next page

fehrest page

back page

كتاب فضل قرآن
كِتَابُ فَضْلِ الْقُرْآنِ
1- عـَلِيُّ بـْنُ مـُحـَمَّدٍ عـَنْ عـَلِيِّ بـْنِ الْعـَبَّاسِ عـَنِ الْحـُسَيْنِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنْ سُفْيَانَ الْحـَرِيـرِيِّ عـَنْ أَبـِيـهِ عـَنْ سَعْدٍ الْخَفَّافِ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ يَا سَعْدُ تَعَلَّمُوا الْقُرْآنَ فـَإِنَّ الْقـُرْآنَ يَأْتِي يَوْمَ الْقِيَامَةِ فِي أَحْسَنِ صُورَةٍ نَظَرَ إِلَيْهَا الْخَلْقُ وَ النَّاسُ صُفُوفٌ عِشْرُونَ وَ مِائَةُ أَلْفِ صَفٍّ ثَمَانُونَ أَلْفَ صَفٍّ أُمَّةُ مُحَمَّدٍ وَ أَرْبَعُونَ أَلْفَ صَفٍّ مِنْ سَائِرِ الْأُمَمِ فـَيـَأْتـِي عَلَى صَفِّ الْمُسْلِمِينَ فِي صُورَةِ رَجُلٍ فَيُسَلِّمُ فَيَنْظُرُونَ إِلَيْهِ ثُمَّ يَقُولُونَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ الْحـَلِيـمُ الْكـَرِيـمُ إِنَّ هـَذَا الرَّجـُلَ مِنَ الْمُسْلِمِينَ نَعْرِفُهُ بِنَعْتِهِ وَ صِفَتِهِ غَيْرَ أَنَّهُ كَانَ أَشَدَّ اجْتِهَاداً مِنَّا فِي الْقُرْآنِ فَمِنْ هُنَاكَ أُعْطِيَ مِنَ الْبَهَاءِ وَ الْجَمَالِ وَ النُّورِ مَا لَمْ نـُعـْطـَهُ ثـُمَّ يـُجـَاوِزُ حـَتَّى يـَأْتـِيَ عـَلَى صـَفِّ الشُّهـَدَاءِ فَيَنْظُرُونَ إِلَيْهِ الشُّهَدَاءُ ثُمَّ يـَقـُولُونَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ الرَّبُّ الرَّحـِيـمُ إِنَّ هـَذَا الرَّجـُلَ مـِنَ الشُّهـَدَاءِ نـَعـْرِفـُهُ بـِسَمْتِهِ وَ صِفَتِهِ غَيْرَ أَنَّهُ مِنْ شُهَدَاءِ الْبَحْرِ فَمِنْ هُنَاكَ أُعْطِيَ مِنَ الْبَهَاءِ وَ الْفَضْلِ مَا لَمْ نُعْطَهُ قَالَ فَيَتَجَاوَزُ حَتَّى يَأْتِيَ عَلَى صَفِّ شُهَدَاءِ الْبَحْرِ فِي صُورَةِ شَهِيدٍ فَيَنْظُرُ إِلَيْهِ شُهَدَاءُ الْبَحْرِ فَيَكْثُرُ تَعَجُّبُهُمْ وَ يَقُولُونَ إِنَّ هَذَا مِنْ شُهَدَاءِ الْبَحْرِ نَعْرِفُهُ بِسَمْتِهِ وَ صِفَتِهِ غـَيـْرَ أَنَّ الْجـَزِيرَةَ الَّتِي أُصِيبَ فِيهَا كَانَتْ أَعْظَمَ هَوْلًا مِنَ الْجَزِيرَةِ الَّتِي أُصِبْنَا فِيهَا فـَمـِنْ هـُنـَاكَ أُعـْطِيَ مِنَ الْبَهَاءِ وَ الْجَمَالِ وَ النُّورِ مَا لَمْ نُعْطَهُ ثُمَّ يُجَاوِزُ حَتَّى يَأْتِيَ صَفَّ النَّبـِيِّيـنَ وَ الْمـُرْسـَلِينَ فِي صُورَةِ نَبِيٍّ مُرْسَلٍ فَيَنْظُرُ النَّبِيُّونَ وَ الْمُرْسَلُونَ إِلَيْهِ فَيَشْتَدُّ لِذَلِكَ تَعَجُّبُهُمْ وَ يَقُولُونَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ الْحَلِيمُ الْكَرِيمُ إِنَّ هَذَا النَّبِيَّ مُرْسَلٌ نـَعـْرِفـُهُ بـِسـَمـْتِهِ وَ صِفَتِهِ غَيْرَ أَنَّهُ أُعْطِيَ فَضْلًا كَثِيراً قَالَ فَيَجْتَمِعُونَ فَيَأْتُونَ رَسـُولَ اللَّهِ ص فـَيـَسـْأَلُونـَهُ وَ يـَقـُولُونَ يـَا مـُحـَمَّدُ مَنْ هَذَا فَيَقُولُ لَهُمْ أَ وَ مَا تَعْرِفُونَهُ فَيَقُولُونَ مَا نَعْرِفُهُ هَذَا مِمَّنْ لَمْ يَغْضَبِ اللَّهُ عَلَيْهِ فَيَقُولُ رَسُولُ اللَّهِ ص هَذَا حُجَّةُ اللَّهِ عـَلَى خـَلْقِهِ فَيُسَلِّمُ ثُمَّ يُجَاوِزُ حَتَّى يَأْتِيَ عَلَى صَفِّ الْمَلَائِكَةِ فِي سُورَةِ مَلَكٍ مُقَرَّبٍ فـَتـَنـْظـُرُ إِلَيْهِ الْمَلَائِكَةُ فَيَشْتَدُّ تَعَجُّبُهُمْ وَ يَكْبُرُ ذَلِكَ عَلَيْهِمْ لِمَا رَأَوْا مِنْ فَضْلِهِ وَ يـَقـُولُونَ تـَعـَالَى رَبُّنَا وَ تَقَدَّسَ إِنَّ هَذَا الْعَبْدَ مِنَ الْمَلَائِكَةِ نَعْرِفُهُ بِسَمْتِهِ وَ صِفَتِهِ غـَيـْرَ أَنَّهُ كـَانَ أَقـْرَبَ الْمـَلَائِكـَةِ إِلَى اللَّهِ عـَزَّ وَ جـَلَّ مـَقـَامـاً فَمِنْ هُنَاكَ أُلْبِسَ مِنَ النُّورِ وَ الْجـَمـَالِ مـَا لَمْ نـُلْبَسْ ثُمَّ يُجَاوِزُ حَتَّى يَنْتَهِيَ إِلَى رَبِّ الْعِزَّةِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى فَيَخِرُّ تـَحـْتَ الْعـَرْشِ فـَيـُنـَادِيـهِ تـَبَارَكَ وَ تَعَالَى يَا حُجَّتِي فِي الْأَرْضِ وَ كَلَامِيَ الصَّادِقَ النَّاطِقَ ارْفَعْ رَأْسَكَ وَ سَلْ تُعْطَ وَ اشْفَعْ تُشَفَّعْ فَيَرْفَعُ رَأْسَهُ فَيَقُولُ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تـَعـَالَى كـَيـْفَ رَأَيـْتَ عـِبـَادِي فـَيـَقـُولُ يـَا رَبِّ مـِنْهُمْ مَنْ صَانَنِي وَ حَافَظَ عَلَيَّ وَ لَمْ يـُضـَيِّعْ شـَيـْئاً وَ مـِنـْهـُمْ مَنْ ضَيَّعَنِي وَ اسْتَخَفَّ بِحَقِّي وَ كَذَّبَ بِي وَ أَنَا حُجَّتُكَ عَلَى جـَمـِيـعِ خـَلْقـِكَ فـَيـَقـُولُ اللَّهُ تـَبـَارَكَ وَ تـَعـَالَى وَ عِزَّتِي وَ جَلَالِي وَ ارْتِفَاعِ مَكَانِي لَأُثِيبَنَّ عَلَيْكَ الْيَوْمَ أَحْسَنَ الثَّوَابِ وَ لَأُعَاقِبَنَّ عَلَيْكَ الْيَوْمَ أَلِيمَ الْعِقَابِ قَالَ فَيَرْجِعُ الْقـُرْآنُ رَأْسـَهُ .Tnéطظيـَفـْتـَق.J.الصَّل اةَ تَنْهى عَنِ الْفَحْش اءِ وَ الْمُنْكَرِ وَ لَذِكْرُ اللّ هِ أَكْبَرُ فَالنَّهْيُ كَلَامٌ وَ الْفَحْشَاءُ وَ الْمُنْكَرُ رِجَالٌ وَ نَحْنُ ذِكْرُ اللَّهِ وَ نَحْنُ أَكْبَرُ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 394 رواية : 1
ترجمه :
1- سعد خفاف گويد: حضرت باقر (ع ) فرمود: اى سعد قرآن را بياموزيد زيرا قرآن در بـهـتـريـن صـورتـها كه مردم ديده اند روز قيامت بيايد و مردم در يكصد و بيست هزار صف هـسـتـنـد، كـه هـشـتـاد هـزار آن صـفـهـا از امـت مـحـمـد اسـت ، و چـهـل هـزار صـف از امـتـهاى ديگر، پس بصورت مردى در برابر صف مسلمانان درآيد و آنها بـوى نـظـر كـنـنـد و گـويـنـد: معبودى جز خداى بردبار و كريم نيست ، همانا اين مردى از مسلمانان است كه به سيما و صفت او را بشناسيم جز اينكه او درباره قرآن كوشاتر از ما بوده ، و از اينرو درخشندگى و زيبائى و روشنى بيشترى باو داده شده كه بما داده نشده ، سـپـس از آنـهـا بـگذرد تا در برابر صف شهيدان قرار گيرد، شهداء بر او نظر كنند و گـويـنـد: مـعـبـودى جز خداى پروردگار مهربان نيست ، اين مرد از شهيدان است كه ما او را بـسـيـمـا و صـفـت بـشـنـاسيم جز اينكه او از شهيدان در دريا است و از اينجا باو زيبائى و برترى داده اند و بما نداده اند، فرمود: پس بگذرد تا بصورت شهيدى در برابر صف شـهـيـدان دريـا رسـد؛ پـس آنـان بـاو نـگـاه كـنند و شگفت آنها بسيار گردد و گويند: اين شهيدان در دريا است كه او را بعلامت و صفت بشناسيم جز اينكه آن جزيره كه اين (مرد) در آن شهيد شده هولناكتر از جزيره اى كه ما در آن گرفتار شديم بوده و روى اين جهت است كه او بدرخشندگى و زيبائى و روشنى بيشترى از ما داده اند، پس از آنان نيز بگذرد تا بـصـف پـيـمـبـران و مـرسـليـن رسـد در صـورت يـك پـيـمـبـر مـرسـل ، پـس پـيـمـبـران و مـرسـلين باو نگاه كنند و تعجبشان از ديدن او بسيار گردد، و گـويند: معبودى جز خداى بردبار كريم نيست براستى اين پيمبر مرسلى است كه ما او را بنشانى و وصفش بشناسيم جز اينكه باو برترى بسيارى داده شده .
