س270: ماشينى كه سرمايه شخصى است نياز به تعمير داد كه با آن امرار معاش كند. يكصد هزار تومان از پول خمّس خرج كرده آيا مى تواند از درآمد سال آن را كسر كند؟

ج : مخارج تعمير آن جزء مؤنه است و مى تواند كسر كند.

س271: شخصى است داراى يك دستگاه مينى بوس مسافر كشى اگر بخواهد خمس ماشين را بدهد آيا به خود ماشين نيز خمس تعلّق مى گيرد؟ (يعنى قيمت ماشين)؟

ج : اگر آن ماشين وسيله امرار معاش آن شخص است و منبع درآمدى غير از آن ندارد به آن اندازه اى كه امرار معاش به آن بستگى دارد خمس تعلّق نمى گيرد ولى به اضافه برآن خمس تعلّق مى گيرد مثلاً اگر نصف يك ثلث آن ماشين براى امرار معاش كافى است اضافه بر آن، خمس دارد.

س272: فردى باغى را احداث مى كند تا اين كه ميوه آن را بفروشد و از قيمت آن استفاده نمايد آيا به خود اين باغ خمس تعلّق مى گيرد؟

ج : در فرض سؤال، آن باغ حكم سرمايه را پيدا مى كند و بايد فقط خمس ميوه و نموّ درختان را بدهد. و اين در صورتى است كه درآمد آن باغ بيش از احتياج زندگى او نباشد وگرنه اضافه بر آن خمس دارد.

س273: اشخاصى كه حقوق بگير دولت هستند اگر حقوق در حساب بانكى آنها واريز شود آيا به مجرد واريز در حساب آنها واريز شود و قبض نكنند و سال خمس آنها برسد بر آن خمس تعلّق مى گيرد يا اينكه خمس واجب نيست تا قبض شود؟

ج : به مجرّد واريز در حساب مالك آن مى شوند و اگر از مخارج ساليانه آنها اضافه است خمس دارد.

س274: نظر مبارك در مورد خمس شهريه چه مى باشد؟

ج : به شهريه خمس تعلّق نمى گيرد.

س275: اگر مالى سال اول خمس آن داده شود در سال دوّم نيز به آن خمس تعلّق مى گيرد يا خير؟ در صورت اضافه قيمت آيا بازهم در سال دوّم خمس تعلّق مى گيرد يا خير؟ آيا خمس فقط به اضافه قيمت تعلّق مى گيرد در سال دوّم يا به كلّ آن مال؟

ج : خمس هر مالى يك دفعه واجب است ولى به اضافه قيمت نيز خمس تعلّق مى گيرد.

س276: اگر كسى جنسى را براى تجارت خريد و قيمت آن جنس بالا رفت ولى آن را نفروخت و اتفاقاً در بين سال قيمتش پايى آمد، حكم خمس چنين جنسى را مرقوم فرماييد:

ج : خمس مقدارى كه بالا رفته بر او واجب نيست در صورتى كه به طور متعارف عم كرده و مسامحه در فروختن آن جنس نكرده باشد.

س277: به زمين هاى آبى كه احيا شوند خمس تعلق مى گيرد يا خير؟

ج : كليه چيزهايى كه انسان در راه تحصيل آن كوشيده و به آن دست يافته است پس از استثناى مخارج سال، خمس دارد.

س278: اگر صغير مقدارى پول دارد آيا بايد خمس آن را پررداخت و اگر مى بايست پرداخت شود اين وظيفه به عهده چه كسى است؟

ج : اگر از راه كسب به دست آمده بعد از گذشت سال بايد خمس پرداخت شود و بعهده ولى اوست كه از مال صغير آن را بپردازد.

س279: اين جانب با فروش اثاثيّه و قرض و سرمايه مقدار چهارصد هزار تومان در بانك مسكن واريز نمودم تا بانك نيز در عوض 5 برابر موجودى به بنده وام بدهد و اكنون مدّت دو سال است در بانك مى باشد تكليف خمس آن چيست؟ ضمناً مقدارى از پول مربوط به اثاثيه اهدائى بوده.

ج : بر هديه خمس تعلّق نمى گيرد و امّا غير از هديه چون سال از آن گذشته است بايد خمس آن داده شود.

