5- عـَلِيُّ بـْنُ إِبـْرَاهـِيـمَ عـَنْ أَبـِيـهِ عـَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنِ ابْنِ أُذَيْنَةَ عَنْ زُرَارَةَ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِنَّ الْفُحْشَ لَوْ كَانَ مِثَالًا لَكَانَ مِثَالَ سَوْءٍ اصول كافى جلد 4 صفحه :16 رواية :6

ترجمه : و از امام صادق عليه السلام حديث شده كه رسولخدا (ص ) فرمود: دشنام اگر بصورتى در آيد صورت بدى است .

6- مـُحـَمَّدُ بـْنُ يـَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ عُمَرَ بْنِ يَزِيدَ عَنْ أَبـِى عـَبـْدِ اللَّهِ ع قـَالَ كـَانَ فـِى بَنِى إِسْرَائِيلَ رَجُلٌ فَدَعَا اللَّهَ أَنْ يَرْزُقَهُ غُلَاماً ثَلَاثَ سـِنـِيـنَ فـَلَمَّا رَأَى أَنَّ اللَّهَ لَا يـُجِيبُهُ قَالَ يَا رَبِّ أَ بَعِيدٌ أَنَا مِنْكَ فَلَا تَسْمَعُنِى أَمْ قَرِيبٌ أَنـْتَ مـِنِّى فـَلَا تـُجـِيـبـُنِى قَالَ فَأَتَاهُ آتٍ فِى مَنَامِهِ فَقَالَ إِنَّكَ تَدْعُو اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ مُنْذُ ثـَلَاثِ سـِنـِيـنَ بـِلِسـَانٍ بـَذِى ءٍ وَ قَلْبٍ عَاتٍ غَيْرِ تَقِيٍّ وَ نِيَّةٍ غَيْرِ صَادِقَةٍ فَاقْلَعْ عَنْ بـَذَائِكَ وَ لْيـَتَّقِ اللَّهَ قـَلْبـُكَ وَ لْتـَحـْسُنْ نِيَّتُكَ قَالَ فَفَعَلَ الرَّجُلُ ذَلِكَ ثُمَّ دَعَا اللَّهَ فَوُلِدَ لَهُ غُلَامٌ اصول كافى جلد 4 صفحه :16 رواية :7

ترجمه : از امـام صـادق عـليـه السـلام حـديـث شـده كـه فـرمـوده : در بـنـى اسـرائيـل مـردى بـود كـه سـه سـال پيوسته دعا مى كرد كه خدا پسرى به او روزى كند (دعايش مستجاب نمى شد) همينكه ديد خدا خواهش او را بر نمى آورد عرض كرد: پروردگارا آيـا مـن از تـو دورم و تـو سخن مرا نمى شنوى ، يا تو بمن نزديكى و پاسخ نمى دهى ؟ كـسـى در خـواب نـزدش آمـد و بـاو گـفـت : تـو سـه سـال تـمـام خـدا را بـا زبانى بد و هرزه ، و دلى سركش و ناپرهيزكار، و نيتى نادرست مـيخوانى ، پس بايد از هرزه گويى بد آئى ، و دلت پرهيزكار، و نيتت درست گردد (تا خـواهـشـت بـر آورده شـود) حـضـرت فـرمـود: آنـمـرد بـدسـتـور عمل كرد سپس دعا كرد و خدا را خواند و داراى پسرى شد.

توضيح :
از اين حديث معلوم مى شود كه استجابت دعا شرايطى دارد كه از آنجمله است پاكى زبان و پرهيزكارى دل و درستى نيت ، و اين منافاتى باوعده خدا در اجابت دعا ندارد.

7- عـِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِيسَى عَنْ سَمَاعَةَ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِنَّ مِنْ شَرِّ عِبَادِ اللَّهِ مَنْ تُكْرَهُ مُجَالَسَتُهُ لِفُحْشِهِ اصول كافى جلد 4 صفحه :17 رواية :8

ترجمه : و نـيز از امام صادق عليه السلام حديث شده كه رسولخدا (ص ) فرمود: از زمره بدترين بندگان خدا كسى است كه براى هرزه گوئى و دشنام گوئيش از هم نشينى و مجالست با او كناره گيرى شود.

