم /134.
757- بحار 10/97؛ تحف العقول /77 ـ با اختلاف .
758- غررالحكم /274.
759- بحار 78/364 ـ از كتاب اعلام الدين .
760- غررالحكم /286.
761- غررالحكم /266 ـ 265.
762- غررالحكم /134.
763- نهج البلاغه /687؛ عبده 1/463.
764- مستدرك 2/63.
765- تحف العقول /337.
766- غررالحكم /13.
767- بحار 10/111.
768- مجمع البيان 5/37.
769- غررالحكم /13.
770- غررالحكم /286.
771- غررالحكم /294.
772- بحار 70/69؛ از تفسير الامام .
773- اصول كافى 1/22.
774- غررالحكم /481.
775- غررالحكم /19.
776- غررالحكم /252.
777- كشف الغمه 1/571.
778- معانى الاخبار /190.
779- نهج البلاغه /1243؛ عبده 2/223.
780- اصول كافى 2/226.
781- سوره اعراف (7): 179.
782- سوره يونس (10): 8 ـ 7.
783- سوره يونس (10): 92؛ تفسير كشف الاسرار 4/332.
784- ثواب الاعمال /242.
785- غررالحكم /72.
786- غررالحكم /13.
787- غررالحكم /20.
788- غررالحكم /13.
789- غررالحكم /284.
790- غررالحكم /325.
791- صحيفه سجاديه /346 و 348 (دعاى 47).
792- تحف العقول /119.
793- بحار 78/277 ـ از كتاب الاربعين شيخ سديد الدين سورى .
794- بحار 3/79 ـ 78.
795- يـعـنـى : اگـر بـر آوردن ايـن نـيـاز از راه عـلم و نـظـر بـود و مـحـتـاج بـه اسـتـدلال و اثـبـات (مـانـنـد خـوردن دوا)، نـه از روى غـريـزه و طـبـع ، احتمال آن بود...
796- ///غررالحكم
/14.
797- اصول كافى 1/27.
798- بحار 71/326.
799- اصول كافى 1/28.
800- و ايـن فـراگـيـر تروژ رفتر از چيزى است كه در علم پرورش به نام پـرورش عـقـلى خـوانـده مـى شـود، بـه دليـل آنـكـه از دايـره عـقـل فـراتـر مـى رود و بـه عـالم قـلب و جـهـان دل پا مى نهد، و يا قلب و دريافتها و عواطف آن پيوستگى مى يابد.
801- در ايـنـجـا مـقصود ما از خود يادآورى (استذكار)، به عين همان نيست كه در فلسفه افلاطون آمده است .
802- بحار 1/213 - از كتاب المحاسن .
803- سوره بقره (2): 257.
804- سوره ذاريات (51): 49.
805- درباره اصل ((تضاد)) و بيان و تحليل آن ، بر پايه معارف قرآنى و حديثى ، شرحى ، در ((تفسير الحياة )) آورده خواهد شد.
806- سوره يوسف (12): 111.
807- رجوع كنيد به كتاب توحيد مفضل .
808- سوره شمس (91): 8.
809- سوره دهر (76): 3.
810- سوره ذاريات (51): 21-20.
811- سوره عنكبوت (29): 20.
812- سوره انبيا (21): 57.
813- شناخت خود (نفس )، به صورت تجربى و عملى ، و ديدن آن جداى از تن ممكن است حـكـيـمـان و دانـايـان بـزرگ ، در جـاى خـود، بـه ايـن امـر و راهـهـاى وصول به آن اشاره كرده اند؛ از جمله در كتاب بيان الفرقان 1/63-62.
814- نهج البلاغه /1159.
