من تمشك هستم

اسم من تمشك است . به من تميش - تلس - سه گل - توت سه گل و تلو هم مى گويند. در كتب قديم از من به اسامى عليق الجيل - توت العليق ياد شده است و در همه جا مرا برادر و قائم مقام چيالك (توت فرنگى ) معرفى كرده اند.
من داراى انواع خاردار نيز مى باشم ، به انواع خاردار من در نورلم ، در شيرگاه و مياه دره تميش در آمل دوته - در راميان تموش و بورنيگان در تنكابن و الش و ولش و جولوش در آستارا، هندل در لاهيجان كره تيق در ارسباران ، بورجن در طوالش ، تميشه بور در رودسر، و رامسر تمشك ، در بجنورد دولانا، در مازندران تمش و در كردستان تورك نامند.
ميوه من مثل چيالك سرشار از ويتامين هاى ث ، قند، توت ، جوهر ليمو و ترشى سيب است و به همين جهت طعم ترش مطبوعى دارد، و به علت داشتن املاح زياد، خون را قليايى كرده و ترشى آن را از بين مى برد.
ميوه من بسيار خنك و ضد رطوبات بدن است و راه ورود ميكربها را به عروق مى بندد و از خونريزى و فساد خون جلوگيرى كرده ، و رقت خون را درمان مى كند.
ملين و اشتهاآور بوده و ادرار را زياد مى كند. مسكن صفرا و پاك كننده صفرا از امعاء است . بهترين درمان روماتيسم و تصلب شرائين است ، براى كسانى كه از درد معده رنج مى برند، ميوه ى خوبى است و از تحريكات جلدى جلوگيرى مى نمايد.
قندش براى مبتلايان به مرض قند مفيد و مداوا است خوردن آن تنفس را آسان و تنگ نفس را درمان مى كند.
شربت من براى مبتلايان به تب و آبله مرغان و سرخك بسيار مفيد است . غرغره جوشانده من براى درمان دردگلو و آنژين سود فراوان دارد.
سكنجبين ميوه من خنك كننده بوده و براى رفع يرقان و التهاب صفرا و كبد سودبخش است . ميوه من مقوى احشاء رحم است ، ضماد برگ من جهت زخم هاى سرد و برآمدگى چشم از حدقه مفيد است ، عصاره برگ و ساقه من كه تازه چيده و كوبيده و با كمى صمغ مخلوط نمايند، جهت امراض ‍ چشم مخصوصا جوش پلك و ريزش اشك و ناخنه و ورم پلك چشم مفيد مى باشد. جويدن برگ من جهت ورم لثه و رفع بى حسى آن مفيد مى باشد. جوشهاى دهان را از بين مى برد و بوى بد دهان را برطرف مى نمايد.
نوشيدن آب برگ و ساقه من كه تازه باشد با كمى صمغ عربى جهت تقويت معده و خونريزى معدى و بند آمدن اسهال و معالجه بواسير نافع است . در طب سنتى ايران نوشته اند كه اگر زنى هنگام رگل جوشانده برگ و ميوه تمشك بنوشد در آن ماه از آبستن شدن معاف خواهد بود.
گل من نيز اسهال را بند مى آورد و ضماد برگ من بر روى دكمه بواسير خونى نافع است . ميوه ى من قابض ترين اعضاى من است ، نوشيدن جوشانده ى ريشه من علاوه بر بند آمدن اسهال ، سنگ كليه و مثانه را خرد مى كند. ضماد برگ من ورمها را فرو مى نشاند و كورك و دمل را باز مى كند. و مانع زيادشدن زخم هاى خوره اى است .
ماليدن عصاره ميوه ى من جهت زخم هاى آبدار و چركى نافع بوده ، آنها را خشك مى كند و گل من نيز همين خاصيت را دارد.
ضماد برگ و ساقه هاى نازك من جهت درد بيخ ران و كوفتگى پا كه در اثر ورزش و راه پيمايى عارض شود نافع است . پخته برگ و ميوه من مو را سياه مى كند و خضاب خوبى است و مداومت در استفاده از آن ، مانع سفيد شدن مو مى باشد و اين خاصيت به علت داشتن فلز منگنز است كه در آن زياد بوده و عامل سياهى موى بدن انسان مى باشد.