س280: آيا مبالغى كه در بنك به عنوان سپرده (سه ساله، پنج ساله) دراز مدت از طرف شخصى در اختيار بانك قرار مى گيرد با توجه به انيكه سود بانكى آن به هر اندازه كه شد صرف امرار معاش مى گردد ولى اصل پول در بانك مى ماند يعنى صاحب پول آن را از بانك طلب دارد آيا آن پول خمس دارد؟

ج :چون از مخارج سال اضافه آمده است خمس دارد.

س281: پولهائى كه در بانك به عنوان قرض الحسنه پس انداز مى باشد آيا خمس دارد؟

ج : اگر پولى باشد كه قبلاً تخميس نشده و نيز يكسال بر آن گذشته باشد و زايد بر مخارج سال باشد خمس دارد.

س282: شخصى است يكصد هزار تومان از شخصى طلبكار است و از طرف ديگر سيصد هزار تومان قرض دارد، آيا در يكصد هزار تومان خمس تعلّق مى گيرد، جواب مرقوم فرماييد.

ج : اگر سيصد هزار تومان را بايد در همان سالى بپردازد كه يكصد هزار تومان را طلب دارد و سيصد هزار تومان قرض نيز از جهت خرج در مؤنه زندگى به ذمه او آمده است صد هزار تومان طلب، خمس ندارد.

س283: زمين هايى كه خريده شده و چند سال هم از خريد آن گذشته خمس دارد يا خير؟

ج : زمينى را كه خريده و نگهداشته پس از گذشت يك سال خمس به آن تعلّق مى گيرد مگر اينكه تهيّه براى خانه مسكونى به قدر احتياج راهى جز نگهداشتن اين زمين و ساختن خانه در آن وجود نداشته باشد.

س284: شخصى در شهرستان سكونت دارد ولى اينجا هم (قم) زمين دارد حالا تصميم ساختن زمين را جهت ساختمان و نقل مكان دارد و آن زمين را 5 سال قبل خريده، آيا به اين زمين خمس تعلّق مى گيرد؟

ج : در صورتى كه در آن شهرستان خانه داشته و فعلاً تصميم گرفته كه در اين زمين خانه بسازد آن زمين خانه بسازد آن زمين خمس دارد.

س285: پولهايى كه به مسجد مى دهند وجوهات اين پولها داده نشده است، آيا مى شود همه اين پولها را در مسجد خرج كرد ياخير؟

ج : تا علم نداشته باشيد كه به اين پول عيناً خمس تعلّق گرفته است مى توانيد آن را در مسجد خرج كنيد و اگر علم پيدا كرديد بايد به مجتهد مراجعه كنيد.

س286: شخصى از دنيا رفته و وصيّت هم كرده و صغير هم ندارد. فرزند بزرگ او مبلغى را از خودش خرج كرده و بعد از مراسم تدفين و... از اموال ميّت كه فروخته اند براى خود برداشته، امّا مال اين پسر بزرگ مشخص نيست كه خمس و سهم داشته يا خير؟ احتمال دارد مخلوط باشد و احتمال دارد نباشد. حال در صورت مخلوط بودن، خمس و سهم به گردن چه كسى است؟ بر گردن پسر بزرگ يا وارث ديگر؟

ج : در هر موردى كه علم به تعلق خمس نباشد اشكالى در بين نيست و خرج كردن بلا مانع است و در غير اين صورت هر كسى را كه علم داريد خمس به مال او تعلّق گرفته است خمس از مال او بايد داده شود.

س287: اشخاصى كه سال ندارند و وجوهات نمى پردازند، اينها در ايّام دهه محرّم و يا ماه مبارك رمضان جهت تعمير مجد و يا احداث آن كمك مى نمايند، 100 هزار و يا 200 هزار تومان، آيا به اين مبالغ وجوهات تعلّق مى گيرد يا خير؟

ج : اگر معلوم نيست به عين اين مال كه به عنوان كمك به مسجد داده است خمس تعلّق گرفته باشد صرف آن مال در مسجد اشكال ندارد و اگر معلوم باشد به اين پول خمس تعلّق گرفته است نمى تواند آن را براى مسجد خرج كند و اگر اين كار را كرده است بايد با مجتهد در ميان بگذارد.

