سقوط از افست به دیجیتال
سقوط از افست به دیجیتال
ایمنا: برگهای سفیدی که دستهدسته در کنار هم مینشینند تا مجلدی شوند حاوی خاطرات روزهای خوب یا ثمره سالیان تحقیق یا شرحی بر نگاشتههای دیگران. اوراق مصحفی که میراث ماندگار یک قوم از پس قرون و اعصار است و فخر آیندگان به اقران و امثال خود از لابهلای سطور نوشته بر آنها میگذرد.
کاغذ، بنمایه نشر و کتابت است و بیوجودش زایش و رویش کلمات در لفاف کتاب غیرممکن است. اما این کالای پرارزش این روزها نشسته بر موج گرانی دلار فراز و فرودهای بسیار از سر میگذراند و گاه قبول قیمتهای بازار سیاه شاهکلید گشودن قفل آن است و گاه آنقدر گران میشود که باید عطایش را به لقایش بخشید و در این میان مطبوعات محلی برای رفع نیاز کاغذ، بیش از دیگران تحت تأثیر جزر و مد بازار آن قرار میگیرند.
دلالها سوار بر موج قیمت کاغذ
بهنام سلیمی، کارشناس نشر میگوید: قیمت کاغذ وارداتی ظرف دو سال گذشته و در نبود رقیب داخلی جدی نزدیک به شش تا هفت برابر رشد کرده است و اختصاص ارز دولتی به واردات نیز نه تنها مشکلی از این بخش رفع نکرده، بلکه اشتیاق دلالها برای جولان در این عرصه پرسود را افزایش داده است.
وی ادامه میدهد: قیمتهای کاغذ و مواد مصرفی چاپ طوری بالا رفته که بسیاری مطبوعات به اجبار سراغ نشر نسخههای الکترونیک رفتهاند یا تعداد صفحات چاپی خود را کاهش داده یا عطای کار در این عرصه را به لقایش بخشیدهاند. در این میان مطبوعات محلی که سهم کمتری از دریافت یارانههای دولتی دارند، اوضاع بدتری را تجربه میکنند. ماهها از آخرین چاپ آنها گذشته و هنوز نمیتوانند قول به مشتریان برای چاپ بعدی بدهند.
کارشناس نشر تصریح میکند: ورود قطرهچکانی کاغذهای دولتی به بازار نشر، اوضاع را تا حدودی تغییر داده است و بیشتر ناشران از این یارانه دولتی برخوردار شدهاند، ولی این موضوع تاثیر محسوسی در قیمت کتاب نگذاشته و مابهالتفاوت قیمت کاغذهای دولتی و آزاد در بهترین حالت به نفع ناشران بوده و توانسته بخشی از عقبماندگی درآمدی سالهای اخیر آنها را جبران کند.
سلیمی میگوید: کمتر ناشری را میتوان پیدا کرد که کتابهای خود را بر اساس نرخ کاغذهای دولتی قیمتگذاری کند و در بسیاری موارد نیز کاغذهای دولتی از انبار دلالها و حتی مسیرهای قاچاق به خارج کشور سر در میآورد.
مجبوریم با حداقل تعرفه کار کنیم!
محمدرضا نوریان، مدیر انتشارات مهر زهرا(س) به عنوان فعالترین نشر خصوصی نجفآباد درباره وضعیت بازار نشر این شهرستان، میگوید: هزینههای چاپ به حدی بالا رفته است که بیشتر مولفان ترجیح میدهند کتاب خود را به جای تیراژ هزار جلد به صورت دیجیتال و تعداد کمتر از صد جلد چاپ کنند.
نوریان با اشاره به سابقه شش ساله فعالیت در عرصه چاپ و نشر، اضافه میکند: برای زنده نگهداشتن بازار نشر مجبور هستیم با حداقل تعرفه کار کنیم به طوری که نرخ دریافت خدمات را در چند سال اخیر تقریبا ثابت نگه داشتهایم و تنها امسال مقداری آن را افزایش دادهایم که این میزان نیز همچنان تا تعرفه اعلام شده بازار فاصله زیادی دارد.
