آنچه در قسمت دوم مستند تجربه مذاکره با عنوان «رویای عراق» می‌شنوید:
  آمریکا که خود را پیروز قطعی جنگ می‌دید، سهم هر یک از بازیگران صحنه عراق را تعیین کرد.


آقای حسن کاظمی قمی، رئیس هیأت ایرانی مذاکره‌کننده با آمریکا و سفیر وقت ایران در عراق: حالا پس ببینید، آمریکا شورای امنیت نرفته، پیروزی نظامی هم شده، می‌گوید دیکتاتور را هم من کنار زدم، پیامش به دنیا این بود: کشورهایی که در جنگ با ما نبودند حق ورود به عراق ندارند. این پیامش به اروپایی‌های مخالف جنگ بود.

 مخاطب پیام دوم، کشورهای همسایه و از همه مهم‌تر جمهوری اسلامی ایران بود: عراق اشغال شده است و هیچ امنیتی ندارد. پس ما مسئولیتی در قبال جان سفیران دیگر کشورها بر عهده نمی‌گیریم. اما پیام سوم:

آقای حسن کاظمی قمی: به معارضین واقعی این پیام را دادند که این‌ها اگر بدون هماهنگی وارد عراق بشوند، با این‌ها مثل تروریزم برخورد خواهد شد. خب، شما می‌دانید که معارضین واقعی این‌هایی نبودند که در آمریکا و اروپا بودند، آن‌هایی بودند که در دوره صدام و در دوره معارضه و جنگ تحمیلی این‌ها عمدتاً در ارتباط با ایران بودند؛ چون ایران میزبان دو میلیون عراقی بود و عمدتاً معارضین واقعی این جا بودند. در نتیجه آمریکا این پیام را داشت.

آقای رضا امیری مقدم، عضو هیأت ایرانی مذاکره‌کننده با آمریکا: آخرین اخطاری که آمریکایی‌ها به مجلس اعلا کردند، به مجلس اعلا گفتند که اگر هر بدری غیر از سوار تانک‌های آمریکایی بشود و وارد عراق بشود ما می‌زنیم؛ حق ندارند و رسماً گفتند بدر حق ورود به عراق ندارد. رسماً به کردها اعلام کردند پیشمرگ‌های کرد حق ورود به بغداد ندارند اما جالب این است که قبل از موقعی که آمریکایی‌ها وارد بغداد شدند، جمهوری اسلامی به این‌ها گفت بروید در بغداد.

آقای حسن کاظمی قمی: و تصور آمریکا این بود که الآن مردم را از دیکتاتور نجات دادند. مردم می‌آیند برایش کوچه وجد باز می‌کنند، استقبال می‌کنند؛ در حالی که باور مردم عراق این نبود. بله یک جاهایی تبلیغات هم می‌شد، یک جاهایی هم در برخی از مناطق یک شادی‌های زودگذری شکل گرفت. آن هم به این دلیل بود که برخی نمی‌دانستند که ماهیت آمریکا به چه گونه است اما این زود روشن شد.

آقای رضا امیری مقدم: آمریکایی‌ها به معارضه عراقی گفتند شما در حد مشاور با ما هستید. معارضه عراقی آمدند گفتند: این‌ها این جور می‌گویند. جمهوری اسلامی به آن‌ها گفت: بی‌خود کردند، شما صاحب عراق هستید، شما پایگاه مردمی دارید، شما پیشمرگ کرد دارید، شما نیروی بدر دارید، آن‌ها چه دارند؟

جمهوری اسلامی پشت سر معارضه ایستاد. آمریکایی‌ها انکار مردم عراق و معارضه، جمهوری اسلامی درصدد اثبات مردم عراق که شما صاحب عراق هستید، بی‌خود کردند آن‌ها. ایران شد محل رایزنی معارضه عراقی.

شما اگر نگاه کنید آمریکا بعد از یک فتح دو ماهه مجبور شد که آن حاکم نظامی را عوض کند و اصطلاحاً یک حاکم مدنی را بیاورد.

 در حالی که تئوریسین‌های ایالات متحده، مقدمات ایجاد حکومت دلخواه در عراق را فراهم می‌کردند، نخبگان و بزرگان عراقی که مخالف حکومت صدام بودند و سال‌ها دور از عراق زندگی می‌کردند، آماده بازگشت به کشورشان می‌شدند.

آقای رضا امیری مقدم: دو تا جبهه از همان زمان کنار هم شکل گرفت. یک جبهه، جبهه غربی بود، آمریکایی‌ها بودند که آمدند یک سری از تحصیل‌کرده‌های غربی عراقی را آوردند و یک قانون اساسی نوشتند؛ یک جبهه هم جمهوری اسلامی بود که پشت سر معارضه قرار گرفت. معارضه یعنی چی؟ معارضه یعنی مجلس اعلا، معارضه یعنی بارزانی، معارضه یعنی طالبانی، معارضه یعنی چلبی؛ این‌ها را در ایران مفصل جلسه می‌گذاشت، هدایت می‌کرد که اجازه ندهد آن‌چه آمریکا می‌خواهد در عراق اتفاق بیفتد.