8- عـِدَّةٌ مـِنْ أَصـْحـَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنِ ابْنِ رِئَابٍ عَنْ أَبِى عُبَيْدَةَ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ الْبَذَاءُ مِنَ الْجَفَاءِ وَ الْجَفَاءُ فِى النَّارِ اصول كافى جلد 4 صفحه :17 رواية :9

ترجمه : امام صادق عليه السلام فرمود: بدزبانى از جفاكارى در آتش است .

9- مـُحـَمَّدُ بـْنُ يـَحـْيـَى عـَنْ أَحـْمـَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنِ ابْنِ مُسْكَانَ عَنِ الْحَسَنِ الصَّيْقَلِ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع إِنَّ الْفُحْشَ وَ الْبَذَاءَ وَ السَّلَاطَةَ مِنَ النِّفَاقِ اصول كافى جلد 4 صفحه :17 رواية :10

ترجمه : و نيز فرمود: دشنام دادن و بدزبانى و هرزه گوئى از (نشانه هاى ) نفاق و دوروئى است .

10- عـَنـْهُ عـَنْ أَحـْمـَدَ بـْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ النُّعْمَانِ عَنْ عَمْرِو بْنِ شِمْرٍ عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِنَّ اللَّهَ يُبْغِضُ الْفَاحِشَ الْبَذِى ءَ وَ السَّائِلَ الْمُلْحِفَ اصول كافى جلد 4 صفحه :17 رواية :11

ترجمه : و از امام باقر عليه السلام حديث شده كه رسولخدا (ص ) فرمود: خداوند دشمن دارد دشنام دهنده بدزبانى و گداى مبرم را.

11- عـَلِيُّ بـْنُ إِبـْرَاهـِيـمَ عـَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنِ ابْنِ أُذَيْنَةَ عَنْ زُرَارَةَ عَنْ أَبِي جـَعـْفـَرٍ ع قـَالَ قـَالَ رَسـُولُ اللَّهِ ص لِعَائِشَةَ يَا عَائِشَةُ إِنَّ الْفُحْشَ لَوْ كَانَ مُمَثَّلًا لَكَانَ مِثَالَ سَوْءٍ اصول كافى جلد 4 صفحه :17 رواية :12

ترجمه : و نـيـز از آن حـضـرت روايت شده كه رسولخدا (ص ) بعايشه فرمود: اگر دشنام گوئى مجسم ميشد، صورت بدى بود.

12- الْحُسَيْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّى بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ بَعْضِ رِجَالِهِ قَالَ قَالَ مَنْ فـَحـُشَ عـَلَى أَخـِيهِ الْمُسْلِمِ نَزَعَ اللَّهُ مِنْهُ بَرَكَةَ رِزْقِهِ وَ وَكَلَهُ إِلَى نَفْسِهِ وَ أَفْسَدَ عَلَيْهِ مَعِيشَتَهُ اصول كافى جلد 4 صفحه :17 رواية :13

ترجمه : و امـام عـليه السلام فرمود: هر كس ببرادر مسلمان خود دشنام دهد خدا بركت از روزى او بر دارد، و او را بخودش ‍ واگذارد، و زندگيش را تباه سازد.

13- عَنْهُ عَنْ مُعَلًّى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ غَسَّانَ عَنْ سَمَاعَةَ قَالَ دَخَلْتُ عَلَى أَبِى عَبْدِ اللَّهِ ع فَقَالَ لِى مـُبـْتـَدِئاً يـَا سـَمَاعَةُ مَا هَذَا الَّذِى كَانَ بَيْنَكَ وَ بَيْنَ جَمَّالِكَ إِيَّاكَ أَنْ تَكُونَ فَحَّاشاً أَوْ صـَخَّابـاً أَوْ لَعَّانـاً فـَقـُلْتُ وَ اللَّهِ لَقـَدْ كـَانَ ذَلِكَ أَنَّهُ ظـَلَمـَنـِى فَقَالَ إِنْ كَانَ ظَلَمَكَ لَقَدْ أَرْبـَيـْتَ عـَلَيـْهِ إِنَّ هـَذَا لَيـْسَ مِنْ فِعَالِى وَ لَا آمُرُ بِهِ شِيعَتِى اسْتَغْفِرْ رَبَّكَ وَ لَا تَعُدْ قُلْتُ أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ وَ لَا أَعُودُ اصول كافى جلد 4 صفحه :17 رواية :14