وی خاطرنشان میکند: مشکل دیگر ما ساعات اندک مطالعه در جامعه است. وقتی کتابی را با همه مشکلات روانه بازار نشر میکنیم ولی مخاطب از آن استقبال نمیکند با معضلات بیشتری مواجه میشویم و بسیاری نویسندگان از تجدید چاپ یا تدوین اثر جدید منصرف میشوند.
حمایت از نشریات محلی از شعار تا عمل
سیدحسن لوحموسوی، رییس فرهنگ و ارشاد اسلامی نجفآباد میگوید: طبق بررسیهای کارشناسی صورت گرفته مطبوعات و ناشران در اولویت رفع مشکل کاغذ قرار گرفتهاند که در همین خصوص سال گذشته چندین نوبت سهمیه کاغذ به ناشران اختصاص یافت و در سال جاری نیز درصدد رفع این معضل برای مطبوعات هستیم.
وی اضافه میکند: در هفتههای اخیر از مطبوعات محلی شهرستان خواستهایم که نیازمندیهای خود در خصوص میزان و نوع کاغذ و زینک مصرفی را اعلام کنند تا با جمعبندی آنها خلاصهای از نیازهای شهرستان را به استان اعلام و در خصوص آن تصمیمگیری شود.
رییس فرهنگ و ارشاد اسلامی نجفآباد خاطرنشان میکند: مدیران استان از طریق مقامات ارشد وزارت ارشاد و دیگر وزارتخانههای مرتبط در تلاش برای رفع این معضل هستند، ولی هنوز قول مشخصی در این باره داده نشده است؛ بهتر است که همانند موضوع ناشران، سهمیه کاغذ دولتی به نام خود مطبوعات صادر شود و ارشاد در کنار دیگر دستگاههای متولی تنها نقش نظارتی داشته باشد.
رفع مشکل کاغذ، یک بار برای همیشه
لوحموسوی با اشاره به تلاشهای انجام شده برای تامین مواد اولیه مورد نیاز کانونهای آگهی و تبلیغات این شهرستان و دیگر فعالان این عرصه با نرخ مناسب، یادآور میشود: اگر امسال جشنواره مطبوعات و خبرگزاریها برگزار شود، بهترین فرصت خواهد بود تا فعالان این عرصه با تشکیل جلسات و کارگروههای کارشناسی، مشکل کاغذ را یک بار برای همیشه رفع کنند.
وی با اشاره به توانمندیهای این شهرستان در عرصه چاپ و نشر، اظهار میکند: تقریبا از صفر تا صد امکانات چاپ با بهترین کیفیت در شهرستان وجود دارد و حتی شاهد سفارش گرفتن برخی چاپخانههای شهر از خارج شهرستان هستیم، ولی در مواردی نیز ارگانهای دولتی و خصوصی سفارشهای خود را به دلیل قیمت پایینتر در خارج شهرستان انجام میدهند.
رییس فرهنگ و ارشاد اسلامی نجفآباد از نامهنگاریهای متعدد به دستگاههای دولتی برای هماهنگی بیشتر در این خصوص خبر میدهد و میافزاید: تعدادی از کانونهای آگهی و تبلیغات شهرستان، مجموعهای راهاندازی کردهاند و همه نیازهای بخش دولتی و خصوصی در این عرصه را برطرف کردهاند و اداره ارشاد نیز با همه توان سفارشهای شهرستان را به سمت مجموعههای فعال هدایت میکند.
لوحموسوی میگوید: در تلاش هستیم با همکاری ارگانهای دیگر چون اوقاف و امور خیریه، ساختمانی با حداقل کرایه ممکن برای متمرکز شدن دفاتر مجموعههای فعال در عرصه طراحی، چاپ و نشر فراهم کنیم.