 هرچه می‌گذشت معادله عراق پیچیده‌تر می‌شد و آمریکا به این واقعیت پی می‌برد که عراق گرهی نیست که به تنهایی از عهده باز کردن آن بربیاید.

آقای رضا امیری مقدم: آمریکایی‌ها این جوری با عراقی‌ها داشتند برخورد می‌کردند که آقای حکیم وارد شد و اصلاً نتوانستند جمع کنند و آن استقبال آن چنانی برایش طراحی شد و اصلاً آمریکایی‌ها و انگلیسی‌ها متعجب ماندند که این چه وضعی است که در آن جا اتفاق افتاده.

 رهبران مردمی عراق که سال‌ها میهمان ایران بودند، با استقبال مردم وارد عراق شدند.

کار از دست نیروهای خارجی مستقر در عراق خارج شده بود. شمشیر دو لبه ناامنی که بهانه حضور پررنگ سربازان ایالات متحده‌ در عراق بود، داشت دست آن‌ها را می‌برید.

آقای حسن کاظمی قمی: تروریزم جان گرفت. مقاومت‌های مردمی در برابر اشغالگر شکل گرفت. رفتار و سیاست‌های آمریکا که عرض کردم آمریکا دنبال این بود یک نظام سیاسی با مدل آمریکا شکل بگیرد و شعار دمکراسی هم بدهد. خب، این با خواسته مردم همخوانی نداشت. خب این یک اعتراضاتی داشت.

آقای رضا امیری مقدم: و موقعی که بحران عراق عمیق شد، دیگر مردم عراق با انگیزه خودشان دست به اسلحه بردند علیه آمریکا و آمریکایی‌ها رفتند در یک ناامنی، آمریکایی‌ها در سیاست‌شان تجدید نظر کردند.

آقای حسن کاظمی قمی: به شرایطی رسید که دید ابزارهای نظامی و فشارها و تهدید و تطمیع‌ها هیچ کدام دیگر جواب نداده.

آقای رضا امیری مقدم: آمدند دو تا سناتور از کنگره؛ آقایان بیکر و همیلتون را گذاشتند آمدند تحقیق کردند. در تحقیقات‌شان به این نتیجه رسیدند که تنها راه این است که ما باید با سوریه و جمهوری اسلامی راجع به عراق مذاکره کنیم. در عراق آمدند یک پرونده‌ای را باز کردند که به وسیله عراق جمهوری اسلامی را از پا دربیاورند. جمهوری اسلامی ایران آمد از اشتباهات آمریکا استفاده کرد. به دلیل سرمایه سی سال گذشته‌اش با معارضه کرد و شیعه، به دلیل این که آمریکا معارضه را انکار می‌کرد، جمهوری اسلامی اثباتش می‌کرد، کار به جایی رسید که نه تنها عراق نشد الگویی که مردم ایران و مردم مصر و مردم سعودی از او الگو بگیرند، شد بلای جان آمریکایی‌ها و آمریکایی‌ها در یک باتلاقی در آن جا فرو رفتند که برای خروج از این بحران راهی جز مذاکره با ایران ندارند.

۱۳۸۵/۱۱/۱۶ دیدار رئیس مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق

۱۳۸۵/۹/۷ دیدار رئیس‌جمهوری عراق

۱۳۸۵/۶/۲۲ دیدار نخست‌وزیر عراق

نه تنها آن‌هادرخواست مذاکره می‌کردند، تمام رهبران شیعه عراق و کرد آمدند از ایران درخواست کردند. مرحوم آقای عبدالعزیز حکیم، بارها از مقام معظم رهبری درخواست کردند. آقای جعفری، آقای مالکی، آقای طالبانی، آقای بارزانی. همه به ما می‌گفتند می‌دانیم شما و آمریکا اصلاً با هم رابطه ندارید؛ برای نجات عراق بیایید با آمریکایی‌ها مذاکره کنید. خب، بر اساس این مقام معظم رهبری اجازه داد که ما راجع به عراق با آمریکایی‌ها مذاکره کنیم. و ما وارد مذاکره شدیم.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای؛ اول فروردین ماه هشتاد و پنج: آنچه که این روزها مطرح شد که درباره مسئله امنیت عراق مسئولین آمریکایی چه در عراق، چه در بیرون عراق، از مسئولین ما درخواست‌های مکرری کردند، پی در پی؛ این‌ها هم اول اعتنایی نکردند. بعد برای این که شاید برای جلوگیری از ناامنی‌های فاجعه‌بار ملت مظلوم عراق این لازم باشد گفتند در این مسئله ما حرفی نداریم که نظرات خودمان را به طرف آمریکایی منتقل کنیم. آن نظرات چی است؟ آن نظرات تفهیم این نکته است به آمریکایی‌ها که آن‌ها دست از سر عراق باید بردارند تا ملت عراق کشورشان را خودشان اداره کنند. [متن کامل]

[پایان قسمت دوم]