مراسم نوروز در نجف‌آباد

مراسم دید و بازدید عید تقریباً واجب بود و کوچکترها به منزل بزرگ‌ترها برای تبریک می‌رفتند و با گفتن عید شما مبارک و یا با گفتن صد سال به این سال‌ها عید را تبریک گفته و اشخاص ثروتمند پولی که اغلب بیشتر از ده شاهی نبود به بچه‌ها می‌دادند و اشخاص بی‌بضاعت تخم رنگ کرده عیدی می‌دادند.

پذیرایی عید عبارت بود از گز، نان شکری، آجیل، گندم برشته، نخودچی کشمش و توت خشکه، از میوه و مرکبات هیچ اثری نبود و از مرکبات فقط نارنج بود آن هم خیلی محدود اشخاص به آن دسترسی داشتند و یکی از هدیه‌های سطح بالا بود که معمولاً محصلین متمول به معلمین خود می‌‌دادند.

از سایر آداب عید که بیشتر نزد طبقات پایین مرسوم بود نمک تازه کردن بود و آن عبارت از این بود که شب عید برنج زیادی به صورت پلو پخته می‌شد و این پلوها را برای چندین روز حتی ده روز نگهداری می‌کردند و هرکس به خانه میزبان برای عید دیدنی می‌آمد یک ظرف از آن پلوهای ‌مانده جلوی او می‌گذاردند و اصرار داشتند که بفرمائید نمک تازه کنید.

معمولاً این رفت‌وآمدها تا سیزده نوروز ادامه داشت و با رسیدن روز سیزده و مراسم مخصوص آن مراسم عید تمام می‌شد.

تفریح مردم عبارت بود از رفتن به اما‌م‌زاده ای بنام چهل دختران جوزدان که در یک فرسخی بود و همچنین جوان‌ها و مردها نیز به شهرضا که پانزده فرسخی نجف‌آباد و بنام شاهرضا نامیده می‌شد و اغلب با دوچرخه در اواخر اردیبهشت به آنجا می‌رفتند و بهترین سوغاتی که از آنجا آورده می‌شد سوتکی (سوتی) گِلی بود که خیلی مورد توجه بچه‌ها بود.

در آنزمان اغلب پسر بچه‌ها را در حدود ۷ تا ۸ سالگی و در فصل اردیبهشت توسط سلمانی محلی ختنه می‌کردند و این بچه‌ها تا بهبودی کامل قادر به پوشیدن شلوار که بنام تنبان نامیده می‌شد نبودند و پارچه سرخ رنگی بنام لنگ به کمر بسته و اغلب در کوچه‌ها بطور گشاد گشاد راه می‌رفتند و از سوتی که بنام شوتک شاهرضایی معروف بود صداهای نابهنجاری در می‌آوردند.

اصطلاح محلی ختنه بنام سنت (sonat) بود که با آداب مخصوص و رقص و ساز آواز انجام می شد.

«خاطرات هشتاد  ساله دکتر سید مصطفی مرتضوی» به کوشش فضل الله خلیلی، کاری از انتشارات مهر زهرا(س)

کتاب «خاطرات هشتاد ساله خاطرات هشتاد ساله دکتر سید مصطفی مرتضوی» به همت «فضل الله خلیلی»؛ کاری از انتشارات مهر زهرا(س)

مراسم نوروز در نجف‌آباد