نام علمی کاسنی: Cichorium intybus

درصد خلوص بذر کاسنی: ۸۰ درصد

درصد قوه نامیه بذر کاسنی: ۹۹ درصد

وزن هزاردانه بذر کاسنی: ۲/۲ گرم

نام های مترادف کاسنی: C . commune Pall. , Cichorium caeruleum Gilib

مشخصات گیاه شناسی کاسنی:
کاسنی گیاهی است با ساقه های باریک و طویل که در حالت وحشی ارتفاعش به ۱ متر می رسد ولی اگر پرورش یابد از ۲ متر نیز تجاوز نموده ، ساقه کاسنی استوانه ای شکل با انشعابات کم در ناحیه مجاور راس است به طوری که منحصرا در قسمت انتهایی ساقه، شاخه هایی با حالت فاصله دار از محور اصلی در گیاه دیده می شود. ساقه ی خزنده ی آن به نام ریشه ی ریوند موسوم است. برگ های کاسنی پنجه ای شکل، متناوب، پوشیده از تارهای فراوان در اطراف رگبرگ میانی، بزرگ و پهن و در حاشیه لوب دار یا دندانه دار بوده که به صورت مجتمع در قسمت قاعده گیاه قرار گرفته اند هستند. شکل ظاهری برگ های قاعده ساقه آن با بقیه فرق دارد ، مانند آن که در قاعده ساقه، برگ ها عموما دراز، منقسم به قطعات عمیق دندانه دار و منتهی به یک قسمت انتهایی مثلث شکل است و هر قدر که به راس نزدیک گردیم ، برگ ها کوچکتر شده و کناره تقریبا ساده و وضع ساقه آغوش پیدا می کنند. دمبرگ ها دراز ، گوشتی و به رنگ قرمز ارغوانی به پهنی چند سانتی متر و به قطر ۱ تا ۲ سانتی متر که قسمت تحتانی آن ها متصل به ریشه گیاه می باشند. گل ها بسیار ریز و فاقد گلپوش مشخص و متمایز بوده و در گل آذین خوشه قرار گرفته و به رنگ زیبای آبی و در قسمت میانی در تابستان از تیر تا شهریور ظاهر می شوند. بعضی از پایه های این گیاه به تناسب شرایط متفاوت محیط زندگی، دارای گل هایی به رنگ سفید یا گل می باشند. در هر کاپیتول کاسنی ۱۸ تا ۲۰ گل زبانه ای منتهی به ۵ دندانه دیده می شود که در انولوکری سبز رنگ و مرکب از ۲ ردیف براکته واقع اند.

سن رویشی کاسنی
با توجه به شرایط زندگی در نواحی مختلف به تفاوت به صورت یک ساله، دو ساله و چند ساله در می آید.

نیازهای اکولوژیکی کاسنی
به طور کلی این جنس، بومی مناطق کوهستانی آسیای مرکزی هستند و گیاهانی مقاوم به سرما و یخبندان می باشند. کاسنی در انواع اقلیم ها به خصوص در مناطق معتدله و در زمین های نسبتا مرطوب کنار جاده ها، اماکن بایر در قسمت های سایه مرطوب و کم نور و دامنه های کم ارتفاع به حالت خود رو می روید. در زمین های آهکی- رسی که رطوبت کافی داشته باشند بهتر رشد می کند. کاسنی به خاک های غنی ،خوب زهکش شده ، خنثی تا قلیایی ( با پی اچ متوسط ) و نور خورشید نیاز دارد.

زیستگاه طبیعی کاسنی
شیکوره احتمالاً از نواحی مدیترانه ای منشأ گرفته و به قولی بومی آسیا و اروپا است.
پراکنش کاسنی در جهان
سطح انتشار این گیاه بسیار وسیع است و در اروپا و آفریقا از مراکش تا شمال اروپا و در آسیا از بلوچستان تا سیبری،
هندوستان، شمال آمریکا و استرالیا و مصرمی روید. اولین بار در سال ۱۶۱۶ از کشت آن در آلمان نام برده شده است . مراکز تولید آن در اروپا شامل کشورهای فرانسه ، هلند و بلژیک است.
پراکنش کاسنی در ایران
کاسنی دارای پراکنش وسیعی است و تقریبا در اغلب مناطق ایران می روید چنان که در دامنه های کم ارتفاع البرز ، راه قزوین به رشت، اطراف رودبار، تهران – کرج، اطراف تهران ، آذربایجان ، ارومیه و نواحی دیگر آن ، گیلان ، اطراف رشت ، لاهیجان ، فارس، بلوچستان، آبادان و مناطق کوهستانی خراسان بین بجنورد و مشهد در ۱۵۰۰ متری ، بین مشهد و فریمان در ۱۰۰۰ تا ۱۳۰۰ متری می روید.

آب و هوای مطلوب کاسنی
کاسنی محصول آب و هوای خنک و فصل نسبتا سرد است و گرمای شدید نواحی گرمسیر باعث زود بذر دادن آن می شود
محل مناسب رویش کاسنی
زمین های نسبتاً مرطوب کنار جاده ها ، اماکن بایر و دامنه های کم ارتفاع کاشت کاسنی کاسنی را به وسیله بذر ازدیاد می کنند. بذرکاسنی به مدت ۵ تا ۶ سال قوه نامیه خود را حفظ می کند، بذر را می توان در خزانه و یا در محل اصلی کاشت. اگر بذر را در خزانه بکارند پس از آن که نهال دارای چهار برگ شد آن را به محل اصلی منتقل می کنند ولی بهتر است که کاشت آن در محل اصلی و در زمین های آماده نسبتاً مرطوب و دارای کود حیوانی کافی صورت می گیرد. دانه گیاه را در هر فصلی می توان کاشت ولی مناسب ترین زمان، کاشتن دانه در اوایل فروردین می باشد. زود کاشتن بذور ، خطر به گل رفتن بی موقع بوته ها را در همان سال اول به دنبال دارد به علاوه اگر زود کاشته شود در موقع برداشت قطر ریشه ها زیاد بزرگ می شود که چندان مطلوب نیست، از طرفی دیگر کاشت بذر با تأخیر باعث می شودکه دوره رشد کوتاه شده و رشد قطری ریشه ها به علت فرصت کم جهت ذخیره سازی مواد ، محدود خواهد شد.

