موقوفات مسجد ارشاد نجف آباد

در مساجد و بناهای تاریخی بعضاً به مواردی برخورد می کنیم که نشان از علاقه، ایمان و عشق افراد در گذشته داشته است. آنها با توجه به عدم بضاعت کافی برای ساخت بنایی مستقل، اقدام به نوآوری هایی کرده اند. به طور مثال، فردی به نام غلامحسین کلاه مال با فروش زنجیر خود که در روز عاشورا به کتف و بازو می زده، سنگی را خریداری و در جلوی در ورودی این مسجد فرش کرده است. در حسینیه شاهدیم که هر کدام از ستون های سنگی را یک نفر خریداری کرده که نامش نیز روی آن حجاری شده، یا شخصی دیگری مغازه کوچکی را وقف کرده که عایداتش صرف خرید یخ برای سقاخانه مسجد می-باشد.

در وقف نامه مسجد، باغی را در شمال شهر مشخص کرده اند که عایداتش صرف هزینه روشنایی، فرش وگلیم، تعمیر و نگهداری و مستمری فراش و مازاد آن را برای عزاداری سرور شهیدان هزینه کنند.

بنا به نقل یکی از بنایان که اکنون در قید حیات نیست، مسجد در سال ۱۳۱۷ تعمیر شده است چون که بخشی از سقف ایوان های شمالی، قسمتی از سقف (دوچشمه) از ایوان های جنوبی و یکی از ستون های سنگی تخریب شده بود. در همین سال فضایی که در شمال غرب مسجد قرار داشته و برف انداز مسجد بوده نیز به ساختمان اضافه گردید. بعضی بر این عقیده اند که ابتدا ساختمان جنوبی مسجد، سپس ساختمان شبستان و در نهایت ساختمان شمالی مسجد و ایوان های شرقی، غربی به آن اضافه شده اند. به هر حال، تعمیرکاران و کسانی که بنا را تکمیل کرده اند، حاج قربانعلی پیشکار و حاج قربانعلی خلیلی و حاج علی رضا بودند و نصب ستون های سنگی آن توسط حاج تقی و حاج نوروز عصار با ابزارها و اهرم های عصاری انجام شده است.

چهارستون سنگی سالن از کوه های سده (خمینی شهر) توسط سنگ تراشان آنجا آماده و به وسیله شتر و غلطک و یاری حاج تقی آزمان (زمانیان) به این محل آورده شد.
عایدات چهارمغازه جلوی مسجد، وقف روضه خوانی گردیده است که تولیت آن با اداره اوقاف می باشد. تولیت مسجد ابتدا به عهده مرحوم آسید حسن مدرس پدر سید محمود مدرس گذاشته شد.
دست اندرکاران امور مسجد بعدها افرادی چون عباس حمامی، سید عظیم، سید ابراهیم، حاج آقا حسن آیتی، شاه علی نجّار، یدالله ایزدی، حسنعلی فتاح الجنان، حاج آقا باشی، بابا قنبر، رجبعلی عرب، حسن آقا عصار و حسین تقی جراح بوده اند.

مسجد مؤذن معروفی به نام فتح الله گورکانی مشهور به «فتح الله گورکن» داشته است که نقش حُر را نیز در دسته هیات عزاداری کوچه شاه بازی کرده و بدین لقب شهره بود. وی صدایی فوق العاده رسا داشته که از مسافت های دور صدای اذان او به گوش مردم می رسیده است. کربلایی رضا، مؤذن دیگر مسجد و لطفعلی نوائی خادم مسجد بودند. آسید حسن مدرس، آسید محمود مدرس، آشیخ نصرالله قضائی، آشیخ حیدر علی یوسفان، آشیخ اسدالله صفر نورالله (معروف به شیخ اسدالله بزرگ)، حاج آقا محمدحسن ناصحی، آقای آصفی و آقای شریعتی از امامان جماعت این مسجد بوده اند.

اکنون نیز حاج شیخ غلامحسین ایزدی پیش نمازی این مسجد را بر عهده دارند. این مسجد با شکوه توسط هیئت امنائی متشکل از سادات آیتی و همسایگان اطراف مسجد اداره می شود.

📌بخشی از کتاب «مقدمه ای بر تاریخ و فرهنگ مردم نجف آباد» به قلم «فضل الله خلیلی»؛ کاری از انتشارات مهر زهرا (س)

مقدمه ای بر تاریخ و فرهنگ مردم نجف آباد

موقوفات مسجد ارشاد نجف آباد