سالگرد رحلت آیت الله حاج شیخ عباس ایزدی امام جمعه نجف آباد + تصاویر

هشتم خرداد، سالگرد درگذشت حاج شیخ عباس ایزدی امام جمعه فقید شهرستان نجف آباد است، به همین بهانه گذری کوتاه داشته ایم به زندگی این عالم مبارز و ربانی. تعدادی از تصاویر مربوط به این فیلسوف و معلم اخلاق نیز ضمیمه گزارش شده است.

زندگینامه مرحوم آیت الله ایزدی

مرحوم آیت الله ایزدی فرزند محمد، در سال ۱۳۰۱هـ.ش در خانواده ای مذهبی و متوسط از نظر اقتصادی که پدر آن خانواده از کسبه بازار بود، در نجف آباد دیده به جهان گشود. در همان دوران کودکی مادر مهربان خوش را از دست داد. متأسفانه مرحوم پدرش با تحصیل علوم دینی ایشان مخالف بود، لذا وقتی به حوزه علمیه راه یافت، از طرف پدر مورد بی توجهی و بی اعتنایی قرار گرفت. ولی عموی ایشان حاج ملّا حیدر ایزدی که کاسب و عالم بود ، سر پرستی ایشان را بر عهده گرفت. (و بعد شیخ عباس ایزدی با دختر ایشان ازدواج نمودند.) بعد از دوران دبستان در مغازه عموی خودش کار می کرد و ساعاتی از شبانه روز را در منزل مرحوم حاج علی منتظری به تحصیل می گذرانید سپس با کمک عموی خویش، و ارشاد شیخ احمد حججی به حوزه علمیه قم هجرت کرد و از سن ۱۸ سالگی، سال ۱۳۱۹ ه.ش به تکمیل علوم دینی در قم اشتغال ورزید، در حالیکه گرفتار فقر مادی بود و از طریق روزه و نماز استیجاری امرار معاش می نمود.
آیت الله ایزدی می فرمودند: ((وضع مالی ما به قدری بد بود که چه بسا می شد، پاره نان هایی را که در صندق های نان کنار حجره ها می ریختند بر می داشتیم و می خوردیم )) لطف الهی باعث شد، از محضر درس حضرات آیات اساتید زیر استفاده ببرد.
ادبیات را در قم و نجف آباد نزد شیخ احمد حججی، شیخ غلا محسین منصور و شیخ ابراهیم ریاضی، قسمتی از لمعه، رسائل و مکاسب را نزد شیخ عبدالرزّاق نائینی، مقداری از لمعه را نزد مر عشی نجفی، قسمتی از مکاسب را در اصفهان نزد حاج آقا رحیم ارباب و شیخ احمد فیاض، کفایه و مقداری از فقه را در قم نزد محقق داماد، فلسفه، فقه، اصول و اخلاق را نزد امام خمینی، حسین بروجردی و محمد رضا گلپایگانی و بالاخره بین سالهای ۱۳۲۶ تا ۱۳۳۸ از درس فلسفه، عرفان و تفسیر علامّه طباطبایی بهره برد. همزمان در این ایام به تدریس فقه و اصول و فلسفه اشتغال داشت و همراه آیت الله منتظری و آیت الله شهید مطهری به طور خصوصی در منزل ، خدمت امام خمینی (ره) به فرا گیری منظومه حکمت(مرحوم حاج ملّا هادی سبزواری )پرداخت.
آقای ایزدی می فرمودند: «من نوعاً زودتر از وقت مقرر، به درس امام خمینی حاضر می شدم و مرحوم شهید مطهری گاهی دیر می آمد.حضرت امام روزی خطاب به آیت الله مطهری فرموند: ایشان (آقای ایزدی)بیش از اندازه زود می آیند وشما (آقای مطهری) دیر می آیید.

