|
تفسير نور
(جلد هشتم)
حجة الاسلام و المسلمين حاج
شيخ محسن قرائتى
- ۶ -
و بر آنها و بر
كشتى ها سوار مى شويد.
پيام ها :
1 چهارپايان براى انسان آفريده شده اند. (در آيه دوبار كلمه ((لكم
)) آمده است )
2 حتّى حيوانات را ساده ننگريم . (لَعِبرة )استخراج
آهن از خاك نياز به صدها كارشناس ، متخصّص وابزار دارد، ولى خداوند شير را از دل
علف بيرون مى كشد و با همين قدرت در قيامت انسان ها را از دل خاك بيرون خواهد كشيد.
(لَعِبرَة )
3 شير، يكى از نعمت هايى است كه قرآن به آن توجّه دارد.
(نُسقيكم )
4 ميوه ها و روغن گياهى ، بر غذاهاى حيوانى مقدّم است . اوّل نام
(نَخيل ، اَعناب ، زَيتون )بعد فرمود: (نُسقيكم ،
تاءكلون )
5 شير، گوشت وسوارى ، قسمتى از منافع حيوانات است . (لكم فيها
منافعُ كثيرة )به راه افتادن كارخانجات لبنيات ، چرم سازى ، كنسروسازى ،
ريسندگى ، بافندگى و ايجاد اشتغال و بهره دهى براى ميليون ها انسان ، منافع جنبى
حيوانات است .
6 نقش كشتى را در حمل و نقل ساده ننگريم . (صدها فرمول دست به دست هم مى دهد تا اين
امكان فراهم مى شود) (على الفلك تحملون )
(23) وَلَقَدْ اءَرْسَلْنَا نُوحاً إِلَى قَوْمِهِ فَقَالَ
يَقَوْمِ اعْبُدُواْ اللّهَ مَا لَكُم مِّنْ إِلَهٍ غَيْرُهُ
اءَفَلاَ تَتَّقُونَ
ترجمه :
و همانا نوح را به سوى قومش فرستاديم ، پس (به آنها) گفت : اى قوم من ! خداوند
(يكتا) را بپرستيد. جز او هيچ خدايى براى شما نيست ، آيا پروا نمى كنيد؟
نكته ها :
O خداوند در آيات قبل ، از آفرينش انسان و آنچه در
زمينه ى تاءمين منافع مادّى اوست سخن گفت و در اين آيات به تاءمين غذاى فكرى و
عقيدتى او مى پردازد.
پيام ها :
1 در تبليغ دين ، مردم را با محبّت مورد خطاب قرار دهيد. (يا
قوم )
2 دعوت به توحيد، اوّلين وظيفه ى انبياست . (در تبليغ ، به مسائل اصلى توجّه كنيد)
(اعبدوا اللّه )
3 روح پرستش در باطن انسان وجود دارد، انبيا مورد پرستش را بيان مى كنند.
(اعبدوا اللّه ما لكم من اله غيره )
4 به سراغ غير خدا رفتن ، بى پروايى است . (اءفلا تتّقون )
(24) فَقَالَ الْمَلَؤُاْ الَّذِينَ كَفَرُواْ مِن قَوْمِهِ
مَا هَذَآ إِلا بَشَرٌ مِّثْلُكُمْ يُرِيدُ اءَن
يَتَفَضَّلَ عَلَيْكُمْ وَلَوْ شَآءَ اللّهُ لاََنزَلَ مَلََّئِكَةً مَّا سَمِعْنَا
بِهَ ذَا فِى ءَابَآئِنَا الاَْوَّلِينَ
ترجمه :
پس اشراف قوم او كه كافر شدند، گفتند: اين نوح جز انسانى همانند شما نيست ، او مى
خواهد بر شما برترى جويد، اگر خداوند مى خواست (براى ما پيامبرى بفرستد) قطعاً
فرشتگانى مى فرستاد. ما اين (دعوت نوح ) را در ميان (تاريخ ) پدران قبلى خود نشنيده
ايم .