س288: كسانى از فرقه على اللّهى (اهل حقّ) جهت مساجد و يا مبلّغين اسلامى كه در آن منطقه تبليغ مى نمايند پولهايى مى پردازند، آيا به اين پولها وجوهات تعلّق مى گيرد يا خير؟

ج : تعلّق نمى گيرد.

س289: ديه اى كه شخص از جانى مى گيرد خمس دارد؟

ج : خمس ندارد.

س290: اگر طلا و اشياء قيمتى كه به عروس داده اند و قبض و اقباض شده بعد از مدتى مثلاً پنج سال واقع شد يا شوهر از دنيا رفت حكم آن چه مى شود آيا دهندگان مى توانند پس بگيرند مثلاً پدر شوهر مى گويد من به خاطر اينكه عروسم بودى خريدم حالا به علّت طلاق يا فوت كه ديگر عروسم نيستى آنها را مى خواهم. وظيفه شرعى خمس در مورد فوق چيست و به عهده چه كسى است؟

ج : هبه خمس ندارد و آنها كه هبه كرده اند تا عين باقى است در اين فرض مى توانند بگيرند ولى اگر از بين رفته است و اكنون عين آنها موجود نيست نمى توانند پس بگيرند.

س291: زمين هايى كه به ارث رسيده خمس دارد و بر وارث واجب است كه خمس آنها را بدهد يا خير؟

ج : ارث خمس ندارد مگر اينكه بدانيم كه ارث گزار خمس نداده است.

س292: كتابهائى كه به انسان هديه مى دهند آيا خمس دارد؟ اگر با پول هديه داده شده خريدارى شود چطور؟

ج : هديه خمس ندارد.

س293: شخصى يك ماشين تاكسى كه پسرش راننده اوست و يك باب خانه هم كه پسرش ساكن است. جزء لوازمات زندگى دانسته و عقيده دارد خمس به آنها تعلّق نمى گيرد، لطفاً نظر شريف را بيان داريد؛

ج : در صورتى كه آن ماشين و خانه را به پسر خود هبه كرده است و عقد هبه با شرائط خود محقق شده و قبض هم صورت گرفته است چون از ملك خود خارج كرده است خمس ندارد. البته اين حكم هم در صورتى است كه قبل از گذشت سال هبه كرده باشد و در غير اين صورت خمس به آن تعلّق مى گيرد.

س294: اگر انسان براى خريد جهيزيه مبلغى پول كنار بگذاد و سال بر آن بگذرد خمس آن واجب است يا خير؟ با توجّه به اينكه نمى تواند وسائل جهيزيه را از درآمد بين سال خريدارى نمايد؟

ج : با قصد مذكور و به اندازه احتياج و متعارف باشد خمس ندارد.

س295: شخصى مقدارى پول مخمّس دارد (كه خمس آن را سال قبل پرداخته) و سال بعد مقدارى از آن را صرف كرده آيا آخر سال خمسى مى تواند كسرى آن مال مخمّس را جبران كند؟

ج : بلى مى تواند.

س296: شخص زارع چند قطعه زمين براى زراعت خريده، بعضى را ده سال و بعضى را پنجسال و بعضى را دوسا قبل، نظر به انيكه زمين زراعت جزء سرمايه زراعت محسوب مى شود، آيا قيمت فعلى آنها را به حساب بياورد يا قيمت روز خريد را؟ ب: شخصى چند سال قبل ماشين باربرى براى باربرى و كسب، خريده، آيا قيمت روز خريد را حساب كند يا قيمت فعلى آن را به حساب بياورد؟ ضمناً فرض مسئله در صورتى است كه تا به حال حساب سال خمس در كار نبوده است.

ج : آن مقدار از زمين كه اداره امور زندگى به اندازه احتياج خود بر آن متوقف است و بدون آن زندگى آن مختل مى شود در صورتى كه آن را به تدريج از راه كسب و كار به دست آورده و پول آن يكسال قبلاً در كنار نمانده است جزء مؤنه است و خمس ندارد و اضافه بر آن خمس دارد و بايد بپردازد و قيمت فعلى را بايد در نظر بگيرد نه قيمتى كه خريده است. و همينطور است ماشين و غيره.

س297: شخصي چند سالي با كسي شريك بوده ، كه هيچ كدام خمس نمي دادند و هر سال بعد از برداشت سهم ، از مال خمس نداده براي سال بعد سرمايه گذاري مي كردند ، حالا بعد از گذشت مدتي آن فرد از شريك خود جدا شده و وجوهات سهم خود را داده است ، آيا تصرف در آن براي او بدون اشكال است ؟

ج : بدون اشكال است .