ترجمه : سـمـاعـة گـويـد: وارد شـدم بـر امـام صادق عليه السلام ، حضرت آغاز بسخن كرد و بمن فـرمـود: ايـسـمـاعة اينچه جنجالى بود كه ميان تو و شتر دارت پديدار گشته بود؟ مبادا دشـنـامـگـو و بـدزبـان و لعـنـت كـنـنده باشى ؟ عرض كردم : بخدا سوگند چنين بود (كه فـرمـود ولى ) او بـمـن سـتـم كرد؟ فرمود: اگر بتو ستم كرده تو از او سر افتادى ، هر آيـنـه ايـن كـردار از كـردارهـاى من نيست ، و بشيعيانم چنين دستورى ندهم ، از پروردگارت آمـرزش بـخواه ، و به آن كردار باز مگرد، عرض كردم : از خدا آمرزش خواهم و ديگر باز نگردم .

*باب كسيكه براى بديش از او پرهيز كنند* بَابُ مَنْ يُتَّقَى شَرُّهُ

1- عـِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِيسَى عَنْ سَمَاعَةَ عَنْ أَبِى بـَصـِيـرٍ عـَنْ أَبـِى عـَبـْدِ اللَّهِ ع قـَالَ إِنَّ النَّبـِيَّ ص ‍ بـَيـْنَا هُوَ ذَاتَ يَوْمٍ عِنْدَ عَائِشَةَ إِذَا اسـْتـَأْذَنَ عَلَيْهِ رَجُلٌ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص بِئْسَ أَخُو الْعَشِيرَةِ فَقَامَتْ عَائِشَةُ فَدَخَلَتِ الْبـَيـْتَ وَ أَذِنَ رَسـُولُ اللَّهِ ص لِلرَّجـُلِ فـَلَمَّا دَخـَلَ أَقـْبـَلَ عـَلَيـْهِ بـِوَجْهِهِ وَ بِشْرُهُ إِلَيْهِ يـُحـَدِّثُهُ حَتَّى إِذَا فَرَغَ وَ خَرَجَ مِنْ عِنْدِهِ قَالَتْ عَائِشَةُ يَا رَسُولَ اللَّهِ بَيْنَا أَنْتَ تَذْكُرُ هَذَا الرَّجُلَ بِمَا ذَكَرْتَهُ بِهِ إِذْ أَقْبَلْتَ عَلَيْهِ بِوَجْهِكَ وَ بِشْرِكَ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص عِنْدَ ذَلِكَ إِنَّ مِنْ شَرِّ عِبَادِ اللَّهِ مَنْ تُكْرَهُ مُجَالَسَتُهُ لِفُحْشِهِ اصول كافى جلد 4 صفحه :18 رواية :1

ترجمه : امـام صـادق عـليـه السلام فرمود: روزى پيغمبر (ص ) نزد عايشه بود ناگاه مردى اجازه شـرفـيـابى خواست ، رسولخدا (ص ) فرمود: چه مرد بدى است از اين تيره و قبيله ، پس عـايشه برخواست و بدرون اطاق رفت و رسول خدا (ص ) اجازه ورود به آن مرد داد، همينكه وارد شـد حـضـرت بـا روى بـاز از او پذيرائى كرد و با او بگفتگو پرداخت تا هنگاميكه بـپـايـان رسـانـيـد و آنـمـرد از نزدش بيرون رفت ، عايشه (برگشته ) و عرض كرد: اى رسـول خـدا در حـاليـكـه شـما اين مرد را به بدى ياد كردى با روى باز از او پذيرائى كـردى ؟ در ايـن هـنـگـام حـضـرت فـرمـود: از بدترين بندگان خدا كسى استكه كه براى دشنامگوئيش هم نشينى با او را بد دارند.