پيام ها :
1 اشراف ، در خط مقدّم مخالفان انبيا بودند. (مَلَاء)
2 حُبّ ذات ، غريزه اى عميق در انسان هاست . (انسان از اين كه كسى بر او برترى يابد
نگران است ) (يتفضّل عليكم )
3 تهمت برترى جويى ، وسيله ى تبليغات كفّار است . (يريد اَن
يَتفضّل عليكم )
4 انسان متكبّر، براى خدا هم تكليف معيّن مى كند. (لو
شاءاللّه لانزل ملائكةً)
5 كافران كمال را نقص مى پندارند. (ماهذا الاّ بشر... لانزل
ملائكةً)(انسان بودن انبيا براى راهنمايى بشر كمال است ، امّا كفّار مى
گفتند: او نبايد بشر باشد)
6 در برابر منطق صحيح ، به تاريخ و تقليد نياكان و فرهنگ ملّى خود تكيه نكنيد و
مدافع وضع موجود نباشيد. (ما سَمِعنا بهذا)
(25) إِنْ هُوَ إِلا رَجُلٌ بِهِ جِنَّةٌ فَتَرَبَّصُواْ
بِهِ حَتَّى حِينٍ
ترجمه :
او نيست جز مردى كه در او نوعى جنون است ، پس تا مدّتى درباره ى او صبر كنيد. (تا
از جنون نجات يابد يا بميرد يا ما تكليف خود را با او روشن كنيم )
(26) قَالَ رَبِّ انصُرْنِى بِمَا كَذَّبُونِ
ترجمه :
نوح گفت : پروردگارا ! مرا در برابر تكذيب آنان يارى فرما.
پيام ها :
1 شنيدن تاريخ گذشتگان ، مايه ى تسلّى آيندگان است . (اى پيامبر ! به انبياى قبل
نيز نسبت جنون مى دادند) (رجل به جِنّة )
2 برخى كه نمى توانند رشد كنند، مقام بزرگان را پايين مى آورند.
(رجل به جِنّة )
3 غرور و لجاجت ، سبب مى شود كه به عاقل ترين مردم نسبت جنون داده شود.
(رجل به جِنّة )
4 سران كفر، دعوت انبيا را يك حادثه روحى و روانى مى پندارند و مى گويند: صبر كنيد
هيجان ها و ادّعاهاى او تمام مى شود. (فتربّصوا)
5 توكّل و دعا، بزرگ ترين اهرم در برابر تهمت ها و تحقيرهاست .
(قال ربّ)
6 درخواست كمك از خداوند براى پيروزى ايمان بر كفر است ، نه پيروزى فرد بر فرد.
(انصرنى بما كذّبون )نفرمود: ((انصرنى عليهم
))
ترجمه :
(27) فَاءَوْحَيْنَآ إِلَيْهِ اءَن اصْنَعِ الْفُلْكَ
بِاءَعْيُنِنَا وَوَحْيِنَا فَإِذَا جَآءَ اءَمْرُنَا وَ
فَارَ التَّنُّورُ فَاسْلُكْ فِيهَا مِن كُلِّ زَوْجَيْنِ اثْنَيْنِ وَاءَهْلَكَ
إِلا مَن سَبَقَ عَلَيْهِ الْقَوْلُ مِنْهُمْ وَلاَتُخَطِبْنِى فِى
الَّذِينَظَلَمُوَّاْ إِنَّهُم مُّغْرَقُونَ
پس ما به نوح وحى كرديم : زير نظر ما و(مطابق دستور وآموزش و) وحى ما كشتى بساز. پس
همين كه فرمان (قهر) ما آمد و (آب از) تنور جوشيد، از تمام حيوانات يك جفت (نر و
ماده ) و (نيز) اهل خود را در كشتى وارد كن ، مگر كسى از آنان را كه قبلاً درباره ى
او سخن به ميان آمده (و وعده ى هلاكتش داده شده )، و درباره ى ستمگران با من سخن
مگو (و نزد من ازآنان شفاعت مكن ) كه قطعاً آنان غرق خواهند شد.
نكته ها :
O امام باقر عليه السلام فرمود: حضرت نوح عليه السلام
950 سال مردم را پنهانى وآشكارا به توحيد دعوت كرد، تا آنجا كه خداوند با جمله ى
(لن يؤ من مِن قومك الاّ مَن قد آمن )(79)
به او فرمود: جز آنها كه به تو ايمان آورده اند، ديگر ايمان نخواهند آورد، پس نوح
گفت : نسل آنان نيز قابل هدايت نيستند. (ولايلدوا الاّ
فاجراكفّارا)(80)
سپس خداوند فرمان ساختن كشتى را داد.(81)
پيام ها :
1 دعاى انبيا مستجاب مى شود. (ربّ انصرنى فاوحينا)
2 صنعت ، يك الهام الهى است . (اوحينا اَن اِصنع )
3 تقاضاى نصرت الهى ، با تلاش انسان منافاتى ندارد. (اِصنَع
الفُلك )انبيا در كنار دعاهاى خود كار هم مى كردند.