بازگشت به نجف آباد و فعالیت های اجتماعی و فرهنگی

در سال ۱۳۳۸ هـ .ش بعد از قریب ۲۰ سال تحصیل در حوزه علمیه قم، پس از آنکه چند سال از درگذشت مرحوم شیخ ابراهیم ریاضی گذشته بود به دنبال نیاز مردم، به مسقط الرّأس خود، نجف آباد مراجعت نمود و رهبری فکری، اجتماعی و سیاسی حوزه علمیه و مردم نجف آباد را بر عهده گرفت و با تحمل سختی ها و مشکلات فراوان، در سخت ترین شرایط ستم شاهی ، لحظه ای از ارشاد و هدایت مردم باز نماند. با اخلاص و جدّیت به تدریس فلسفه ، عرفان، منطق و فقه و کتابهای اسفار، منظومه، طهارت، خمس (حاج آقا رضای همدانی )، مکاسب شیخ انصاری، کفایه الاصول، اخلاق، نهج البلاغه و تفسیر پرداخت.
تواضع و مسئولیت شناسی ایشان به اندازه ای بود که جامع المقدمات، گلستان سعدی و عقاید الامامیّه را هم درس می داد. در زمان شاه ، موقعی که در مدرسه علمیه «الحجه» نجف آباد از طرف ساواک بسته شده بود ، وعده ای از طلاب آن دستگیر شده بودند، چند خانه خریدند تا تحصیل طلاب ادامه پیدا کند.
توجه وی به جوانان و گسترش علوم اسلامی بین اقشار مختلف جامعه به حدی بود که حتی کتابهای فارسی که اساتید، نوعاً از تدریس آنها امتناع دارند وشأن خود بالاتر از آن می دانند، همانند: اصول فلسفه و روش رئالیسم (مرحوم علامه طباطبایی) و کتاب عدل الهی و عرفان و کلام (مرحوم شهید مطهری) را برای اقشار فرهنگی ، دانشگاهی و حوزوی تدریس می کردند. در کنار آن در فاطمیه خواهران که به وسیله آقا مجتبی آیت تأسیس شده بود ، به تدریس پرداختند.
شب ها در مسجد میدان و ظهر ها در حسینه اعظم نجف آباد، نماز جماعت می خواند و به سخنرانی می پرداخت اکثر جوانان و مردم نمازگزار نیز به صف جماعت او می پیوستند.
آیت الله شیخ عباس ایزدی وقتی به نجف آباد آمدند، از ابتدای قرآن تا سوره مبارک یوسف را برای علماء فضلاء عده ای از بازاریان و معلمین، با استفاده از تفاسیر مختلف خصوصاً المیزان و مجمع البیان (به طور موضوعی اول صبح) تفسیر می کردند و در مناسبت های مختلف به شرح دعای افتتاح، ابو حمزه ثمالی، نهج البلاغه و روایات اصول کافی می پرداختند. اغلب سخنرانی ها و خطبه های ایشان پر مطلب، مفید و جنبه درسی و تحقیقی داشت.
آیت الله شهید بهشتی، زمانی که رئیس دیوان عالی کشور بودند، در مسافرتی که به نجف آباد داشتند مورد استقبال کم نظیر مردم قرار گرفتند به مدرسه علمیه (الحجه) نجف آباد تشریف آوردند و سر جلسه درس تفسیر آقای ایزدی حاضر شدند و فرمودند: اینجانب خاطرات خوبی از دوران طلبگی با شما در قم و مدرسه شیخ ابراهیم ریاضی در نجف آباد دارم.

