| |
حضرت فرمود كه: اعاده1 كن اين سخن را. تا آن كه سه مرتبه اين كلام را ادا نمود. حضرت فرمود كه: بر دور تو هيچ درختى و كلوخى نماند مگر آن كه گريست به سبب ترحم بر تو. پس چون نماز صبح بكنى ده مرتبه بگو: سبحان الله العظيم و بحمده و لا حول و لا قوه الا بالله العلى العظيم2 . به درستى كه حق تعالى تو را عافيت مىدهد به سبب اين ذكر از كورى و ديوانگى و خوره و فقر ضعف پيرى. گفت: يا رسول الله! اين براى دنياست. از براى آخرت چه چيز بايد خواند؟ فرمود كه: بعد از هر نماز بگو: اللهم اهدنى من عندك، و أفض على من فضلك، و انشر على من رحمتك، و أنزل على من بركاتك 3. بعد از آن فرمود كه: اگر اين دعا را عمدا ترك نكند تا از دنيا برود، در قيامت هشت در بهشت را براى او بگشايند كه از هر درى كه خواهد داخل شود. و به سند معتبر از حضرت امام جعفر صادق صلواتالله عليه منقول است كه: هر كه هر روز بيست و پنج نوبت بگويد: اللهم اغفر للمؤمنين و المؤمنات و المسلمين و المسلمات 4، حق تعالى به عدد هر مؤمنى كه گذشته است و خواهد آمد تا روز قيامت، حسنه در نامه عمل او بنويسد، و گناه از او محو كند، و درجه از براى او بلند گرداند. و به سند معتبر از هِلقام5 منقول است كه به خدمت حضرت موسى بن جعفر صلواتالله عليه عرض نمود كه: دعايى تعليم من نما كه جامع مطالب دنيا و آخرت باشد. حضرت فرمود كه: بعد از نماز صبح تا طلوع آفتاب بگو: سبحان الله العظيم و بحمده. أستغفر الله و أسئله من فضله6 . هلقام گفت كه: من بدحالتر و پريشانتر از جميع اهل بيت خود بودم، و به بركت اين دعا امروز حالم از همه بهتر است. و شيخ طوسى عليهالرحمه و الرضوان در تعقيب نماز صبح فرموده كه: صد نوبت بگويد: أستغفر الله و أتوب اليه. و صد نوبت بگويد: أسئل الله العافيه7 . و صد نوبت بگويد: أستجير بالله من النار و أسئله الجنه8 . و صد نوبت بگويد: أسئل الله الحور العين9 . و صد نوبت سوره قل هو الله أحد بخواند. و صد نوبت بگويد: صلى الله على محمد و ءال محمد10 . و صد نوبت بگويد: سبحان الله و الحمدلله و لا اله الا الله و الله أكبر، و لا حول و لا قوه الا بالله العلى العظيم. و ده نوبت آيه الكرسى، و ده نوبت سوره انا أنزلناه بخواند. و ده نوبت اين دعا بخواند: اللهم اقذف فى قلوب العباد محبتى، و ضمن السموات و الأرض رزقى، و ألق الرعب فى قلوب أعدائك منى، و انشر رحمتك لى، و أتمم نعمتك على، و اجعلها موصوله بكرامتك اياى، و أوزعنى شكرك، و أوجب لى المزيد من لدنك، و لا تنسنى ذكرك، و لا تجعلنى من الغافلين11 . فصل دويم: در اذكار و ادعيه كه عقيب12 هر نماز بايد خواند
بدان كه بهترين تعقيبات، تسبيح حضرت فاطمه زهرا صلواتالله عليهاست: سى و چهار الله
أكبر و سى و سه الحمد لله، و سى و سه سبحان الله. چنانچه به سند معتبر از حضرت امام
محمد باقر عليهالسلام منقول است كه: عبادت كرده نمىشود خدا به تحميدى13
كه بهتر باشد از تسبيح فاطمه عليهماالسلام. و اگر از آن چيزى بهتر مىبود حضرت رسول
آن را به فاطمه عطا مىفرمود. و به سند معتبر از حضرت صادق عليهالسلام منقول است
كه: هر كه تسبيح فاطمه عليهاالسلام را در هر روز عقيب هر نماز بخواند، محبوبتر است
نزد من از اين كه هزار ركعت نماز در هر روز بكند. و در حديث ديگر فرمود كه: هر كه
تسبيح فاطمه عليهاالسلام را بخواند و بعد از آن لا اله الا الله بگويد، گناهانش
آمرزيده شود. و به سند صحيح از آن حضرت منقول است كه: روزى حضرت رسول صلى الله عليه
و آله به اصحاب خود فرمود كه: آنچه داريد از جامهها و ظرفها اگر جمع كنيد و بر روى
هم گذاريد به آسمان مىرسد؟ گفتند: نه يا رسول الله. فرمود كه: مىخواهيد شما را
دلالت كنم بر عملى كه اصلش14
در زمين است و شاخش در آسمان؟ گفتند: بلى يا رسول الله. فرمود كه: هر يك از شما كه
از نماز واجب خود فارغ شود، سى نوبت بگويد: سبحان الله و الحمد
لله و لا اله الا الله و الله أكبر. به درستى كه اصل اين كلمات در زمين است
و شاخشان در آسمان است، و دفع مىكنند سوختن و غرق شدن و خانه خراب شدن و به چاه
افتادن و مرگهاى بد را از خواننده خود، و اينهايند باقيات صالحات15
. و به سند معتبر ديگر از حضرت صادق عليهالسلام منقول است كه: هر كه چهل مرتبه اين
تسبيحات اربع را بعد از هر نماز فريضه بخواند پيش از آن كه پاى خود را از قبله
بگرداند، هر حاجتى كه از خدا سؤال كند به او عطا فرمايد. و به سند معتبر از حضرت
امام محمد باقر عليهالسلام مروى است كه: هر كه بعد از نماز فريضه، پيش از آن كه
پاهاى خود را از حالت تشهد تغيير دهد، سه مرتبه بگويد: استغفر
الله الذى لا اله الا هو الحى القيوم، ذاالجلال و الاكرام و أتوب اليه16
، حق تعالى گناهان او را بيامرزد اگرچه مثل كف درياها باشد. و به سند صحيح از حضرت
امام محمد باقر صلواتالله عليه مروى است كه فرمود كه: كمتر چيزى كه مُجَرب17
است از دعا بعد از نماز فريضه، اين است كه بگويى: اللهم انى
أسئلك من كل خير أحاط به علمك، و أعوذ بك من كل شر أحاط به علمك. اللهم انى أسئلك
عافيتك فى أمورى كلها، و أعوذ بك من خزى الدنيا و عذاب الأخره18
. و به سند معتبر ديگر منقول است كه محمد بن ابراهيم19
به خدمت امام موسى عليهالسلام نوشت كه: مىخواهم كه دعايى تعليم من فرمايى كه بعد
از هر نماز بخوانم، و حق تعالى به سبب خواندن آن خير دنيا و آخرت را براى من جمع
نمايد. حضرت نوشتند كه: بگو: أعوذ بوجهك الكريم و عزتك التى لا
ترام و قدرتك التى لا يمتنع منها شىء، من شر الدنيا و الأخره و من شر الأوجاع كلها
20. و به سند معتبر از حضرت صادق عليه الصلوه و السلام منقول
است كه: هر كه بعد از نماز واجب سى مرتبه سبحانالله بگويد، بر بدنش گناهى نماند
مگر آن كه بريزد. و به سند معتبر از حضرت اميرالمؤمنين صلواتالله عليه منقول است
كه: كسى كه خواهد كه چون از دنيا بيرون رود، از گناهان پاك باشد مانند طلاى بىغش،
و مَظلَمه احدى نزد او نباشد كه از او طلب نمايد، بايد كه بعد از نمازهاى پنجگانه
دوازده مرتبه قل هو الله احد21
را بخواند؛ پس دست خود را به جانب آسمان بگشايد و بگويد: اللهم
انى أسئلك باسمك المكنون المخزون الطاهر الطهر المبارك، و أسئلك باسمك العظيم و
سلطانك القديم، يا واهب العطايا و يا مطلق الأسارى و يا فكاك الرقاب من النار!
