ج - فوايد مسواك زدن
608 - پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ):
مسواك بزنيد؛ چرا كه مسواك ، مايه پاكيزگى دهان ⁽⁷⁷⁹⁾ و خشنودى پروردگار است .⁽⁷⁸⁰⁾
609 - پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ):
مسواك ، دندان ها را در دهان تثبيت مى كند.⁽⁷⁸¹⁾
610 - پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ):
مسواك ، بر فصاحت مرد مى افزايد.⁽⁷⁸²⁾
611 - پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ):
مسواك ، شفاى هر دردى است ، مگر سام ، و سام ، مرگ است .⁽⁷⁸³⁾
612 - امام باقر (عليه السلام ):
مسواك زدن ، بلغم را از بين مى برد و عقل را افزون مى سازد.⁽⁷⁸⁴⁾
613 - امام باقر (عليه السلام ):
مسواك زدن ،...مايه دور كردن بلغم است .⁽⁷⁸⁵⁾
614 - امام صادق (عليه السلام ):
هر چيز را پاك كننده اى است و پاك كننده دهان ، مسواك است .⁽⁷⁸⁶⁾
615 - امام صادق (عليه السلام ):
بر شما باد مسواك زدن ؛ چرا كه وسوسه دل را از ميان مى برد.⁽⁷⁸⁷⁾
616 - امام صادق (عليه السلام ):
بر شما باد مسواك زدن ؛ چرا كه ديده را جلا مى دهد.⁽⁷⁸⁸⁾
617 - امام صادق (عليه السلام ):
مسواك زدن ، اشك ريزش را مى برد و ديده را جلا مى دهد.⁽⁷⁸⁹⁾
618 - امام رضا (عليه السلام ):
مسواك زدن ، ديده را جلا مى بخشد، مو بر مى روياند و اشك ريزش را از ميان مى برد.⁽⁷⁹⁰⁾
619 - پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ):
هر كس در هر روز، دو بار مسواك بزند، سنت پيامبران را استمرار بخشيده است ، در برابر هر نمازى كه بخواند، خداوند، برايش پاداش صد ركعت مى نويسد، از فقر به غنا (و بى نيازى ) در مى آيد، دهانش خوش بو مى شود، حافظه اش فزونى مى يابد، فهمش استوار مى گردد، غذايش گوارش مى يابد، درد دندان هايش از ميان مى رود، بيمارى از او دور مى گردد، و فرشتگان ، به واسطه نورى كه بر او مى بينند، با او دست مى دهند و دندان هايش تميز مى شود.⁽⁷⁹¹⁾
620 - پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ):
در مسواك زدن ، دوازده ويژگى است : مايه پاكى دهان است ؛ سبب خشنودى پروردگار است ؛ دندان ها را سفيد مى كند؛ جرم دندان را از ميان مى برد؛ بلغم را مى كاهد؛ غذا را مطبوع مى سازد؛ حسنات را دو چندان مى كند؛ به واسطه آن ، سنت انجام مى گيرد؛ فرشتگان بدين وسيله حضور مى يابند؛ لثه را تقويت مى كند؛ بر گذرگاه قرآن مى گذرد و نزد خداوند، هر دو ركعت نماز با مسواك ، دوست داشتنى تر از هفتاد ركعت بى مسواك است .⁽⁷⁹²⁾
621 - پيامبر خدا(صلى الله عليه و آله و سلم ):
در مسواك زدن ، ده ويژگى است : دهان را خوش بو مى كند؛ لثه را استحكام مى بخشد؛ بلغم را مى برد؛ ديده را جلا مى دهد؛ جرم دندان را از ميان مى برد؛ معده را سامان مى بخشد؛ با سنت سازگار است ؛ فرشتگان را شاد مى كند؛ پروردگار را خرسند مى سازد؛ و بر حسنات ، مى افزايد.⁽⁷⁹³⁾
622 - امام صادق (عليه السلام ):
در مسواك زدن ، دوازده ويژگى است : از سنت است ؛ مايه پاكيزگى دهان است ؛ مايه جلاى ديدگان است ؛ پروردگار را خشنود مى كند؛ بلغم را مى برد؛ حافظه را افزون مى سازد؛ دندان ها را سفيد مى كند؛ حسنات را دوچندان مى كند؛ جرم دندان را مى برد؛ لثه را استحكام مى دهد؛ غذا را مطبوع مى سازد؛ و فرشتگان ، بدان شاد مى شوند.⁽⁷⁹⁴⁾