4 افراد تحقير شده را حمايت كنيم . (مردم تو را مجنون مى پندارند ولى تو زير نظر ما
هستى ) (باعيننا)
5 اگر در تمام كارها مطابق وحى عمل كنيم ، موفّق مى شويم .
(اِصنَع الفلك باعيننا و وحينا)
6 با اراده ى خدا از تنور آتش ، آب مى جوشد. (فارالتّنّور)(شايد
فوران آب از تنور، نشانه ى زمان حادثه باشد)
7 نگذاريد نسل حيوانات منقرض شود. (من كلّ زوجين اثنين )
8 حتّى همسر و فرزند پيامبر هم اگر نااهل باشند، مورد قهر الهى قرار مى گيرند.
(الاّ من سبق عليه القول )
9 شفاعت ، همه جا كارساز نيست . (ولاتخاطبنى )شفاعت
انبيا با اذن الهى است .
10 مشرك ، ظالم است . (فى الّذين ظلموا)
11 عاقبت ظلم ، هلاكت است . (ظلموا مغرقون )
12 گاهى ، آبى كه مايه ى حيات است ، مايه ى هلاك مى شود. (مغرقون )
(28) فَإِذَا اسْتَوَيْتَ اءَنتَ وَمَن مَّعَكَ عَلَى
الْفُلْكِ فَقُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِى نَجَّنَا مِنَ
الْقَوْمِ الظَّلِمِينَ
ترجمه :
پس هنگامى كه تو و همراهانت بر كشتى سوار شديد، بگو: حمد و سپاس براى خداوندى است
كه مارا از گروه ستمگران نجات داد.
پيام ها :
1 دورى از ستمگران و نجات از سلطه ى آنان ، يكى از نعمت هاى الهى است .
(الحمدللّه الّذى نجّانا)
2 براى هر نعمتى شكرى لازم است . (الحمدللّه الّذى نجّانا)
3 بهترين صيغه ى شكر، كلمه مباركه ى (الحمدللّه )است .
4 به خاطر نابودى و هلاكت ديگران خدا را شكر نكنيد، بلكه براى نجات خود شكر كنيد.
(نجّانا)نفرمود: ((اهلكهم
))
5 كشتى ، وسيله ى است ولى نجات كار خداوند است . (نجّانا)
(29) وَقُل رَّبِّ اءَنزِلْنِى مُنزَلاً مُّبَارَكاً
وَاءَنتَ خَيْرُ الْمُنزِلِينَ
ترجمه :
وبگو: پروردگارا! مرا با نزولى پر بركت فرودآور كه تو بهترين فرود آورندگانى .
(30) إِنَّ فِى ذَلِكَ لاََيَتٍ وَإِن كُنَّا لَمُبْتَلِينَ
ترجمه :
البتّه در اين داستان نشانه هايى است ، و همانا ما آزمايش كنندگانيم . (قوم نوح
وديگران را بارها آزمايش كرديم تا زمينه ى توبه ورشد خود را نشان دهند)
نكته ها :
O در حديث مى خوانيم : رسول خدا صلى الله عليه و آله به
على عليه السلام فرمود: هرگاه وارد منزلى شدى آيه (29) را تلاوت كن تا خداوند از
خير آن جا كاميابت كند و شرّش را از تو دور سازد.(82)
ياد خدا در هر حال
# در دعوت به توحيد. (اعبدواللّه )(83)
# در ساختن كشتى با الهام خداوند. (اِصنع الفلك باعيننا و
وحينا)
(84)
# در سوار شدن ، با حمد الهى . (فاذا استويت ... فقل
الحمدللّه )(85)
# در حركت با نام خدا. (بسم اللّه مَجراها و مُرساها)(86)
# در توقّف ، با دعا به درگاه او. (ربّ اَنزلنى )(87)
پيام ها :
1 ابتدا خداوند را بر نعمت هاى گذشته شكر كنيم ، سپس از او نعمت جديدى بخواهيم .
(الحمدللّه الّذى ربّ اَنزلنى )
2 در دعا و مناجات ، خداوند را با آن نامى بخوانيم كه با نيازمان تناسب داشته باشد.