أسئلك أن تصلى على محمد و ءال محمد و أن تعتق رقبتى من النار، و أن تخرجنى من
الدنيا ءامنا، و تدخلنى الجنه سالما. و أن تجعل دعائى أوله فلاحا و أوسطه نجاحا و
ءاخره صلاحا. انك أنت علام الغيوب22.
بعد از آن فرمود كه: اين از دعاهاى مخفى23
است كه حضرت رسالت پناه صلى الله عليه و آله تعليم من نمود، و امر فرمود كه تعليم
حضرت امام حسن و حضرت امام حسين صلواتالله عليهما
پىنوشتها: 1- سبك كردن: آسان گرفتن - دستور آسان دادن. |
فصل سيم: در تعقيب مخصوص نماز ظهر است
به سند معتبر از حضرت اميرالمؤمنين صلواتالله عليه منقول است كه: حضرت رسول صلىالله عليه و آله بعد از نماز ظهر اين دعا مىخواندند: لا اله الا الله العظيم الحليم. لا اله الا الله رب العرش الكريم. و الحمد لله رب العالمين. اللهم انى أسئلك موجبات رحمتك، و عزائم مغفرتك، و الغنيمه من كل خير، و السلامه من كل اثم. اللهم لا تدع لى ذنبا الا غفرته، و لا هما الا فرجته، و لا سقما الا شفيته، و لا عيبا الا سترته، و لا رزقا الا بسطته، و لا خوفا الا ءامنته، و لا سوءا الا صرفته و لا حاجه هى لك رضا ولى فيها صلاح الا قضيتها يا أرحم الراحمين. ءامين رب العالمين8 .
فصل چهارم: در بيان تعقيب مخصوص نماز عصر است
به سند معتبر از حضرت امام جعفر صادق عليهالسلام منقول است كه: هر كه بعد از نماز عصر هفتاد مرتبه استغفار بكند حق تعالى هفتصد گناه او را بيامرزد. و اگر او هفتصد گناه نداشته باشد باقى را از گناهان پدرش بيامرزد؛ و اگر پدرش هم آن قدر گناه نداشته باشد از گناهان مادرش؛ و اگرنه از گناهان برادرش؛ و اگرنه از گناهان خواهرش. و همچنين باقى خويشان، هر كه به او نزديكتر باشد. و در حديث ديگر، هفتاد و هفت مرتبه استغفار وارد شده است. و ثواب عظيم براى ده مرتبه سوره انا أنزلناه بعد از نماز عصر خواندن گذشت. و به سند معتبر از حضرت رسول صلىالله عليه و آله منقول است كه: هر كه هر روز بعد از نماز عصر يك مرتبه بگويد: أستغفر الله الذى لا اله الا هو الحى القيوم الرحمن الرحيم، ذاالجلال و الاكرام، و أسئله أن يتوب على توبه عبد ذليل خاضع فقير بائس مسكين مستكين مستجير لا يملك لنفسه نفعا و لا ضرا و لا موتا و لا حيوه و لا نشورا 9، حق تعالى امر فرمايد كه صحيفه گناهان او را بدرند، هرچند كه گناه بسيار در آن باشد.
فصل پنجم: در بيان تعقيب مخصوص نماز خفتن10 است
به سند معتبر از حضرت امام محمد تقى صلواتالله عليه منقول است كه: هر كه بعد از نماز خفتن هفت نوبت سوره انا أنزلناه فى ليلهالقدر را بخواند، در ضمان 11 الهى باشد تا صبح. و شيخ طوسى رحمهالله عليه نقل كرده است كه: مستحب است بعد از نماز خفتن خواندن سوره حمد، و قل هو الله أحد، و قل أعوذ برب الناس و قل أعوذ برب الفلق12 ، هر يك را ده مرتبه، و تسبيحات اربع ده مرتبه، و اللهم صل على محمد و ءال محمد 13 ده مرتبه.
بدان كه از جمله سنتهاى مؤكد بعد از هر نماز، سجده شكر است. و فضايل اين سجده در
احاديث بسيار است. حتى آن كه به سند معتبر از حضرت صادق عليهالسلام منقول است كه:
دو سجده شكر واجب است بر هر مسلمانى. نماز خود را به آن تمام مىكنى، و خداوند خود
را خشنود مىگردانى، و ملائكه را به عجب مىآورى. به درستى كه بندهاى كه نماز
مىكند و بعد از آن سجده شكر به جا مىآورد، حق تعالى حجاب از ميان بنده و ملائكه
برمىدارد و مىفرمايد كه: اى ملائكه نظر كنيد به بنده من كه فرض مرا ادا كرد، و
عهد مرا تمام كرد. بعد از آن شكر نعمت مرا به جا مىآورد. اى ملائكه چه ثواب او را
نزد من هست؟ ملائكه مىگويند كه: پروردگارا رحمت خود را شامل حال او گردان. باز
مىفرمايد كه: ديگر چه چيز به او عطا كنم؟ مىگويند كه: پروردگارا بهشت خود را به
او عطا كن. باز مىفرمايد كه: ديگر چه چيز به او كرامت فرمايم؟ مىگويند كه: امور
او را كفايت كن. و همچنين حق تعالى سؤال مىنمايد و ملائكه جواب مىگويند، تا آن كه
هيچ چيز نمىماند كه علم ملائكه به او احاطه كند مگر آن كه آن را مىگويند.