اینکه گفته میشود سرانه مطالعه در ایران بسیار پایین است باید در خصوص آن بررسی بیشتری صورت پذیرد . اگر مبنای آن سرانه خرید کتاب است ، بله میتوان مدعی شد سرانه خرید کتاب بشدت کاهش یافته و علت آن فقط گرانی کاغذ و چاپ و نشر نمیباشد بلکه باید پذیرفت ابزارو روشها در مطالعه عوض شده است اما امار باسوادها و معدل علمی کشورچیز دیگری را بیان میکند . به اذعان همه منابع و مراکز ارزیابی علمی در دنیا ایران یکی از کشورهایی است که در دهه های اخیر معدل بالایی را در جهش علمی و تحقیقاتی در دنیا داشته است و این نهادها معترفند جوانان ایرانی در سطح قابل قبولی از علم و اندیشه قرار دارند . این سطح قابل قبول بدون مطالعه و اندیشه ورزی حاصل نمیشود . تا یک دهه قبل ابزارهای مطالعه دیجیتال در سطح جوانان رواج نیافته بود اما اینک هیچکس وقت خود را روی کتابت خطی و کاغذی نمیگذارد و عمدتا مطالعه یا تبادل اطلاعات علمی در کسری از دقیقه در عرصه این ابزارقابل بهره برداری است . اخیرا موسسه گوگل ایران را یکی از کشورهای با پردازش بالاتر از معدل جهانی در این مرورگر نام برد سوال این است ایا همه مرورگران یا پردازشگران بدنبال چیزهایی غیر از اطلاعات و منابع مطالعاتی مفید بوده اند . در چند سال قبل میشد گفت اینترنت و مرورگرها محلی برای تفریحند اما با توجه به امکانات جیبی و خانگی دیجیتال کمتر کاربران مرورگرهای جهانی را عرصه تفریح قرار میدهند و اذعان غولهای نت جهانی به بالا بودن معدل مرور و پردازش ایرانیان در اینترنت را باید عمدتا به حساب استفاده نسل امروزی از این بستر برای استفاده یا عرضه بسته های علمی یا منابع اطلاعاتی گذاشت . همانگونه که تغییر در عادتها و ابزارهای مورد استفاده بشری در دهه های اخیرسرعت بهت آوری داشته باید تغییر در ابزار مطالعه را نیز به همین حساب بگذاریم . آری بپذیریم کاغذ را باید از ابزار تبادل اطلاعات دهه های گذشته دانست و برای کاهش هزینه مطالعه اتفاقا حذف آنرا استقبال کرد نه اینکه عدم اقبال به کاغذ را معادل عدم مطالعه دانست . حضرت علی علیه السلام میفرمایند فلذا نباید بر عادتهای کهن اصرار ورزید و توقع داشت به هر قیمتی حتی متهم کردن میوه های زندگیمان مشاغل قدیمی را باید حفظ کرد چرا که خواه نا خواه سیر تحولات تبدیل به سیل تحولات خواهد شد و لذا باید اجازه داد تحولات در بستر طبیعی خود جریان یابند و ما فقط مواظب جریان صحیح و طبیعی تحولات باشیم و درصدد تغییر یا توقف ان برنیاییم چرا که اگر خود را سد این جریان تغییر کنیم تنها کسی که اسیب میبیند خودمان هستیم زیرا تحولات مسیر خود را طی میکنند و ما از قافله پرشتاب این تحولات عقب میمانیم . فرزندانمان در استفاده از تکنولوژِی و فناوری روز درنگ نمیکنند پس تشویقشان کنیم چگونه نیازشان را از سرعت پرشتاب فناوری دریابند و مواظبت کنیم بهتر و سالمتر بهره مند گردند . من بعنوان نسل قبل از انقلاب از فرزندانمان بابت انگهای ناصواب عده ای که در گذشته خود گیر کرده اند پوزش میطلبم و انانرا در پیشتازی در علم و مطالعه ستایش میکنم .