اسرار نماز

مولى محسن فيض كاشانى

- ۱۱ -


نماز عيد 
بدان كه عيد، روزى است كه قسمت ميكنند در آن جايزه ها را و پراكنده مى كنند رحمت ها را و افاضه مى كنند موهبت ها را بر كسانى كه روزه داشته اند آن را و قيام نموده اند به وظايف آن . پس زياد كن خشوع خود را در نماز آن روز، و تضرع كن نزد خداى تعالى پيش از نماز و بعد از نماز، و بخواه كه اعمالت را قبول و از تقصيراتت درگذرد. و شرمنده باش از اينكه مبادا عمل تو مردود شود و خودت رسوا و مطرود گردى به درستى كه عيد نيست تنها براى كسى كه لباس فاخر و نو پوشيده باشد، بلكه عيد از براى كسى است كه ايمن و سالم ماند از تهديد و وعيد الهى . و مستحق استقبال كن روز عيد را به آنچه استقبال كردى روز جمعه را از وظائف پاكيزگى و استعمال بوى خوش و غير اينها از اسبابى كنه سبب مهيا شدن و رو آوردند دل به جانب پروردگار خود است . بسا باشد كه صلاحيت مناجات و حضور نزد پروردگار را به هم رسانى از جهت آنكه اين روز، روز تشريف و زمان بلند قدرى است قبول مى شود در اين روز اعمال و مستجاب مى گردد در آن دعوتها. ناچار برگردان شادى خود را در آن به جانب آن چيزى كه خلق شده است عيد براى آن ، و عيد را قرار نداده اند، براى آن كه از خوردنيها و پوشيدنيها و غير اينها از لذائذ فانيه دنيويه ، محظوظ و بهره مند گردانى نفس ‍ خود را، بلكه ناميده اند آن روز را عيد، جهت آنكه مى رسد در آن روز عوائد و اضافات الهى به كسانى كه اعمال خير و تجارت ، جهت روز واپسين انجام داده اند و انجام مى دهند.
نماز آيات 
پس ياد كن زمان صدور علامتهاى وحشتناك ، هولهاى آخرت و زلزله هاى آن و هنگام گرفتن خورشيد و ماه ، تاريكى روز قيامت و ترس مردم و التجاء ايشان و ازدحام آنها را در عرصه قيامت و وحشت ايشان را از مواخذه و عقوبت و استيصال ، وزياد كن در دعا و تضرع و خضوع و خشوع و بيم از رهائى از اين گونه گرفتاريها را در قيامت و برگشتن نور بعد از ظلمت و مسامحه فرمودن خدا از لغزشهاى تو در آن روز. و توبه كن از همه گناهان خود و نيك توبه كن ، شايد خدا نظر كند به تو در حالى كه تو شكسته دل ، و سربزير و شرمنده باشى از تقصير خود پس قبول كند توبه تو را و مسامحه فرمايد از لغزش تو چه آنكه خداى تعالى توجه مى كند به دلهاى شكسته و دوست مى دارد نفسهاى خاشع و گردنهاى خاضع را و وحشت كن از زير بار گناه ماندن و بيمناك باش از بازگشت بسوى مكافات .
نماز طواف 
پس حاضر گردان در دلت جلالت صاحب خانه را، و بدان به درستى كه تو ايستاده اى در اين منزل نزد حضرت ملك و حاكم بر حق ، كه بر جميع احوال تو مطلع است و بر پنهانيهاى تو محيط و به ظاهر و باطن تو عالم است و در اين موضع بيشتر مراقبت احوال خود كن و تمامتر و زيادت احتراز بنما از غفلت كردن زيرا كه اينجا اصعب و مشكل ترين جاهاست ، و با خود بگو: كجائى اى تقصير كننده ؟ چرا غافلى از تعظيم الهى در پيش روى او؟ و چرا در برابر او مى باشى و دورى از او؟ و اگر چنانچه مى دانى كه علم او سبحانه ، شامل است به جميع اشياء و محيط است به كل مخلوقات پس باز گرد بر سر خشوع و روى بياور به او، و البته حذر كن به سبب اين غفلت و اهمالت از رو گردانيدن خدا از تو و از اين جهت است كه گناهان در اين بقعه هاى شريفه مضاعف و حسنات نيز مضاعف است و فكر كن از آنهائى كه گذشته اند از انبياء و اولياء و صلحاء، پس ببين آثار ايشان و قرب و منزلت آنان را، و آنچه ميراث برده اند به عمل خود و دوست داشتن ايشان سعادت مخلده و نعمتهاى مؤبده آخرت را پس تاءسى كن به ايشان در اعمال عامه و كمال توجه به خدا خاصه ، و ترقى كن از اين درجه ها به سوى غير اينها از معارج شريفه و مقامات عاليه .
