الحكم الزاهرة

على رضا صابرى يزدى
مترجم : محمد رضا انصارى محلاتى

- ۱۲ -


59 الصراط - صراط

626- قال الصادق عليه السّلام: النّاس يمرّون على الصّراط طبقات و الصّراط أدقّ من الشّعر و من حدّ السّيف، فمنهم من يمرّ مثل البرق و منهم من يمرّ مثل عدو الفرس و منهم من يمرّ حبوا و منهم من يمرّ مشيا، و منهم من يمرّ متعلّقا قد تأخذ النّار منه شيئا و تترك منه شيئا.

روضة الواعظين 2/ 499

امام صادق (ع) فرمود: طبقات گوناگون مردم همه از صراط عبور مى‏كنند، و صراط باريكتر از مو و لبه شمشير است. بعضى از آنان مانند برق مى‏گذرند و بعضى مانند دويدن اسب و بعضى با دست و پا و بعضى ديگر پياده عبور مى‏كنند، برخى نيز در حال عبور آويزان مى‏شوند و آتش قسمتى از بدن آنان را فرا مى‏گيرد و قسمتى را رها مى‏كند.

627- عن الصادق عليه السّلام: الصّراط أدقّ من الشّعر و أحدّ من السّيف فمنهم من يمرّ مثل البرق و منهم من يمرّ مثل عدو الفرس و منهم من يمرّ حبوا و منهم من يمرّ مشيا و منهم من يمرّ متعلّقا قد تأخذ النّار منه شيئا و تترك شيئا.

و قال عليه السّلام ايضا: الصّراط هو الطّريق إلى معرفة اللَّه و هما صراطان:

صراط في الدّنيا و صراط في الآخرة فأمّا الصّراط الّذي في الدّنيا فهو الإمام المفترض الطّاعة، من عرفه في الدّنيا و اقتدى بهداه مرّ على الصّراط الّذي هو جسر جهنّم في الآخرة و من لم يعرفه في الدّنيا زلّت قدمه عن الصّراط في الآخرة و تردّى في نار جهنّم. (قال الفيض ره):

يعني ان الامام هو الطريق الى معرفة اللَّه و الهادي الى سبيله قولا و فعلا فمن عرفه في الدنيا و اقتدى بهداه و استنّ بسنّته و مرّ على الصراط المستقيم الذي مر هو عليه في الدنيا اي طريقته التي هو عليها في الاعمال و الأخلاق كما قال اللَّه عز و جل حكاية عن نبينا (وَ أَنَّ هذا صِراطِي مُسْتَقِيماً فَاتَّبِعُوهُ) فهو النّاجي الذي يمرّ على صراط الآخرة و من لم يعرفه و لم يهتد إلى طريقته و لم يعمل بها فهو الهالك الّذي تزلّ قدمه عن الصراط الآخرة.

المحجة البيضاء 1/ 250

از امام صادق (ع) نقل شده است: صراط از مو باريكتر و از شمشير تيزتر است. برخى از مردم مانند برق از آن مى‏گذرند و برخى ديگر مانند دويدن اسب و برخى با دست و پا و برخى پياده عبور مى‏كنند. برخى نيز در حال عبور آويزان مى‏شوند و آتش قسمتى از بدن آنان را فرا مى‏گيرد و قسمتى را رها مى‏كند.

و نيز فرمود: صراط، راه شناختن خداست و آن دو گونه است: صراط دنيا و صراط آخرت. صراط دنيا همان رهبرى است كه اطاعتش واجب است. هر كه در دنيا او را بشناسد و از رهنمودهايش پيروى كند، بر صراطى كه همان پل دوزخ در آخرت است عبور مى‏كند، و هر كه در دنيا او را نشناسد قدمش بر صراط آخرت مى‏لغزد و در

آتش دوزخ سقوط مى‏كند. فيض رحمة اللَّه عليه مى‏گويد: مقصود اين است كه امام، راه شناخت خداست و هم اوست كه با گفتار و كردارش مردم را به راه خدا هدايت مى‏كند. پس هر كه او را در دنيا بشناسد و از رهنمودهايش پيروى كند و به روش‏هاى او ملتزم گردد و از همان راه راستى كه او در دنيا رفته، يعنى از راه اعمال و اخلاق او برود، چنان كه خداوند در حكايت از پيامبر ما مى‏فرمايد: «اين است راه مستقيم من، از آن پيروى كنيد» نجات خواهد يافت و از صراط آخرت نيز عبور خواهد كرد، و هر كه او را نشناسد و به راه وى راه نيابد و به آن عمل نكند هلاك خواهد شد و قدمش بر صراط آخرت خواهد لغزيد.