ميوه من پادزهر سموم حيوانى است و مخصوصا ضد سم مارماهى شاخ دار است . مقدار خوراك عصاره و گل من 9 مثقال است !

من ((رازيانه )) هستم !

اسم من رازيانه است . به من باديان - شمار - شمره - سونف و بسباس هم گفته اند. اعراب مرا معرب كرده رازيانج مى گويند. زادگاه اوليه من ايران و سرتاسر درياى مديترانه و حبشه بوده و اكنون در بيشتر نقاط دنيا كاشته مى شوم . برگ من معطر و طعم آن شيرين و مطبوع است . در بين حيوانات مار به خوردن من علاقه زياد دارد و وقتى مرا مى خورد، چشمهايش براق و درخشان مى شود و روى همين اصل است كه مرا در رديف غذاهاى مخصوص چشم قرار داده اند. ريشه من كه در داروسازى مصرف مى شود، ضخيم و دوكى است . اين ريشه پيشاب آور است . شيره برگ هاى من پوست بدن را قرمز كرده و توليد تاول مى نمايد. بذر من داراى دوازده درصد روغن ، كمى قند - كمى صمغ و چهار تا شش درصد اسانس است و در ماه هاى مهر و آبان مى رسد.
ميوه من بادشكن - مقوى - ضد كر - قاعده آور - زياد كننده ى شير است و شباهت زيادى به خواص انسيون دارد. براى آنكه گاوها شير زيادى بدهند معمولا به آنها مقدارى برگ رازيانه مى دهند و يا بذر آنرا داخل علوفه ى آنها مى پاشند. ريشه مرا به صورت دمكرده 20 در هزار و بذر من به صورت دمكرده ده در هزار مصرف مى شود. آب مقطر برگ مرا اعراب مقوى ((باء)) مى دانند پاك كننده ى مجارى سينه - طحال - كليه و مثانه است و درد آنها را تسكين مى دهد آب مقطر من اگر تازه باشد باز كننده ى ادرار - قاعده آور مخصوصا اگر آنرا با گل گاوزبان بجوشانند - جوشانده بذر من با پر سياوشان و انجير جهت سرفه و تنگ نفس و شكستن باد و تسكين درد پهلو و تهيگاه و قولنج تجويز شده ، از قى و اسهال جلوگيرى مى نمايد. براى معالجه اسهال مى توانيد مرا به همراه زيره ميل نماييد.
جوشانده بذر من با عسل جهت تب هاى كهنه و جلوگيرى از قى و التهاب معده مفيد است . در كتابهاى قديم نوشته اند، هر كس از اول نوروز تا اول تير هر روز يك مثقال از تخم من مخلوط با شكر بخورد، تا آخر سال مريض ‍ نخواهد شد. عصاره ى برگ تازه من جهت التهاب چشم و درمان ورم ملتحمه مفيد است ، و براى اين كار عده اى ساقه مرا نزديك آتش نگاه مى دارند و چون در اثر حرارت آب آن خارج شود، آنرا گرفته و در چشم مى چكانند و چنانچه آب ساقه ى مرا گرفته و خشك كرده و در چشم بكشند، نور و جلاى آن را زياد مى كند. صمغ من در افعال مثل عصاره من است . مقدار خوراك بذر من يك مثقال و مقدار خوراك ريشه ى من دو مثقال مى باشد. انيسون و باديان خطايى هم نوعى از من بوده و خواص آنها شبيه من است . در برگ - ساقه و ريشه من هورمون هاى گياهى ، مخصوصا هورمون زنانه زياد است . به اين جهت شهوت زنان را زياد و از التهاب شهوت مردان مى كاهم و چنانچه شيره مرا به صورت بمالند، ريش را ضعيف كرده و از بين مى برد، و خانم هايى كه ريش در آورده اند، معمولا از اين دستور استفاده مى نمايند.