(اَنزلنى خيرالمنزلين )
3 مطالب تاريخى قرآن ، آيه ى هدايت و مايه ى رشد است . (نه سرگرمى و خاطره )
(لا يات )
4 سنّت خداوند، بر آزمايش مردم در هر حال است ، و ماجراى نوح نيز يكى از نمونه هاى
آزمايش الهى است . (مبتلين )
(31) ثُمَّ اءَنشَاءْنَا مِن بَعْدِهِمْ قَرْناً ءَاخَرِينَ
(32) فَاءَرْسَلْنَا فِيهِمْ رَسُولاً مِّنْهُمْ اءَنِ
اعْبُدُواْ اللّهَ مَا لَكُم مِّنْ إِلَهٍ غَيْرُهُ اءَفَلاَ تَتَّقُونَ
ترجمه :
سپس بعد از قوم نوح ، نسل ديگرى پديد آورديم . و در ميان آنان (نيز) پيامبرى از
خودشان فرستاديم كه (به آنان گفت :) خدا را بپرستيد. جز او معبودى براى شما نيست ،
پس آيا پروا نمى كنيد؟
پيام ها :
1 خداوند براى هر امّتى پيامبرى فرستاده است . (قَرناً آخرين
فارسلنا)
2 پيامبر بايد از خود مردم باشد. (تا الگوئى عملى و درد آشنا داشته باشند و حجّت بر
آنان تمام باشد) (منهم )
3 عبادت خدا همراه با نفى شرك ارزش دارد. (اءن اعبدوااللّه
مالكم من اله غيره )
4 گرايش به توحيد، به تقوا نياز دارد. (اءن اعبدوا اللّه ...
افلا تتّقون )
(33) وَقَالَ الْمَلاَُ مِن قَوْمِهِ الَّذِينَ كَفَرُواْ
وَكَذَّبُواْ بِلِقَآءِ الاَْخِرَةِ وَ اءَتْرَفْنَهُمْ فِى
الْحَيَوةِ الدُّنْيَا مَا هَذَآ إِلا بَشَرٌ مِّثْلُكُمْيَاءْكُلُ مِمَّا
تَاءْكُلُونَ مِنْهُ وَيَشْرَبُ مِمَّا تَشْرَبُونَ
ترجمه :
و اشرافى از قوم آن پيامبر كه كفر ورزيدند و ديدار قيامت را تكذيب نمودند و آنان را
در دنيا در ناز و نعمت قرار داده بوديم (در پاسخ رسولشان ، به مردم ) گفتند: اين ،
جر انسانى مثل شما نيست ، از هر چه مى خوريد مى خورد، و از هر چه مى نوشيد مى نوشد.
پيام ها :
1 دعوت انبيا بر اساس آزاد سازى مردم از سلطه ى اشراف و ستمگران است و به همين دليل
، اشراف بيش از ديگران با انبيا مخالفت مى كنند.
(قال الملاء)
2 مخالفان چون جراءت ندارند كه منطق و اصل اصلاحات انبيا را نفى كنند، مى گويند:
انبيا لايق آن اصلاحات نيستند. (بشر مثلكم )
3 زندگى انبيا، يك زندگى عادّى است .
(ياءكل يشرب )
4 اشراف از مسائل معنوى وعلمى غافلند.
(ياءكل يشرب )(اميرالمؤ منين عليه السلام مى فرمايد: حسادت آنان سبب گفتن
اين كلمات شد.
(34) وَلَئِنْ اءَطَعْتُم بَشَراً مِّثْلَكُمْ إِنَّكُمْ
إِذاً لَّخَسِرُونَ
ترجمه :
و اگر از بشرى همانند خودتان اطاعت كنيد، قطعاً زيانكاريد.
(35) اءَيَعِدُكُمْ اءَنَّكُمْ إِذَا مِتُّمْ وَكُنتُمْ
تُرَاباً وَعِظَماً اءَنَّكُم مُّخْرَجُونَ
ترجمه :
آيا (آن پيامبر) به شما وعده مى دهد كه وقتى مرديد و خاك و استخوان هايى (پوسيده )
شديد، شما (از قبر) بيرون آورده مى شويد ؟!
(36) هَيْهَاتَ هَيْهَاتَ لِمَا تُوعَدُونَ
ترجمه :
دور است دور، آنچه به شما وعده داده شده است .
نكته ها :
O در قرآن ، كلمه ى ((هيهات
)) دو بار، آن هم در همين آيه به كار رفته است ، كه سران كفر وقوع قيامت
را بسيار دور مى پندارند.
شعارهاى كفّار
# پيامبر يك انسان معمولى است . (بشراً)
# بر ديگران امتيازى ندارد. (مثلكم )
# پيروى از پيامبران خسارت است . (لخاسرون )
# قيامت و زندگى دوباره دور است . (هيهات هيهات )(چون
انبيا مكرّر و هميشه وعده ى قيامت مى دادند، (توعدون )مخالفان
هم كلمه ((هيهات
)) را تكرار كردند)
آنچه ذكر شد، برخى از شعارهاى لجوجانه يا فريبنده ى كافران و حقّ ستيزان است . آنان
با تبليغات گسترده ، پيروى از پيامبران را خسارت مى دانند ولى هدفشان اين است كه
مردم را مطيع خود سازند و با شعار آزادى ، ملّت ها را به بردگى كشانند.