توضيح :
مـجـلسـى (ره ) گـويـد: آنـچـه حـضـرت در آخـر حـديـث فـرمـود: كـه از بدترين بندگان خـدا...،)))يـا عـذر اسـت بـراى آنـچـه نـخـسـت فـرمـود، يـا بـراى آنـچـه در پـايـان عمل كرد يا براى هر دوى آنها، و اين حديث دلالت برجواز مدارا كردن با فاسق و جواز غيب او دارد، و گويند آن مرد عيينة بن حص فزارى يكى از سران شرور عرب بوده است .

2- عـَلِيُّ بـْنُ إِبـْرَاهـِيـمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ النَّوْفَلِيِّ عَنِ السَّكُونِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص شَرُّ النَّاسِ عِنْدَ اللَّهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ الَّذِينَ يُكْرَمُونَ اتِّقَاءَ شَرِّهِمْ اصول كافى جلد 4 صفحه :18 رواية :2

ترجمه : از امـام صـادق عـليـه السـلام روايـت شـده اسـت كـه رسـول خـدا (ص ) فـرمـود: بـدترين مردم در روز قيامت نزد خدا كسانى هستند كه از ترس بدى و شر آنها احترام و اكرامشان كنند.

3- عـَنـْهُ عـَنْ مـُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى بْنِ عُبَيْدٍ عَنْ يُونُسَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع مَنْ خَافَ النَّاسُ لِسَانَهُ فَهُوَ فِى النَّارِ اصول كافى جلد 4 صفحه :19 رواية :3

ترجمه : امام صادق عليه السلام فرمود: كسيكه مردم از زبانش بترسند، او در آتش است .

4- عـِدَّةٌ مـِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنِ ابْنِ رِئَابٍ عَنْ أَبِى حَمْزَةَ عَنْ جـَابـِرِ بـْنِ عـَبـْدِ اللَّهِ قـَالَ قـَالَ رَسـُولُ اللَّهِ ص شَرُّ النَّاسِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ الَّذِينَ يُكْرَمُونَ اتِّقَاءَ شَرِّهِمْ اصول كافى جلد 4 صفحه :19 رواية :4

ترجمه : جـابـر بن عبد الله گويد: كه رسولخدا (ص ) فرمود: بدترين مردم در روز قيامت آنانند كه از ترس بدى و شرشان اكرام و احترام شوند.

*باب تجاوز كارى ، و ستمگرى ، و سركشى* بَابُ الْبَغْيِ

1- عـِدَّةٌ مـِنْ أَصـْحـَابـِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ الْأَشْعَرِيِّ عَنِ ابْنِ قَدَّاحٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِنَّ أَعْجَلَ الشَّرِّ عُقُوبَةً الْبَغْيُ اصول كافى جلد 4 صفحه :19 رواية :1

ترجمه : از امام صادق عليه السلام حديث شده كه رسول خدا (ص ) فرمود: زودرس ترين بديها از نظر كيفر و عقوبت تجاوز كارى و ستمگرى است .

شــرح :
مـجـلسـى (ره ) گـويد: مقصوداز تعجيل در كيفر او اينست كه در دنيا نيز كيفر كردارش باو ميرسد، بلكه در دنيا نيز زود باو برسد.

2- عـَلِيُّ بـْنُ إِبـْرَاهـِيـمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ النَّوْفَلِيِّ عَنِ السَّكُونِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ يَقُولُ إِبْلِيسُ لِجُنُودِهِ أَلْقُوا بَيْنَهُمُ الْحَسَدَ وَ الْبَغْيَ فَإِنَّهُمَا يَعْدِلَانِ عِنْدَ اللَّهِ الشِّرْكَ اصول كافى جلد 4 صفحه :19 رواية :2

ترجمه : امام صادق عليه السلام فرمود: شيطان به لشكرهاى خود گويد: ميان افراد آدميزاد حسد و ستم افكنيد، زيرا ايندو در نزد خداوند با شرك برابرند.