براى شستشوى چشم مى توانيد از دمكرده بذر من استفاده كنيد، تا چشمانى شفاف و قشنگ داشته باشيد. جوشانده من سياه سرفه را نيز درمان مى كند و ضماد بذر من و كمپرس جوشانده ى آن ورم پستان را باز مى كند. به دخترانى كه به هنگام عادت ماهانه دچار درد شديد مى شوند توصيه كنيد كه حتما از جوشانده ى من استفاده كنند تا درد آنها تسكين و عادت آنها منظم شود. به زنان آبستن كه مى خواهند نوزادشان چشمان شهلا و قشنگ داشته باشد توصيه كنيد كه خوردن بذر مرا فراموش ‍ ننمايند.

من ((شويد)) هستم !

اسم من شويد است . به من شبت - شوت و شود هم مى گويند. من شباهت زيادى به رازيانه دارم ، به اين جهت عده اى به من رازيانه كاذب لقب داده اند و عده اى را عقيده بر آن است كه ما در زمين هاى مختلف مى توانيم به هم تبديل شويم درستى و نادرستى اين عقيده را بايد از متخصصين فن كشاورزى پرسيد. من از ايران تا جنوب فرانسه مى روم . من مقوى معده - اشتهاآور - ضد سم - مسكن دل درد و دردهاى ديگر مى باشم . پيشاب آور و بازكننده ى عادت ماهانه زنان هستم . جهت تنگ نفس سكسكه و ضعف معده و كبد و سپرز مرا تجويز كرده اند. سنگ كليه و مثانه را خرد مى كنم و از قولنج كليوى جلوگيرى مى نمايم و مانع فساد غذا در معده هستم . خوردن من با عسل جهت دفع سموم و كمك بر، قى كردن است . خوردن پخته برگ تازه و خشك من همچنين بذر من جهت پراكنده كردن باد و تسكين درد پشت و مثانه مفيد است . دل بهم خوردگى و قى را نيز تسكين مى دهم ، پختن گوشت با من باعث از بين رفتن كف و بوى زهم آن است .
من داراى ويتامين ((ث )) مقدار زيادى هورمون زنانه هستم و به همين جهت شهوت زنان و شير آنان را زياد مى كنم و شهوت مردان را تسكين مى دهم . در بذر من كه ميوه من است 3 تا 4 درصد اسانس قابل استخراج وجود دارد كه در آن چندين تركيب شيميايى است و نوعى كه در هند به عمل مى آيد، داراى يك تركيب خاص است .
ميوه من داراى اثر محرك و بادشكن است ، مقوى معده و زيادكننده شير است ، و براى رفع سكسكه اطفال تجويز مى شود. ميوه مرا مى توانيد به صورت دم كرده 4 تا هشت در هزار بنوشيد، ولى بهتر است عرق آنرا به صورت آب مقطر گرفته 5 تا صد گرم ميل نماييد. ميوه من مانند تمام بذرهاى خانواده چتريان مقوى معده بوده و در بعضى از كشورها آنرا داخل ادويه كرده ، چاشنى غذاها و ترشى ها مى نمايند و در ايران نيز داخل ترشى هفته بيجار و ترشى هاى ديگر مى شوم .

اسم من ((گندم )) است ! پر از املاح معدنى هستم .
اگر طالب كسب ويتامين هاى گوناگون هستيد، به سراغ من بياييد.
حريره من با شكر و بادام براى خونريزى سينه مفيد است .
براى معالجه كك و مك طبق دستور از من استفاده كنيد.