(37) إِنْ هِىَ إِلا حَيَاتُنَا الدُّنْيَا نَمُوتُ
وَنَحْيَا وَمَا نَحْنُ بِمَبْعُوثِينَ
ترجمه :
جز اين زندگى دنيا چيز ديگرى نيست ، مى ميريم و زندگى مى كنيم و ما (هرگز پس از مرگ
) برانگيخته نخواهيم شد.
(38) إِنْ هُوَ إِلا رَجُلٌ افْتَرَى عَلَى اللّهِ كَذِباً
وَمَا نَحْنُ لَهُ بِمُؤْمِنِينَ
ترجمه :
او جز مردى كه بر خدا دروغ مى بندد نيست ، و ما هرگز به او ايمان نخواهيم آورد.
پيام ها :
1 افراد مغرور جز راه خود، راه ديگرى را تصور نمى كنند. (اِن
هى )
2 آخوربين ، آخربين نمى شود. (الاّ حياتنا الدنيا)(دنياگرايان
، كوته فكران جامعه هستند)
3 كفّار، خدا را قبول داشتند ولى معاد و نبّوت را نمى پذيرفتند.
(افترى على اللّه )
4 اهل كفر، با شعار ((حفظ حريم و قداست الهى
)) اوليا و وعده هاى الهى را رد مى كنند.
(افترى على اللّه )
5 گاهى جامعه به قدرى سقوط مى كند كه حاميان واقعى دين به عنوان دروغگو و كافران
مغرور به عنوان حامى حريم خدا معرفى مى شوند. (افترى على
اللّه )
(39) قَالَ رَبِّ انصُرْنِى بِمَا كَذَّبُونِ
ترجمه :
(پيامبرشان ) گفت : پروردگارا! مرا در برابر تكذيب هاى آنان يارى فرما.
(40) قَالَ عَمَّا قَلِيلٍ لَّيُصْبِحُنَّ نَدِمِينَ (41)
فَاءَخَذَتْهُمُ الصَّيْحَةُ بِالْحَقِّ
فَجَعَلْنَهُمْ غُثَآءً فَبُعْداً لِّلْقَوْمِ الظَّلِمِينَ
ترجمه :
(خداوند) فرمود: قطعاً به زودى پشيمان خواهند شد. پس (قهر خدا آمد و) بانگ مرگبار
كه سزاوارش بودند آنان را فراگرفت ، و آنان را همچون خاشاكى كه بر آب افتد قرار
داديم ، پس دور باد گروه ستمگر (از رحمت خدا).
(42) ثُمَّ اءَنشَاءْنَا مِن بَعْدِهِمْ قُرُوناً ءَاخَرِينَ
ترجمه :
آن گاه بعد از (هلاكت ) اين گروه ، نسل هاى ديگرى پديد آورديم .
پيام ها :
1 تكيه گاه انبيا خداست . (ربّ)
2 كلمه ى ((ربّ))
بهترين كلمه براى دعاست . بعد از كلمه ى ((اللّه
)) بيشترين كلمه در قرآن كلمه ى ((ربّ))
است و معمولا در همه ى دعاها به كار رفته است .
3 كفّار ومجرمان به زودى پشيمان خواهند شد. (وجدان ها، روزى بيدار خواهد شد.)
(نادمين )
4 بيان تاريخ و هلاكت اقوام پيشين ، براى پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله مايه ى
آرامش و براى كفّار مكّه وسيله ى تهديد است . (اخذتهم الصيحة
...)
5 دعاى انبيا مستجاب است . (ربّ فاخذتهم )
6 قهر خدا بر اساس عدل است . (الصيحة بالحقّ )
7 مخالفان انبيا، هم شكنجه ى روحى دارند، (نادمين )هم
شكنجه ى جسمى ، (غثاء)و هم در قيامت گرفتارند.
8 قهر خدا شكننده است . (غثاء)
9 نفرين بر ستمگران جايز است . (فبُعدا)
10 سنّت خداوند، پس از انقراض يك امّت ، ايجاد امّتى ديگر است .
(ثمّ انشاءنا)
(تحوّلات تاريخى ، تحت حاكميّت خداوند است )
(43) مَا تَسْبِقُ مِنْ اءُمَّةٍ اءَجَلَهَا وَمَا
يَسْتَئْخِرُونَ
ترجمه :
هيچ امّتى از اجل (وقت انقراض ) خود، نه پيش مى افتد و نه پس مى ماند.