نماز جنازه 
پس ياد كن نزد مشاهده جنازه و گذاشتن آن را در برابر خود، آنچه را كه مردگان گذاشته اند از اهل و عيال و اولاد و تركه و اموال خود، و رفته اند به نزد خداى تعالى با دست خالى از جميع چيزها. و همراه نياورده اند مگر اعمال صالحه و آنچه را كه تجارت كرده اند از اعمال آخرت سود كننده و فكر كن در بهجت و تازگى بدنشان كه در حال حيات داشتند، و الحال چگونه تغيير يافته است رنگ پوستشان و رنگ صورتشان و عن قريب محو مى كند مرگ صورتشان را و زايل مى گرداند زمين طراوتشان را و آنچه حاصل شده بوده از براى او. و به ياد بياور با خود كه همين است كه يتيم شده اند اولادش و بيوه مانده اند زنانش و ضايع شده است اموالش و خالى مانده جايش و منقطع شده املش و كثرت حيله و مكرهايش ، كه از براى توافق اسباب دنيا مى كرد و غفلت داشت از داخل شدن در اين خاك و رسيدن به آنچه نوشته شده است در كتاب و به ياد آورد ميل او را به قوت و جوانى ، و اشتغال او را از آنچه در برابر او بود از مرگ سريع و چگونه بود كه مى رفت و تشييع جنازه اموات مى كرد و حالا از كار افتاده است پاهايش و قوت گيرائى نمانده است در مفصلهايش و فكر كن كه چگونه قبلا حرف مى زد و اكنون زبانش از كار افتاده و چگونه مى خنديد و فعلا متغير شده دندانهايش و چگونه تدبير مى نمود در كارهاى خود نسبت به چيزهايى كه محتاج بود از قوت ساليانه يا زيادتر، در حالى كه نمانده بود ميانه و و مرگش ‍ مگر يك ماه يا كمتر، و غافل بود، از آنچه از عالم غيب درباره او اراده داشتند تا ناگهان مرگ دامن او را گرفت در وقتى كه گمان نمى كرد و نمى دانست ، ناگاه رسيد به گوشش نداى ملك جبار، به جانب نعمت بهشت يا به جانب آتش و جهنم .
فكر كن تو نيز با خودت كه اكنون تو نيز مانند او هستى در غفلت و زود باشد كه عاقبت تو مانند عاقبت او بگردد لاجرم برخيز در اين هنگام به سوى مهيا شدن مرگ و مشغول شو به بسيار كردن زاد و توشه آخرت خود، چه آنكه مسافت راه بسى دور است و عقبه بسى بلند مى باشد و خطر آن بسيار و پشيمانى بعد از مرگ سودى ندارد. پس اينگونه فكرها، آرزوى تو را كوتاه و استعداد تو را به صوالح اعمال افزون مى گرداند.
و آگاه باش كه محل به فكر افتادن جهت اعمال خير، خارج از نماز است ، چنانچه تحقيق آن ذكر شد.
نماز نذر و عهد و... 
و اما نذر و عهد و مانند آن البته متذكر باش و اهتمام داشته باش قبول شدن آنها را و در نظر بگير وفا كردن به عهد خدا و امتثال اوامر او را و مبادا واگذارى آنها را، به توهم آنكه اينها در ابتداء واجب نبوده و خودت براى خودت واجب كرده اى زيرا نمازهاى نذرى و عهدى كه ملحق گشته به نمازهاى اصلى ، همانا مانند خود نمازهاى اصلى مى باشد در وجوب و در اهميت و عظمت و جلالت و به خاطر خود درآور كه اگر وعده و عهد كنى با پادشاهى از پادشاهان دنيا، جهت بجا آوردن كارى از كارهاى معين كه آن كار در برابر آن پادشاه بجاى بياورى به طوريكه خود پادشاه آن را ببيند و لفظ آن را بشنود چگونه كسى كه اين عهد را با پادشاه كرده باشد، متوجه آن كار مى شود وجد و جهد در آن عمل و اصلاح و محكمى آن مى نمايد و اوقات خود را صرف و سعى خود را تمام مى كند در آنكه آن كار خوب بجا آورده شود چه آنكه پادشاه متوجه آن عمل مى باشد از جهت وعده اى كه شده است خصوصا در موقعى كه آن كار، مؤكد شده باشد به عهد. پس مبادا نظر خداى تعالى را كمتر از نظر يك بنده خدا بدانى ، چرا كه اين فكر و اين عمل منشاء نفاق و نمودار شكر مى باشد.
