کود های بیولوژیک راهی برای کاهش مصرف مواد شیمیایی در کشاورزی

خبرگزاری ایمنا:ورمی کمپوست یا کمپوست کرمی یکی از پر کاربردترین انواع کود های بیولوژیک در کشاورزی روز جهان به شمار می آیند که بر اثر عبور مداوم و آرام کود آلی در حال پوسیدگی از اندام گوارشی انواع خاصی از کرم های خاکی تولید می شود و با خروج به صورت  فضولات از بدن آنها با قابلیت جذب بسیار بالا برای گیاه آماده استفاده خواهد بود.

این کود ها با دارا بودن مقادیر مناسبی از عناصر غذایی مورد نیاز گیاه، این مواد را به صورت تدریجی در اختیار گیاهان قرار می دهند و با جذب هر چه بیشتر این عناصر توسط گیاه، بافت خاک به خوبی اصلاح و در نتیجه درصد جذب آب نیز افزایش پیدا می کند.

سید مجید حسینی یکی از افراد فعال در زمینه تولید این نوع کود در این خصوص از وزن پایین و عاری بودن از بذور علف های هرز،باکتری و قارچ ها به عنوان بخشی از امتیازات این کود یاد می کند و می گوید:« با توجه به اینکه این نوع کرم هوای مورد نیاز برای تنفس خود را از طریق رطوبت موجود در هوای اطراف جذب می کند، بایستی رطوبت محیط زندگی آن بین چهل تا پنجاه درصد و درجه حرارت نیز به منظور بهترین عملکرد ممکن در حدود ۲۵ درجه سانتیگراد حفظ شود به طوریکه در دمای زیر پانزده درجه فعالیت این موجودات دچار اختلال می شود.»

حسینی که در حال حاضر کار تحقیقاتی دو ساله خود در این زمینه را در زمینی دو هزار متر مربعی ادامه می دهد پیرامون ویژگی های خاص این کود می گوید:« این ماده علاوه بر داشتن عناصر غذایی مختلف به دلیل خنثی بودنPH خود با استفاده مکرر تاثیر منفی بر روی خاک به جا نخواهد گذاشت و کشاورزان را از استفاده انواع کود های شیمیایی بی نیاز می کند.»

از دیگر خصوصیات مهم این کود می توان به وجود مواد خاصی در اطراف بدن کرم های فعال در داخل آن اشاره کرد که به دلیل داشتن ترکیبات و بوی مخصوص به خود بسیاری از آفات  را از محیط گیاه و درخت دور می کند که در همین خصوص تجربیات بسیار خوبی در مبارزه بیولوژیک و موثر با کرم گلوگاه انار در منطقه نجف آباد به ثبت رسیده است.

تولید این کودها پتانسیل اشتغال زایی بالایی دارد

پورشبان یکی دیگر از فعالین این بخش در خصوص با اشاره به روش های  مختلف تولید این نوع کود می گوید:« در صورتی که با حمایت مسئولان امکان تولید این نوع کود در سطح زیاد و به روش صنعتی فراهم شود در هر هکتار برای ده تا پانزده نفر به صورت مستقیم اشتغال زایی خواهد شد که در کنار آن نیز تعداد زیادی شغل به صورت غیر مستقیم به وجود خواهند آمد.»

وی در ادامه سخنان خود شیوه های تولید این نوع کود را متنوع می داند و اضافه می کند:« این کرم های مخصوص را که معمولا دو تا سه سال عمر کرده و به طول متوسط هشت سانتیمتر نیز می رسند را در بستر های مرطوب آماده شده با استفاده از کود گاوی تغذیه کرده و با بهره گیری از مخلوط فضولات دفع شده بر اثر عمل گوارش آنها و باقیمانده مواد آلی و غذایی بستر و همچنین لاشه کرم های مرده کمپوست ورمی را تهیه می کنند.»

در حال حاضر بیشتر تولید کنندگان کرم های مولد را به منظور جلوگیری از وارد آمدن تنش های محیطی، حفظ رطوبت مورد نیاز و فراهم کردن امکان استفاده از نسل های بعدی کرمهای موجود در محیط همراه با بستر زندگی منتقل و یا به فروش می رسانند و در برخی موارد نیز کشاورزان بستر را در راستای کسب بهترین نتیجه به صورت کامل در کنار گیاه و درخت اضافه می کنند.

تامین آب با شوری(EC)  پایین یکی از مهمترین محدودیت های ایجاد مجموعه های تولید این نوع کود به شمار می رود به طوریکه در صورت بالا بودن شوری آب مورد استفاده، کود تولیدی در نهایت شوری بالایی پیدا خواهد کرد که این امر تاثیرات منفی بر روی بازدهی گیاهان و درختان بر جای خواهد گذاشت.

زباله های تر خانگی  توسط کرم ها خورده و بازیافت می شوند

از دیگر مصارف این نوع خاص از کرمهای خاکی که در سالهای اخیر به صورت گسترده در جهان مورد توجه قرار گرفته می توان به بازیافت زباله های تَر شهری اشاره کرد که با استفاده از این روش بخش زیادی از این مواد به کود های آلی قابل جذب برای گیاهان تبدیل می شوند.

حاج صادقیان یکی از تولید کنندگان کود ورمی کمپوست در نجف آباد در این خصوص با اشاره به آغاز مطالعات و مراحل اجرایی اولیه طرح استفاده از این روش در بازیافت بخشی از زباله ها با همکاری شهرداری نجف آباد می گوید:« از میان کود های مختلف دامی کود گاوی به دلیل قیمت پایین دارای صرفه اقتصادی مناسبی برای استفاده از چرخه تولید این کود ویژه است و آزمایشات صورت گرفته نیز فراوانی و بالا بودن قابلیت جذب عناصر غذایی در کمپوست کرمی نهایی را به خوبی اثبات کرده است و به همین دلیل در بازیافت زباله های شهری نیز می توان از کود گاوی به عنوان یک عامل موثر در کنار زباله های شهری به خوبی استفاده کرد.»

از دیگر تولیدات جانبی مجموعه های تولید کود کمپوست کرمی می توان به شیرابه خارج شده از زیر بستر ایجاد شده اشاره کرد که به عنوان یک کود مایع بازدهی بسیار خوبی نیز در استفاده به همراه آب آبیاری در زمین های زراعی و باغات کشاورزی از خود نشان داده است.

در چرخه تولید این نوع کود که به دلیل انجام به صورت کاملا هوازی فاقد بوی نامطبوع و تجمع حشرات مزاحم نیز هست در صورت فراهم بودن شرایط لازم می توان یک کیلوگرم کرم مولد را در مدت ۲ تا سه ماه به وزن بیشتر از پنج کیلوگرم نیز رساند که این امر در اندازه های وسیع تر چنین تولیدی را دارای صرفه اقتصادی بسیار خوبی می کند.

البته تولید صنعتی و گسترده این نوع کودها نیازمند فراهم بودن سطح بسیار وسیعی است به طوریکه در حال حاضر بسیاری از تولید کنندگان فعال این بخش به دلیل کمبود فضا امکان گسترش تولید و پایین آوردن هزینه تمام شده خود را پیدا نمی کنند که حمایت و توجه بیشتر مسئولان در این بخش می تواند بخش زیادی از مشکلات را فراهم کند.