 |
|
ترجمه و شرح رساله حقوق سيد محسن حجت - ۸ -
8- حق شكم . الحلال و لاتخرجه من حد التقوية الى حد التهوين و ذهاب المروة و ضبطه اذا هــم بالجوع والظمأ فان الشبع المنتهى بصاحبه الى التخم مكسلة و مثبطة و مقطعة عن كل برّ و كرم و إن الرى المنتهى بصاحبه الى السكر مسخفـة و مجهلــة و مذهبـــة للمروة .
ترجمه : اما حقيكه شكمت برتودارد پس از آن به عنوان ظرفي براي جمع شدن حـرام چه كم باشد يا زياد استفاده نكن ؛ بلكه حتي در خوراكي هاي حلال نيز حـد اعتـدال ر كاملا رعايت كن و براي تقويت از خوراك استفاده كن و هيچ وقت بفكر پر كردن شكـم خودت تا حلقوم و ناديده گرفتن ديگران نباش و مروت و انصاف را فراموش نكن . زيرا كه نتيجهء پرخوري تنبلي و كسالت است و ترا از خير و صلاح و نيكوئي و انجام اعمال صالحه باز ميدارد ؛ چنانكه نتيجهء زياده روي در نوشيدن مايعات نيز سخافـت و جهالت و بي عقلي خواهد بود . > شرح : در آثار سوء وگرفتاريهاي پرخوري جاي هيچ شك و شبهه نيست ؛ زيرا نتيجه آن عبارت است از چاقي مفرط ؛ بالا رفتن كلسترول و فشار خـون ؛ انسـداد شريانها و ابتلاي به مرض شكر (قند) و امراض معدوي و صدها مورد ديگر . پرخوري همانطوريكه براي جسم مضر است و در روايات ما نيز بـه ايـن جهت اشاره شده است ؛ چنانكه از حضرت رسول صلي الله عليه واله وسلم روايت شده : " صـومـو تصحوا " روزه بگيريد تا صحت مند و سالم شويد (1) از نظر روحي ومعنوي نيز ضرر هاي زيادي به انسان وارد ميكند ؛ چون در اثر خوردن زياد ؛ معده نفخ نموده و خواب بر انسان غلبه ميكند بلكه تنبلي و كسالت سراسر بدن را فرا ميگيرد و مسلّم است كـه كه چنين انساني حال و حوصلهء انجام اعمـال صالحه از قبيل تلاوت قرآن ؛ شركت در نماز جماعت ؛ شنيدن وعظ ونصيحت و غيره را نخواهد داشت ؛ و بر فرض كه شركت در مجلسي اعم از دعا يا درس يا موعظه يا تعليم قرآن نمايد ؛ بدون اختيار خواب براو غلبه نموده و چشم و گوشش بسته ميشود . علاوه بر ضرر هاي فوق ؛ پرخوري و زياده روي در خوردن و آشاميدن قدرت درك و ــــــــــــــــــــــــــــــ (1) نهج الفصاحه ص 327 تفكر را نيز از انسان سلب مينمايد ؛ شما براي آنكه به اين مطلب اذعان كنيد لازم است يك روز اول صبح قبــل از آنكه چيزي ميل كنيـد ؛ كتابي را برداريد و مطالعه كنيد ي دفتر و ديوان جمع و خرچ خود را باز نمائيـد و بـه جمع و تفريق مشغول شويد ؛ بعد همين برنامه را وقتي كه كاملا سير بوديد ؛ انجام دهيد ؛ آنگاه اعتراف خواهيد كرد كـه پرخوري تا چه حد قدرت درك و فهم و حتي حافظه را در انسان تضعيف نموده و مانع تفكر صحيح ميگردد .
اندرون ازطعام خالي دار تا در او نور معرفت بيني
تهي از حكمتي بعلـت آن كــه پري از طعام تا بيني زياد نوشيدن نيز ضررش كمتراز زياد خوردن نيست زيرا موجب ازدياد بخارات معده و صفراء شده و در نتيجه بلغم توليد مي شود كه باز ازدياد آن موجب خواب آلودگي و تنبلي و كسالت است . مهمتر ازهمه تاثير سوء پـرخوري بر اخلاق انسان است ؛ زيرا آدم پرخور قبل از آنكـه به فكر ديگران باشد به فكر خود است ؛مي خواهد قبل از همه و بيشتر از همه و خوبتر از همه بخورد ؛ حال به ديگران ميرسد يا نمي رسد ؛ كاري ندارد و در يك كلام انصاف و مروت در او وجود ندارد و اين شيوه يكي از بد ترين رذايل اخلاقي است . اين همه ضرر در حالي است كه مواد خوراكي حلال باشد و از حلال نيز بـه دست آمده باشد ؛ اما اگـر حرام باشد يا از حرام به دست آمده باشد ؛ علاوه بر آن چه نگاشته شد عذاب اخروي و عقـاب درد ناك الهي را نيز بـه دنبال خواهد داشت و حتي به روحيه و اخلاق فرزندان انسان نيز اثر قابل توجهي مي گزارد ؛ و اصطلاح معروف لقمهء حرام و و نطفهء حرام يعني آنكه غذاي حرام موجب پيدايش نطفه حرام ميشود و نطفـهء حرام وقتي تبديل به انسان شد و به دنيا آمد و قـدرت و شوكتي پيدا كرد ؛ جز زيان و ضرر چيزي ديگري از او عايد جامعه انساني نخواهد شد . رسول خدا صلي الله عليه واله وسلم فرمــود : اربع اذا كن فيك فلا عليك مافاتك مـن الدني صـدق الحديـث و حفـظ الامانة و حسن الخلـق و عفة مطعم " چهار چيزاست كه اگر داري بر برآنچه نداري غم مخور ؛ راستي گفتار ؛ امانت داري ؛ خلق نيكو و عفت در خوراك (1). هم چنين فرمود : ما ملاء آدمي وعاء شرا من بطنه يجب ابن آدم اكلات يقمن صلبه "آدمي ظرفي بدتر از شكم پر نميكند براي او غذا بقدري كه بنيه اش را نگه دارد بس است(2). ــــــــــــــــــــــــــ
(1 و 2) نهج الفصاحه ص 406 و 407
9- حق عورت .