815- عكس اين مطلب نيز وجود دارد: چون مردم از مايه نفسى و ارزش روحى و قدرتهاى بـاطنى خود آگاه نباشند، در پى بسيارى از چيزها و مرتبه ها نمى روند و از رسيدن به آنها باز مى مانند. در صورتى كه اگر از راه خودشناسى ، از آن مايه و قدرت و قابليت آگـاه گـردند، چه بسا به تلاش برخيزند و بدان مراتب و كمالات - يا مقدارى از آن كه بـاز هـم مـهـم اسـت - بـرسـنـد. اشـاره بـنـد 3، در مـتـن (شـنـاخـت فضايل نفس )، از جمله ، مربوط به اين جهت است .
816- غررالحكم /290.
817- سوره يوسف (12): 105.
818- سوره بقره (2): 164 ـ 163.
819- سوره نحل (16): 12.
820- سوره زخرف (43): 3 ـ 1.
821- سوره روم (30): 24.
822- تحف العقول /283.
823- بحار 3/165.
824- بحار 3/147ـ146.
825- بحار 3/156.
826- عـيـون اخـبار الرضا /179ـ 174؛ مسند الرضا 2/89 ـ تاءليف شيخ عزيز عطاريدى خيوشانى (قوچانى ) از انتشارات مكتبة الصدوق ، تهران .
827- يـعـنـى ايـنـكـه اسـمـا و صـفـات ، در مـورد خـداونـد مـتـعـال ، دلالت بـر تـحـديـد (تـعـيـيـن حـدود) نـدارد، و فـقـط دلالت بـر كمال (اتصاف ) دارد و دلالت بر وجود و تحقق معانى و واقعيات و صفات در ذات متعال .
828- سوره انفال (8): 65.
829- خصال 1/68.
830- يا به تعبيرى : زمان اعمالى .
831- نهج البلاغه /1165.
832- سوره زمر (39): 18ـ17.
833- نهج البلاغه /1165.
834- سوره بقره (2): 256.
835- سوره حجرات (49): 14.
836- سوره مائده (5): 41.
837- سوره رعد (13): 28.
838- المحاسن /249.
839- سوره عصر (103): 2-1.
840- سوره بقره (2): 25.
841- سوره بقره (2): 103.
842- سوره آل عمران (3): 57.
843- سوره نسا(4) :136.
844- سوره نسا (4): 175.
845- غررالحكم /15.
846- سوره بقره (2): 138.
847- سوره بقره (2): 256.
848- اصول كافى 2/14.
849- غررالحكم /28.
850- تحف العقول /121.
851- سوره بروج (85): 11.
852- سوره طه (20): 75.
853- سوره سبا (34): 37.
854- امالى طوسى 2/64.
855- قرب الاسناد /19.
856- غررالحكم /55.
857- مستدرك 2/271.
858- سوره مائده (5): 5.
859- مستدرك 2/274.
860- اصول كافى 2/34.
861- اصول كافى 2/34.
862- وسائل 6/127.
863- بحار 69/68 - از كتاب مجالس مفيد.
864- تحف العقول /272.
865- سوره اخلاص (112): 1.
866- سوره آل عمران (3): 64.
867- سوره حج (22): 31.
868- سوره بقره (2): 165.
869- سوره ابراهيم (14): 30.
870- سوره ص (38): 5.
871- سوره روم (30): 32-30.
872- سوره يوسف (12): 40-39.
873- سوره هود (11): 60-59.
874- سوره اعراف (7): 194.
875- سوره مؤ منون (23): 48-47.
876- سوره زمر (39): 17.
877- نهج البلاغه /3؛ عبده 1/26.
878- كشف الغمه 1/483.
879- سوره توبه (9): 31.
880- بحار 2/98 - از كتاب المحاسن .
881- اصول كافى 2/17.
882- عيون اخبار الرضا 2/106.
883- در متن حديث فى آخرهما است ، يعنى : در پايان اذان و اقامه .
884- اصول كافى 8/386.
885- وافى 2 (م 9)/8.
886- صحيفه سجاديه /183 (دعاى 27).
887- سوره بقره (2): 256.
888- امالى صدوق /297.
889- وسائل 5/377.
890- وسائل 5/376.
891- مستدرك 1/489.