در فارسى مرا گندم و نيم كوفته ى مرا بلغور نامند. عربى من حنطه است . من اولين خوراكى هستم كه انسان را به سوى خود جلب كردم و بطورى كه در قصص مذهبى آمده است ، براى اولين بار با آدم و حوا گفتگو كرده و نختسين غذايى هستم كه انسان اوليه خورده است : ((پدرم روضه ى رضوان به دو گندم بفروخت - ناخلف باشم اگر من به جوى نفروشم )) - من مهمترين غله اى هستم كه انسان مصرف مى كند و كليه ى مواد شانزده گانه اى كه مورد نياز ماشين بدن انسان است ، در من جمع مى باشد، ولى متاءسفانه وقتى مرا با آسياب هاى بزرگ خرد مى كنيد و با الك هاى خانه ريز الك مى نماييد، دوازده ماده مرا گرفته و دور مى ريزند و به همين جهت است كه آرد سفيد هنرى جز سوختن ناقص ندارد، و در معده ى شما تخمير شده ، توليد يبوست مى كند. برشته و آب پز من دير هضم و نفاخ است ولى آرد من كه با كمى نخاله باشد غذاييت زياد دارد، مشروط بر اينكه خمير آن بر آمده و رسيده باشد. نان فطير و نانى كه آرد آن بسيار نرم شده و در آن مطلقا سبوس نباشد مانند نشاسته دير هضم بوده ، غذاييت چندانى ندارد. من داراى انواع و اقسام بوده و بيش از دو هزار نژاد از من تاكنون ديده شده است .
تركيبات شيميايى
هر چند مواد متشكله من در انواع مختلف فرق مى كند، ولى بطور متوسط درصد قسمت من مواد زير ديده مى شود:
آب 65/13 درصد - سلولز 53/2 درصد - نشاسته و دكسترين 77/66 درصد - مواد قندى 45/1 درصد - مواد معطر 85/1 درصد - مواد سفيده اى و گلوتن 85/12 درصد - چربى 75/1 درصد - ضمنا مقدار كافى املاح معدنى و ويتامين هاى گوناگون داشته و براى انسان غذاى نسبتا كاملى هستم كه تاكنون بدل خوبى براى من پيدا نشده است . علاوه بر مصرف تغذيه ، من داراى اثر درمانى بسيار مى باشم .
اگر آرد مرا بر روى پوست مالش دهيد، التهاب و ورم آنرا از بين مى برم و به همين منظور، از قديم مرا در تسكين التهاب ، باد سرخ بكار مى بردند و براى اين منظور با مقدارى مواد ضد عفونى كننده همراه مى نمودند تا ميكرب آنرا نيز از بين ببرم . در صنعت از آرد من نشاسته مى گيرند. ضماد سوخته ى من با موم و روغن جهت جلاى رخسار بى نظير است - من چاق كننده و مقوى غرايز جنسى هستم ، و بين غذاهايى كه با من ساخته مى شود، سمنو از همه قوى تر است ، پخته من با شكر و بادام به صورت حريره ، چنانكه كم كم خورده شود، درمان خونريزى سينه است . ضماد پخته من با روغن زيتون جهت فروبردن ورمهاى گرم و آب پياز جهت ورمهاى سرد مفيد است ، و با آب گشنيز جهت تحليل ورمهاى گرم و خنازير و غدد مجرب است . پخته من با سكنجبين جهت بثورات آبكى سودمند مى باشد.
در گذشته وقتى سگى انسان را مى گزيد، عوام خمير گندم را بر موضع گزيدگى مى بستند و پس از باز كردن آنرا جلوى سگ مى انداختند. اگر آنرا سگ نمى خورد آنرا دليل هار بودن سگ گزنده مى دانستند. روغن گندم كه از جوشاندن و پختن گندم در روغن زيتون بدست مى آيد. جهت رفع قوبا (زخم هاى جلدى كه منشاء عصبى دارد) مخصوصا قوباى اطفال و همچنين پاك شدن كك و مك و معالجه كچلى و ريزش طبقات شاخى پوست مفيد است .
سبوس گندم
من از الك كردن آرد بدست مى آيم و تقريبا از شانزده عوامل غذايى گندم ، دوازده عامل آن همراه من خارج مى شود و به همين جهت خوردن سوپ من براى اشخاصى كه نان سفيد مى خورند، ضرورى است . جوشانده من درمان سرفه و زكام هاى سخت است . جوشانده ى من كه با عسل شيرين شده باشد، بعد از غذا يبوست هايى را كه منشاء آنها تنبلى كبد و تحريكات روده باشد درمان مى كند. از من مى توان نان سياه هم تهيه كرد، ولى سنگين بوده ترشى معده را زياد مى كند. مبتلايان به زخم معده - سرطان دستگاه هاضمه و آپانديس بايستى از من پرهيز نمايند. خمير گرم كرده ى من در قسمت هاى دردناك بدن كه مربوط به روماتيسم باشد مفيد شناخته شده است . به زنان آبستن توصيه كنيد كه از سوپ من كه داراى املاح كلسيم - فلوئور و سيليس و ويتامين هاى ((ب و پ پ )) مى باشد حتما استفاده كنيد.