623 - پيامبر خدا(صلى الله عليه و آله و سلم ):
پاكيزگى ها، چهار چيز است : كوتاه كردن سبيل ، تراشيدن موى زهار، گرفتن ناخن ها، و مسواك زدن .⁽⁷⁹⁵⁾
624 - امام على (عليه السلام ):
سه چيز، بلغم را از ميان مى برد و حافظه را افزون مى كند: مسواك زدن ، روزه گرفتن و قرائت قرآن .⁽⁷⁹⁶⁾
625 - امام صادق (عليه السلام ):
سه چيز، فراموشى را از ميان مى برد و حافظه به بار مى آورد⁽⁷⁹⁷⁾: قرائت قرآن ، مسواك زدن و روزه گرفتن .⁽⁷⁹⁸⁾
د - آداب مسواك زدن
626 - پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ):
به شمار دفعات فرد (يك روز در ميان ) سرمه بكشيد و به عرض ، مسواك بزنيد.⁽⁷⁹⁹⁾
627 - پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ):
به عرض ، مسواك بزنيد و به سمت طول (دهان )، مسواك نزنيد.⁽⁸⁰⁰⁾
628 - مسند ابن حنبل :
- به نقل از ابوموسى -: بر پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ) وارد شدم ، در حالى كه مسواك مى زد و سر مسواك را روى زبان ، گذاشته بود و به سمت بالا، مسواك مى كشيد.⁽⁸⁰¹⁾
629 - السنن الكبرى :
- به نقل از ربيعه بن اكثم -: پيامبر خدا، به عرض ، مسواك مى زد.⁽⁸⁰²⁾
630 - الكافى :
- به نقل از على بن محمد در حديثى مرفوع -: امير مؤ منان ، به عرض ، مسواك مى زد.⁽⁸⁰³⁾
631 - امام صادق (عليه السلام ):
هر كس مسواك مى زند، پس از آن ، دهان را شستشو دهد.⁽⁸⁰⁴⁾
ه - آنچه مسواك زدن با آن شايسته است
632 - مكارم الاخلاق :
پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم )، به چوب اراك ، مسواك مى زد. جبرئيل ، او را بدين كار، امر كرده بود.⁽⁸⁰⁵⁾
633 - المعجم الكبير:
- به نقل از ابو خيره صباحى -: من همراه با هيئتى به حضور پيامبر خدا رسيده بودم ...ايشان ، دستور داد چوب اراكى براى ما آوردند و فرمود: ((با اين ، مسواك بزنيد)).⁽⁸⁰⁶⁾
634 - پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ):
چه نيكو مسواكى است زيتون ! از درختى خجسته كه دهان را خوش بو مى كند و جرم دندان را از ميان مى برد. اين مسواك من و پيامبران پيش از من است .⁽⁸⁰⁷⁾
635 - امام رضا (عليه السلام ):
مرغوب ترين چيزى كه با آن مسواك مى زنيد، تارچه اراك است ؛ چرا كه چنانچه به اندازه باشد، دندان ها را جلا مى دهد، بوى دهان را خوش ‍ مى سازد، لثه را تقويت مى كند و مالش مى دهد و در برابر پوسيدگى ، مفيد است . اما انجام فراوان تر از اندازه آن ، دندان ها را نازك و لق مى كند و بن آن را نيز سست مى كند.
هر كس مى خواهد كه دندان هاى خويش را حفظ كند، اندازه هايى برابر از سوخته شاخ بز نر كوهى ، گزمازك ،⁽⁸⁰⁸⁾ مشكك ⁽⁸⁰⁹⁾ گل ، سنبل رومى ،⁽⁸¹⁰⁾ حب الاثل (احتمالا نوعى ديگر از گزمازك ) و به يك چهارم اين مقدار، نمك اندرانى ⁽⁸¹¹⁾ بردارد و همه را نرم آرد كند و با اين مخلوط، مسواك بزند؛ چرا كه اين مسواك ، دندان ها را محكم مى سازد و از بن دندان ها در برابر آفت هايى كه بر آنها عارض مى شود، حفاظت مى كند.