پىنوشتها:
1- مخفى: پنهان - پوشيده - نهان - راز.
2- ترجمه: خدايى جز خداوند نيست؛ تنها او، تنها او، تنها او. به
وعدهاش وفا كرد، و بندهاش را يارى رساند، و سپاهش را عزت بخشيد، و به تنهايى
بر گروهها چيره شد، پس دارندگى و فرمانروايى از آن اوست و سپاس و ستايش او
راست. زنده مىكند و مىميراند و بر هر كارى بس تواناست.
3- احمد بن محمد بن ابى نصر بزنطى: ابوجعفر يا ابوعلى احمد بن محمد
بن ابى نصر البزنطى الكوفى از اصحاب فقيه، جليلالقدر و مورد اعتماد امامان رضا
(ع) و جواد (ع) و از اصحاب اجماع (كه پيش از اين توضيحى درباره آنان آمد).
4- ترجمه: درود و رحمت و بركتهاى خداوند بر تو باد اى فرستاده
خداوند. درود بر تو اى محمد فرزند عبدالله. درود بر تو اى گزيده خداوند. درود
بر تو اى محبوب خداوند. درود بر تو اى پاك برگزيده خداوند. درود بر تو اى
امانتدار خداوند. گواهى مىدهم كه تو فرستاده خداوندى. و گواهى مىدهم كه تو
محمد فرزند عبداللهى. و گواهى مىدهم كه تو خيرخواه امت بودى و در راه
پروردگارت كوشيدى و او را پرستيدى تا آن زمان كه تو را مرگ فرا رسيد. پس اى
فرستاده خداوند! خداوند تو را به بهترين پاداشى كه پيامبرى را از سوى امتش
مىبخشد، پاداش دهد. خداوندا بر محمد و خاندان محمد برتر و بيشتر از آنچه بر
ابراهيم و خاندان ابراهيم درود فرستادى، درود فرست كه تو ستودنى و بلند
پايهاى.
5- خداوندا بر محمد و خاندان محمد درود فرست و ما را از آتش پناه
ده و بهشت را روزيمان گردان و از زنان سياهچشم بهشتى به همسرى ما درآور.
6- هند: همسر ابوسفيان و مادر معاويه كه جگر حمزه عموى پيامبر (ص)
را كه در جنگ احد شهيد شد جويد.
گويند كه وى و زنان همراهش گوش و بينى شهيدان احد را نيز مىبريدند.
7- أم الحكم: خواهر معاويه و دختر ابوسفيان، از سرسختترين دشمنان
پيامبر اكرم (ص).
8- ترجمه: خدايى جز خداوند بزرگ بردبار نيست. خدايى جز خداوند،
صاحب عرش پهناور نيست (يا: خدايى جز خداوند بزرگوار صاحب عرش نيست). و سپاس و
ستايش پروردگار جهان و جهانيان راست.
خداوندا من از تو وسيلهها و انگيزانندههاى رحمتت، و حتميت بخشهاى بخشايشت، و
بهره از هر خير و خوبى و بركنارى از هر گناه را خواهانم. خداوندا گناهى را براى
من وامگذار مگر آن كه بخشيده باشى، و نه اندوهى را مگر آن كه گشايش داده باشى،
و نه بيمارى را جز آن كه درمان كرده باشى، و نه عيبى را جز آن كه پوشيده باشى،
و نه روزيى را مگر آن كه فراخى و وسعت بخشيده باشى، و نه بيمى را جز آن كه ترس
آن را برده باشى، و نه بديى را جز آن كه آن را گردانده باشى، و نه نيازى را كه
خشنودى تو و خير و نيكى من در آن است مگر آن كه برآورده باشى. اى پرمهر و
بخشايشترين مهرورزان و بخشايشگران. برآور اى پروردگار جهان و جهانيان.
9- ترجمه: خدايى جز خداوند بزرگ بردبار نيست. خدايى جز خداوند،
صاحب عرش پهناور نيست (يا: خدايى جز خداوند بزرگوار صاحب عرش نيست). و سپاس و
ستايش پروردگار جهان و جهانيان راست.
خداوندا من از تو وسيلهها و انگيزانندههاى رحمتت، و حتميت بخشهاى بخشايشت، و
بهره از هر خير و خوبى و بركنارى از هر گناه را خواهانم. خداوندا گناهى را براى
من وامگذار مگر آن كه بخشيده باشى، و نه اندوهى را مگر آن كه گشايش داده باشى،
و نه بيمارى را جز آن كه درمان كرده باشى، و نه عيبى را جز آن كه پوشيده باشى،
و نه روزيى را مگر آن كه فراخى و وسعت بخشيده باشى، و نه بيمى را جز آن كه ترس
آن را برده باشى، و نه بديى را جز آن كه آن را گردانده باشى، و نه نيازى را كه
خشنودى تو و خير و نيكى من در آن است مگر آنكه برآورده باشى. اى پرمهر و
بخشايشترين مهرورزان و بخشايشگران. برآور اى پروردگار جهان و جهانيان.
10- ترجمه: بخشايش مىخواهم از خداوندى كه خدايى جز او نيست. او كه
زنده پاينده قائم به خويش و ايستاده به تدبير هر موجود است. آن بزرگ بخشنده
مهرگستر، آن هميشه بخشنده مهربان؛ آن كه داراى شكوه و ارجمندى است. و از او
درخواست مىكنم كه توبه و بازگشتم را بپذيرد، چونان بازگشت بندهاى خوار،
فروتن، نيازمند، بيچاره، بيچيز، زارىگر، پناهجو كه سود و زيان، و مرگ و زندگى،
و زنده شدن پس از مرگش به دست او نيست.
11- نماز خفتن: نماز عشاء.
12- ضمان: ضمانت - حمايت.
13- مقصود هر يك از سورههايى است كه با اين جملات آغاز مىشود.