شــرح :
مجلسى (ره ) گويد: برابرى آندو با شرك براى آنست كه آنها نيز در بيرون بردن از ديـن و كيفر و تاءثير در فساد نظام جهان همانندند زيرا بيشتر مفاسد جهان از مخالفت با پـيـمـبـران و اوصـيـاء ايـشـان و پـيـروى نـكـردن از آنان و شيوع گناهان از اين دو خصلت سـرچشمه گرفته ، چنانچه شيطان به آدم عليه السلام حسد ورزيد، و چنانچه سركشان هر ملت و امتى بحجتهاى الهيه تعدى و ستم كردند.

3- عَلِيٌّ عَنْ أَبِيهِ عَنْ حَمَّادٍ عَنْ حَرِيزٍ عَنْ مِسْمَعٍ أَبِي سَيَّارٍ أَنَّ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع كَتَبَ إِلَيْهِ فِي كِتَابٍ انْظُرْ أَنْ لَا تُكَلِّمَنَّ بِكَلِمَةِ بَغْيٍ أَبَداً وَ إِنْ أَعْجَبَتْكَ نَفْسَكَ وَ عَشِيرَتَكَ اصول كافى جلد 4 صفحه :19 رواية :3

ترجمه : از ابـو سـيـار حـديـث شـده كـه امـام صـادق عليه السلام در نامه باو نوشت : نگاه كن مبادا هرگز سخنى بستم و سركشى بزبان آرى اگر چه تو را تبره و فاميلت خوش آيد.

توضيح :
مـمـكن است معناى جمله (((وان اعجبتك نفسك ...))) اين باشد كه و اگر چه تيره و فاميلت تو را خوش آيد و بعجب وا دارد، ولى معناى اول ظاهرتر است چنانچه مجلسى (ره ) نيز فرموده است .

4- عَلِيٌّ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنِ ابْنِ رِئَابٍ وَ يَعْقُوبَ السَّرَّاجِ جَمِيعاً عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قـَالَ قـَالَ أَمـِيـرُ الْمُؤْمِنِينَ ع أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّ الْبَغْيَ يَقُودُ أَصْحَابَهُ إِلَى النَّارِ وَ إِنَّ أَوَّلَ مـَنْ بـَغـَى عـَلَى اللَّهِ عـَنـَاقُ بـِنـْتُ آدَمَ فـَأَوَّلُ قَتِيلٍ قَتَلَهُ اللَّهُ عَنَاقُ وَ كَانَ مَجْلِسُهَا جـَرِيـبـاً فـِى جـَرِيـبٍ وَ كـَانَ لَهَا عِشْرُونَ إِصْبَعاً فِى كُلِّ إِصْبَعٍ ظُفُرَانِ مِثْلُ الْمِنْجَلَيْنِ فـَسـَلَّطَ اللَّهُ عَلَيْهَا أَسَداً كَالْفِيلِ وَ ذِئْباً كَالْبَعِيرِ وَ نَسْراً مِثْلَ الْبَغْلِ فَقَتَلْنَهَا وَ قَدْ قَتَلَ اللَّهُ الْجَبَابِرَةَ عَلَى أَفْضَلِ أَحْوَالِهِمْ وَ آمَنِ مَا كَانُوا اصول كافى جلد 4 صفحه :20 رواية :4

ترجمه : از امـام صادق عليه السلام روايت شده كه اميرالمؤ منين عليه السلام فرمود: اى مردم همانا سـتـمـگـرى و بـغـى يـاران خـود را بـه آتـش (يـا دوزخ ) كـشـد، و اولين كسى كه بر خدا سـركـشـى كـرد عـناق دختر آدم بود، و اولين كشته كه خدا او را كشت (همان ) عناق بود، كه نـشـيـمنگاهش يك جريب در يك جريب بود و بيست انگشت داشت كه در هر انگشتى دو ناخن بود چـون دو داس ، پـس خـدا شـيرى مانند فيل ، و گرگى ببزرگى شتر، و كركسى باندازه استر و بر او مسلط كرد، و آنها او را كشتند، خداوند زور گويان و سركشان را در بهترين حال و آسوده ترين وضعى كه داشته اند كشته است .