بارى ، همچنين مراعات وظيفه بنما در هر نمازى به حسب آن نماز، و قيام كن در خور رتبه آن و ادب آن را اتيان كن و البته اكتفامكن بر آنچه ما بيان كرديم از وظايف بلكه تو خود ترقى كن به بالاتر از اينها بانظرى كه خداوند گشوده است بر روى دلت از ابواب معارف چه آنكه درهاى فيوضات الهى مفتوح و بى نهايت است و انوار جود او فائض و بيكران است و دم به دم نفوس انسانى ، از عالم غيب مدد مى رسد به اندازه استعداد هر كسى .
وفقنا الله و اياكم لتلقى الاسرار، و ادرجنا فى عداد عباده الاخيار الابرار، و اخذ بنواصينا الى رضاه و رحمته ، و عاملنا بعفوه و كرمه و مغفرته و استعملنابما علمناه و اشركنا فى ثواب من افدناه ، فان ذلك منه و به وله ، و هو حسبنا و نعم الوكيل ، و هيهنا نقطع الكلام فى هذه الرسالة ، حامدين لله تعالى على كل حالة .
و فرغ منها مؤلفها، العبد المفتقر الى عفوالله تعالى و كرمه و رحمته زين الدين بن على بن احمد الشامى العاملى ، عامله الله تعالى بفضله ، يوم السبت تاسع شهر ذى الحجة الحرام ، و هو اليوم المبارك ، يوم عرفة سنة احدى و خمسين و تسعمائة ، حامدا مصليا مسلما مستغفرا من ذنوبه
خدا توفيق دهد ما و شمارا براى برخوردارى اسرار و دقائق معنويه ، و داخل فرمايد ما را در عداد بندگان نيك خود، و بكشاند ما را به سوى خشنودى و رحمت و خود معامله نمايد با ما به كرم و آمرزش و احسانش ، و وادار كند ما را به عمل نمودن بر آنچه به ما آموخته است (يا آن را ياد گرفته ايم ، يا ياد داده ايم ) و شريك بفرمايد ما را با ثواب هر كسى كه ما چيزى به او افاده داده ايم ، چه آنكه اين نعمت افاده از خود مى باشد و خدا ما را بس است و او نيكو وكيلى مى باشد.
و اكنون كلام خود را در اينجا تمام كرده در حالى كه سپاس مى گويم خداى تعالى را بر هر حالتى از احوال .
مؤلف اين رساله ، بنده نيازمند به بخشش و كرم و رحمت خدا، زين الدين بن على بن احمد شاملى عاملى كه خداى تعالى به فضل خود با او معامله فرمايد در روز شنبه نهم ذى الحجة الحرام كه روز مبارك عرفه مى باشد، از سال نهصد و پنجاه و يكم هجرت صاحب شريعت غراء عليه و على اله الاف التحية و الثناء از تاءليف آن فراغت يافت در حالتى كه خداى را حمد ميكرد و رسول و آل او را درود مى فرستاد و از گناهان خود طلب آمرزش از خداى تعالى مى كرد.
نكته مهم در اسرار باطنى نماز 
از يحيى بن معاذ رازى ، مكنى به ابو زكريا، يكى از مشايخ طريقت قرن سوم هجرى قمرى منقول است : كه اقسام و انواع طاعاتى كه موصل و رساننده است بنده را به اصل سعادت اخروى ، بسيار است اما مجموع آنها به دو درجه باز گردد: بدنى ، مالى .
و افضل قسم اول كه عبادت بدنى است ، نماز است كه قيام به اداى حقيقت حقوق اين قسم ، جز از ارباب قلوب متصور نشود زيرا كه حقيقت نماز مناجات است با حضرت صمديت . كما قال النبى (صلى الله عليه وآله ): الصلوة مناجاة الرب و مناجات مخاطبه بود و مخاطبه معروف مطلق از عارف كامل محقق درست آيد قيام و قرائت و ركوع و سجود و تشهد و تكبير و تسليم ، صورت اركان ظاهر نماز است و اين صورت را روحى و اين ظاهر را سرى و معنائى بايد، تا آن حقيقت كه مطلوب است حاصل آيد.
اى عزيز! حقيقت نماز، قدامه نار (آتش ديرينه ) عنايت است كه از مشعل انوار هدايت ، در دل مخصوصان ؛ عنايت ازلى مى افروزد كه : الصلوة نور قلب المؤمن تا مصلى محقق به واسطه شعله ضياى آن ، معنى انعكاس ‍ انوار جبروتى را در مراتب ملكوتى مشاهده مى كند و رقوم آيات اسرار سنريهم اياتنا فى الافاق و فى انفسهم سوره فصلت آيه 53 رااز صفحات اوراق كائنات مى خواند تا آنگاه كه سوابق جذبات ، از بوداى كرم ، استقبال حال او كند. و كون صغرى و كبرى را شواهد و دلائل در كتم عدم اندازد و خاشاك وجود تعينات و همى را، به آتش فنا بسوزد، و بى زحمت اثقال وجود حدوث براق همت ، در فضاى ساحات عالم جبروت راند و در مطالعه سبحات انوار جمال و جلال معبود، از رؤ يت ظلمات تكليف رسوم عبادت عابد، فانى گردد.