س298: بنده ساكن يكى از روستاهاى كبوترآهنگ هستم و چند سال پيش در شهر همدان خانه اى خريده ام و يك اطاق آن را براى خودم براى مواقعى كه به شهر مى روم اختصاص داده ام و بقيّه را اجاره داده ام بفرماييد آيا به خانه مزبور خمس تعلّق مى گيرد، لازم به ذكر است در اين مدّت چند سال اصلاً خمس نداده ام، اگر خمس تعلّق بگيرد بايد خمس سالهاى قبل را هم بدهم يا خمس امسال را؟

ج : اگر غير از اين خانه، خانه ديگرى داريد و اين خانه مورد احتياج شما نيست، بايد خمس اين خانه را بدهد و يك مرتبه خمس خانه كافى است و غير از آن خانه در اموال ديگر اگر يقين به ندادن خمس داريد بايد ادا كنيد.

س299: كسى كه سال خمسى نداشته و مقدارى صرف ساختمان مسجد و حسينيه و بيمارستان و حمّام و اسفالت خيابان نموده آيا به پول آنها خمس تعلّق مى گيرد؟

ج : در صورتى كه اين مخارج از عائداتى كه يكسال بر آن نگذشته است انجام گرفته است خمس ندارد ولى اگر پس از انقضاى سال بوده است اول بايد تخميس شود سپس در اين موضوعات خرج شود.

س300:

1 - شخصى داراى 20 عدد گوسفند است، خود آن شخص 40 ساله است از اول عمر هيچ خمس و سهم امام عليه السلام نداده، اگر كسى بگويد حساب كنيد، صاحب مال مى گويد: يونجه و سبوس و جو مى خرم و خرجى مى دهم و حساب نمى كنم.

2 - شخصى ديگر 25 عدد گوسفند و يك عدد گاو شيرى دارد و همچنين مى گويد من بدهكار هستم چگونه حساب كنم.

3 - شخص ديگر مى گويد من مقدارى گاو و گوسفند كه دارم، عيال زياد دارم خرج خانه و عيال كفايت نمى كند چگونه حساب كنم اين مذكورات را جواب فرماييد، و اينها هيچ كدام از اول عمر هيچ خمس و سهم امام واريز نكرده اند. وظيفه اين سه را بفرماييد.

ج : در رابطه با سه سؤال مذكور، جواب اين است كه خمس بر افرادى واجب است كه عائدات سالانه آنها بيش از مخارج سالانه باشد و اين قبيل افراد بايد عائدات سالانه و مخارج سالانه خود را با هم مقايسه كنند و خمس اضافه را بپردازند و در مواردى كه مقدار معلوم نيست با مجتهد مصالحه نمايند.

س301: مادر بنده نسبت به مسأله خمس آگاهى نداشته و سال قرار دادن را اصلاً نمى دانسته و 3 سال پيش، 200 هزار تومان را كه مربوط به 5 الى 6 سال پس انداز بوده به بانك سپرده و اصلاً نمى داند كه هر سال چقدر جمع كرده تا نهايتاً به اين مبلغ رسيده و امسال هم سود آن را جهت زيارت به مشهد مقدس خرج نموده و حال كه آگاه شده نمى داند تكليف چيست؟

ج : اگر مبلغ مذكو از راه هبه به دست آمده است خمس ندارد و اگر از راه كسب و تلاش به دست آمده است هر مقدار را كه يقين دارد از مخارج سال اضافه آمده است خمس دارد.

س302: زنى كه در شهر غريبى مهمان برادرش يا فاميل ديگرى است كه خانه را با پول خمس نداده خريده آيا نماز خواندن زن اشكال دارد؟ و اگر نداند كه آيا با پول خمس داده خريده يا نه يا شرايط پول او طورى بود كه خمس تعلّق گرفته يا نه و به هر حال نداند كه آيا خمس داده يا نه نمازش اشكال دارد؟

ج : اگر مى داند كه عين مال خمس نداده را بهاى آن خانه قرار داده نماز خواندن در آن بدون اجازه مجتهد اشكال دارد و اگر خانه را به مافى الذمّه خريده نماز خواندن اشكال ندارد چنانكه اگر نداند هم اشكال ندارد.