شــرح :
مـقصود اينست كه ستمگران گول آسودگى وضع و مهيا بودن اسباب قدرت و شكوت خود را نـخـورنـد، زيـرا چـه بـسـا زور گـويـانـى كـه در كمال خوشى و آسودگى خاطر بوده اند و ناگهان خداوند بواسطه تعدى و ستمكاريشان آنها را نابود كرده است .

*باب فخر و كبر* بَابُ الْفَخْرِ وَ الْكِبْرِ

1- مـُحـَمَّدُ بـْنُ يـَحـْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ سـَالِمٍ عـَنْ أَبـِى حـَمْزَةَ الثُّمَالِيِّ قَالَ قَالَ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ ع عَجَباً لِلْمُتَكَبِّرِ الْفَخُورِ الَّذِي كَانَ بِالْأَمْسِ نُطْفَةً ثُمَّ هُوَ غَداً جِيفَةٌ اصول كافى جلد 4 صفحه :20 رواية :1

ترجمه : حضرت على بن الحسين عليه السلام فرمود: عجب است از تكبر كننده برخود بالنده ، آنكس كه ديروز نطفه (بد بو و بى ارزش ) بوده ، و سپس فردا مردارى (گنديده ) است .

2- عـَلِيُّ بـْنُ إِبـْرَاهـِيـمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ النَّوْفَلِيِّ عَنِ السَّكُونِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص آفَةُ الْحَسَبِ الِافْتِخَارُ وَ الْعُجْبُ اصول كافى جلد 4 صفحه :20 رواية :2

ترجمه : از امام صادق عليه السلام روايت شده است كه رسولخدا (ص ) فرمود: آفت حسب و شرافت بخود باليدن و خود بينى است .

شــرح :
مـجـلسـى (ره ) گـويـد: (((حسب ))) شرافت و شخصيت آباء و اجدادى است و بسا بشرافتى اطلاق شود كه از كارهاى نيك يا اخلاق خوب بدست ايد گرچه از پدران نباشد.

3- أَبـُو عـَلِيٍّ الْأَشـْعـَرِيُّ عـَنْ مـُحـَمَّدِ بـْنِ عـَبْدِ الْجَبَّارِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِيلَ عَنْ حَنَانٍ عَنْ عُقْبَةَ بْنِ بَشِيرٍ الْأَسَدِيِّ قَالَ قُلْتُ لِأَبِي جَعْفَرٍ ع أَنَا عُقْبَةُ بْنُ بَشِيرٍ الْأَسَدِيُّ وَ أَنَا فـِي الْحـَسـَبِ الضَّخـْمِ مـِنْ قـَوْمـِي قـَالَ فـَقـَالَ مـَا تـَمـُنُّ عـَلَيْنَا بِحَسَبِكَ إِنَّ اللَّهَ رَفَعَ بـِالْإِيمَانِ مَنْ كَانَ النَّاسُ يُسَمُّونَهُ وَضِيعاً إِذَا كَانَ مُؤْمِناً وَ وَضَعَ بِالْكُفْرِ مَنْ كَانَ النَّاسُ يُسَمُّونَهُ شَرِيفاً إِذَا كَانَ كَافِراً فَلَيْسَ لِأَحَدٍ فَضْلٌ عَلَى أَحَدٍ إِلَّا بِالتَّقْوَى اصول كافى جلد 4 صفحه :21 رواية :3

ترجمه : عـقـبـة بـن بـشـيـر اسـدى گـويد: بامام باقر عليه السلام عرض كردم : من عقبة بن بشير اسدى هستم ، و در ميان قوم خود خاندان بزرگى دارم ؟ حضرت فرمود:تو بحسب و شرافت خانوادگيت بر سر ما منت نهى ؟ بدرستيكه خداوند آنكه مردم او را پست ميشمردند بواسطه ايمان در صورتيكه مؤ من باشد بالا برده است ، و آنكه مردم او را شريف ميخواندند بجهت كـفـر در صـورتـيـكـه كـافـر بـاشـد پـسـت و زبـون ساخته است ؛ پس كسى را بر كسى برترى نيست جز بوسيله تقوى .