اين چنين نماز گزارنده كه شنيدى ، كى برابر بود با غافلى كه باظلمات هوا و هوس نفسانى و كدورات وساوس شيطانى ، سر بر زمين مى نهد و برمى دارد. و از سر رسم ، قيامى و ركوعى مى آورد و فاتحه اى به غفلت مى خواند.
اى عزيز! از فاتحه يك آيه اين است : اياك نعبد و اياك نستعين تو را پرستيم و از تو يارى خواهيم پس چون تو هوا و نفسى را پرستى ، و بندگى به فرمان شيطان كنى و در كارها، يارى و مراد و مال از خزينه طلبى اين آيت خواندن از تو دروغ بود و دروغ در شرع حرام است خاصه دروغ بر حق و آيه و من اظلم ممن افترى على الله كذبا سوره انعام آيه 21 بيان اين معنى مى كند و چون اين مقدمات معلوم كنى ، بدانيكه عامه خلق از حقيقت و اسرار نماز بى خبرند.
روشن تر بيانى مى خواهى گوش دار: اى عزيز!قيام به اداى حقوق اسرار نماز، از قومى درست آيد كه چون قصد مقام عبوديت كنند، نقوش وجود كائنات از لوح تقصير خود محو كنند و به آب ترك ماسوى الله دستها بشويند و به شراب طهور ذكر مضمضمه كنند و به روائح نفخات ربانى استنشاق كنند و رذائل اخلاق بشرى را به استنشاق ، طرح كنند و به آب حيات حيا روى بشويند و به زلال توكل ، غسل مرافق كنند و از ينبوع ذلت و افتقار مسح سر كشند و اقدام سعى به آب استقامت مسح كنند و در استقبال كعبه ، روى دل به قبله حقيقى آرند و در نيت تحريم عهود مخاطبات روحانى ، تجديد كنند و در تكبير پستى ذرات موجودات را در اشعه آفتاب كبريا، محو ببينند و در رفع يدين تعلقات اوهام فساده و تصورات باطله را، پس پشت اندازند و در سبحانك اللهم و بحمدك به جناح تنزيه ، در فضاى عالم قدس طيران كنند و در تعويذ پناه به حصن عصمت فاطر كائنات گيرند و در) بسم الله بدايت صبح دولت عاشقان از مشرق ، عنايت ، طلوع كند و در الحمدلله سريان افضال و انعام حضرت نامتناهى ، در مظاهر مراتب علويات و سفليات مشاهده افتد و در الرحمن الرحيم درياى راءفت و رحمت بيكران بيند كه در جداول اعيان وجود، روان گشته پس سفينه وجود اين طايفه در تلاطم امواج اسرار بحر احديت غرق گردد و بحر ازل با بحر ابد، آميزد و حقيقت مالك يوم الدين اشكار گردد پس سباحان قضا آن غرق شدگان درياى وحدت را به كمند تقدير، به ساحل تكليف كشند، پس كمر عبوديت بر ميان جان بندند تا اياك نعبد گفته آيد پس مشرفان عالم اسباب عظم ، اثقال امانت تكليف را، بر نظر آن سوختگان باديه فراق عرضه دهند .بلبل زبان حال ايشان به استمداد عنايت حضرت لايزال و اياك نستعين سرائيدن گيرد چون روح بزرگ را كه عنقاى فضاحت ساحات لاهوتى است از قعر چاه طبيعت نظر بر مراتب درجات سالكان بارگاه حضرت ذوالجلال افتد كه در معراج ترقى ، عروج مى كند، خواطف طمع فضل وى را دريابد و اهدنا الصراط المستقيم ناطق وقت شود پس از نديمان مجلس انس ، كه در عالم ارواح ، شراب خطاب الست با هم مى خورند، ياد آرند و صراط الذين انعمت عليهم بگويند اين مردودان بيچاره مهجور و مطرودان سرگشته مبتور را بينند، بركنار بساط قبول محروم مانده ، و در ظلمات تيه غفلت گم گشته ، غير المغضوب عليهم ولاالضالين گفته آيد.
اى عزيز! نمى دانم از اين سخنان چه فهم خواهى كرد، اگر در همه عمرت ، يكبار اينچنين فاتحه خواندن دست دهد، گوى دولت از ميدان مسابقت مبارزان صفوف ولايت بردى و به آنجا كه بايد برسى ، رسيدى .
شعر 