باز چون حق تعالى سؤال مىنمايد ايشان مىگويند كه: پروردگارا علم ما به زياده از
اين احاطه نكرده است. پس حق تعالى فرمايد كه: من شكر او مىكنم چنان كه او شكر من
كرد، و روى فضل و احسان خود را به سوى او مىدارم، و او را در مراتب معرفت خود كامل
مىگردانم. و به سندهاى معتبر از حضرت امام جعفر صادق و امام محمد باقر صلواتالله
عليهما منقول است كه: حق - سبحانه و تعالى - به حضرت موسى عليهالسلام خطاب فرمود
كه: اى موسى مىدانى كه چرا تو را از ميان بندگان خود برگزيدم و كليم خود
1 گردانيدم؟ گفت: نه اى پروردگار من. خطاب رسيد كه: من چون نظر كردم،
نفس تو را نزد بندگى خود از همه كس ذليلتر يافتم. هرگاه كه از نماز فارغ مىشوى دو
طرف روى خود را نزد من بر خاك مىگذارى. پس حضرت موسى به سجده درآمد و پهلوهاى روى
خود را از روى تذلل 2
بر خاك ماليد نزد پروردگار خود. حق تعالى به او وحى فرمود كه: سر بردار - اى موسى -
و دست خود را بر موضع سجود بمال و بر رو و بر بدن خود بمال كه باعث ايمنى تو
مىگردد از هر بلايى و دردى و آفتى. و بدان كه اقل سجده شكر آن است كه سر به سجده
گذارد و سه مرتبه بگويد: شكرا لله3
. چنانچه از حضرت امام رضا عليهالسلام منقول است. و ايضا از آن حضرت منقول است كه:
صد مرتبه عفوا4
بگويد، يا صد مرتبه شكرا5
. و اگر در سجده اول صد مرتبه عفوا يا العفو العفو6
بگويد، و بعد از آن جانب راست را بر زمين گذارد و هر دعا و ذكرى كه داند بخواند -
مثل يا الله يا رباه 7
يا سيداه 8 - و
همچنين پهلوى چپ رو را بر زمين گذارد و چنين دعايى يا ذكرى بخواند، پس بار ديگر
پيشانى را بر زمين گذارد و صد مرتبه شكرا شكرا بگويد، خوب است. و در اين سجده
برخلاف سجدههاى نماز، سنت است كه دستها را بر زمين بخواباند، و سينه و شكم را به
زمين برساند. و ايضا مستحب است كه حاجات خود و برادران مؤمن خود را طلب نمايد، و در
تضرع و زارى و مناجات تقصير ننمايد و بسيار طول بدهد.
چنان كه در احاديث معتبره وارد شده است كه: بنده در هيچ حالت، قرب او به خدا زياده
نيست از حالتى كه در سجود گريان باشد. و ائمه ما صلواتالله عليهم سجدههاى بسيار
طولانى به جا مىآوردهاند خصوصا حضرت امام موسى كاظم صلواتالله عليه كه بعد از
نماز صبح به سجده مىرفتهاند و روز كه بلند مىشده است سر از سجده برمىداشتهاند،
و اگر در حالى بودهاند كه مشغول هدايت خلق نمىتوانستهاند شد، اكثر احوال در سجده
مشغول مناجات بودهاند. و همچنين اصحاب كبار
9 ايشان اين طريقه را داشتهاند حتى آن كه نقل كردهاند كه بعضى از
ايشان آنقدر طول مىدادهاند سجده را كه مرغ در پشت ايشان آشيانه مىگذاشته. و
دعاهاى سجده از اهل بيت صلواتالله عليهم بسيار منقول است و اين كتاب گنجايش ذكر
آنها ندارد. و بهترين آنها آن است كه كلينى به سند حَسَن روايت كرده است كه عبدالله
بن جُندَب از حضرت امام موسى كاظم عليهالسلام سؤال نمود از دعايى كه در سجده شكر
بخواند. حضرت فرمود كه: چون به سجده مىروى بگو: اللهم انى
أشهدك و أشهد ملائكتك و أنبيائك و رسلك و جميع خلقك أنك الله ربى، و الاسلام دينى،
و محمدا نبيى، و عليا و الحسن و الحسين و على بن الحسين و محمد بن على و جعفر بن
محمد و موسى بن جعفر و على بن موسى و محمد بن على و على بن محمد و الحسن بن على و
الحجه بن الحسن أئمتى. بهم أتولى و من أعدائهم أتبرأ
10. پس بگو: اللهم انى أنشدك دم المظلوم11
، سه مرتبه اللهم انى أنشدك بايوائك على نفسك لأعدائك لتهلكنهم
بأيدينا و أيدى المؤمنين. اللهم انى أنشدك بايوائك على نفسك لأوليائك لتظفرنهم
بعدوك و عدوهم، أن تصلى على محمد و على المستحفظين من ءال محمد
12، سه مرتبه. و بگو اللهم انى أسئلك
اليسر بعد العسر13
، سه مرتبه. بعد از آن پهلوى راست رو را بر زمين مىگذارى و مىگويى:
يا كهفى حين تعيينى المذاهب و تضيق على الأرض بما رحبت. و يا بارى خلقى رحمه بى و
كنت عن خلقى غنيا. صل على محمد و على المستحفظين من ءال محمد
14، سه مرتبه. پس جانب چپ رو را بر زمين مىگذارى و مىگويى:
يا مذل كل جبار و يا معز كل ذليل! قد و عزتك بلغ بى مجهودى15
، سه مرتبه. پس بار ديگر سر را به سجده مىگذارى و صد مرتبه مىگويى: شكرا شكرا. و
در روايت ديگر وارد شده است: كه حضرت امام موسى صلواتالله عليه در سجده اول هزار
مرتبه العفو العفو فرمودند.
و در حديث ديگر وارد شده است كه: آن حضرت در سجود اين دعا مىخواندند:
أعوذ بك من نار حرها لا يطفى. و أعوذ بك من نار جديدها لا يبلى. و أعوذ بك من نار
عطشانها لا يروى. و أعوذ بك من نار مسلوبها لا يكسى16.
و در حديث ديگر مروى است كه حضرت اميرالمؤمنين صلواتالله عليه در سجده اين دعا
مىخواندند: ارحم ذلى بين يديك، و تضرعى اليك، و وحشتى من
الناس، و أنسى بك يا كريم17.