هر كس هم مى خواهد دندان هايش سفيد شود، قدرى نمك اندرانى ، و به همان اندازه كف دريا، بردارد و نرم بسايد و با آن ، مسواك بزند.⁽⁸¹²⁾
636 - دعائم الاسلام :
پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم ) از مسواك زدن با نى ، (ساقه )ريحان و انار، نهى كرد و فرمود: ((اين چيزها، رگ جذام را فعال مى كنند)).⁽⁸¹³⁾
و - سيره اهل بيت در استفاده از مسواك
637 - المعجم الكبير:
- به نقل از زيد بن خالد جهنى -: پيامبر خدا، از هيچ نمازى به نماز ديگر در نمى آمد، مگر آن كه (در اين فاصله ) مسواك مى زد.⁽⁸¹⁴⁾
638 - مكارم الاخلاق :
پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله و سلم )، هر شب سه بار مسواك مى زد: يك بار پيش از خفتن ، يك بار هنگامى كه از خواب برمى خاست و آهنگ نيايش شبانه داشت ، و يك بار هم پيش از آن كه روانه نماز صبح شود.⁽⁸¹⁵⁾
639 - كتاب من لا يحضره الفقيه :
معمر بن خلاد، درباره امام رضا (عليه السلام ) روايت كرده و گفته است : او، در روزگارى كه در خراسان بود، پس از گزاردن نماز صبح تا طلوع خورشيد، در جاى نماز خويش مى نشست . سپس خليطه اى را كه در آن چند مسواك بود، مى آوردند و او با آنها، يك به يك ، مسواك مى زد. سپس ، قدرى كندر مى آوردند و آن را مى جويد. آن گاه ، اين كار را وامى گذاشت و نزد وى قرآنى مى آوردند و از آن ، مى خواند.⁽⁸¹⁶⁾
640 - كتاب من لا يحضره الفقيه :
امام صادق (عليه السلام )، دو سال پيش از وفات ، مسواك زدن را وانهاد؛ چرا كه دندان هايش سست شده بود.⁽⁸¹⁷⁾
ز - حداقل مسواك
641 - پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ):
اگر مسواكى نباشد، انگشتان نيز در حكم مسواك اند.⁽⁸¹⁸⁾
642 - پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ):
انگشتان هم به جاى مسواك ، بسنده اند.⁽⁸¹⁹⁾
643 - امام باقر (عليه السلام ):
كمترين مسواك ، آن است كه با انگشت خويش ، مالش دهى .⁽⁸²⁰⁾
6/2 - 4 - آنچه دهان را خوش بو مى كند
الف - مويز
644 - پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ):
مويز، چه نيكو خوراكى است ! پى را استحكام مى بخشد، بيمارى را از ميان مى برد، خشم را فرو مى نشاند، پروردگار را خشنود مى سازد، بلغم را مى برد، بوى دهان را خوش مى سازد و رنگ را صفا مى دهد.⁽⁸²¹⁾
ب - پنير
645 - امام صادق (عليه السلام ):
چه نيكو لقمه اى است پنير! دهان را تر و تازه مى كند، بوى دهان را خوش ‍ مى سازد، غذاى پيشين را هضم مى كند و غذا را مطبوع مى سازد.⁽⁸²²⁾
ج - پياز
646 - الكافى :
- به نقل از عبدالله بن محمد جعفى -: امام صادق (عليه السلام )، از پياز ياد كرد و فرمود: ((بوى دهان را خوش مى سازد، بلغم را مى برد و بر توان آميزش مى افزايد)).⁽⁸²³⁾
د - حوك
647 - امام صادق (عليه السلام ):
حوك (بادروج )، سبزى پيامبران است . بدانيد كه در آن ، هشت ويژگى است : هضم كننده است ؛ گرفتگى هاى عروق و مجارى را مى گشايد؛ آروغ را خوش بو مى سازد؛ دهان را بوى خوش مى بخشد؛ اشتهاآور است ...⁽⁸²⁴⁾.⁽⁸²⁵⁾
648 - الكافى :
- به نقل از ايوب بن نوح -: يكى از كسانى كه با ابوالحسن اول (امام كاظم (عليه السلام )) بر سر سفره اى حضور يافته بود، برايم نقل كرد كه ايشان ، بادروج خواست و فرمود: ((دوست دارم غذا را با آن آغاز كنم . انسدادها را باز مى كند، غذا را دوست داشتنى مى سازد و... غذاى خويش را با آن ، پايان ده ؛ زيرا آنچه را پيش تر بوده ، گوارش مى دهد و آنچه را پس از آن خواهد بود، دوست داشتنى مى سازد، سنگينى را از ميان مى برد و بوى آروغ و بوى دهان را خوش مى سازد))⁽⁸²⁶⁾.⁽⁸²⁷⁾
ر. ك : ص 453 (بادروج ( / حوك )).