اگر دل از غم دنيا جدا توانى كرد؟
نشاط و عيش به باغ بقا توانى كرد
اگر به آب رياضت برآورى غسلى ؟
همه كدورت دل را صفا توانى كرد
ز منلات هوس گر برون نهى قدمى
نزول در حرم كبريا توانى كرد
اگر ز هستى خود، بگذرى يقين مى دان
كه عرش و فرش و فلك ، زير پا توانى كرد
وليك اين عمل رهروان چالاك است
تو نازنين جهانى كجا توانى كرد
نه دست و پا مى امل را فرو توانى بست
نه رنگ و بوى جهان را رها توانى كرد
چو بو على ببر از خلق و گوشه اى بنشين
مگر كه خوى دل از خلق وا توانى كرد

پايان
ضميمه 
تعقيبات  
سفارش شده است كه بعد از اتمام نماز، سه مرتبه البته اكبر گفته شود و
سپس آية الكرسى : الله لااله الا هو الحى القيوم ، لاتاءخذه سنة و لانوم ، له مافى السموات و ما فى الارض ، من ذالذى يشفع عنده الا باذنه يعلم مابين ايديهم و ما خلفهم و لايحيطون به شى ء من علمه الابما شاء، وسع كرسية السموات و الارض ، و لايؤ ده ، حفظهما، و هو العلى العظيم # لااكراه فى الدين ، قد تبين الرشد من الغى ، فمن يكفر بالطاغوت و يؤ من بالله ، فقد استمسك بالعروة الوثقى لانفصام لها، والله سميع عليم الله ولى الذين امنوا يخرجهم من الظلمات الى النور، و الذين كفروا اولياؤ هم الطاغوت يخرجونهم من النور الى الظلمات اولئك اصحاب النار، هم فيها خالدون و تسبيحات حضرت زهرا سلام الله عليها (سى و چهار مرتبه الحمدلله ) خوانده شود و بعد سه مرتبه سوره توحيد و سه مرتبه صلوات و سه مرتبه آيه مباركه : و من يتق الله ، يجعل له مخرجا، و يرزقه من حيث لايحتسب و من يتوكل على الله فهو حسبه ، ان الله بالغ امره ، قد جعل الله لكل شى ء قدرا سوره طلاق آيه 3 خوانده شود.
درباره عظمت آيه مباركه فوق ، همين بس است كه ابوذر عليه الرحمة روايت مى كند: (پيامبر اكرم (صلى الله عليه وآله ) فرمودند: من يك آيه در قرآن مى شناسم كه اگر همه مردم فقط آن را گرفته و نسب العين قرار دهند، كفايت مى كند و رسول خدا مرتب ايه مباركه فوق را تلاوت مى كردند) اگر انسان توجه به كلام رسول اكرم (صلى الله عليه وآله ) داشته باشد و با حضور قلب و توجه به معانى آيه آن را براى هر مشكلى (چه مادى و چه معنوى ) بخواند، خداوند به بركت اين آيه مباركه مشكلات او را حل مى فرمايد. آيه مباركه فوق (اكسير اعظم ) است اگر كسى قدرش را بداند و با اخلاص ‍ مشغول تلاوت آن باشد. (سرى عظيم گفته شد، درياب ).
براى نمازهاى روزانه تعقيبات مشتركه و مخصوص هر نماز، در مفاتيح الجنان مرحوم حاج شيخ عباس قمى (رحمه الله ) موجود است به آنجا مراجعه فرمائيد.
در ضمن بعضى اياتى كه خيلى سفارش شده با حضور قلب و باتوجه كامل به معانى آنها، بعد از هر نماز خوانده شود، عبارتند از:
1 - آيه 18 و 19 سوره مباركه آل عمران (آيه شهادت :) شهدالله انه لااله الاهو، و الملائكة و اولوالعلم قائما بالقسط، لااله الا هو العزيز الحكيم ان الذين عندالله الاسلام و مااختلف الذين اتواالكتاب الا من بعد ما جائهم العلم بغيا بينهم و من يكفر بايات الله فان الله سريع الحساب
2 - آيه 26 و 27 سوره مباركه آل عمران (آيه ملك ): قل اللهم مالك الملك تؤ تى الملك من تشاء و تنزع الملك ممن تشاء، و تعز من تشاء، و تذل من تشاء، بيدك الخير انك على كل شى ء قدير تولج اليل فى النهار و تولج النهار فى اليل و تخرج الحى من الميت ، و تخرج الميت من الحى ، و ترزق من تشاء بغير حساب
3 - آيه 54 تا 56 سوره اعراف (آيه سخره ): ان ربكم الله الذى خلق السموات و الارض فى ستة ايام ثم استوى على العرش يغشى اليل النهار يطلبه حثيثا و الشمس و القمر و النجوم مسخرات بامره الاله الخلق و الامر تبارك الله رب العالمين # ادعواربكم تضرعا و خفية انه لا يحب المعتمدين# ولا تفسدوا فى الارض بعد اصلاحها و ادعوه خوفا و طمعا ان رحمت الله قريب من المحسنين
4 - آيه 285 و 286 سوره مباركه بقره : امن الرسول بماانزل اليه من ربه و المؤمنون ، كل امن بالله و ملائكته و كتبه و رسله ، لانفرق بين احد من رسله ، و قالوا سمعنا و اطعنا غفرانك ربنا و اليك المصير لايكلف الله نفسا الا وسعها لها ما كسبت و عليها ما اكتسبت ربنا لاتؤ اخذنا ان نسينا او اخطانا، ربنا و لاتحمل علينا اصرا كما حملته على الذين من قبلنا، ولاتحملنا مالاطاقة لنا به ، واعف عنا و اغفرلنا و ارحمنا، انت مولينا فانصرنا على القوم الكافرين جابربن عبدالله انصارى از رسول اكرم (صلى الله عليه وآله ) روايت مى كند كه پيامبر اكرم فرمودند: خداوند تبارك و تعالى به من فرمودند: براى تو و امت تو گنجى از گنجهاى عرش خود عطا كرده ام و آن سوره مباركه حمد و آخر سوره بقره است .