معمولاً بذر را قبل از کاشت چند ساعت در آب خیس کرده و پس از بیرون آوردن و باد دادن در عمق ۲ سامتی متری می کارند. عمل کاشت درزمین ممکن است با دست یا ماشین های مخصوص انجام گیرد. پس از پراکنده کردن دانه در ۲ هفته جوانه می زنند . دمای – زمین با غلتک زدن ملایم روی دانه را با یک قشر نازک خاک می پوشانند. بذرها بعد از ۱ ۴ همراه با نور مناسب درشرایط آفتابی یا کمی سایه است. – مناسب برای جوانه زنی ۶

خاک و کود مطلوب کاسنی
بهترین و مناسب ترین زمین برای این گیاه خاک های لیمونی سبک که دارای مقدار زیادی مواد آلی است می باشد. در خاک های هوموسی نیز محصول فراوان حاصل می شود. در زمین های هوموسی که معمولا فسفر و پتاس ضعیف هستند کافی است که فسفر و پتاس به خاک اضافه شود و به زمین هایی که فاقد هوموس و مواد آلی هستند، ازت و فسفر به خاک اضافه می کنند. کود ازته در دو مرحله مصرف می شود، نصف مقدار توصیه شده کمی قبل از کاشت بذر و بقیه به صورت سرک در مرحله ای که ریشه ها شروع به رشد قطری می کنند. ضمناً مصرف ازت زیاد، رشد، قطری ریشه ها را ب ه تأخیر انداخته و برداشت به موقع محصول، غیرممکن می گردد. دادن کود حیوانی برای تولید آن ضرورتی ند اشته و توصیه می شود که شیکوره را بعداز محصولی بکاریم که به اندازه کافی کود حیوانی دریافت کرده باشد از نظر نیازهای کود ی ، خاک و میزان آبیاری شباهت زیای به کاهو دارد. باید توجه داشت که در زمین های رسی سنگین کیفیت pH ، نوع خاک ریشه ها کم و برداشت محصول با مشکلاتی مواجه خواهد شد. نباید بلافاصله قبل از کاشت ، کود حیوانی مصرف نم و د ، زیرا این عمل چنگالی شدن و چند شاخه شدن ریشه ها را تحریک می کند و چنین ریشه هایی برای فورسینگ مناسب نیستند.

داشت کاسنی
پس از رشد و پیدایش گیاه جوان وقتی ارتفاع گیاه به ۱۰ الی ۱۵ سانتی متر رسید، مزرعه را کج بیل اول زده و هفته بعد از آن، کج بیل دوم زده می شود . چون رشد اولیه اش کند و بطئی است به علف های هرز حساسیت زیادی دارد
لذا باید علف های هرز را از زمین خارج سازند . پس از گذشت ۱۱ تا ۲۰ روز اعمال فوق را به منظور اصلاح زمین مجدداً انجام می دهند.

برداشت کاسنی
برگ را در ماه های تیر و مرداد و ریشه را در مهر و آبان می توان برداشت نمود .برای تولید دانه پس از بیرون آوردن ریشه های آن، تعدادی از ریشه ها را که رشد کافی نموده و قوی سالم باشند ، برای تولید ، انتخاب و بی درنگ مجدداُ در زمینی که قبلا تهیه و آماده و کود دهی شده ، می کارند . این پایه ها در بهار رشد نموده و در پاییز سال بعد به دانه می نشینند و می توان محصول دانه ی آن را برداشت نمود . لازم به تذکر است که برگ کاسنی را باید موقعی از ساقه جدا کرد که گیاه کاملاُ رسیده باشد ، زیرا در غیر این صورت به نمو ریشه زیان می رساند. در موقع خارج کردن ریشه کاسنی از زمین باید به این نکته توجه شود که ریشه ها در آخر سال اول از زمین خارج گردد، زیرا در غیر این صورت اگر دیرتر ب هدست آید، حالت گوشتدار بودن آن از دست رفته و سخت، چوبی و غیر قابل استفاده می شود.
برداشت این گیاه مانند یونجه با داس صورت می گیرد . این گیاه را سه بار در سال می توان برداشت نمود. اگر کشت
در اسفند ماه صورت گرفته باشد، برداشت اول در اوایل تابستان، چین دوم در اواسط تابستان و چین سوم در اواخر مهر ماه صورت می گیرد. برداشت ریشه های شیکوره معمولاً در فصل پاییز صورت می گیرد.

 عملکرد کاسنی در هکتار

میزان تولید ریشه کاسنی در سال دوم ۱۰ تن در هکتار و میزان اندام های هوایی ۱۲ تا ۲۵ تن در هکتار در هر سال است. برگ کاسنی را معمولاً در مرداد ماه می چینند و آنها را در هوای آزاد و یا در اطاق هایی تحت اثر گرمای ملایم خشک می کنند.

اندام های مورد استفاده کاسنی
ریشه ، برگ، دانه، گل و تقریبا تمامی اعضای کاسنی مورد استفاده قرار می گیرد.