اعون الاعوان و كثرة ذكـر المـوت
و التهـدد لنفسـك بالله و التخويف لها بـه و بالله العصمة و
التأييد و لاحول و لاقوة الا به .
ترجمه :
اما حق عورت ؛ عبارت است از حفظ آن از حرام و براي آنكه بتواني از حـرام حفظش نمائي ؛چشمت را از حرام برگردان كه چشم بسيار كمك كننده است و هم چنين
زياد به ياد مرگ باش و خودت را تهديد به عذاب خداوند كن و از خدا بترسان و
دسـت نياز به سوي خالق بي نياز بلند نما و از او طلب كمك كن زيرا كه حول و قوهء
نيست مگر به حول و قوهء خداوند . شرح :
مهم ترين حق عورت آنست كه از حرام حفظ شود ؛ اما براي اداي اين حق نياز
به كمك و مساعدت ديگر اعضاي بدن است و عضوي كه بسيـار كمكش موثر مي باشد
چشم آدمي است ؛ براي آنكه اگر چشم به حرام نيافتد و نظرهاي شهوت انگيز
صورت نگيرد ؛ عورت نيز به گناه آلوده نخواهد شد .
مسلما اين چشم است كه اول به حرام نگاه ميكند وآنچه را ديده است به دل
منتقـل مي نمايد وبعد در اثر فكـر و ياد آوري آن ؛ شهــوت در انسان تحريك شده و سبب
انجام معصيت ميگردد .
زدست ديده و دل هر دو فرياد كه هر چه ديده بيند دل كند ياد
بسازم خنجري نيشش ز پولاد زنم بر ديده تا دل گــردد آزاد به ياد مرگ بودن و ترس از خدا در دل داشتن و اذعان به حشر و نشر نيز
ميتواند ميل انسان را به گناه گاهش داده بلكه از بين ببرد . حضرت پيامبر صلي الله عليه واله وسلم فرمود : اكثروا من ذكر هادم
اللذات فانــه لايكون فى كثير الا قلله و لا فى قليل الا اجزله
" مرگ را بسيار به ياد آوريد؛ زيرا ياد مرگ بسيار را كم و كم را كافي جلوه ميدهد (1) . علي عليه السلام نيز فرمـود : ألا فاذكـروا هادم
اللـذات و منغص الشهوات و قاطع الامنيـات عند المساورة للاعمال
القبيحة
"
هنگامى كه آهنگ كار ي
ناپسند م ي
كنيد ، ب ـ ه
ياد داشته
باشيد مرگ را كه ويرانگر خوشيهاست و تيرهكننده شهوتهاست و قط ــ ع
كننده رشته ــــــــــــــــ
(1) نهج الفصاحه ص 591 آرزوهاس ت
(1) .
عمرت چه دوصد بود چه سيصد چه هزار زين كهنه ســرا برون برندت ناچار
ازدواج در اوايل جواني نيز از عوامل مهم تعديل شهوت و حفظ انسان از گناه مي
باشد و دين مقدس اسلام نيز روي اين مسئله زياد تاكيد نموده است
. امام صادق عليه السلام از جد بزرگوارش حضرت محمد صلي الله
عليه واله وسلم؛ نقل كرد كه آن حضرت فرمود : من تزوج فقد احــرز
نصف دينه ـ
وفى حديث اخـر ـ فليتق الله فى النصف الباقى
" كسي كه ازدواج مي كند نصف دينش را حفظ نموده است ـ ودر حديث
ديگر فرمود : ـ پس در نصف ديگر آن تقوا و ترس از خدا را در نظر داشته باشد
(2) . متاسفانه درعصر كنوني بسياري از سنتهاي ديني و مذهبي به فراموشي سپرده شده
و جاي آنرا فرهنگ هاي غلط وارداتي گرفته است ؛ و به خاطر همين جهت ضربه
هـاي سنگين و تحمل ناپزيري بر پيكر اخلاق جوامع وارد آمده و تنها راه نجات عمل به
دين و قوانين آنست و بس . ـــــــــــــــــــــــــــ
(1) نهج البلاغه خطبه 99 (2) الفقيه ج 3 ص 383
پىنوشتها: 1 . مشكل
|