توضيح :
آنـچـه تـرجـمـه شـد بـنابر اينستكه لفظ (ما) در جمله (((ما تمن ...))) استفهاميه باشد، و محتمل است (ما) نافيه باشد، يعنى (بر ما منت منه ...) و گفتار آنحضرت كه فرمود: (((پس كـسـى را بـر كسى برترى نيست ...))) اشاره است بگفتار خدايتعالى : (((اى مردم همانا ما آفـريـديـمـتـان از نر و ماده و گردانيديم شما را شاخه هائى و تيره هائى تا يكديگر را بشناسيد، همانا گرامى ترين شما نزد خدا پرهيزكارترين شما است ، سوره حجرات آيه 13))).

4- عـِدَّةٌ مـِنْ أَصـْحـَابـِنـَا عـَنْ أَحـْمـَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِيسَى عَنْ عِيسَى بْنِ الضَّحَّاكِ قَالَ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع عَجَباً لِلْمُخْتَالِ الْفَخُورِ وَ إِنَّمَا خُلِقَ مِنْ نُطْفَةٍ ثُمَّ يَعُودُ جِيفَةً وَ هُوَ فِيمَا بَيْنَ ذَلِكَ لَا يَدْرِى مَا يُصْنَعُ بِهِ اصول كافى جلد 4 صفحه :21 رواية :4

ترجمه : امام باقر عليه السلام فرمود: عجب است از متكبرى كه بخود مينازد، در صورتيكه از نطفه آفريده شده ، سپس مردارى گنديده شود، و در اين ميان نميداند با او چه خواهد شد.

5- عـَلِيُّ بـْنُ إِبـْرَاهـِيـمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ النَّوْفَلِيِّ عَنِ السَّكُونِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ أَتـَى رَسـُولَ اللَّهِ ص رَجـُلٌ فـَقـَالَ يـَا رَسـُولَ اللَّهِ أَنَا فُلَانُ بْنُ فُلَانٍ حَتَّى عَدَّ تِسْعَةً فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ ص أَمَا إِنَّكَ عَاشِرُهُمْ فِى النَّارِ اصول كافى جلد 4 صفحه :21 رواية :5

ترجمه : امـام صـادق عـليـه السـلام فـرمـود: كـه مـردى نـزد رسـول خـدا آمد عرض كرد: اى رسول خدا من فلان پسر فلانم و تا نه نفر از پدران خود را شمرد، رسول خدا (ص ) بوى فرمود: تو دهمى آنانى در دوزخ .

شــرح :
مجلسى (ره ) در معناى حديث گويد: يعنى پدرانت كافر بوده اند و در دوزخند، پس اين چه افـتـخـارى اسـت كـه تو بآنان دارى و تو نيز مانند آنان كافر هستى در باطن اگر منافق بـوده ، و در مـظـاهـر اگـر كـافـر بـوده اسـت ، پس هيچ راهى براى باليدن خود بايشان ندارى .

6- عـَلِيُّ بـْنُ إِبـْرَاهـِيـمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ النَّوْفَلِيِّ عَنِ السَّكُونِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص آفَةُ الْحَسَبِ الِافْتِخَارُ اصول كافى جلد 4 صفحه :22 رواية :6

ترجمه : از امام صادق عليه السلام روايت شده كه رسول خدا(ص ) فرمود: آفت حسب بخود باليدن است .