ه - تره
649 - الكافى :
- به نقل از فرات بن احنف -: از امام صادق (عليه السلام ) درباره تره پرسيدند. فرمود: ((بخور؛ چرا كه در آن ، چهار ويژگى است : بوى دهان را خوش مى سازد...))⁽⁸²⁸⁾.⁽⁸²⁹⁾
و - مشكك
650 - امام صادق (عليه السلام ):
مشكك را لابه لاى دندان هاى خويش كنيد؛ چرا كه دهان را خوش بو مى كند و بر توان همبسترى مى افزايد.⁽⁸³⁰⁾
ر. ك : ص 207 ح 635
ر. ك : ص 535 ح 1760 و 1761.
ز - جويدن كندر
651 - امام على (عليه السلام ):
جويدن كندر، دندان ها را استحكام مى دهد، بلغم را مى راند و بوى (بد) دهان را مى برد.⁽⁸³¹⁾
ح - آويشن و نمك
652 - مكارم الاخلاق :
امام صادق (عليه السلام ) فرمود: ((چهار چيز است كه ديده را جلا مى دهد و سود دارد و زيانى نمى آورد)).
درباره آنها از او پرسيدند. فرمود: ((آويشن و نمك كه چون در بر هم قرار گيرند... بادها را از دل برون مى رانند، انسداد را مى گشايند، بلغم را مى سوزانند، آب را (در بدن ) به جريان درآورند، بوى دهان را خوش ‍ مى سازند، معده را نرمى مى دهند، بوهاى بد را از دهان ببرند و آلت را سفتى مى بخشند))⁽⁸³²⁾.⁽⁸³³⁾
ط - سرمه كشيدن
653 - امام صادق (عليه السلام ):
سرمه كشيدن ، دهان را تر و تازه مى كند.⁽⁸³⁴⁾
654 - امام صادق (عليه السلام ):
سرمه كشيدن در هنگام شب ، دهان را خوش بو مى كند و منفعت آن تا چهل روز، استمرار مى يابد.⁽⁸³⁵⁾
655 - مكارم الاخلاق :
امام صادق (عليه السلام ) فرمود: ((بر شما باد سرمه ، كه دهان را خوش بو مى كند؛ و بر شما باد مسواك ، كه ديده را جلا مى دهد)).
(راوى ) پرسيد: چگونه ؟
فرمود: ((زيرا چون مسواك زند، بلغم فرو نشيند و در پى آن ، ديده جلا يابد؛ و چون سرمه كشد، بلغم برود و دهان ، خوش بو شود)).^{(836 )}
656 - امام صادق (عليه السلام ):
سرمه مو را مى روياند، اشك ريزش را مى خشكاند، آب دهان را گوارا مى سازد و ديده را جلا مى دهد.⁽⁸³⁷⁾
657 - امام باقر (عليه السلام ):
سرمه كشيدن به اثمد، بوى را خوش مى سازد و مژه گاه ها را استحكام مى بخشد.⁽⁸³⁸⁾
ى - خضاب كردن
658 - پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ):
خرج كردن يك درهم براى خضاب ، برتر از خرج كردن يك درهم در راه خداست . در خضاب كردن ، چهارده خاصيت است : باد (يابو) را از گوش ها مى برد، تيرگى را از چشمان مى گيرد، ديده را جلا مى دهد، حفره هاى بينى رانرم مى كند، بوى دهان را خوش مى سازد، لثه را استحكام مى دهد، حالت غش ⁽⁸³⁹⁾ را از ميان مى برد، از وسوسه شيطان مى كاهد، فرشتگان از آن شادمان مى شوند، مؤ من از آن خرسند مى گردد، كافر از آن به خشم مى آيد، زينت است ، عطراست ، برائتى در قبر است ، و منكر و نكير از آن شرم مى كنند.⁽⁸⁴⁰⁾
659 - امام صادق (عليه السلام ):
حنا كردن ، بدبويى عرق را از ميان مى برد، بر طراوت و تازگى چهره مى افزايد، بوى دهان را خوش مى سازد و فرزند را نكو مى كند.⁽⁸⁴¹⁾
ك - آب نيم گرم (ولرم )
660 - امام صادق (عليه السلام ):
پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ) به هنگام افطار با حلوايى آغاز مى كرد و بدان ، روزه مى گشود. اگر حلوا نمى يافت ، با شكرينه اى ديگر يا چند دانه خرما، و اگر اين نيز يافت نمى شد، با آب نيم گرم . آن گاه مى فرمود: ((معده و جگر را پاك مى كند، دهان را خوش بو مى سازد و دندان ها را تقويت مى كند...))⁽⁸⁴²⁾.⁽⁸⁴³⁾
6/2 - 5 - آنچه دهان و لثه را استحكام مى دهد
الف - سركه شراب
661 - امام صادق (عليه السلام ):
- هنگامى كه نزد ايشان از سركه شراب ياد شد -: آن ، جنبندگان شكم را مى كشد و دهان را استحكام مى دهد.⁽⁸⁴⁴⁾
662 - امام صادق (عليه السلام ):
سركه شراب ، لثه را تقويت مى كند، جنبندگان شكم را مى كشد و عقل را نيز نيرو مى بخشد.⁽⁸⁴⁵⁾
663 - امام كاظم (عليه السلام ):
سركه شراب ، لثه را تقويت مى كند.⁽⁸⁴⁶⁾
ر. ك : ص 515 (خواص سركه ح 1693 و 1694).
ب - پياز
664 - امام صادق (عليه السلام ):
پياز بخوريد؛ چرا كه سه ويژگى دارد: بوى دهان را خوش مى سازد، لثه را نيرو مى بخشد، و آب و توان آميزش را افزون مى كند.⁽⁸⁴⁷⁾
6/2 - 6 - آنچه دندان ها را تقويت مى كند
الف - جويدن سقز
665 - الكافى :
- به نقل از محمد بن سلم -: امام باقر (عليه السلام ) را ديدم كه سقز مى جويد: او فرمود: ((اى محمد! وسمه ،⁽⁸⁴⁸⁾ پايه دندان هايم را سست كرده است . اين سقز را مى جوم تا آنها را استحكام ببخشم )).
راوى مى گويد: دندان هاى حضرت ، سست شده بود و وى ، آنها را با طلا بسته بود.⁽⁸⁴⁹⁾
ب - جويدن كندر
666 - امام على (عليه السلام ):
جويدن كندر، دندان ها را استحكام مى دهد. بلغم را مى راند و بوى (بد) دهان را مى برد.⁽⁸⁵⁰⁾
ج - شانه زدن
667 - امام صادق (عليه السلام ):
شانه زدن ريش ، دندان ها را استحكام مى بخشد.⁽⁸⁵¹⁾
668 - امام صادق (عليه السلام ):
شانه كردن موى سر، بلغم را از ميان مى برد، شانه زدن ابروها، ايمنى از جذام است و شانه زدن موى گونه ها، دندان ها را استحكام مى دهد.^{(852 )}
د - مسواك زدن با برخى از تركيب ها
669 - طب الائمة (عليهم السلام ):
- به نقل از خالد قماط -: على بن موسى الرضا (عليه السلام )، اين داروها را براى بلغم به من املا كرد و فرمود: ((به وزن يك مثقال هليله زرد، دو مثقال خردل ⁽⁸⁵³⁾ و يك مثقال آككرا⁽⁸⁵⁴⁾ بر مى دارى و همه را نرم مى سايى و ناشتا با آن مسواك مى زنى . به خواست خداوند، بلغم را مى زدايد، بوى دهان را خوش مى سازد و دندان ها را استحكام مى بخشد)).⁽⁸⁵⁵⁾
6/3 - برخى از عوامل بيمارى هاى دهان و دندان
670 - امام على (عليه السلام ):
پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ) از مسواك زدن در حمام ، نهى فرمود.⁽⁸⁵⁶⁾
671 - امام صادق (عليه السلام ):
از مسواك زدن در حمام ، حذر كن ؛ چرا كه وباى دندان ها را پى مى آورد.⁽⁸⁵⁷⁾
672 - امام كاظم (عليه السلام ):
مسواك زدن در آبريزگاه ، بد بويى دهان را در پى مى آورد.⁽⁸⁵⁸⁾
673 - امام رضا (عليه السلام ):
نوشيدن آب سرد در پى چيزهاى گرم و نيز در پى شيرينى ، دندان ها را از ميان مى برد... هر كس مى خواهد دندان هايش فاسد نشود، حتما هر گاه شيرينى مى خورد، پس از آن ؛ قطعه نانى نيز بخورد.⁽⁸⁵⁹⁾.⁽⁸⁶⁰⁾
ر. ك : ص 615 (گوشت ماهى / نهى از خوردن تخم مرغ و ماهى با همديگر).