فـرمـود: پـس هـمـگـى گرد آيند و خدمت رسول خدا (ص ) آيند و از او پرسند و گويند: اى مـحمد اين كيست بآنها فرمايد: آيا او را نمى شناسيد؟ گويند: ما او را نشناسيم (جز اينكه مـعـلوم اسـت كـه ) او از آنـهـائيـسـت كـه خـدا بـر او خـشـم نـكـرده ، پـس رسـول خـدا (ص ) فـرمـايـد: ايـن حـجت خدا است بر خلقش پس سلام كند و بگذرد تا بصف فـرشـتـگان رسد بصورت فرشته اى ، پس فرشتگان باو نظر افكنند و سخت در شگفت رونـد و چـون بـرتـرى او را ببينند بر آنها گران آيد و گويند: پروردگار ما متعالى و مـقـدس اسـت اين بنده ايست از خداى عزوجل ، و از اين نظر نور و جمالى دارد كه ما نداريم ، پـس ‍ بـگـذرد تـا بـدرگـاه رب العزة تبارك و تعالى رسد و پاى عرش بسجده درافتد، خـداى تـعـالى او را نـدا كـنـد: اى حـجت من در زمين و اى سخن راست و گويايم سر بردار و بـخـواه تا بتو داده شود، و شفاعت كن تا شفاعت پذيرفته شود، پس سر بر دارد و خداى تـبـارك و تـعالى باو فرمايد: بندگان مرا (نسبت بخود) چگونه ديدى ؟ عرض كند: بار پـروردگارا برخى از ايشان مرا نگهدارى كرد و محفوظ داشت و چيزى از مرا ضايع نكرد، و بـرخـى از ايـشـان مـرا ضـايـع كـرد و حق مرا (بر خود) سبك شمرد و مرا تكذيب كرد با اينكه من حجت تو بر تمامى بندگانت بودم ؟ پس خداى تبارك و تعالى فرمايد: بعزت و جـلال خـودم و مـكـانت والايم سوگند امروز بهترين ثواب را بتو دهم و دردناكترين كيفر را بخاطر تو بكنم .
فرمود: پس قرآن در صورت ديگرى برگردد، (سعد خفاف ) گويد: من عرضكردم : در چه صـورتـى بـاز گـردد اى ابـا جـعـفـر؟ فـرمـود: در صـورت مردى رنگ پريده و متغير كه اهـل مـحـشـر او را بـبينند، پس بيايد نزد مردى از شيعيان ما كه او را مى شناخته و بدان با مـخـالفين بحث مى كرده ، و در برابرش بايستد و باو بگويد: مرا نمى شناسى ؟ آنمرد باو نگاه كند و گويد: اى بنده خدا من تو را نشناسم پس بدان صورت كه در خلقت اوليه بـوده اسـت بـاز گـردد و گـويد: مرا نشناسى ؟ گويد: چرا، پس قرآن گويد: منم تو را بشب بيدارى كشيدم و در زندگيت تو را بتعب افكندم ، درباره من ناهنجار شنيدى وارنده در گـفـتـار شدى ، آگاه باش كه همانا تاجرى سود خود را دريافت كند و من امروز پشتيبان و پـشـت سـرت هـسـتـم فـرمـود: پـس او را بسوى پروردگار تبارك و تعالى برد، گويد: پـروردگـارا پـروردگـارا بـنده تو است و تو باو داناترى كه رنجكش درباره من بود، پس خداى عزوجل فرمايد: بنده ام را وارد بهشتم كنيد و از جامه هاى بهشتى باو بپوشانيد و تاج بر سرش نهيد و چون باو چنين كنند او را بقرآن نشان دهند و گويند: آيا بآنچه در بـاره دوسـتـت رفـتار شد خشنود شدى ؟ گويد: بار پروردگارا من اينرا كم شمرم خير را دربـاره اش افـزون كـن خـداونـد فـرمـايـد: بـعـزت و جـلال و ارتـفـاع مـقامم سوگند امروز باو و هر كه در پايه اوست پنج چيز و افزون كنم ، آگـاه بـاش كـه ايـشان جوانانى باشند كه پير نشوند، و تندرستانى باشند كه بيمار نـگردند، و توانگرانى باشند كه نادار نشوند، و خورسندانى باشند كه غمگين نشوند، و زنـده هـايـى بـاشـنـد كـه نـمـيـرنـد، سـپـس (امام باقر عليه السلام ) اين آيه را خواند: (((نـچـشـنـد در آن مـرگـرا جـز هـمـان مرگ نخستين ))) (سوره دخان آيه 56). (سعد) گويد: عـرضـكـردم : فـدايت گردم اى ابا جعفر آيا قرآن نيز سخن گويد؟ حضرت لبخندى زد و فـرمـود: خـدا رحـمـت كـنـد شـيـعـيـان سـاده دل مـا را كـه اهل تسليم هستند (و بسخنان ما گردن نهند) سپس ‍ فرمود: آرى اى سعد نماز هم سخن گويد و صورتى و خلقتى دارد، فرمان مى دهد، قدغن كند، سعد گويد: از اين سخن رنگ من گشت و گـفـتـم : اين (ديگر) چيزى است كه من نمى توانم ميان مردم بگويم ؟ حضرت باقر (ع ) فرمود: آيا مردم جز همان شيعيان ما هستند پس هر كه نماز را نشناسد حق ما را منكر شده سپس فرمود: اى سعد من كلام قرآن را (هم اكنون ) بگوش تو برسانم ؟ سعد گويد: عرضكردم : بـلى رحـمت خدا بر شما باد، فرمود: (((همانا نماز باز مى دارد از فحشاء (ناشايست ) و منكر (ناپسند) و هر آينه ذكر (ياد) خدا بزرگتر است ))) (سوره عنكبوت آيه 45) پس نهى (كه همان باز داشتن مى باشد) سخن است و فحشاء و منكر مردانى هستند، و مائيم ذكر خدا و ما بزرگتريم .