س303: آيا مى توان در منزل كسى كه خمس مالش را نمى پردازد غذا خورد و بعد خود انسان مقدار خمس غذاى مصرفى را پرداخت نمايد؟

ج : اگر بداند در عين آن مال كه مورد تصرف او قرار مى گيرد خمس هست بدون اجازه ولىّ امر خمس كه فقيه است تصرف جائز نيست و اگر تصرف كرد بايد به آن مقدار به فقيه بپردازد.

س304: من حدود دو سال است كه با دختر يكى از آشنايان ازدواج كرده ام چند روز پيش متوجه شدم كه پدر خانم من خمس اموالش را نمى دهد با توجه به اينكه فرد ثروتمندى است و خمس نمى دهد نگران هستم و نمى دانم چكار بايد بكنم آيا مى توانيم از غذا و هدايا و اموالى كه به ما مى رسد استفاده كنيم؟

ج : تا هنگامى كه علم نداشته باشيد كه آن غذا و هدايا و اموال ديگرى كه در اختيار شما قرار مى گيرد مورد تعلّق خمس است استفاده از آنها اشكال ندارد ولى اگر بدانيد كه آن عيناً متعلّق به خمس است بايد ارزش آن را در نظر بگيريد و به اندازه يك پنجم آن را به عنوان سهم سادات به سادات مستحق و به عنوان سهم امام عليه السلام به مرجع خودتان به هر يك نصف يك پنجم بدهى و با اين شرط مجازيد در تصرف.

س305: وظيفه شرعى فرزند تحت تكفّل پدرى كه رعايت موازين شرعيه را درباره كسب و درآمد حلال نمى كند چيست؟ با فرض اين كه امر و نهى تأثير ندارد؟

ج : اگر پدر خمس نمى دهد بايد فرزند خمس آن چه را استفاده مى كند بپردازد و اگر كسب او حرام است. فرزند نمى تواند از آن مال استفاده كند.

س306: اگر سرپرست خانواده با پول خمس نداده اشيائى براى منزل تهيه كند با وجود آنكه نسبت به مسأله خمس آگاهى نداشته استفاده افراد خانواده از وسيله مورد نياز اشكال دارد يا خير؟ اگر پدر يا مادر، با پول خمس نداده شيئى بخرند استفاده فرزندان از آن اشياء مورد نياز چه صورت دارد؟

ج : اگر مى دانند كه به آن پول بخصوص خمس تعلّق پيدا كرده و نداده است نمى توانند تصرّف كنند ولى اگر ندانند اشكالى بر آنها نيست.

س307: اينجانب به علت از دست دادن پدر و مادر پيش برادرم زندگى مى كنم و از اينكه برادرم خمس مالش را نمى دهد مخارج زندگى ام را او تأمين مى كند و بنده هم ناچارم پيش او زندگى كنم و تقريباً ماش را هم از كسب حرام بدست آورده است نمى دانم چه كنم از اينكه لباسم را با پول برادرم تهيّه مى كنم و خرجى ام را از برادرم پول مى گيرم در اين صورت نماز و روزه ام چطور است؟

ج : در صورت مذكور اگر ممكن است جدا شويد و اگر ممكن نيست تصرّف در اموال برادرتان و زندگى با ايشان در صورتى جايز است كه مقدار و مبلغ تقريبى عوض تصرّفات خود را مشخّص كنيد و براى تصرّف خود از فقيه جامع الشرائط اجازه بگيريد و بعداً مقدار خمس را از آنچه كه تصرّف كرده ايد به او بپردازيد. ب: و بفرماييد در جاهايى كه براى مهمانى دعوت مى شوم اگر بدانم خمس مالشان را نداده اند تكليف چيست و اگر ندانم مالشان خمس دارد يا خير چطور؟

ج : در جواب اين سؤال از جواب مسأله قبل معلوم شد و ضمناً اگر نمى دانيد كه خمس داده است ى نه تصرّف در آن جايز است.

س308: آيا مى توان در منزل كسى كه خمس مالش را نمى پردازد غذا خورد و بعد خود انسان مقدار خمس غذاى مصرفى را پرداخت نمايد؟

ج : اگر بداند در عين آن مال كه مورد تصرف او قرار مى گيرد خمس هست بدون اجازه مجتهد تصرف جايز نيست و اگر تصرّف كرد بايد خمس آن را بدهد.