مبارزات سیاسی

ایشان می فرمودند از آغاز ورود به نجف آباد ، نماینده آیت الله بروجردی و امام خمینی بودند. حضرت امام خمینی در یک اجازه نامه ای که به ایشان داده اند می فرمایند: «من شرایط فقاهت را در ایشان مجتمع می بینم فله التصدی لما للفقیه فیه التصدی» یعنی ایشان مجتهد هستند و هر چیزی را که مجتهد عهده دار هستند ایشان هم لیاقت آن را دارند.
آیت الله ایزدی می فرمودند:«بعد از درگذشت آیت الله بروجردی من به نظر خودم امام خمینی را در نجف آباد معرفی کردم ولذا به همان دلیل ،بعد از درگذشت امام خمینی ،آیت الله منتظری را لایق و طراز اول در مرجعیت می دانم.
او نزدیک سی سال ریاست حوزه علمیه نجف آباد، و رهبری فکری و سیاسی مردم را در دست داشت. به دنبال تبعید امام خمینی به نجف اشرف همراه آیت الله منتظری و دیگر علماء مبارز نجف آباد، نامه ای به عنوان حمایت از امام خمینی و تأیید مرجعیت ایشان ، به نجف اشرف فرستادند. آری اکثر طلبه ها ، علماء، فرهنگیان، بازاریان، کشاورزان و اقشار مختلف مردم انقلابی شهرستان نجف آباد روش مبارزه با طاغوت را، اول از آیت الله منتظری و سپس از آیت الله ایزدی آموختند. زمانی که بردن اسم امام خمینی ممنوع بود ایشان از امام تبلیغ می کردند. پس از سخنرانی معظم له در شهادت آیت الله سعیدی که واکنش زیادی را در بین مردم ایجاد کرد، ایشان را دستگیر و به مدت ۶ماه به زابل تبعید می نمایند. بعد از بازگشت به نجف آباد به اقامه نماز جمعه که به ابتکار آیت الله منتظری پایه گذاری شده بود ، می پردازند. با پیروزی انقلاب اسلامی نیز از طرف امام خمینی به امامت جمعه تا سال ۱۳۷۱ هـ .ش منصوب می شوند.
همزمان با اوج گیری نهضت امام خمینی، در همه مراحل انقلاب اسلامی پیش قدم بودند و مردم را بیدار و هدایت می نمودند. در این راستا قبل از پیروزی انقلاب، همراه عده ای از مردم و حجت الاسلام شیخ غلامحسین ایزدی (برادر خانم ایشان) دستگیر و مدتی در زندان اصفهان بودند.
وی دو نوبت از طرف مردم اصفهان، به عنوان نماینده‌ی خبرگان برای تدوین قانون اساسی، و خبرگان رهبری برگزیده شد.

خدمات فرهنگی و اجتماعی

آیت الله شیخ عباس ایزدی در طول حدود سی سال که در نجف آباد بودند، خدمات گوناگونی را انجام دادند و آثار ارزشمندی را از خود به یادگار گذاشتند از باب نمونه:

۱- خدمات ارشادی و تبلیغی به اقشار مختلف مردم نجف آباد و اطراف
۲- همکاری در ساختن فاطمیّه خواهران
۳- تدریس و تربیت شاگردان فراوان
۴- همکاری در ساختن حوزه علمیه جدید(جامعه الامام منتظر)
افراد زیادی در قم و اصفهان و نجف آباد از محضر آیت الله ایزدی استفاده برده اند که در جاهای گوناگون کشور ، حوزه ها و مراکز علمی و فرهنگی مشغول خدمت هستند.از باب نمونه:
روزی خدمت ایشان رسیدیم درباره مرحوم آیت الله حسینی تهرانی که در مشهد زندگی می کرد و دارای تألیفاتی فراوانی است، فرمودند: «آقای حسینی تهرانی زمانی که در قم بودند مقداری نزد من درس خواندند و اکنون کتابهای خو د را برای من می فرستند و اظهار محبت می نمایند.
و حجج اسلام: فتح الله امید، شیخ ابو طالب مصطفایی ، سید جعفر طباطبایی، سید هادی طباطبایی، عباسعلی ملکی ، محمد علی نور اللهی ، سید ولیّ الله موسوی ،رضا حججی، حیدر علی ستاری ، حسن دیانی ، صفری، سید حیدر کاظمی، سید کمال حسینی، حسین بهرامی، محمد جعفر رحیمی، غلام رضا داوری، سید فخر هاشمی ، حسین معزّی، جعفر جعفری ، سید هاشم امامی، سید حسین هاشمی ، اسدالله فاتح الجنان، مرتضی باقری، سید حسین اسماعیلیان، شیخ حیدر علی پور نمازی، محمد علی خزائلی ، حسنعلی خزائلی، جعفر الهی، محمود واحد، قربانعلی دُرّی، سید جواد سجادی، مصطفی حسناتی، غلامحسین نادی، غلامحسین قیصری، مهدی حسنی و محمد علی مصطفایی.