پيام ها :
1 هر جامعه و امّتى ، مهلتى خاص و زمان بندى حكيمانه اى دارد.
(ما تسبق ...)
2 از تاءخير عذاب الهى مغرور نشويد. (ما تسبق ...)
3 برنامه هاى الهى با هياهوى افراد لغو نمى شود و نظم الهى بر تحولات تاريخى حاكم
است . (ما تسبق ...)
4 تاريخ ، سنّت هاى ثابتى دارد. (ما تسبق ...)
(44) ثُمَّ اءَرْسَلْنَا رُسُلَنَا تَتْرَا كُلَّ مَا جَآءَ
اءُمَّةً رَّسُولُهَا كَذَّبُوهُ فَاءَتْبَعْنَا
بَعْضَهُم بَعْضاً وَجَعَلْنَهُمْ اءَحَادِيثَ فَبُعْداً لِّقَوْمٍ لا يُؤْمِنُونَ
ترجمه :
سپس پيامبرانمان را پى در پى (براى هدايت آن امّت ها) فرستاديم ، هر بار كه پيامبر
هر امّتى به سراغ قومش آمد، مردم او را تكذيب كردند، پس ما نيز آن گروه را هلاك
كرديم وگروه ديگرى را دنبال آنان آورديم ، وما آنان را زبانزد مردم قرار داديم (تا
عبرت گيرند) پس قومى كه ايمان نمى آورند دور (از رحمت خدا) باد.
نكته ها :
O كلمه ى ((احاديث
)) جمع ((اُحدوثه ))
به داستان هاى شگفتى گفته مى شود كه با آب و تاب نقل و با علاقه شنيده مى شود.
پيام ها :
1 سنّت خداوند بر فرستادن انبيا براى امّت هاست . (رسلنا
تَتْرا)
(هر اجتماعى رهبر مى خواهد. فكر و علم به تنهايى براى بشر كافى نيست ، بلكه بايد
امورى را از طريق وحى بدست آورد)
2 تمام انبيا مورد تكذيب قرار مى گرفتند. (كلّما)
3 هر امّتى براى خود رسولى داشتند. (كلّما جاء اُمّة رسولها)
4 نتيجه ى تكذيب حقّ، هلاكت است . (و جعلناهم احاديث )(از
گردنكشان و طاغوتيان ، تاريخى بيش نمى ماند)
5 نفرين كفّار جايز است . (بُعداً)(كلمه
((بُعدا)) مصدرى است كه هميشه به جاى فعل
بكار مى رود. بنابراين ((بُعدا))،
يعنى ((بعدوا بُعدا)))
6 نفرين قرآن ، به خاطر كفر كافران است . (لايؤ منون )
7 تحوّلات تاريخى با اراده اوست . و هلاك امّت هاى سركش ، نمودى از لعن و نفرين
اوست . (و جعلناهم احاديث فبعدا)
(45) ثُمَّ اءَرْسَلْنَا مُوسَى وَاءَخَاهُ هَرُونَ
بَئَايَتِنَا وَسُلْطَنٍ مُّبِينٍ
ترجمه :
سپس موسى و برادرش هارون را با معجزات و دليلى روشن فرستاديم .
(46) إِلَى فِرْعَوْنَ وَمَلاَِيْهِ فَاسْتَكْبَرُواْ
وَكَانُواْ قَوْماً عَالِينَ
ترجمه :
به سوى فرعون و اشراف قوم او، ولى تكبّر ورزيدند و آنان مردمى برترى جوى و گردنكش
بودند.
نكته ها :
O كلمه ى ((سلطان
)) مرادف حجّت است ، زيرا انسان با داشتن منطق ، استدلال و حجّت علمى و
عقلى ، بر قلوب مردم مسلّط و پيروز مى شود.
پيام ها :
1 تبليغ ، گاهى بايد به صورت چند نفره و اعزام هياءت باشد.
(موسى واخاه )
2 مبلغ دين بايد از پشتيبانى علمى برخوردار باشد. (سلطان مبين
)
3 براى اصلاح مردم و نظام اجتماعى ، اوّل بايد به سراغ افراد مطرح و شاخص جامعه رفت
. (الى فرعون و ملائه )
4 اطرافيان طاغوت ها، در قدرت آنان نقش مهمّى دارند. (ملائه )
(47) فَقَالُوَّاْ اءَنُؤْمِنُ لِبَشَرَيْنِ مِثْلِنَا
وَقَوْمُهُمَا لَنَا عَبِدُونَ
ترجمه :
پس (در پاسخ موسى و هارون ) گفتند: آيا ما به دو انسان مانند خودمان ايمان آوريم در
حالى كه قوم موسى و هارون برده ى ما بودند؟
(48) فَكَذَّبُوهُمَا فَكَانُواْ مِنَ الْمُهْلَكِينَ
ترجمه :
پس آن دو پيامبر را تكذيب كردند، و از هلاك شدگان گشتند.