6/4 - آنچه براى برخى دردهاى دهان ، مفيد است
674 - امام كاظم (عليه السلام ):
براى درد دهان و خونى كه از لابه لاى دندان ها بيرون مى آيد و نيز درمان شدت درد و سرخه اى كه در دهان رخ مى نمايد، يك تلخك تازه كه زرد شده باشد، بر مى دارى ، قالبى از گل بر آن مى گذارى ، سپس سر آن را سوراخ مى كنى و چاقويى به درونش مى برى و آرام ، اطراف آن را از داخل مى تراشى . آن گاه ، قدرى سركه خرماى بسيار ترش ، روى آن مى ريزى و سپس ، همه را روى آتش مى گذارى و كاملا مى جوشانى .
پس از آن ، به قدر گنجايش يك ناخن ، از اين تركيب بر مى دارد و دهانش را با آن مالش مى دهد و سپس ، سركه را در دهان مى چرخاند. اگر هم دوست داشته باشد كه آنچه را درون تلخك هست ، در شيشه يا روغن دانى جاى دهد، مى تواند اين كار را بكند. هر گاه هم سركه موجود در اين تركيب از ميان برود، آن را جايگزين كند. هر اندازه هم اين تركيب كهنه تر باشد، به خواست خداوند، براى شخص بهتر است .⁽⁸⁶¹⁾
675 - عيون اءخبار الرضا (عليه السلام ):
- به نقل از عبدالله بن عبدالرحمان ، معروف به صفوانى -: كاروانى از خراسان ، روانه كرمان شد. دزدان به راهزنى آنان آمدند و مردى از ميان آنها را كه به فراوانى ثروت وى گمان داشتند، در اختيار گرفتند. او مدتى در چنگال آنان بود و او را شكنجه مى دادند تا خود را با دادن فدايه اى از (دست ) آنان برهاند. آنها او را در ميان يخ گذاردند و دهان وى را نيز از يخ ، آكندند و بستند. در اين هنگام ، يكى از زنان همراه راهزنان ، بر او دل سوزاند و او را آزاد كرد و وى نيز گريخت . اما پس از آن ، دهان و زبان وى آسيبى سخت ديد تا جايى كه وى را توان سخن گفتن نبود.
پس از چندى به خراسان بازگشت . آن جا خبر على بن موسى الرضا (عليه السلام ) و اين را كه او در نيشابور است ، شنيد. پس در خواب ديد كه گويا كسى به وى مى گويد: ((پسر پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله و سلم )، وارد خراسان شد است . از او درباره بيمارى ات بپرس . شايد درمانى به تو تعليم دهد كه بدان ، سو برى )).
راوى مى گويد: (آن شخص گفت : در عالم رويا) ديدم كه گويا آهنگ او كردم و مشكلى را كه بدان گرفتار آمده بودم ، نزد وى اظهار ساختم و او را از بيمارى خويش ، آگاهاندم و او نيز به من فرمود: ((قدرى زيره و آويشن و نمك ، بردار و آرد كن و دو يا سه بار از آن در دهان خود نگه دار. بهبود خواهى يافت )).