5 - آيه آخر سوره مباركه كهف : قل انما انا بشر مثلكم يوحى الى انما الهكم اله واحد، فمن كان يرجوا لقاء ربه فليعمل عملا صالحا ولايشرك بعبادة ربه احدا در روايت است كه هر كس بخواهد خداوند او را موفق به عمل صالح گرداند، آيه مباركه فوق را زياد بخواند.
6 - آيه 35 سوره مباركه نور (آيه نور): الله نورالسموات و الارض ، مثل نوره كمشكوة فيها مصباح المصباح فى زجاجة الزجاجة كانها كوكب درى يوقد من شجرة مباركة زيتونه لاشرقية و لاغربية ، يكاد زيتها يضى ء و لو لم تمسسه نار، نور على نور، يهدى الله لنوره ، من يشاء، و يضرب الله الامثال للناس ، و الله بكل شى ء عليم
7 - آيه آخر سوره مباركه فتح : محمدرسول الله ، والذين معه اشداء على الكفار رحماء بينهم ، تريهم ركعا سجدا يبتغون فضلا من الله و رضوانا، سيماهم فى وجوههم من اثر السجود، ذلك مثلهم فى التورية و مثلهم فى الانجيل كزرع ، اخرج شطئه فازره فاستغلظ فاستوى على سوقه ، يعجب الزارع ليغيظ بهم الكفار، وعدالله الذين امنوا و عملواالصالحات ، منهم مغفرة و اجرا عظيما
8 - آيه 1، 2، 3، 4، 5، 6 سوره مباركه حديد: اعوذبالله من الشيطان الرجيم ، بسم الله الرحمن الرحيم ، سبح لله ما فى السموات والارض ، يحيى و هو العزيز الحكيم له ملك السموات و الارض ، يحيى و يميت و هو على كل شى ء قدير. هوالاول و الاخر و الظاهر و الباطن ، و هو به كل شى ء عليم هو الذين خلق السموات فى ستة ايام ، ثم استوى على العرش يعلم ما يلج فى الارض و ما يخرج منها و ماينزل من السماء، و ما يعرج فيها، و هو معكم اين ماكنتم و الله بما تعملون بصير له ملك السموات و الارض و الى الله ترجع الامور، يولج اليل فى النهار و يولج النهار، فى اليل ، و هو عليم بذات الصدور
9- چهار آيه آخر سوره مباركه حشر: لو انزلنا هذا القرآن على جبل لرايته خاشعا متصدعا من خشية الله و تلك الامثال نضربهاللناس لعلهم يتفكرون # هوالله الذى لااله الاهو، عالم الغيب و الشهادة هوالرحمن الرحيم # هوالله الذى لااله الاهو، الملك القدوس السلام مؤمن المهيمن العزيز الجبار المتكبر، سبحان الله عما يشركون # هوالله الخالق البارى ء المصور له الاسماء الحسنى ، يسبح له ما فى السموات والارض ، و هوالعزيز الحكيم پيامبر اكرم (صلى الله عليه وآله ) فرمودند: هر صبح و شام سه مرتبه آيات فوق را با اعوذبالله من الشيطان الرجيم ، بسم الله الرحمن الرحيم بخوانيد.
10 - رسول خدا (صلى الله عليه وآله ) فرمودند: هر كه خواهد خداوند او را در روز قيامت بر اعمال زشت او مطلع نگرداند ونامه گناهان او را نگشايد، بعد از هر نماز، اين دعا را با توجه به معانيش بخواند: اللهم ان مغفرتك ارجى من عملى ، و ان رحمتك اوسع من ذنبى ، اللهم ان كان ذنبى عندك عظيما فعفوك اعظم من ذنبى ، اللهم ان لم اكن اهلا ان ترحمنى ، فرحمتك اهل ان تبلغنى و تسعنى ، لانها وسعت كل شى ء، يا ارحم الراحمين
اذكار مهم 
براى عزيزانى كه بيشتر دوست دارند با معنويت ماءنوس باشند و خداوند در دل آنها را به سوى نور هدايت و صراط مستقيم و شاهراه ولايت مولى الكونين ولى الله الاعظم اميرالمؤمنين (عليه السلام ) بازگرداند، بعد از هر نماز اين ذكرها را با حضور قلب و اخلاص كامل ، در محل خلوت مشغول باشند.
الف : صد مرتبه صلوات اللهم صلى على محمد و آل محمد!
ب : هفتاد مرتبه استغفار استغفر الله ربى و اتوب اليه يا استغفرالله و اسئله التوبة
ج : صد و ده مرتبه لااله الاانت سبحانك انى كنت من الظالمين د: هفتاد مرتبه لافتى الا على ، لاسيف الاذوالفقار
ه‍: يازده مرتبه در حال ايستاده اللهم صلى على وليك القائم بامرك المهدى
و: مخصوص نماز صبح : ده مرتبه يا حى يا قيوم
ز: مخصوص نماز مغرب : چهل و يك مرتبه يا حى يا قيوم ، يا حى و لااله الا انت ، اسئلك ان تحيى قلبى نور معرفتك يا الله
سى و سه مرتبه لاحول ولاقوة الا بالله العلى العظيم
براى اذكار فوق ، ثواب فراوان و اثرات عجيب و آثار غريب و زايد الوصفى ، از ائمه معصومين عليهم السلام ، و مشايخ ذكر و صاحبان طريقت و عرفاى بزرگ رحمه الله ذكر شده است ، غفلت نفرمائيد. چون هدف بر اختصار است لذا از نقل احاديث شريف درباره ثواب و اثرات اذكار فوق خوددارى مى شود. چه خوش و زيبا فرموده ، عارف كامل حاج شيخ حسنعلى اصفهانى (قدس سره الشريف ).