فصل هفتم: در بيان اذكارى است كه در هنگام خواب بايد خواند
بدان كه مستحب است كه در هنگام خوابيدن با وضو باشد، و به جانب راست بخوابد رو به
قبله، و سورهها و آياتى كه در باب فضايل قرآن مذكور شد بخواند. و بهترين اذكار در
اين وقت تسبيح حضرت فاطمه زهرا صلوات الله عليهاست. چنانچه به سند معتبر از حضرت
امام جعفر صادق صلواتالله عليه منقول است كه: چون آدمى شب در جاى خواب خود
مىخوابد، ملك بزرگوارى و شيطان متمردى18
به سوى او مبادرت مىنمايند. پس ملك به او مىگويد كه: روز خود را ختم كن به خير، و
شب خود را افتتاح كن19
به خير. و شيطان به او مىگويد كه: روز خود را ختم كن به گناه، و شب خود را افتتاح
كن به گناه. پس اگر اطاعت ملك كرد و تسبيح حضرت فاطمه صلواتالله عليها را در وقت
خواب خواند، ملك آن شيطان را مىزند و از او دور مىكند، و او را محافظت و نگاهبانى
مىكند تا بيدار شود. پس باز شيطان مىآيد و او را امر مىكند كه ختم شب و افتتاح
روز به گناه بكند، و ملك او را به خير امر مىكند. پس اگر اطاعت ملك كرد و تسبيح
حضرت زهرا عليهاالسلام را خواند، آن ملك شيطان را از دور مىكند، و حق تعالى عبادت
تمام آن شب را در نامه اعمالش مىنويسد. و به سند معتبر از حضرت امام على نقى
صلواتالله عليه منقول است كه فرمود كه: ما اهل بيت را در هنگام خوابيدن ده خصلت
مىباشد: با طهارت مىباشيم؛ و به دست راست مىخوابيم؛ و دست راست خود را در زير رو
مىگذاريم؛ و تسبيح حضرت فاطمه مىخوانيم؛ و رو به قبله مىخوابيم؛ و سوره حمد و
آيهالكرسى و آيه شهدالله20
را مىخوانيم. پس هر كه چنين كند بهره خود را از ثواب در آن شب برده است21
. و به سند معتبر از حضرت صادق عليهالسلام منقول است كه: هر كه در وقت خواب يازده
مرتبه سوره انا أنزلناه فى ليلهالقدر بخواند، حق تعالى
يازده ملك را بر او موكل گرداند كه او را حفظ نمايند تا صبح از شر هر شيطان رجيم. و
به سند معتبر ديگر از آن حضرت منقول است كه: هر كه در وقتى كه به رختخواب مىرود
يازده مرتبه سوره قل هو الله أحد را بخواند گناهان او
آمرزيده شود، و او را شفيع كنند در همسايگان خود؛ و اگر صد مرتبه بخواند گناهان
آينده او تا پنجاه سال آمرزيده شود.
پىنوشتها:
1- كليم خوا: آن كه خدا با وى سخن مىگويد.
2- تذلل: اظهار خوارى و فروتنى.
3- شكرالله: براى سپاس از خدا - سپاس خداى را.
4- عفوا: براى بخشايش - ببخشاى.
5- ترجمه: براى سپاس - سپاس.
6- العفو العفو: بخشايش؛ بخشايش.
7- يا رباه: اى پروردگار (با حالت زارى، تضرع و فرياد خواهى)!
8- يا سيداه: اى سرور (با حالت زارى، تضرع و فريادخواهى)!
9- اصحاب كبار: جمع صاحب كبير و صحابى كبير - ياران بزرگ - بزرگان
اصحاب.
10- ترجمه: خداوندا من تو را گواه مىگيرم، و گواه مىگيرم فرشتگان
و پيامبران و فرستادگانت و همه آفريدگانت را كه تو، خداوند، پروردگار منى،
اسلام دين و آيين من است، و حمد پيامبر من است، و على و حسن و حسين و على فرزند
حسين و محمد فرزند على و جعفر فرزند محمد و موسى فرزند جعفر و على فرزند موسى و
محمد فرزند على و على فرزند محمد و حسن فرزند على و حجت فرزند حسن امامان
مناند.
دوست و دوستدار آنهايم و با آنها دوستى مىورزم و از دشمنانشان بيزارى مىجويم.
11- ترجمه: خداوندا تو را به خون مظلوم سوگند مىدهم.
12- ترجمه: خداوندا تو را سوگند مىدهم به عهدى كه درباره دشمنانت
با خود بستى كه آنها را به دست ما و به دست مؤمنان از ميان ببرى. خداوندا تو را
سوگند مىدهم به عهدى كه درباره دوستانت با خود بستى كه آنها را بر دشمنت و
دشمنشان پيروز كنى، كه بر محمد و بر آنان از خاندان محمد كه {از سوى خداوند}
گماشتگان {بر دين و شريعت} و حافظان {امانتهاى الهى}اند، درود فرستى.
13- ترجمه: خداوندا من از تو آسانى را پس از دشوارى درخواست
مىكنم.
14- ترجمه: اى پناهگاه من در آن هنگام كه راهها و روشها{ى گوناگون}
كار را بر من دشوار مىكنند و زمين با همه فراخيش بر من تنگ مىشود. و اى كه از
سر رحمت بر من مرا آفريدى با آن كه از آفرينش من بىنياز بودى.
بر محمد درود فرست و بر آنان از خاندان محمد كه {از سوى تو} گماشتگان {بر دين و
شريعت} و حافظان {امانتهاى الهى}اند.
15- ترجمه: اى خواركننده هر ستمگر سركش و اى سرافرازكننده هر خوار!
به ارجمنديت سوگند كه طاقتم طاق شده و كوششم به حد توانم رسيده است.
16- ترجمه: به تو پناه مىبرم از آتشى كه سوزشش فرو ننشيند. و پناه
به تو مىبرم از آتشى كه تازهاش كهنه نشود. و پناه مىبرم به تو از آتشى كه
تشنگى آن سيرابى ندارد. و پناه مىبرم به تو از آتشى كه برهنه شده آن پوششى
ندارد.
17- ترجمه: بر خوارى من در برابرت، و زارى من به سويت، و اندوه
تنهايى و كنارهگيريم از مردم، و خوگيرى و همدميم با تو، رحم آور اى بزگوار
بزرگمنش
18- شيطان متمرد: شيطان سركش - اشاره به آيه 3 سوره حج (22) كه در
آن از پيروى شيطان سركش سخن به ميان آمده است.