مرد از خواب بيدار شد. نه در آنچه در خواب ديده بود، انديشيد و نه بدان اعتنايى كرد تا هنگامى كه به دروازه نيشابور رسيد. در اين هنگام به او گفتند: على بن موسى الرضا (عليه السلام ) از نيشابور، بار سفر بسته و اكنون در رباط سعد است . در دل آن مرد، چنين افتاد كه آهنگ وى كند و (بيمارى ) خويش را براى او بيان دارد تا وى نيز دارويى سودمند برايش نسخه كند. بدين سان ، آهنگ وى در رباط سعد كرد. بر او وارد شد و به وى گفت :اى پسر پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله و سلم )! ماجراى من چنين و چنان بود و اكنون ، دهان و زبانم به سختى آسيب ديده است ، به گونه اى كه با دشوارى بسيار مى توانم سخن گويم . مرا داوريى تعليم ده تا از آن سود ببرم .
امام رضا (عليه السلام ): فرمود: ((مگر تو را تعليم ندادم ؟ برو و آنچه را در خواب برايت نسخه كردم ، به كارگير)).
آن مرد به امام (عليه السلام ) گفت : اى پسر پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله و سلم )! اگر صلاح مى دانى ، آن را برايم تكرار كن .
فرمود: ((قدرى زيره و آويشن و نمك ، بردار و آرد كن و دو يا سه بار از آن در دهان خود، نگه دار. بهبود خواهى يافت )).
آن مرد گويد: آنچه را برايم نسخه كرده بود، استفاده كردم و بهبود يافتم .⁽⁸⁶²⁾
6/5 - آنچه براى درمان دندان درد سودمند است
676 - طب الائمة (عليهم السلام ):
- به نقل از محمد بن ابى نصر، از پدرش ، از امام صادق (عليه السلام ): -: نزد امام (عليه السلام ) از ناآرامى سر و دندان هايم و از دردى شديد در چشم هايم - تا جايى كه صورتم در اثر آن ورم كرده بود - اظهار ناراحتى كردم .
فرمود: ((بر تو باد اين كاسنى . آن را بفشر و آبش را بگير و از اين شكر طبرزد، به مقدار فراوان ، بر آن بريز؛ چرا كه درد را تسكين دهد و ضرر آن را دفع كند)).
من به خانه خود رفتم و همان شب ، پيش از آن كه بخوابم ، اين دارو را ساختم و خوردم و بر آن خوابيدم . صبح كه شد، به حمد و منت الهى بهبود يافته بودم .⁽⁸⁶³⁾
677 - الكافى :
- به نقل از حمزة بن طيار -: نزد امام كاظم (عليه السلام ): بودم . ديد كه آه و ناله مى كنم .
فرمود: ((تو را چه شده است ؟)).
گفتم : دندانم .
فرمود: ((چه خوب بود حجامت مى كردى !)).
من نيز حجامت كردم و دردم ، فرو نشست . امام (عليه السلام ) را از اين موضوع ، آگاه كردم . به من فرمود: ((مردم به هيچ دارويى بهتر از يك مكش ‍ خون يا يك "مزعه " عسل ، درمان نجسته اند)).
گفتم : فدايت شوم ! يك ((مزعه )) عسل چيست ؟
فرمود: ((يك قاشق عسل )).⁽⁸⁶⁴⁾
678 - الكافى :
- به نقل از ابو ولاد -: امام كاظم (عليه السلام ): را ديدم كه در حجر اسماعيل ⁽⁸⁶⁵⁾ نشسته است و شمارى از خانواده وى نيز با اويند. از او شنيدم كه مى گفت : ((دندان هايم دردى سخت گرفت . پس قدرى مشكك برداشتم و دندان هاى خويش را با آن ، مالش دادم . اين درمان ، مرا سودمند افتاد و درد، فرو نشست )).⁽⁸⁶⁶⁾
679 - امام كاظم (عليه السلام ):
دندان هايم دردى سخت گرفت . پس بر آنها مشكك نهادم .⁽⁸⁶⁷⁾
680 - پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ):
هر كس در روز سه شنبه هفدهم يا نوزدهم يا بيست و يكم ماه ، حجامت كند، اين حجامت براى وى شفاى همه دردهاى سال خواهد بود و افزون بر آن ، شفاى سردرد، دندان درد ديوانگى ، جذام و پيسى نيز خواهد بود.⁽⁸⁶⁸⁾