خوش آنكه دلش ز ذكر، پر نور شود
وز پرتو ذكر، نفس مقهور شود
انديشه كثرت از ميان برخيزد
ذاكر همه ذكر و ذكر، مذكور شود

چند نكته مهم براى اهل ذكر 
عزيزانى كه مشغول ذكر هستند بايد توجه كافى و لازم داشته باشند، اگر بخواهند در وادى (ذكر قدم گذارند و از اين درياى بيكران الهى ، گوهرهاى بى نظير و گرانبها بدست آورند، شرايط ذيل را تا آنجا كه مقدور باشد حتما بجاى آرند.
اول : بايد در طول زندگى هميشه سعى كنند غذاى حلال (كه گير نمى آيد) بخورند و تا آن جا كه به سلامتيشان ضرر نداشته باشد، غذا كم بخورند، چون فرموده اند:

اندرون از طعام خالى دار
تا در او نور معرفت بينى
غير ناكامى در اين ره كام نيست
راه عشق است اين ره حمام نيست

دوم : نماز را بايد در اول وقت آن بخوانند و هنگام نماز، نهايت سعى و كوشش خود را بكار برند كه نماز با حضور قلب و با توجه به معانى آن ادا شود.
حضرت رسول اكرم (صلى الله عليه وآله ) فرمودند: الصلوة عمود الدين ان قبلت ، قبل ماسواها، و ان ردت ، رد ماسواها چون نماز به منزله ستون دين است اگر نماز مورد قبول پروردگار افتد ساير اعمال مقبول درگاه خواهد شد، و اگر مردود گردد، ساير اعمال نيز خودبخود مردود خواهد شد و اين كار به يك روز و دو روز درست نمى شود بلكه طول زمان و صبر جميل لازم دارد.
سوم : اذكار را بايد در محل خلوت و خوشبو مشغول باشند، چون ملائكه هاى خداوند از مكانهاى كثيف و بدبو، دورى مى كنند.
چهارم : هر خواب خوش و يا نورى و يا ساير علائم روحانى را هنگام ذكر يا قبل و بعد ديدند، آن را به احدى نقل نكنند، حتى از نزديكان و برادران صميمى خود نيز مخفى دارند. چون در افشاى سر، مفاسد بزرگى نهفته است .
پنجم : تا مى توانند از مردم عادى مخصوصا دوست و آشناى ناباب دورى كنند.

نخست موعظه پير مى فروش اينست
كه از مصاحب ناجنس احتراز كنيد
از حقيقت بر تو نگشايد درى
زين مجازى مردمان تا نگذرى

ششم : از اينها كه گذشت اهل ذكر بايد پيش اذان صبح بيداربوده و مشغول ذكر و نماز شب و دعا و راز و نياز به درگاه بى نياز باشد، چون :

هرگنج سعادت كه خدا داد به حافظ
از يمن دعاى شب و ورد سحرى بود

هفتم : اهل ذكر بايد، هميشه قبل از شروع به ختم و بعد از پايان آن به چهارده معصوم عليهم السلام سخت متوسل باشند تا خداوند به بركت وجود مبارك ايشان اهل ذكر را هرچه زودتر به مقصد نهايى برساند.
تتمه : در هر حال از خدا نبايد غافل بود

يك چشم زدن غافل از آن ماه نباشيد
شايد كه هنگامى كند آگاه نباشيد
اينهمه گفتيم ليك اندر بسيج
بى عنايات خدا هيچم ، هيچ
بى عنايات حق و خاصان حق
گر ملك باشد سياهتش ورق