س309: بنده خمس خريد اوليه ملكى را داده ام و تا به حال نفروختم، چنانچه اين ملك منتقل به ورثه شود و ترقّى پيدا كند، آيا بايد وصيت كنم كه خمس آن را بدهند يا لازم نيست؟

ج : اگر بعد از خريدن در ملك شما يك سال مانده و ارزش آن بالا رفته است لازم است خمس ترقّى قيمت را بدهيد و اگر نداديد بايد وصيّت كنيد كه داده شود.

س310: آيا مى شود، پولى يا جنسى را كه مختصّ به زكات يا خمس مال است و بايد به مجتهد بدهم براى صرف در مصالح منظور، خودم شخصاً براى ساخت و تجهيز مدارس و بيمارستان و يا اهداء به فقراء و نيازمندان و مسائلى از اين قبيل، صرف نمايم؟

ج : زكاة را مى توانيد خودتان به فقراء بدهيد يا در راه مصالح عمومى مسلمين صرف كنيد ولى خمس بايد به مجتهد داده شود و با نظر او باشد.

س311: اين جانب مقلّد حضرت عالى هستم گزارش شده كه جناب عالى نصف از سهم مبارك را جهت مستمندان اجازه داده ايد مادرى دارم كه محتاج به كمك در امورش مى باشد آيا اجازه مى فرماييد كه از سهم مبارك به ايشان كمك نمايم؟

ج : سهم امام عليه السلام خود ر به مادرتان نمى توانيد بدهيد و اجازه هم در مورد خود به اندازه يك سوم بوده است.

س312: آيا جهت ارشاد و هدايت جوانان در روستان به وسيله كارهاى فرهنگى و ورزشى مى توانيم مقدارى از سهمين را در اين راه خرج نمائيم در صورت جواب مثبت معين فرمائيد چقدر.

ج : يك سوّم از سهم امام عليه السلام را در صورتى كه از راه تبرّع تامين نمى شود در راه ارشاد و هدايت مى توانيد خرج كنيد ولى به شرط اينكه دو سوم آن را براى اداره حوزه علميه ارسال نمائيد.

س313: به استحضار حضرت مستطاب عالى مى رساند كه در نظام جمهورى اسلامى ايران برخى از افراد خيّر و نيكوكار علاقمندند با عنايت به استفتاء حضرت امام خمينى رضوان اللّه عليه كما كان بخشى از ثلث سهم امام عليه السلام را در جهت بسط و گسترش فضاهاى آموزشى و تربيتى اختصاص دهند. از محضر مبارك حضرت عالى استدعا دارد موافقت فرمائيد در صدى از ثلث سهم امام عليه السلام به امر مقدس مدرسه سازى، تعمير و خريد تجهيزات مربوط اختصاص يابد.

ج : افراد متعهد و خير انديش هر قدر كه مى توانند در جهت بسط و گسترش فضاهاى آموزشى و تربيتى اقدام مساعد بعمل بياورند بجا است و مأجورند جزاهم اللّه خيرا و مجازند كه يك ثلث از سهم مبارك امام عليه السلام را در صورتى كه احتياجات از راه تبرّع تأمين نمى شود در اين راه مصروف سازند وفقهم اللّه تعالى.

س314: شخصى همه ساله مبلغى بدون تعيين سرسال و حساب اموال خود به سادات فقير پول پرداخت كرده است و اجازه اى از مجتهد يا وكيل مجتهد نداشته آيا مى تواند اين مبالغى كه پرداخت كرده از خمس حساب كند؟

ج : با قبول مجتهد اشكال ندارد.

س315: كسى كه فرزندش طلبه است آيا مى تواند سهم امام را به فرزندش بدهد؟

ج : سهم امام را به فرزندش براى خريد كتاب يا اداى دين مى تواند بدهد نه براى مخارج خوراك و پوشاك.

س316: علويه اى شوهر كرد و واجب شوهر گرديد. آيا اگر فقير شود، شوهر آن علويّه از بابت خمس مى تواند براى زندگى مشترك با او خرج كند در صورتى كه شوهرش سيد نيست؟

ج : اگر شوهر او تامين مخارج او عاجز است مى تواند.