19- افتتاح كردن: آغاز كردن.
20- آيه شهدالله: آيه 18 سوره آل عمران (3) يا با آيه پس از آن.
21- مجموع اين خصلتها حداكثر 8 مىشود. در اصل حديث نيز بيش از اين
چيزى نيست. براى آگاهى بيشتر نگاه كنيد به بحارالانوار...، ج 76، ص 210.
و در حديث ديگر فرمود كه: كسى كه در خواب ترسد، در وقت خواب سوره
قل أعوذ برب الناس و قل أعوذ برب الفلق، و آيه
الكرسى بخواند. و به سند صحيح از آن حضرت منقول است كه: هر كه در وقت خواب سه نوبت
بگويد: الحمد لله الذى علا فقهر. و الحمد لله الذى بطن فخبر. و
الحمد لله الذى ملك فقدر. و الحمد لله الذى يحيى الموتى و يميت الأحياء و هو على كل
شىء قدير1 ،
از گناهان بيرون آيد مانند روزى كه از مادر متولد شده بوده. و در حديث ديگر فرمود
كه: حضرت رسول صلىالله عليه و آله در هنگام خواب آيهالكرسى مىخواندند و بعد از
آن مىفرمودند كه: بسم الله. ءامنت بالله و كفرت بالطاغوت.
اللهم احفظنى فى منامى و فى يقظتى2.
و به سند معتبر از حضرت امام موسى كاظم صلواتالله عليه منقول است كه: كسى كه خواهد
كه در ميان شب بيدار شود، در وقت خواب اين دعا بخواند: اللهم
لا تنسنى ذكرك، و لا تؤمنى مكرك، و لا تجعلنى من الغافلين، و أنبهنى لأحب الساعات
اليك، أدعوك فيها فتستجيب لى، و أسئلك فتعطينى، و أستغفرك فتغفرلى. انه لا يغفر
الذنوب الا أنت يا أرحم الراحمين3
. فرمود كه: چون اين دعا را بخواند حق تعالى دو ملك به سوى او بفرستد كه او
را بيدار كنند. پس اگر بيدار شود فَبِها
4، و اگر بيدار نشود حق تعالى ايشان را امر فرمايد كه از براى او
استغفار نمايند. و اگر در شب بميرد شهيد مرده باشد، و اگر بيدار شود هر حاجتى كه از
حق تعالى بطلبد به او عطا فرمايد. و از حضرت امام محمد باقر عليهالسلام منقول است
كه: چون اين كس در شب از پهلو به پهلو گردد سنت است كه بگويد:
الحمد لله و الله أكبر. و سيد بن طاووس عليهالرحمه به سند معتبر از حضرت
صادق عليه السلام روايت كرده است كه: كسى كه خواهد كه حضرت رسول صلىالله عليه و
آله را در خواب بيند، بعد از نماز خفتن غسل كند، و چهار ركعت نماز بگزارد، و در هر
ركعتى سوره حمد يك مرتبه و صد مرتبه آيهالكرسى بخواند، و بعد از نماز هزار مرتبه
صلوات بر محمد و آل محمد بفرستد، و بر جامه پاكى بخوابد كه حلال و حرامى را بر روى
آن جامه وطى نكرده باشد، و دست راست خود را بر زير خَدِ
5 راست خود بگذارد، و صد مرتبه بگويد: سبحان الله
و الحمد لله و لا اله الا الله و الله أكبر و لا حول و لا قوه الا بالله، و
صد مرتبه بگويد: ماشاءالله 6،
و به خواب رود، كه آن حضرت را در خواب مىبيند. و سيد مذكور نقل كرده است كه: اگر
خواهد حضرت اميرالمؤمنين صلوات الله عليه را در خواب بيند، در وقت خواب اين دعا را
بخواند: اللهم انى أسئلك يا من له لطف خفى و أياديه باسطه لا
تنقضى! أسئلك بلطفك الخفى الذى ما لطفت به لعبد الا كفى، أن ترينى مولاى
أميرالمؤمنين عليه السلام فى منامى7
. و به سند ديگر روايت كرده است كه: كسى كه خواهد كه ميت خود را در خواب
ببيند، با طهارت8
بخوابد و تسبيح حضرت فاطمه صلواتالله عليها بخواند، پس اين دعا بخواند:
اللهم أنت الحى الذى لا يوصف، و الايمان يعرف منه. منك بدت الأشياء و اليك تعود.
فما أقبل منها كنت ملجأه و منجاه. و ما أدبر منها لم يكن له ملجا و لا منجا منك الا
اليك. فأسئلك بلا اله الا أنت، و أسئلك ببسم الله الرحمن الرحيم، و بحق حبيبك محمد
صلىالله عليه و ءاله سيد النبيين، و بحق على خير الوصيين، و بحق فاطمه سيده نساء
العالمين، و بحق الحسن و الحسين اللذين جعلتهما سيدى شباب أهل الجنه - عليهم أجمعين
السلام - أن تصلى على محمد و ءال محمد و أن ترينى ميتى فى الحال التى هو عليها
9. چنين گويد مؤلف اين كتاب كه: به بركت اهل بيت رسالت
صلواتالله عليهم اذكار و ادعيه و اوراد و اعمال و عبادات آن قدر هست كه در مجلدات
بسيار احصا نمىتوان نمود. پس اگر كسى راه بندگى خدا خواهد، از سنت آن قدر هست كه
از عهده صد هزار يك آن به در نمىتوان آمد. پس چه حاجت است به مرتكب شدن اعمال بدعت
كه از مشايخ اهل سنت به جمعى از جاهلان و بيخردان به ميراث رسيده. و آنچه اين فقير
در اين كتاب بر سبيل اجمال از هزار يك و از بسيار اندكى آوردهام، اگر كسى به اينها
عمل نمايد تمام وقت او را فرا مىگيرد. مجملا طريقه اهل بيت رسالت صلواتالله عليهم
مضبوط10 و معلوم
است. و كسى كه راه متابعت ايشان را خواهد واضع و ظاهر است. و اول چيزى كه از اعمال
ايشان مبالغه بسيار در آن نمودهاند و بر همه اعمال ترجيح دارد نماز پنجاه و يك
ركعت است، كه هفده ركعت آن نماز پنجگانه است؛ و باقى هشت ركعت نافله پيشين است كه
پيش از نماز ظهر مىبايد كرد؛ و هشت ركعت نافله پسين است كه پيش از فريضه عصر
مىبايد كرد؛ و چهار ركعت نافله شام است كه بعد از نماز شام11
مىبايد كرد؛ و دو ركعت نماز وُتَيره است كه بعد از نماز خفتن نشسته مىكنند و به
يك ركعت حساب مىشود؛ و هشت ركعت نماز شب است با دو ركعت نماز شفع و يك ركعت وتر كه
بعد از نصف شب مىبايد كرد؛ و دو ركعت نافله صبح است كه پيش از نماز صبح مىبايد
كرد. و اين نافلهها هر دو ركعت را به يك سلام مىبايد كرد. و اينها در فضيلت و
تأكيد، تالى12
مرتبه واجباتاند كه حضرت رسول صلىالله عليه و آله هميشه بر اينها مداومت
مىنمودهاند، و اگر ترك شود مانند واجبات قضا مىبايد كرد.