چند دستور ختم 
1 - دستور ختم آيه مباركه : و من يتق الله ، يجعل له مخرجا و يرزقه من حيث لايحتسب و من يتوكل على الله فهو حسبه ان الله بالغ امره ، قد جعل الله لكل شى ء قدرا سوره طلاق آيه 3 جهت رفع مشكلات (مادى و معنوى ) چهل روز بعد از نماز صبح ، هر روز: يك حمد و سه مرتبه سوره توحيد و چهارده صلوات ، هديه به ساحت مقدس چهارده معصوم و مشايخ واسطه ذكر صلوات الله و سلامه عليهم اجمعين ) خوانده شود. سپس آيه را با اخلاص كامل و حضور قلب و توجه به معانى آن ، (159) مرتبه روز آخر (169) مرتبه (كه جمعا 6370 مرتبه عدد آيه مى شود) بخواند، بعد از اتمام دوباره : يك حمد و سه مرتبه سوره توحيد و چهارده صلوات بخواند، سر به سجده گذارد و از خداوند متعال با تضرع و اصرار حاجت خود را بخواهد. انشاءالله به بركت اين آيه و توجه چهارده معصوم و مشايخ واسطه ذكر صلوات الله و سلامه عليهم اجمعين حاجت روا گردد.
2 - دستور ختم سوره توحيد: جهت رفع گرفتارى و رسيدن به حوائج شرعى ، قرائت هزار مرتبه سوره مباركه توحيد در يك مجلس و در جاى خلوت ، بسيار مجرب است .
توجه : اگر كسى بخواهد به صورت نماز انجام دهد، دو ركعت نماز به جاى آورد، در ركعت اول ، بعد از سوره حمد هزار مرتبه سوره توحيد و در ركعت دوم ، بعد از سوره حمد يك مرتبه سوره توحيد بخواند، بعد از اتمام نماز سر به سجده گزارد و از خداوند متعال حاجت خود را بخواهد، انشاء الله خداوند به فضل و كرم و رحمت خود حاجت را برآورده گرداند.
در روايت است كه حضرت اميرالمؤمنين (عليه السلام ) اين دو ركعت نماز را به اين كيفيت بجا مى آورد، پس سر از سجده برميداشت و مى فرمود: بحق آن خداوندى كه جانم به دست قدرت اوست ، هركس اين نماز را انجام دهد، هر حاجت از خدا بخواهد، البته خداوند از فضل و كرم و رحمت خود عطا كند و اگر بعدد ريگهاى بيابان گناه داشته باشد، خداوند بيامرزد.
در ضمن بعد از اتمام نماز، اين دعا را با اخلاص كامل و با حالت تضرع بخوانيد:
يا الله يا الله ،يا الله يا رحمن ، يا الله يا رحيم ، يا الله يا ملك ، يا الله يا قدوس ، يا الله يا سلام ، يا الله يا مؤمن ، يا الله يا مهيمن ، يا الله يا عزيز، يا الله يا جبار، يا الله يا متكبر، يا الله يا خالق ، يا الله يا بارى ء، يا الله يا مصور، يا الله يا علالم ، يا الله يا عظيم ، يا الله يا عليم ، يا الله يا كريم ، يا الله يا حليم ، يا الله يا حكيم ، ياالله يا سميع ، يا الله يا بصير، يا الله يا قريب ، يا الله يا مجيب ، يا الله يا جواد، يا الله يا ماجد، يا الله يا ملى ، يا الله يا وفى ، يا الله يا مولى ، يا الله يا قاضى ، يا الله يا سريع ، يا الله يا شديد، يا الله يا رؤ ف ، يا الله يا رقيب ، يا الله يا مجيد، يا الله حفيظ، يا الله يا محيط، يا الله يا سيد السادات ، يا الله يا اول ، يا الله يا اخر، يا الله يا ظاهر، يا الله يا باطن ، يا الله يا فاخر، يا الله يا قاهر، يا الله يا رباه ، يا الله يا رباه ، يا الله يا رباه ، يا الله يا ودود، يا الله يا نور، يا الله يا رافع ، يا الله يا مانع ، يا الله يا دافع ، يا الله يا فاتح ، يا الله يا نفاح ، يا الله يا جليل ، يا الله يا جميل ، يا الله يا شهيد، يا الله يا شاهد، يا الله يا مغيث ، يا الله يا حبيب ، يا الله يا فاطر، يا الله يا مطهر، يا الله يا ملك ، يا الله يا مقتدر، يا الله يا قابض ، يا الله يا باسط، يا الله يا محيى ، يا الله يا مميت ، يا الله يا باعث ، يا الله يا وارث ، يا الله يا معطى ، يا الله يا مفضل ، يا الله يا منعم ، يا الله يا حق ، يا الله يا مبين ، يا الله يا طيب ، يا لاله يا محسن ، يا الله يا مجمل ، يا الله يا مبدى ء، يا الله يا معيد، يا الله يا بارى ء، يا الله يا بديع ، يا الله يا هادى ، يا الله يا كافى ، يا الله يا شافى ، يا الله يا على ، يا الله يا عظيم ، يا الله يا حنان ، يا الله يا منان ، يا الله يا ذا الطول ، يا الله يا متعالى ، يا الله يا عدل ، يا لاله يا ذالمعارج ، يا الله يا صادق ، يا الله يا صدوق ، يا الله يا ديان ، يا الله يا باقى ، يا الله يا واقى ، يا الله ياذالجلال ، يا الله يا ذالاكرام ، يا الله يا محمود، يا الله يا معبود، يا الله يا صانع ، يا الله يا معين ، يا الله يا مكون ، يا الله يا فعال ، يا الله لطيف ، يا الله يا غفور، يا الله يا شكور، يا الله يا نور، يا الله يا قدير، يا الله يا رباه ، يا الله يا رباه ، يا الله يا رباه ، يا الله يا رباه ، يا الله اسئلك ان تصلى على محمد و اله محمد، و تمن على برضاك و تعفو عنى بحملك و توسع على من رزقك الحلال الطيب من حيث احتسب و من حيث لا احتسب ، فانى عبدك ليس لى احد سواك ، ولا احد اسئله غيرك يا ارحم الراحمين ، ماشاء الله لاقوة الا بالله العلى العظيم
يادآورى : اين نماز اگر در شب و روز جمعه و يا در شب و روز دوشنبه انجام شود، مجربتر است .
3 - دستور ختم نام مبارك مولاى متقيان امير مؤمنان على بن ابيطالب (عليه السلام ) است كه به هر نيتى چه درباره امور دنيا و چه راجع به آخرت ، چه براى برطرف شدن مشكلات و يا نجات از گرفتاريها بسيار مؤثر است بدين صورت كه چهل روز بعد از نماز صبح روبه قبله نشسته هديه به ساحت مقدس انبياء و اولياء مخصوصا خاندان پاك نبوت و امامت يك حمد و سه مرتبه سوره توحيد و چهارده مرتبه صلوات فرستاده و سپس ‍ بگويد: الله صمدى ، من عندك مددى و عليك معتمدى ناد عليا مظهر العجائب تجده ، عونا لك فى النوائب ، كل هم و غم سينجلى بولايتك (يا على هزار مرتبه ) بعد از اتمام ذكر نيز، يك حمد و سه مرتبه سوره توحيد و چهارده صلوات هديه به ارواح طيبه انبياء و اولياء بخواند، انشاء الله در اسرع وقت حاجت روا گردد.
چه زيبا سروده حافظ شيرازى (رحمه الله ):

در مذهب ما كلام حق ، ناد عليست
طاعت كه بود قبول حق ياد عليست
از جمله آفرينش كون و مكان
مقصود خدا، على و اولاد عليست

از همه عزيزانى كه با دل سوخته نياز به درگاه بى نياز مى برند التماس دعاى خير دارم يا رب دعاى سوخته دلان مستجاب فرما.
رضا مرندى