شــرح :
در بيان و توضيح اين حديث شريف و معناى سخن گفتن و مصور شدنش در قيامت و نيز سخن گـفـتـن نـمـاز كه در ذيل حديث است مجلسى و فيض رحمهااللّه بياناتى دارند و ما در اينجا بـيـان فـيـض (ره ) را انـتـخـاب نـمـوديـم كه عينا ترجمه آن از نظر خوانندگان محترم مى گذرد:
از آنـجـا كه در نيت مؤ من آنست كه خدا را آنطور كه سزاوار پرستش است بپرستند، و كتاب او را آنـطـور كـه سـزاوار آنـسـت بـخـوانـد و در خـوانـدن و تـاءمـل در آيـات ان شـبـش را بـبامداد رساند، و بدن خويشتن را درباره تلاوتش در نمازها بتعب افكند، جز اينكه آنطور كه خواهد اينكارها براى او فراهم نشود و آنطور كه شايد و بـايـد نـتـوانـد و خـلاصـه كـردارش در ايـن بـاره بـا آنـچـه در دل اوست وفق ندهد و سازش ندارد بلكه عمل او نازلتر و پائين تر از نيت اوست ، چنانچه در حـديـث آمـده كـه نـيـت مـؤ مـن بـه از كـردار اوست . (بنابراين ) قرآن براى هر طائفه اى بـصـورت خـود آنـهـا تـجـلى كـنـد بـا ايـن تـفـاوت كـه در زيـبـايـى و جـمـال بـهـتـر از خـود آنـهـا اسـت ، و آن صـورت هـمـان اسـت كـه اگر مطابق آنچه در نيت و دل آنـها بوده از اينكه بقرآن عمل كنند و كوشش بسيار در انجام فرامين آن نمايند، هر آينه بـراى آنـهـا هـمـيـن صـورت بـود، و اما جهت اينكه او را نشناسند آنطور كه بايد اينست كه ايـنان آنطور كه بايد بدلخواه خود و مطابق نيتشان انجام وظيفه در برابر قرآن نكردند و آنـطـور كـه سـزاوار بـود رفتار ننمودند، و فقط بوصف و نشانه او را بشناسند زيرا هـمـيـنـهـا بـودنـد كـه اوقـات مختلف شب و روز آنرا تلاوت مى كردند و در نهان و عيان مى خـوانـدنـدش ، و امـا ايـنـكـه هـنـگـامـى كـه او را ببينند خدايرا به بردبارى و كرم و رحمت توصيف كنند براى آنست كه خود را در جنب او ناقص و قاصر درباره پرستش او مى بينند كـه از او امـيـد گذشت و رحمت و كرم دارند، و اما اينكه قرآن حجت خدا بر خلق او است براى آنـسـت كـه بـراى ايـشـان آنـچه لازمه خير و خوبى است با فرمان دادن بآن ، و آنچه موجب بدى است با قدغن كردن از آن آورده ... تا آنجا كه گويد:
و سـخـن گـفتن قرآن عبارت است از القاء آن در گوش چيزى را كه از آن فهم معنى شود، و اين است معناى حقيقى و واقعى سخن گفتن ، و در آن شرط نيست كه از زبان گوشتى صادر گردد، و هم چنين است سخن گفتن نماز، زيرا كسى كه نماز را آنطور كه شايد انجام دهد آن نماز او را باز دارد از پيروى دشمنان دين و غاصبين حقوق پيشوايان آئين و ائمه و اوصياء مـعـصومين آنان كه هر كس آنها را شناخت خداى را شناخته و هر كه آنها را از ياد كرد خدايرا ياد كرده است .
2- عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ النَّوْفَلِيِّ عَنِ السَّكُونِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عَنْ آبَائِهِ ع قـَالَ قـَالَ رَسـُولُ اللَّهِ ص أَيُّهـَا النَّاسُ إِنَّكـُمْ فـِي دَارِ هـُدْنـَةٍ وَ أَنـْتُمْ عَلَى ظَهْرِ سَفَرٍ وَ السَّيْرُ بِكُمْ سَرِيعٌ وَ قَدْ رَأَيْتُمُ اللَّيْلَ وَ النَّهَارَ وَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ يُبْلِيَانِ كُلَّ جَدِيدٍ وَ يُقَرِّبَانِ كُلَّ بَعِيدٍ وَ يَأْتِيَانِ بِكُلِّ مَوْعُودٍ فَأَعِدُّوا الْجَهَازَ لِبُعْدِ الْمَجَازِ قَالَ فَقَامَ الْمِقْدَادُ بْنُ الْأَسْوَدِ فَقَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ وَ مَا دَارُ الْهُدْنَةِ قَالَ دَارُ بَلَاغٍ وَ انْقِطَاعٍ فَإِذَا الْتَبَسَتْ عـَلَيـْكـُمُ الْفـِتَنُ كَقِطَعِ اللَّيْلِ الْمُظْلِمِ فَعَلَيْكُمْ بِالْقُرْآنِ فَإِنَّهُ شَافِعٌ مُشَفَّعٌ وَ مَاحِلٌ مُصَدَّقٌ وَ مَنْ جَعَلَهُ أَمَامَهُ قَادَهُ إِلَى الْجَنَّةِ وَ مَنْ جَعَلَهُ خَلْفَهُ سَاقَهُ إِلَى النَّارِ وَ هُوَ الدَّلِيلُ يَدُلُّ عـَلَى خـَيـْرِ سَبِيلٍ وَ هُوَ كِتَابٌ فِيهِ تَفْصِيلٌ وَ بَيَانٌ وَ تَحْصِيلٌ وَ هُوَ الْفَصْلُ لَيْسَ بِالْهَزْلِ وَ لَهُ ظَهْرٌ وَ بَطْنٌ فَظَاهِرُهُ حُكْمٌ وَ بَاطِنُهُ عِلْمٌ ظَاهِرُهُ أَنِيقٌ وَ بَاطِنُهُ عَمِيقٌ لَهُ نُجُومٌ وَ عَلَى نُجُومِهِ نُجُومٌ لَا تُحْصَى عَجَائِبُهُ وَ لَا تُبْلَى غَرَائِبُهُ فِيهِ مَصَابِيحُ الْهُدَى وَ مَنَارُ الْحِكْمَةِ وَ دَلِيلٌ عَلَى الْمَعْرِفَةِ لِمَنْ عَرَفَ الصِّفَةَ فَلْيَجْلُ جَالٍ بَصَرَهُ وَ لْيُبْلِغِ الصِّفَةَ نـَظـَرَهُ يـَنـْجُ مـِنْ عـَطـَبٍ وَ يـَتـَخـَلَّصْ مِنْ نَشَبٍ فَإِنَّ التَّفَكُّرَ حَيَاةُ قَلْبِ الْبَصِيرِ كَمَا يَمْشِي الْمُسْتَنِيرُ فِي الظُّلُمَاتِ بِالنُّورِ فَعَلَيْكُمْ بِحُسْنِ التَّخَلُّصِ وَ قِلَّةِ التَّرَبُّصِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 398 رواية : 2
ترجمه :
2- حـضـرت صـادق (ع ) از پـدرانـش عـليـهـم السـلام از رسـول خـدا (ص ) حـديث فرمايد كه آنحضرت (ص ) فرمود: اى مردم شما اكنون در دنيا و خـانـه سـازش و صـلح هـستيد و شما در سر راه سفر هستيد و بشتاب شما را خواهند برد، و شـمـا مـى نـگـريـد كـه شـب و روز و خـورشـيد و ماه هر تازه اى را كهنه كنند و هر دورى را نـزديـك سـازنـد و هـر وعـده اى را بـسـر رسـانـنـد، پـس اسـبـاب وسائل زيادى فراهم كنيد براى اينكه گذرگاه درازى در پيش است . فرمود: پس مقداد بن اسـود بـرخـاست و عرض كرد: اى رسول خدا خانه سازش يعنى چه ؟ فرمود: خانه اى كه رسـانـنده است (انسانيرا بگور رساند، يا در آن خانه كردار نيك ذخيره شود براى رسيدن بـمـنـزلهاى آخرت ) و جدا كننده (يعنى انسان را از علايق دنيا جدا كند) پس هرگاه آشوبها چون شب تار شما را فرا گرفت بقرآن رو آوريد (و بدان چنگ زنيد)
زيـرا آنـسـت شـفـيـعـى كـه شـفـاعـتـش پـذيـرفـتـه اسـت (دربـاره كـسـى كـه بـدان عـمـل كـنـد) و گـرارش دهـنـده اسـت از بـديـهـا كـه گـفـتـه اش (دربـاره آنـكـس كـه بـدان عـمـل نـكرده ) تصديق شده است ، هر كه آنرا پيشواى خود كرد به بهشتش رهبرى كند و هر كه (از آن پيش افتد) و آنرا پشت سر خود قرار دهد بدوزخش كشاند، و قرآن راهنمائى است كـه بـه بـهـتـريـن راهـهـا راهـنـمـائى كـنـد، و كـتـابـى اسـت كـه در آنـسـت تـفـصـيـل و بـيـان و تـحـصـيـل (بـدسـت آوردن حـقـايـق ) و آنـسـت جـدا كـنـنـده (مـيـان حـق و باطل ) شوخى و سرسرى نيست براى آن ظاهرى است و باطنى ، پس ظاهرش حكم و دستور اسـت و بـاطـنـش ‍ عـلم و دانـش ، ظـاهـرش جـلوه و زيـبـايـى دارد و بـاطنش ژرف و عميق است ، سـتـارگـانى دارد و ستارگانش هم ستارگانى دارد (آنچه ترجمه شده بنا بر نسخه اى (((نـجـوم ))) است و در برخى از نسخه ها (((تخوم ))) است و آن به معناى پايان هر چيزى اسـت ) شـگـفـتـيـهـايش به شماره در نيايد و عجايبش كهنه نگردد، در آنست چراغهاى هدايت و جـايـگـاه نور و حكمت و راهنماى معرفت است براى آنكس كه بشناسد صفات را مجلسى (ره ) گـويـد: يـعـنـى صـفـاتـى كه موجب مغفرت است يا صفت شناسائى و استنباط را پس بايد شـخـص تـيـز بـين دقت نظر كند و دقت نظر را تا بدرك صفت آن ادامه دهد كه نجات بخشد آنـكـس را كـه هـلاكت افتاده ، و رهائى بخشد آنرا كه راه رهائى ندارد، زيرا انديشيدن است كـه زنـدگـانى دل بينا است ، چنانچه آنكه جوياى روشنى است در تاريكيها بوسيله نور راه را پيمايد، بر شما باد كه نيكو برهيد و كم انتظار بريد.