جوانه ى گندم
من از خيساندن و سبز كردن گندم بدست مى آيم و موقعى مفيد مى باشم كه اندازه من از گندم زيادتر نشده باشد. من داراى ويتامين هاى ((ب )) و ((اى )) و مواد معدنى هستم - وجود ويتامين هاى ((آ)) و ((پ پ )) يكى ديگر از مزاياى من است .
من داراى 75/40 درصد مواد سفيده اى و سيزده درصد مواد نشاسته ، دوازده درصد سلولز و مقدارى مواد قندى ، و ماده اى به نام فسفوليسيتين مى باشم . خوردن من براى حفظ سلامتى و توليد مقاومت در برابر بيمارى ها توصيه شده است . اگر از خوردن من به علت بدى طعم آن خوشتان نمى آيد، مى توانيد آن را در شير جوشانده و بعد ميل نماييد تا خوشمزه شود.
نشاسته
من كشك گندم هستم . مغذى و كمى قابض مى باشم . سرمه ى من براى منع ريختن مو به چشم و سرمه ى من با شيرزنان و يا سفيده ى تخم مرغ مسكن حرارت چشم و آبريزش آن است . نرم كننده ى سينه - ضد خفقان مى باشم . خوردن پخته ى من با نبات و روغن بادام نيم گرم مانع خونريزى سينه است . گلو را نرم مى كند سرفه و درد سينه را تسكين مى دهد. تنقيه ى آن جهت زخم معده ، و ضماد آن با سركه جهت رفع خناق ورمهاى گرم مخصوصا ورمهاى لثه مفيد است . ماليدن آن با زعفران روى محل نيش حشرات سمى نافع است .
غذاييت آن كم بوده و خوردن آن شهوت را كم مى كند و دير هضم مى باشد.
گلوتن
من يكى از بهترين مواد سفيده اى گندم مى باشم و همانطور كه لانه هاى مومى در كندو، عسل را در خود نگاه مى دارد، من هم در گندم نشاسته را در بر مى گيرم . مبتلايان به مرض قند مى توانند با من نان تهيه كرده ، ميل نمايند.
اين نان فاقد نشاسته و مواد قندى است و به حد كافى نيروبخش مى باشد. براى تهيه من به كارخانه هاى نشاسته پزى كه نشاسته را از گندم مى گيرند مراجعه نماييد.
نان
در فارسى به من نان ، در عربى خبز و به تركى چورك گويند. مرا با آرد تمام غلات مى توان تهيه كرد، ولى امروزه بيشتر با آرد گندم مى سازند.
من داراى انواع و اقسام زياد هستم ، ولى بهترين نوع من آن است كه آرد مرا خوب ساييده و فقط سبوس جمع شده است . نان سفيد كه سبوس آن كاملا گرفته شده باشد، دير هضم و نفاخ بوده و در معده تخمير شده ، توليد يبوست مى نمايد و در اين صورت بهترين درمان آن خوردن نان سياه و نان جو مى باشد.
صد گرم نان سنگك داراى 18 تا بيست درصد آب 5/1 درصد نمك طعام بوده و 259 كالرى حرارت به بدن مى دهد 2/7 درصد مواد سفيده اى نباتى 2/1 درصد چربى و 15 ميلى گرم كلسيم 2/1 ميلى گرم آهن 150 گاما ويتامين ((ب 1)) و مقدارى ويتامين ((پ ب )) و ((اى )) و كمى ويتامين ((كا)) دارم - نيروبخش و مقوى قواى جوانى هستم ، چنانچه به من سياه دانه و يا كنجد بزنند، اشتها را زياد مى كنم و اگر دانه خشخاش به من بزنند، خواب را كمى زياد و عميق مى كنم . نان جو از من سريع الهضم تر است .