 

اخلاقیات و خصوصیات آیت الله ایزدی
تقوی و پرهیزگاری پیشه‌ی او بود و همیشه دیگران را به آن سفارش می نمود. در فقه، اصول، فلسفه، تفسیر، اخلاق و… صاحب نظر بود، درس را عمیق و دقیق می گفت. از حواشی و پر گویی پرهیز داشت. گاهی هم با یک مثال یا یک لطیفه و شوخی از سختی درس می کاست. وقت شناسی از خصوصیات بارز او بود. سؤالها را حساب شده و صریح جواب می داد و بار دوم اگر بدون دقت سوال می شد به شدت ناراحت می گردید. هیبت و نفوذ کلام او نمونه بود. در هر مجلس و محفلی که او حضور داشت، اگر کسی سخنرانی و منبر بدون مطالعه و تکراری می رفت، یا از او و دیگران تمجید بی جهت می کرد بر می آشفت. به افرادی که در منبر وقت مردم را با اشعار و مطالب بی اساس می گرفتند، رسماً اعتراض می کرد. اگر می دید کسی به مردم خدمت می کند و عنصر فعال و ارزشمندی است ، او را تشویق می کرد. از تملّق و چاپلوسی پرهیز می نمود، نه تملّق می گفت و نه می شنید. ساده زندگی می کرد و از تجملات به دور بود. فردی مبارز، پیرو خط امام خمینی، بی توقع و بدون زحمت بود. هر کجا بود مجلس و وجودش مایه خیر، برکت و وحدت بود. روش و منش او سکوت،با وقار و کم حرف زدن بود، به طوری که گویا همیشه در فکر بود. عقلش بیشتر از عملش بود.
از غیبت، تهمت و بد گویی بیزار بود. اگر به کسی ایراد و انتقادی داشت به صورت آشکار و صریح و گاهی با تندی بیان می کرد. اهل مطالعه و نوآوری بود. به درس و بحث خیلی اهمیت می داد؛ اگر می دید طلبه‌ای درس نمی خواند و به درس و مطالعه نمی پردازد سخت بر می آشفت. روحیه شاگرد پروری قوی داشت. مجلس درس او پر مطلب بود گرچه گاهی از عبارات به سرعت می گذشت ولی در بین به نظرات و نکات دقیق اشاره می نمود. برخوردار از استعداد و حافظه ای فوق العاده قوی بود؛ با خواندن یک بیت شعر آن را حفظ می کرد. پیوسته در حوزه علمیه نجف آباد و در فاطمیه و اصفهان و دانشگاه به تدریس فقه، اصول، فلسفه، تاریخ، تفسیر و نهج البلاغه اشتغال داشت و شاگردان زیادی را پرورش داد. گاهی می فرمودند من هر پیشرفت علمی که دارم به خاطر درس دادن است.