3- عَلِيٌّ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْمُغِيرَةِ عَنْ سَمَاعَةَ بْنِ مِهْرَانَ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع إِنَّ الْعـَزِيزَ الْجَبَّارَ أَنْزَلَ عَلَيْكُمْ كِتَابَهُ وَ هُوَ الصَّادِقُ الْبَارُّ فِيهِ خَبَرُكُمْ وَ خَبَرُ مَنْ قـَبـْلَكـُمْ وَ خـَبـَرُ مـَنْ بـَعـْدَكُمْ وَ خَبَرُ السَّمَاءِ وَ الْأَرْضِ وَ لَوْ أَتَاكُمْ مَنْ يُخْبِرُكُمْ عَنْ ذَلِكَ لَتَعَجَّبْتُمْ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 399 رواية : 3
ترجمه :
3- حضرت صادق (ع ) فرمود: همانا خداى عزيز و جبار كتابش را بر شما فرود فرستاد و او است راستگو و نيك خواه ، در آن كتاب است آگاهى از شما و آنانكه پيش از شما بودند، و آنـانـكـه پـس از شمايند، و آگاهى از آسمان و زمين ، و اگر كسى نزد شما آيد و از آنها بشما آگاهى دهد هر آينه شما در شگفت شويد.

4- مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبِي الْجَارُودِ قَالَ قـَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص أَنَا أَوَّلُ وَافِدٍ عَلَى الْعَزِيزِ الْجَبَّارِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَ كِتَابُهُ وَ أَهْلُ بَيْتِي ثُمَّ أُمَّتِي ثُمَّ أَسْأَلُهُمْ مَا فَعَلْتُمْ بِكِتَابِ اللَّهِ وَ بِأَهْلِ بَيْتِي
اصول كافى جلد 4 صفحه : 400 رواية : 4
ترجمه :
4- حضرت باقر (ع ) فرمود: رسول خدا (ص ) فرمود: من نخستين كسى هستم كه روز قيامت بـر خـداى عـزيـز جـبـار وارد شـوم و بـا كتابش و اهل بيتم ، سپس امتم (وارد شوند) پس از ايشان بپرسم چه كرديد با كتاب خدا و اهل بيت من ؟.

5- مـُحـَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ يَحْيَى عَنْ طَلْحَةَ بْنِ زَيْدٍ عَنْ أَبـِي عـَبـْدِ اللَّهِ ع قـَالَ إِنَّ هـَذَا الْقُرْآنَ فِيهِ مَنَارُ الْهُدَى وَ مَصَابِيحُ الدُّجَى فَلْيَجْلُ جَالٍ بـَصـَرَهُ وَ يـَفـْتـَحُ لِلضِّيـَاءِ نـَظـَرَهُ فـَإِنَّ التَّفـَكُّرَ حـَيَاةُ قَلْبِ الْبَصِيرِ كَمَا يَمْشِي الْمُسْتَنِيرُ فِي الظُّلُمَاتِ بِالنُّورِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 400 رواية : 5
ترجمه :
5- حـضـرت صـادق (ع ) فـرمـود: همانا اين قرآن (كتابى ) است كه در آن است جايگاه نور هـدايـت و چراغهاى شب تار، پس شخص تيز بين بايد كه در آن دقت كند و براى پرتوش نـظـر خـويـش را بـگـشـايـد، زيـرا كـه انـديـشـه كـردن زنـدگـانـى دل بينا است ، چنانكه جوياى روشنى است در تاريكى ها به سبب نور راه بپيمايد.

6- عـَلِيُّ بـْنُ إِبـْرَاهـِيـمَ عـَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ يُونُسَ عَنْ أَبِي جَمِيلَةَ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع كـَانَ فـِي وَصـِيَّةِ أَمـِيـرِ الْمُؤْمِنِينَ ع أَصْحَابَهُ اعْلَمُوا أَنَّ الْقُرْآنَ هُدَى النَّهَارِ وَ نُورُ اللَّيْلِ الْمُظْلِمِ عَلَى مَا كَانَ مِنْ جَهْدٍ وَ فَاقَةٍ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 400 رواية : 6
ترجمه :
6- امام صادق عليه السلام فرمود: در سفارش اميرالمؤ منين عليه السلام بيارانش بود كه : بـدانـيـد هـمـانـا قرآن راهبر روز است و پرتو افكن شب تار اگر چه (آنكس كه در صدد راهنمائى شدن و كسب نورش باشد) در سختى و ندراى باشد. (زيرا فقر وفاقه او را از آن باز ندارد بلكه رغبتشان را در اينباره افزون كنند از فيض (ره ).

7- عـَلِيٌّ عَنْ أَبِيهِ عَنِ النَّوْفَلِيِّ عَنِ السَّكُونِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عَنْ آبَائِهِ ع قَالَ شَكَا رَجُلٌ إِلَى النَّبِيِّ ص وَجَعاً فِي صَدْرِهِ فَقَالَ ص ‍ اسْتَشْفِ بِالْقُرْآنِ فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ وَ شِف اءٌ لِم ا فِي الصُّدُورِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 400 رواية : 7
ترجمه :
7- حـضـرت صـادق (ع ) از پـدرانـش حـديـث كـنـد كـه مردى از درد سينه به پيغمبر (ص ) شـكـايـت كـرد، حـضـرت (ص ) فـرمـود: بـوسـيـله قـرآن شـفـا بـجـوى زيـرا خـداى عزوجل فرمايد: (و اين قرآن ) شفاء است براى آنچه در سينه ها است ))). (سوره يونس آيه 57).