(49) وَلَقَدْ ءَاتَيْنَا مُوسَى الْكِتَبَ لَعَلَّهُمْ
يَهْتَدُونَ
ترجمه :
و همانا ما به موسى كتاب (تورات ) داديم ، شايد (مردم به واسطه آن ) هدايت شوند.
پيام ها :
1 موسى و هارون ، از نژاد بنى اسرائيل بودند. (وقومهما لنا
عابدون )
(با توجّه به اينكه بنى اسرائيل برده ى فرعونيان قرار گرفته بودند)
2 متكبّران به جاى مراعات منطق و معجزه ، به جايگاه اجتماعى افراد نظر دارند.
(سلطان مبين ... قومهما لنا عابدون )
3 نژادپرستى عامل استكبار است . (وقومهما لنا عابدون )
(فرعونيان نژاد خود را برتر از بنى اسرائيل مى پنداشتند)
4 منطق انبيا، معجزه و استدلال و منطق طاغوت ، استضعاف و دربند كشيدن ملّت است .
(قومهما لنا عابدون )
5 نتيجه ى تكذيب حقّ، هلاكت است . (كذّبوهما فكانوا من
المهلكين )
(50) وَجَعَلْنَا ابْنَ مَرْيَمَ وَاءُمَّهُ ءَايَةً
وَءَاوَيْنَهُمَآ إِلَى رَبْوَةٍ ذَاتِ قَرَارٍ وَ مَعِينٍ
ترجمه :
و ما (عيسى ) فرزند مريم و مادرش را معجزه قرار داديم و آن دو را در سرزمينى مرتفع
كه داراى آرامش و امنيّت و آب گوارا بود جاى داديم .
نكته ها :
O كلمه ى ((مَعين
)) به آبى گفته مى شود كه روى زمين جارى باشد.
O خداوند در اين سوره از عيسى ومريم به عنوان يك آيه
ياد كرده است ، ولى درباره ى شب و روز مى فرمايد: (جعلنا
الليل والنّهار آيتَين )(89)
شب و روز دو آيه هستند و اين به خاطر آن است كه تولّد عيسى بدون پدر، همان زايمان
مريم بدون شوهر است .
O در اينكه منطقه بلندى كه آب جارى داشته و خداوند عيسى
و مادرش را در آنجا جاى داده ، كجاست ؟! دو مورد بيان شده است :
الف : مراد از ((رَبوَة ))
كوفه و مراد از ((ذات قرار))
مسجد كوفه و مراد از ((مَعين ))
آب فرات است كه در كوفه دائما جارى مى باشد.(90)
ب : مراد دمشق است كه از بهترين مناطق شام است .(91)
پيام ها :
1 مقام نبوّت ، برترين مقام هاست . (نام عيسى به خاطر مقام نبوّت قبل از مادرش برده
شده است ). (ابن مريم و اُمّه آية )
2 پديده هاى مهم و حوادث عجيب را وسيله ى شناخت خدا و نشانه ى قدرت غيبى او بدانيد.
(آية )
3 آب و امنيّت ، از مزاياى ضرورى مسكن و زندگى است . (ذات
قرار و مَعين )
(51) يََّاءَيُّهَا الرُّسُلُ كُلُواْ مِنَ الطَّيِّبَ تِ
وَاعْمَلُواْ صَ لِحاً إِنِّى بِمَا تَعْمَلُونَ عَلِيمٌ
ترجمه :
اى پيامبران ! از غذاهاى پاكيزه (و پسنديده ) بخوريد و كار نيكو انجام دهيد، همانا
من به آنچه انجام مى دهيد آگاهم .
نكته ها :
O در قرآن كريم ، در كنار (كُلوا)دستورات
ديگرى نيز ذكر شده است مانند:
الف : (كُلوا... وشكروا)(92)
بخوريد و خدا را شكر كنيد.
ب : (كُلوا... واطعموا)(93)
بخوريد و اطعام كنيد.
ج : (كُلوا... ولاتسرفوا)(94)
بخوريد و اسراف نكنيد.
O پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله ذيل اين آيه
فرمودند: حضرت عيسى از دستمزد نخ ريسى مادرش مريم تغذيه مى كرد.(95)
O امام صادق عليه السلام ذيل اين آيه مى فرمايد: مراد
از طيّب ، حلال بودن است .(96)
O در حديث مى خوانيم : ((اِنّ
اللّه لايقبل عبادة مَن فى جُوفه لُقمة من حرام ))
كسى كه يك لقمه مال حرام خورده باشد، خداوند عبادت او را نمى پذيرد.(97)
پيام ها :
1 انبيا نيز از موادّ غذايى و مواهب طبيعى بهره مند مى شوند. (توقّع نابجا از انبيا
ممنوع )
(كُلوا)
2 براى دعوت مردم به حقّ، اوّل به فكر زندگى مادّى آنان باشيم .
(كلوا... واعملوا)
3 تمام اديان الهى با رهبانيّت ، انزوا ورياضت مخالفند.
(كلوا)
(شايد فرمان بخوريد بعد از نام عيسى براى جلوگيرى از رهبانيّتى باشد كه در مسيحيّت
مطرح است )
4 در آنچه مى خوريد، دو اصل مهم را فراموش نكنيد: الف : حلال بودن . ب : طيّب و
پاكيزه بودن . (كلوا من الطيّبات )
5 غذا خوردن نيز بايد هدفدار باشد، نه بر اساس هوس . (كلوا
واعملوا)
6 عفّت در شكم و تقوا در عمل ، مقارن هستند. (كلوا من
الطيّبات واعملوا صالحا)
7 توفيق عمل صالح ، در سايه ى تغذيه حلال و طيب است .
(الطيّبات صالحا)
8 تغذيه ى طيّب و سالم و عمل صالح ، مورد توجّه تمام اديان الهى است .
(يا ايّها الرسل الطيّبات صالحا)
9 اگر بخوريد و عمل صالح انجام ندهيد، خداوند حتّى به حساب انبيا مى رسد.
(اِنّى بما تعملون عليم )
(52) وَإِنَّ هَذِهِ اءُمَّتُكُمْ اءُمَّةً وَحِدَةً
وَاءَنَاْ رَبُّكُمْ فَاتَّقُونِ
ترجمه :
و البتّه اين اُمت شما اُمت واحدى است ، و من پروردگار شما هستم ؛ پس ، از من پروا
كنيد.
(53) فَتَقَطَّعُوَّاْ اءَمْرَهُم بَيْنَهُمْ زُبُراً كُلُّ
حِزْبٍ بِمَا لَدَيْهِمْ فَرِحُونَ
ترجمه :
امّا مردم كارشان را در ميان خود به پراكندگى كشاندند، هر گروهى به راهى رفتند؛ و
هر حزب و دسته اى به آنچه نزدشان بود دل خوش كردند.
نكته ها :
O كلمه ى ((زُبُر))
جمع ((زُبره )) (بر وزن
لقمه ) به معناى قسمتى از موى پشت سر حيوان است كه آن را جمع و از بقيه جدا مى
كنند؛ سپس اين واژه به هر چيزى كه مجزّاى از ديگرى است گفته شده است .(98)
پيام ها :
1 در جهان بينى دينى و از ديدگاه الهى تمام امّت ها در حقيقت يك امّت هستند،
(اُمّة واحدة )زيرا:
# اصول دعوت همه ى پيامبران الهى يكى است .
# نيازهاى فطرى و روحى و جسمى مردم يكى است .
# خالق و پروردگار همه يكى است .
2 تقوا و حفظ حريم ، شايسته ى مقام ربوبى است . (و انَا ربّكم
فاتّقون )
3 ايجاد تفرقه ، بلاى بزرگى است كه سابقه اى طولانى دارد.
(تقطّعوا امرهم )
4 تفرقه اندازى بى تقوايى است . (فاتّقون فتقطّعوا...)
5 اساس تفرقه ، خودخواهى انسان هاست . (كلّ حزب بمالَدَيهم
فَرِحون )
(54) فَذَرْهُمْ فِى غَمْرَتِهِمْ حَتَّى حِينٍ
ترجمه :
پس آنان را تا مدّتى (كه مرگشان فرا رسد يا به عذاب خدا مبتلا شوند) در ورطه ى جهل
و غفلت رها كن .
(55) اءَيَحْسَبُونَ اءَنَّمَا نُمِدُّهُم بِهِ مِن مَّالٍ
وَبَنِينَ
ترجمه :
آيا گمان مى كنند كه آنچه از مال وفرزند به آنان مدد مى كنيم (براى اين است كه )
(56) نُسَارِعُ لَهُمْ فِى الْخَيْرَتِ بَل لا يَشْعُرُونَ
| 