ديگر از جمله سنن13
آن حضرت روزه هر ماه سه روز است، يعنى پنجشنبه اول ماه، و چهارشنبه اول از دهه
ميان، و پنجشنبه آخر، و تمام ماه مبارك شعبان كه حضرت رسول صلىالله عليه و آله بر
اين روزه بودند تا از دنيا مقارقت نمودند. و اين سه روز نيز اگر ترك شود قضا
مىبايد كرد. ديگر از اعمال مؤكده كه فضايل نامتناهى در آن وارد شده است نماز جعفر
طيار است. و آن چهار ركعت است به دو سلام. و مستحب است كه در ركعت اول سوره حمد و
اذا زلزلت14
بخواند، و در ركعت دويم سوره حمد و سوره عاديات، و در ركعت سيم سوره حمد و
اذا جاء نصر الله15
، و در ركعت چهارم سوره حمد و قل هو الله أحد16
. و اگر در هر ركعتى سوره قل هو الله أحد بخواند
خوب است. و بعد از سوره در هر ركعتى پانزده مرتبه بگويد: سبحان
الله و الحمدلله و لا اله الا الله و الله أكبر. و در هر ركوعى و در هر سر
برداشتن از ركوع، و در هر سجودى و در هر سر برداشتن از سجود، ده مرتبه بگويد. و سنت
است كه در سجده آخر، بعد از تسبيحات، اين دعا بخواند: سبحان من
لبس العز و الوقار. سبحان من تعطف بالمجد و تكرم به. سبحان من لا ينبغى التسبيح الا
له. سبحان من أحصى كل شىء علمه. سبحان ذىالمن و النعم. سبحان ذىالقدره و الكرم.
سبحان ذىالعزه و الفضل. سبحان ذىالقوه و الطول. اللهم انى أسئلك بمعاقد العز من
عرشك، و منتهى الرحمه من كتابك، و باسمك الأعظم، و كلماتك التامه التى تمت صدقا و
عدلا، أن تصلى على محمد و أهل بيته17
. بعد از آن، حاجت خود را از حق تعالى بطلبد و چون از نماز فارغ شود تسبيح
حضرت زهرا صلواتالله عليها را بخواند. و در احاديث معتبره وارد شده است كه: هر كه
اين نماز را بكند، گناهان او آمرزيده شود اگرچه به قدر كف دريا و ريگ بيابان گناه
داشته باشد؛ و دوازدههزار حسنه از براى او بنويسند كه هر حسنهاى بزرگتر از كوه
احد باشد. و اين نماز را در همه وقت مىتوان كرد، و به جاى نافله شب و روز مىتوان
كرد.
پىنوشتها:
1- سپاس و ستايش خداوندى را كه بلندمرتبه است، پس چيره است. و سپاس
و ستايش خداوندى را كه در درون نهان است، پس آگاه است. و سپاس و ستايش خداوندى
را كه داراست، پس تواناست. و سپاس و ستايش خداوندى را كه مردگان را زنده مىكند
و زندگان را مىميراند و بر هر چيز تواناست
2- ترجمه: به نام خداوند. به خداوند ايمان آوردم و به مبعود غير
خدا كافر شدم. خداوندا در خوابم و در بيداريم نگاهبانى و نگهداريم فرما.
3- ترجمه: خداوندا يادت را از خاطرم نبر، و مرا از ترفند خويش
آسوده مگردان، و از بيخبرانم قرار مده، و مرا در زمانى كه بيش از همه دوست دارى
بيدار كن كه در آن هنگام تو را بخوانم و پاسخم دهى، و از تو بخواهم و عطايم
كنى، و از تو بخشايش خواهم و مرا ببخشى. كه هيچ كس جز تو اى مهربانترين
مهربانان همه گناهان را نمىبخشد.
4- فبها: بسيار خوب - چه بهتر.
5- خد: رخسار - گونه - چهره.
6- ماشاءالله: هرچه خدا خواهد - آنچه خدا خواست.
7- ترجمه: خداوندا از تو درخواست مىكنم اى آن كه داراى لطف نهان
است و تواناييش نامحدود است و پايان نمىپذيرد. از تو درخواست مىكنم به حق لطف
نهانت كه شامل حال بندهاى نكردى جز آن كه از غير بىنياز شد، كه سرورم امير
مؤمنان عليهالسلام را در خوابم به من بنمايانى.
8- طهارت: وضو يا غسل.
9- ترجمه: خداوندا تو آن زندهاى كه به توصيف در نمىآيد، و ايمان
با او شناخته مىشود. همه جيزها از تو آغاز گرفتند و به سوى تو بازمىگردند. از
آنها هرچه روبه سوى تو آورد، تو پناهگاه و نجاتگاهش بويد و آنچه پشت كرد، هيج
پناهگاه و نجاتگاهى از تو جز به سوى تواش نبود. پس از تو درخواست مىكنم به حق
اين كه خدايى جز تو نيست، و از تو درخواست مىكنم به حق
بسم الله الرحمن الرحيم، و به حق محبوبيت محمد سرور و سالار پيامبران -
كه درود خداوند بر او و خاندانش باد - و به حق على بهترين جانشينان پيامبران، و
به حق فاطمه سرور و سالار زنان جهان، و به حق حسن و حسين كه آنان را سرور و
سالار جوانان بهشتى كردى - كه بر همه آنان سلام و درود باد - كه بر محمد و
خاندان محمد درود فرستى و درگذشتهام را در همان حالتى كه هست به من نشان دهى.
10- مضبوط: حفظ شده - نگهداشته شده - ثبت شده.
11- نماز شام: نماز مغرب.
12- تالى: تابع - بعد از - در پى.