8- أَبـُو عَلِيٍّ الْأَشْعَرِيُّ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِهِ عَنِ الْخَشَّابِ رَفَعَهُ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع لَا وَ اللَّهِ لَا يـَرْجـِعُ الْأَمـْرُ وَ الْخـِلَافـَةُ إِلَى آلِ أَبـِي بَكْرٍ وَ عُمَرَ أَبَداً وَ لَا إِلَى بَنِي أُمَيَّةَ أَبـَداً وَ لَا فـِي وُلْدِ طـَلْحَةَ وَ الزُّبَيْرِ أَبَداً وَ ذَلِكَ أَنَّهُمْ نَبَذُوا الْقُرْآنَ وَ أَبْطَلُوا السُّنَنَ وَ عـَطَّلُوا الْأَحـْكـَامَ وَ قـَالَ رَسـُولُ اللَّهِ ص الْقـُرْآنُ هـُدًى مـِنَ الضَّلَالِ وَ تِبْيَانٌ مِنَ الْعَمَى وَ اسْتِقَالَةٌ مِنَ الْعَثْرَةِ وَ نُورٌ مِنَ الظُّلْمَةِ وَ ضِيَاءٌ مِنَ الْأَحْدَاثِ وَ عِصْمَةٌ مِنَ الْهَلَكَةِ وَ رُشْدٌ مِنَ الْغـَوَايـَةِ وَ بـَيـَانٌ مِنَ الْفِتَنِ وَ بَلَاغٌ مِنَ الدُّنْيَا إِلَى الْآخِرَةِ وَ فِيهِ كَمَالُ دِينِكُمْ وَ مَا عَدَلَ أَحَدٌ عَنِ الْقُرْآنِ إِلَّا إِلَى النَّارِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 401 رواية : 8
ترجمه :
8- امـام صـادق عـليـه السـلام فـرمـود: نـه بـخدا سوگند اين امر خلافت هرگز در دودمان ابـوبـكـر و عـمر باز نگردد، و نه هرگز در بنى اميه ، و نه در فرزندان طلحه و زبير بـاز آيـد، بـراى آنـكـه ايـنـان قـرآن را بـيـكـسـو نـهـادنـد، و سـنـتـهـا را بـاطـل كـردنـد، و احـكـام (الهـى ) را تـعـطـيـل كـرده (و مهمل گذاردند).
و رسول خدا (ص ) فرموده است : قرآن راهنماى گمراهى است و بينائى از هر كورى است ، و سـبـب گذشت از لغزشها است ، و روشنى در هر تاريكى است ، و در پيشامدها (و بدعتها) پـرتـوى اسـت ، و نـگـاهدارنده از هر هلاكتى است و ره جوئى در هر گمراهى است ، و بيان كـنـنـده هر فتنه و اشتباهى است ، و انسانيرا از دنيا (ى پست بسعادتهاى ) آخرت رساند، و در آنست كمال دين شما، و هيچكس از قرآن رو گردان نشود جز بسوى دوزخ .

9- حـُمـَيـْدُ بـْنُ زِيـَادٍ عـَنِ الْحـَسـَنِ بـْنِ مـُحَمَّدٍ عَنْ وُهَيْبِ بْنِ حَفْصٍ عَنْ أَبِي بَصِيرٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ إِنَّ الْقُرْآنَ زَاجِرٌ وَ آمِرٌ يَأْمُرُ بِالْجَنَّةِ وَ يَزْجُرُ عَنِ النَّارِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 401 رواية :9
ترجمه :
9ـ ابـوبـصـيـر گـويـد: شـنـيـدم حـضرت صادق (ع ) مى فرمود: همانا قرآن بازدارنده و فرمان دهنده است . به بهشت فرمان دهد و از دوزخ باز دارد.

10- عـَلِيُّ بـْنُ إِبـْرَاهـِيـمَ عـَنْ صـَالِحِ بـْنِ السِّنـْدِيِّ عـَنْ جـَعـْفـَرِ بـْنِ بـَشِيرٍ عَنْ سَعْدٍ الْإِسـْكـَافِ قـَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص أُعْطِيتُ السُّوَرَ الطِّوَالَ مَكَانَ التَّوْرَاةِ وَ أُعْطِيتُ الْمِئِينَ مـَكـَانَ الْإِنـْجـِيـلِ وَ أُعـْطِيتُ الْمَثَانِيَ مَكَانَ الزَّبُورِ وَ فُضِّلْتُ بِالْمُفَصَّلِ ثَمَانٌ وَ سِتُّونَ سـُورَةً وَ هـُوَ مـُهَيْمِنٌ عَلَى سَائِرِ الْكُتُبِ وَ التَّوْرَاةُ لِمُوسَى وَ الْإِنْجِيلُ لِعِيسَى وَ الزَّبُورُ لِدَاوُدَ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 401 رواية : 10
ترجمه :
10- سـعـد اسـكـاف از رسـول خـدا (ص ) حديث كند كه فرمود: بمن سوره هاى طولانى داده شـده بـجـاى تـورات ، و سـوره هـاى صـد آيـه اى داده شـده بـجـاى انـجـيـل . و سـوره هـاى مـثـانـى (تـفـسير آن بيايد) بمن داده شد بجاى زبور، و سوره هاى مـفـصـل (يـعـنـى آيـه كـوتـاه ) را كـه شصت و هشت سوره است افزون بمن دادند و اين قرآن نـگـهـبـان و گـواه اسـت بـر كـتـابـهـاى ديـگـر و تـورات را از موسى عليه السلام است و انجيل از عيسى عليه السلام است و زبور از داود عليه السلام است .