توضيح :
اين حديث مانند حديث دوم اين باب است جز اينكه در آنجا (((عجب ))) بجاى (((افتخار))) بود

*باب قساوت و سخت دلى* بَابُ الْقَسْوَةِ

1- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَمْرِو بْنِ عُثْمَانَ عَنْ عَلِيِّ بْنِ عِيسَى رَفَعَهُ قَالَ فـِيـمـَا نـَاجـَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِهِ مُوسَى ع يَا مُوسَى لَا تُطَوِّلْ فِى الدُّنْيَا أَمَلَكَ فَيَقْسُوَ قَلْبُكَ وَ الْقَاسِى الْقَلْبِ مِنِّى بَعِيدٌ اصول كافى جلد 4 صفحه :22 رواية :1

ترجمه : عـلى بـن عـيـس در حـديـثـى مـرفـوع روايـت كـنـد كـه فـرمـود: در آنـچـه خـداى عـزوجـل بـا موسى عليه السلام مناجات كرد اين بود كه : اى موسى در دنيا آرزوى خود را دراز مكن كه دلت سخت ، و سخت دل از من دور است .

شــرح :
مـجـلسـى عـليـه الرحـمـة گـويـد: درازى آرزو ايـنـسـتكه انسان مرگ را فراموش كند و دور پـنـدارد، و گـمـان كـنـد كـه عـمـرش دراز بـاشـد، يـا آرزوهـاى بـسـيـاريـكـه جـز در طـول عـمـر بـدسـت نـيـايـد، و ايـن مايه سخت دلى است ، يعنى نترسيدن و نداشتن هراس از تـرسـنـاكـيـهـا، و نـپـذيـرفـتـن پـنـدهـا سـودمـنـد، چـنـانـكـه يـاد مـرگ دل انسان راست نرم و هنگام تذكر خدا و مرگ ترسناك كند.

2- عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ حَفْصٍ عَنْ إِسْمَاعِيلَ بْنِ دُبَيْسٍ عَمَّنْ ذَكَرَهُ عَنْ أَبـِي عـَبـْدِ اللَّهِ ع قـَالَ إِذَا خـَلَقَ اللَّهُ الْعـَبـْدَ فـِى أَصـْلِ الْخـِلْقـَةِ كَافِراً لَمْ يَمُتْ حَتَّى يـُحـَبِّبَ اللَّهُ إِلَيـْهِ الشَّرَّ فـَيَقْرُبَ مِنْهُ فَابْتَلَاهُ بِالْكِبْرِ وَ الْجَبْرِيَّةِ فَقَسَا قَلْبُهُ وَ سـَاءَ خـُلُقـُهُ وَ غـَلُظَ وَجـْهُهُ وَ ظَهَرَ فُحْشُهُ وَ قَلَّ حَيَاؤُهُ وَ كَشَفَ اللَّهُ سِتْرَهُ وَ رَكِبَ الْمَحَارِمَ فـَلَمْ يَنْزِعْ عَنْهَا ثُمَّ رَكِبَ مَعَاصِيَ اللَّهِ وَ أَبْغَضَ طَاعَتَهُ وَ وَثَبَ عَلَى النَّاسِ لَا يَشْبَعُ مِنَ الْخُصُومَاتِ فَاسْأَلُوا اللَّهَ الْعَافِيَةَ وَ اطْلُبُوهَا مِنْهُ اصول كافى جلد 4 صفحه :22 رواية :2

ترجمه : امـام صـادق عليه السلام فرمود: چون خداوند بنده راست سرشت كافر بيافريند آن بنده نـميرد تا بدى راست دوست او گرداند، پس بدان نزديك شود، و در نتيجه به كبر و زور گـوئى (يا هرزگى ) او را گرفتار كند، پس دلش سخت شود، و خلقش ناپسند گردد، و رويـش سـخـت ، و پـسـتـيـش آشـكـار، و شـرمـش كـم شـود، و خداوند پرده اش راست بدرد، و بـحـرامـهـا(ى خداوند) در افتد و از آنها جدا نگردد، سپس بنافرمانيهاى خداست دچار شود و فرمانبرداريش را بد دارد، و به مردمان به پرد، و از ستيزه سير نشود، از خداوند عافيت بخواهيد و دوام آنرا بجوئيد.