13- سنن: جمع سنت - روشها - شيوههاى عملى - راه و رسم - طريقه.
14- مقصود سوره زلزله (99) است كه با اين كلمات آغاز مىشود.
15- مقصود سوره نصر (110) است كه با اين كلمات آغاز مىشود.
16- مقصود سوره اخلاص (112) است كه با اين جمله آغاز مىشود.
17- ترجمه: پاك و پيراسته {از هر عيب و كاستى} است آن كه ارجمندى و
سنگينى پوشش اوست. پاك و پيراسته {از هر عيب و كاستى} است آن كه جامه بزرگى
پوشيده و با آن پاكى و پيراستگى يافته است. پاك و پيراسته {از هر عيب و كاستى{
است آن كه ستايش به پاكى و پيراستگى تنها او را سزاست. پاك و پيراسته {از هر
عيب و كاستى} است آن كه دانش وى همه چيز را دريافته و شماره كرده است. پاك و
پيراسته {از هر عيب و كاستى} است آن كه داراى نيكويى و نيكبخشى است. پاك و
پيراسته {از هر عيب و كاستى} است آن كه داراى قدرت و بزرگوارى است. پاك و
پيراسته {از هر عيب و كاستى {است آن كه داراى ارجمندى و فزونى و فزونبخشى است.
پاك و پيراسته {از هر عيب و كاستى} است آن كه داراى توانايى و بخشندگى است.
خداوندا از تو درخواست مىكنم به جايگاهايى از عرشت كه جايگاه عزت و ارجمندى
است، و بيشترين رحمتى كه حكم و فرمان تو به آن عالق مىيابد، و به بزرگترين نام
و عظيمترين ويژگيت، و به سخنان و آفريدگان كاملت كه در درستى و دادگرى به نهايت
رسيدهاند، كه بر محمد و خاندانش درود فرستى.
و در حديث است كه: هر شب يا هر روز بكن، و اگر نتوانى هر هفته يك مرتبه بكن، و اگر
نتوانى ماهى يك مرتبه بكن، و اگر نتوانى سالى يك مرتبه بكن. و در شب و روز جمعه
فضيلت اين نماز زياده از ساير ايام است. و در حديث معتبر وارد شده است كه: اگر كسى
را حاجت ضرورى باشد، اصل نماز را بكند بىتسبيحات، و تسبيحات را در راه بخواند. و
اگر كسى آن دعا را نداند و نخواند، ثواب نماز را دارد. و اگر كسى با دعاها و آداب
ديگر كه در كتب دعا مثبت 1
است واقع سازد، بهتر است. ديگر نماز حضرت اميرالمؤمنين صلواتالله عليه است، و آن
چهار ركعت است به دو سلام. و در هر ركعتى بعد از حمد، پنجاه مرتبه
قل هو الله أحد مىبايد خواند. و احاديث معتبره وارد شده است كه: هر كه اين
نماز را بكند، چون فارغ شود، ميان او و خدا گناهى نمانده باشد. و به سند معتبر از
حضرت صادق عليهالسلام منقول است كه: هر كه دو ركعت نماز بگزارد و در هر ركعتى بعد
از حمد شصت مرتبه قل هو الله أحد بخواند، چون فارغ شود،
گناهانش آمرزيده شده باشد. ديگر نمازها و دعاها و اعمال بسيار است و از كتب مبسوطه2
علما طلب مىبايد نمود.
به اينجا ختم مىكنم كتاب عين الحيات را، و از الطاف عَميمه3
واهب العطايا 4
اميدوارم كه اين بحر فيوض ربانى، و اين سرچشمه آب زندگانى، موجب حيات جاودانى
برادران ايمانى، و فيض بخش اقاصى
5 و ادانى6
گردد، و تا روز جزا فيض طالبان هدايت ربانى و تشنهلبان زلال معرفت سبحانى، از اين
چشمه سلسبيل7 و عين8
زنجبيل9 منقطع
نگردد. شايد كه به اين وسيله اين غريق بحر خطايا و گناهان، و پامال نفس و هوا و
شيطان، از لوث معاصى پاك گردد. و چون پيوسته خاك راه اهل ايمان و خادم اصحاب علم و
عرفان بوده، شايد كه در روز حساب به ايشان ملحق شود. ملتمس از برادران ايمانى آن
است كه چون از اين خوان نعمتهاى روحانى بهرهاى، و از اين شراب طهور
10 حقايق و معانى جرعهاى برگيرند، در حيات و ممات، اين حقير خاكسار و
ذره بيمقدار را از دعاى طلب مغفرت سيئات و رفع درجات محروم نگردانند.
و كان الفراغ من تسويده على يد مؤلفه فى أواخر شهر جمادى الثانيه من شهور سنه ثلاث
و سبعين بعد الألف. و الحمدلله وحده، و صلى الله على سيدنا محمد و ءاله الطيبين
الطاهرين، و لعنه الله على أعدائهم أجمعين الى يوم الدين11
.
پىنوشتها:
1- مثبت: ثبت شده.
2- كتب مبسوطه: جمع كتاب مبسوط - كتابهاى مفصل.
3- الطاف عميمه: جمع لطف عميم - نيكوييهاى تمام و كامل.
4- واهب العطايا: بخشنده بخششها.
5- اقاصى: جمع اقصى - آنها كه دور هستند - دورترينها.
6- ادانى: جمع ادنى - آنها كه نزديكاند - نزديكترينها.
7- سلسبيل: آب روان و گوارا - نام چشمهاى در بهشت - اين نام در
آيه 18 سوره انسان (76) آمده است.
8- عين: چشمه.
9- زنجبيل: چاشنى گرم، تند و معطر برخى خوراكيها - چاشتى برخى
آشاميدنيهاى بهشتى - اين نام در آيه 17 سوره انسان (76) آمده است.
10- شراب طهور: آشاميدنى پاك - نوشيدنى پاكيزه - از اين آشاميدنى
در آيه 21 سوره انسان (76) به عنوان يكى از نعمتهاى بهشتى پروردگار ياد شده
است.
11- ترجمه: پايان اين نگارش به دست مؤلف آن در اواخر ماه
جمادىالثانى از ماههاى سال يكهزار و هفتاد و سه بود. {1073 هجرى قمرى} بود. و
تنها خداى يگانه را سپاس و ستايش سزاست، و درود خداوند بر سرور و سالار ما محمد
و خاندان پاك و پاكيزهاش، و لعنت خداوند بر همه دشمنانشان تا روز جزا و پاداش
باد.