شــرح :
شـيـخ طـبـرسـى (ره ) پـس از نـقـل ايـن حـديـث بـنـا بر اختلاف روايات و تعبيرات گويد: سـورهـاى طـولانـى بـقـره اسـت و آل عـمـران و نـسـاء و مـائده و اعـراف و انـفـال بـا تـوبـه زيـرا ايـن دو سـوره را قـرين خوانند و از اين روى ميان آندو بسم اللّه فاصله نشده ، تا اينكه گويد:
و امـا مـثـانـى آنـهـائى اسـت كـه دنـبـال سـوره هـاى طـولانـى آمـده و اول آنـهـا سوره يونس و آخرشان سوره نحل است و آنها را مثانى (يعنى دومى ) گفتند زيرا دومـى و دنـبـال سـوره هاى طولانى واقع شده و سوره هاى طولانى مبادى (و اولين ) هستند و اينها مثانى (دومين ). و برخى گفته اند مثانى همه سوره هاى قرآن است چه كوتاه باشند و چـه طـولانـى و دراز.... و آنـهـا را مـثـانـى گـويـنـد چـون امثال و حدود و فرايض در آنها دو بار ذكر شده ، و برخى گفته اند مقصود از مثانى سوره حمد است و اين كلام از امامان ما عليهم السلام روايت شده .
و اما سوره هاى صد آن سوره هايى است كه حدود صد آيه يا كمى بيشتر و يا اندكى كمتر بـاشـنـد و آنـهـا هـفـت سـوره اسـت اول آنـهـا سـوره بـنـى اسرائيل و آخرشان سوره مؤ منون است .
و امـا سـوره هـاى مـفـصـل از بـعـد از حـامـيـم هـا اسـت (يـعـنـى سـوره هـايـى كـه اول آنها حم است ) تا آخر قرآن .
11- أَبـُو عـَلِيٍّ الْأَشـْعـَرِيُّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ النَّضْرِ عَنْ عَمْرِو بْنِ شِمْرٍ عَنْ جـَابـِرٍ عـَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ يَجِي ءُ الْقُرْآنُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فِي أَحْسَنِ مَنْظُورٍ إِلَيْهِ صُورَةً فَيَمُرُّ بِالْمُسْلِمِينَ فَيَقُولُونَ هَذَا الرَّجُلُ مِنَّا فَيُجَاوِزُهُمْ إِلَى النَّبِيِّينَ فَيَقُولُونَ هُوَ مِنَّا فَيُجَاوِزُهُمْ إِلَى الْمَلَائِكَةِ الْمُقَرَّبِينَ فَيَقُولُونَ هُوَ مِنَّا حَتَّى يَنْتَهِيَ إِلَى رَبِّ الْعِزَّةِ عَزَّ وَ جـَلَّ فـَيـَقـُولُ يـَا رَبِّ فـُلَانُ بـْنُ فـُلَانٍ أَظْمَأْتُ هَوَاجِرَهُ وَ أَسْهَرْتُ لَيْلَهُ فِي دَارِ الدُّنْيَا وَ فـُلَانُ بـْنُ فـُلَانٍ لَمْ أُظـْمـِئْ هـَوَاجـِرَهُ وَ لَمْ أُسْهِرْ لَيْلَهُ فَيَقُولُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى أَدْخِلْهُمُ الْجـَنَّةَ عـَلَى مـَنـَازِلِهـِمْ فـَيـَقُومُ فَيَتَّبِعُونَهُ فَيَقُولُ لِلْمُؤْمِنِ اقْرَأْ وَ ارْقَهْ قَالَ فَيَقْرَأُ وَ يَرْقَى حَتَّى يَبْلُغَ كُلُّ رَجُلٍ مِنْهُمْ مَنْزِلَتَهُ الَّتِي هِيَ لَهُ فَيَنْزِلُهَا
اصول كافى جلد 4 صفحه : 402 رواية : 11
ترجمه :
11- حضرت باقر عليه السلام فرمود: روز قيامت قرآن به بهترين صورت بيايد و بر مـسـلمـيـن گـذر كند آنها گويند: اين مرد از ما است ، از آنان بگذرد و نزد پيمبران آيد، آنها نيز گويند: از ما است ، از آنها نيز بگذرد ونزد فرشتگان مقرب آيد آنان هم گويند: از ما است ، تا اينكه بدرگاه پروردگار عزت رسد و بگويد: پرورگارا فلانكس پسر فلان را من در دنيا روزهاى گرمش را بتشنگى كشانده و شبهايش را به بيدارى ، و فلانكس پسر فـلان را نه روزهايش را به تشنگى بردم و نه شبش را به بيدارى ، پس خداى تبارك و تـعالى فرمايد: آنان را ببهشت ببر و در جايگاههاى خودشان جاى ده ، پس قرآن بر خيزد و آنـان نـيـز دنـبـالش بـرونـد، و بهر مؤ منى بگويد: قرآن بخوان و بالا برو، حضرت فـرمـود: پـس هـر كـدام قـرآن مـى خـوانند و بالا مى روند تا هر مردى از آنها بمنزلى كه براى او مقرر شده برسد و در آن فرود آيد.

next page

fehrest page

back page