892- و از اينجاست كه گفته اند: هر فرد همان اندازه كه به خود تعلق دارد، متعلق به جامعه است .
893- بحار 2/266 - از كتاب المحاسن .
894- وسائل 5/377.
895- مستدرك 1/489.
896- وسائل 1/14.
897- تحف العقول /40.
898- نهج البلاغه 576-575، عبده 1/352.
899- تحف العقول /150.
900- بحار 93/325.
901- تحف العقول 201-200.
902- وسائل 8/399.
903- تحف العقول /266.
904- سوره مؤ منون (23): 52-51.
905- سوره انبيا (21): 92.
906- سوره انفال (8): 25.
907- سوره بقره (2): 83.
908- بحار 74/160 - از كتاب مصباح الشريعه .
909- خصال 2/570.
910- بحار 71 /230ـ از تفسير الامام .
911- وافى 2(م 6)/29.
912- اصول كافى 2/166.
913- بحار 74/234.
914- بحار 74/233.
915- بـحـار 93/378ـ از كـتـاب فـلاح السائل .
916- وسائل 11/416.
917- مكارم الاخلاق /510
918- وسائل 6/32.
919- مكارم الاخلاق 554.
920- اصول كافى 2/164.
921- مكارم الاخلاق /143.
922- مكارم الاخلاق /143.
923- مستدرك 2/80.
924- مستدرك 1/509.
925- عـيـون اخـبـار الرضـا 2/109؛ وسائل 5/372.
926- تحف العقول /223 ـ 222.
927- وسائل 11/10.
928- سياحت : جهانگردى صوفيانه و ترك گفتن جامعه .
929- مجمع البيان 9/243.
930- نهج البلاغه /338.
931- نهج البلاغه /94.
932- سوره اعراف (7): 62.
933- مستدرك 2/244.
934- وسائل 11/10.
935- مستدرك 2/245.
936- وافى 2 (م 9)/29.
937- بـحـار 93/378 ـ از كـتـاب فـلاح السائل .
938- آل عمران (3): 200.
939- بحار 23/51 - از كتاب بصائر الدرجات .
940- مقصود - چنانكه از سؤ ال راوى حديث نيز معلوم است - دوره غيبت تامه (غيبت كبرى ) نيست .
941- سوره بقره (2): 257.
942- تفسير عياشى 1/139.
943- مستدرك 1/20.
944- مستدرك 1/21.
945- بحار 65/193 - از كتاب صفات شيعه .
946- وافى 2 (م 5) /33.
947- سوره نحل (16): 120.
948- من لا يحضره الفقيه /103.
949- وسائل 11/77.
950- وسائل 11/75.
951- علل الشرايع 2/481.
952- نهج البلاغه /392.
953- نهج البلاغه /1069؛ عبده 2/135.
954- سوره فتح (48): 29.
955- سوره حجرات (49): 10.
956- سوره آل عمران (3): 103.
957- سوره حشر (59): 10.
958- تنبيه الخواطر (مجموعه ورام ) 2/11.
959- تحف العقول /35.
960- بحار 74/234.
961- نوادر رواندى /8؛ اصول كافى 2/166.
962- مستدرك 2/63.
963- بحار 78/333.
964- وافى 2 (م 5) 188.
965- مشكاة الانوار /330.
966- سوره حشر (59): 9.
967- سوره دهر (76): 11-8.
968- غررالحكم /22.
969- غررالحكم /222.
970- بحار 22/398، رجال كشى /27 - با اندكى تغيير.
971- بحار 68/191 - از كتاب كنزالفوائد.
972- اصول كافى 2/174.
973- سوره حشر (59): 9.
974- وافى 2 (م 6) /57.
975- يعنى : بكوشيد تا هميشه دستى بخشنده داشته باشيد، اگر چه چيزى اندك .
976- امالى صدوق /288.
977- غررالحكم /64.
978- مستدرك نهج البلاغه /153.
979- نهج البلاغه /993.
980- تحف العقول /271.
981- تحف العقول /271.
982- اصول كافى 2/199.