یار و یاور رزمندگان در طول هشت سال دفاع مقدس
آیت الله ایزدی در طول هشت سال دفاع مقدس، پیوسته، پشت جبهه، یاور رزمندگان بود و در وقت ضرورت در کنار رزمندگان در جبهه ها حاضر می شد. در شهادت فرزندش چنان صبور و بردبار بود، که اسوه‌ی استقامت و الگویی نمونه برای همه‌ی خانواده های شهداء به شمار می رفت. شهادت فرزندش را به فال نیک گرفت. اینجانب یک روز به عنوان عرض تسلیت همراه عده ای از دوستان در معیت آیت الله شیخ نعمت الله صالحی نجف آبادی خدمت ایشان رسیدیم. آقای صالحی به ایشان تسلیت گفت، سپس آیت الله ایزدی با همان وقار، متانت و صبر انقلابی که روش همیشگی او بود، در جواب فرمودند: «شما آقایان لطف کردید و قدم روی چشم بنده نهادید، و خداوند فرزندی را که به ما داده بود از ما گرفت و من رفتاری را که از فرزند شهیدم احمد مشاهده می کردم، شهادت را بر ای او پیش بینی می نمودم.
او همیشه پناه محکمی برای مردم و رزمندگان به شمار می رفت و تمام شهدایی را که از جبهه های جنگ تحمیلی می آوردند، بر پیکر آنها نماز می گزارد.
آیت الله ایزدی بعد از یک عمر ریاضت، خدمت به مردم، تبلیغ دین، تدریس و پرورش شاگردان و استوانه های علمی سرانجام در صبحگاه جمعه ۸ خرداد ماه سال ۱۳۷۱ هـ .ش بدرود حیات گفت.
تشییع جنازه غم انگیز آیت الله شیخ عباس ایزدی
شهر با پارچه های عزا آذین بندی شده بود و مردم شهید پرور نجف آباد شال عزا بر تن داشتند. گویا همه احساس می کردند گوهری بس گرانبها و ارزرشمند و چهر ه ای خدمتگذار که مایه وحدت همه اقشار بود را از دست داده اند.
پیکر آن مرحوم را به مدرسه علمیه (الحجه) داخل شبستان که سالها آنجا تدریس و سخنرانی داشت آورده بودند، طلاب و مردم قدر شناس دسته دسته می آمدند و با پیکر این عالم فرزانه وداع می کردند. کسی بر این باور نبود که او دیگر با ما سخن نمی گوید، از همه جا صدای آهنگ قرآن به گوش می رسید.
وقتی می خواستند به جنازه نزدیک شوند و نماز بخوانند باز جمعیت اجازه نمی دادند بنده که در فاصله بین ایشان و تابوت آیت الله ایزدی بودم نا هماهنگی روشنی را در بین برادران پاسدار و نظامی مشاهده می کردم اگر آنها دست به دست هم می دادند ، مشکل بر طرف می شد. در هر صورت این وضعیت حدود ده دقیقه طول کشید و بر اثر ازدحام جمعیت تابوت به بدن آیت الله ایزدی فشار آورد و کفن را خون آلود کرد، (به اندازه ای که وقتی حاج آقا حسن رضویان خواستند بدن را در قبر بگذارند دیدند کفن خون آلود شده لذا دوباره کفن را به قصالخانه بردند وتطهیر کردند). به هر حال آیت الله منتظری به بنده فرمود شما با عده ای جلو بایستید تا من نماز را بخوانم بالاخره نماز را خواندند. سپس مردم پیکر این عالم مجاهد را تا گلزار شهدا ء که چند کیلو متر را بود به نشان احترام بر دست های پاک خود تشییع کردند و در مدخل ورودی جنت الشهدا کنار مرحوم حاج علی منتظری، به خاک سپردند. روحش شاد یادش گرامی.
بخشی از آثار و تألیفات آیت الله ایزدی که بعد از فوت ایشان از درس ها و سخنرانی های نام برده گردآوری شده عبارت است از:
۱- شوق دیدار )قصه ی حضرت موسی در قرآن
۲- آیینه حریم )شرح و تفسیر خطبه اول نهج البلاغه
۳- کلیات اخلاق
۴- شرح و تفسیر دعای افتتاح ) و

 

پیام مقام معظم رهبری حضرت آیت الله خامنه ای به مناسبت درگذشت ایت الله ایزدی

« انا لله وانا الیه راجعون »

درگذشت عالم متعّهد و روحانی جلیل القدر، آیت الله آقای حاج شیخ عباس ایزدی امام جمعه محترم نجف آباد را که عمر شریف خود را در خدمت به اسلام و مسلمین سپری کرد و از سابقون در مبارزه علیه رژیم ستم شاهی بود، را به محضر ولی عصر ارواحنا له الفداء و به جامعه علماء و مردم شریف و غیور و مؤمن و آگاه نجف آباد تسلیت می گوییم، ایشان از خدمتگذاران صادق و لایق نظام اسلامی و از مشتاقان خدمت به مردم بود و تا آخر عمر در همین راه قدم گذاشت. خداوند رحمت واسع خویش را شامل حال ایشان بفرماید. از خداوند بزرگ برای آن مرحوم علو درجات و برای بازماندگان و بیت محترم ایشان صبر جمیل و اجر جزیل مسألت دارم.

سید علی خامنه ای ۹/۳/۱۳۷۱

نجف آباد نیوز

اینستاگرام