مرگ تدریجی دوقلوهای چهارصد ساله

در کنار یکی از قدیمی ترین مساجد نجف آباد، دو برج دوقلو با قائده ای مستطیلی شکل خودنمایی می کنند که بیشتر کارشناسان قدمت آن ها را نزدیک به چهارصد سال و دوران صفویه می دانند.

این بنا که کاربرد اصلی آن تولید کود کشاورزی از فضله پرندگان بوده، اواخر سال ۷۹ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده ولی به دلیل عدم مرمت و نوسازی، این مجموعه در معرض خطر جدی تخریب قرار گرفته است.

کود به دست آ‌مده به واسطه لانه کردن کبوترها در چنین برج هایی در گذشته کاربردهای زیادی در صنعت داشته و با توجه به استفاده گسترده از آن در صنعت دباغی و ساخت باروت، در زمان شاه عباس صفوی مالیات سنگینی از کبوترخانه ها دریافت می شد.

 

 

خرده وارثی، آفتی به جان برج ها

حسین نجفی پور مدیر عامل انجمن دوستداران میراث فرهنگی و گردشگری نجف آباد در خصوص علت عدم خرید اثر و مرمت آن می گوید: سال ها است که این موضوع مطرح است و حتی در سال ۹۲ همزمان با شروع به کار شورای چهارم و انتخاب شهردار جدید نجف آباد، جلسات متعددی در این خصوص برگزار و برای آن قیمت کارشناسی نیز تعیین شده ولی تعداد  زیاد وارثین، امکان توافق در این خصوص را بسیار سخت کرده است.

نجفی پور برآورد قیمت صورت گرفته در حدود دو سال پیش را ۲میلیارد تومان دانست و گفت: البته مالکین بنا که از دو خانواده هستند و به تدریج بر تعداد وارثین آن ها اضافه می شود، قیمت کارشناسی اعلام شده را قبول نکرده و خواستار ارزیابی کارشناسانی از مرکز استان شدند که در نهایت قیمت جدید را نیز رد کرده و مبلغ چندین برابری را مطالبه کردند.

مدیر عامل انجمن دوستداران میراث فرهنگی و گردشگری نجف آباد بیان داشت: مالکان معتقدند که در قیمت گذاری صورت گرفته، ارزش تاریخی بنا در نظر گرفته نشده ولی این در حالی است که چنین موضوعی تنها در ساختمان های دارای نقاشی و گچ بری خاص لحاظ می شود و در خصوص این اثر خاص موضوعیت ندارد.

از دیگر مشکلاتی که استواری این برج ها را تهدید می کند باید به طمع برخی افراد برای پیدا کردن گنج در این بنا اشاره کرد. این گروه تاکنون چندین بار اقدام به حفاری های عمیق در نقاط مختلف برج ها کرده و به همین دلیل با شکایت وکیل انجمن دوستداران میراث فرهنگی شهرستان مورد پیگرد قانونی قرار گرفته اند.

نجفی پور اعلام داشت: مالکین خصوصی اثر  با تنظیم شکایتی در دیوان عدالت اداری، خواستار خروج اثر از فهرست آثار ملی ثبتی شده بودند که پس از صدور چنین حکمی، دادگاه تجدید نظر در اواخر سال نود و چهار حکم را نقض کرد و این موضوع امکان تخریب برج ها را با محدودیت جدی قانونی مواجه کرده است.

 

به قیمت می خریم

در این میان مسعود منتظری شهردار نجف آباد طی مصاحبه ای در سال ۹۲ گفت: این موضوع به صورت جدی در دستور کار شهرداری و شورای اسلامی شهر نجف آباد قرار داشت و حاضر بودیم آن را به قیمت کارشناسی خریداری کنیم ولی مالکین با اعلام قیمت چندین برابری نسبت به برآورد کارشناسان، همکاری لازم را در این خصوص انجام ندادند.

منتظری خاطر نشان کرد: با توجه به تعهد اخلاقی و قانونی شهرداری در قبال محل هزینه کرد بودجه های موجود، عملا امکان پرداخت هزینه های نجومی و غیر کارشناسی شده وجود ندارد و در صورت توافق طرفین بر سر مبلغ کارشناسی شده،آمادگی پرداخت هزینه و انجام مراحل بعدی مرمت و بهسازی این اثر منحصر به فرد، در مدیریت شهرداری نجف آباد وجود خواهد داشت.

شهرداری نجف آباد طی سال های اخیر خانه های تاریخی نوریان و مهرپرور را خریداری، مرمت و تجهیز کرده است. این دو اثر در حال حاضر به عنوان اولین مکتب خانه علوم و موزه مردم شناسی مورد استفاده قرار می گیرد.

البته به نظر می رسد با توجه به تشدید مشکلات بودجه ای شهرداری های کشور، در حال حاضر شرایط برای خرید چنین اثری چندان فراهم نباشد و این موضوع در اولویت اول مدیریت شهری نجف آباد قرار نگیرد.