60 الجنّة و النّار - بهشت و دوزخ‏

وَعَدَ اللَّهُ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِناتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِينَ فِيها وَ مَساكِنَ طَيِّبَةً فِي جَنَّاتِ عَدْنٍ.

س 9/ آية 72 خداوند به مردان و زنان با ايمان باغهائى وعده داده است كه از زير درختان آن نهرها جارى است و در آن جاودانند، با مسكنهاى پاكيزه در بهشت‏هاى جاويد ...

وَ تَرَى الْمُجْرِمِينَ يَوْمَئِذٍ مُقَرَّنِينَ فِي الْأَصْفادِ.

س 14/ آية 49 در آن روز گناهكاران را مى‏بينى كه با غلها به هم بسته شده‏اند.

وَ نادى‏ أَصْحابُ النَّارِ أَصْحابَ الْجَنَّةِ أَنْ أَفِيضُوا عَلَيْنا مِنَ الْماءِ أَوْ مِمَّا رَزَقَكُمُ اللَّهُ قالُوا إِنَّ اللَّهَ حَرَّمَهُما عَلَى الْكافِرِينَ.

س 7/ آية 50

و دوزخيان به بهشتيان ندا مى‏دهند كه از آن آب يا از چيزهائى كه خداوند به شما روزى داده است بر ما بريزيد. آنان مى‏گويند: خدا آن را براى كافران حرام كرده است.

يَوْمَ نَقُولُ لِجَهَنَّمَ هَلِ امْتَلَأْتِ وَ تَقُولُ هَلْ مِنْ مَزِيدٍ.

س 50/ آية 30 روزى كه به دوزخ مى‏گوئيم: آيا پر شدى؟ مى‏گويد: آيا بيشتر هست؟

وَ قِيلَ الْيَوْمَ نَنْساكُمْ كَما نَسِيتُمْ لِقاءَ يَوْمِكُمْ هذا وَ مَأْواكُمُ النَّارُ وَ ما لَكُمْ مِنْ ناصِرِينَ.

س 45/ آية 34 و گفته مى‏شود: امروز شما را از ياد مى‏بريم همان گونه كه شما ديدار اين روزتان را فراموش كرديد. جايگاه شما آتش است و هيچ ياورى نخواهيد داشت.

جَنَّاتُ عَدْنٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِينَ فِيها وَ ذلِكَ جَزاءُ مَنْ تَزَكَّى.

س 20/ آية 76 بهشتهاى جاويد كه از زير درختانش نهرها جارى است و در آن جاودانند. اين است پاداش كسى كه پاكيزه خوى بوده است.

إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ كانَتْ لَهُمْ جَنَّاتُ الْفِرْدَوْسِ نُزُلًا.

س 18/ آية 107

كسانى كه ايمان آورده و كارهاى شايسته كرده‏اند منزلشان باغهاى بهشت است.

وَ مَنْ يَعْصِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ يَتَعَدَّ حُدُودَهُ يُدْخِلْهُ ناراً خالِداً فِيها وَ لَهُ عَذابٌ مُهِينٌ.

س 4/ آية 14 و هر كس خدا و رسول او را نافرمانى كند و از حدود او تجاوز نمايد خدا او را وارد آتشى مى‏كند كه در آن جاودان است و عذابى خواركننده دارد.

وَ مَنْ جاءَ بِالسَّيِّئَةِ فَكُبَّتْ وُجُوهُهُمْ فِي النَّارِ هَلْ تُجْزَوْنَ إِلَّا ما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ.

س 27/ آية 90 و كسانى كه مرتكب گناه مى‏شوند به صورت در آتش سرنگون مى‏شوند (و به آنان گفته مى‏شود:) آيا به شما چيزى جز آنچه انجام مى‏داديد سزا مى‏دهند؟

إِنَّ اللَّهَ لا يَظْلِمُ النَّاسَ شَيْئاً وَ لكِنَّ النَّاسَ أَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ.

س 10/ آية 44 خدا به مردم هيچ ستمى نمى‏كند، ولى اين مردم هستند كه به خود ستم روا مى‏دارند.

628- قال النبيّ صلّى اللَّه عليه و آله: شبر من الجنّة خير من الدّنيا و ما فيها.

البحار 8/ 148

- پيامبر (ص) فرمود: يك وجب از بهشت بهتر است از دنيا و هر چه در آن است.

629- قال امير المؤمنين عليه السّلام: ليس بيننا و بين الجنّة او النّار إلّا الموت.

البحار 82/ 171

امير المؤمنين (ع) فرمود: ميان ما (آدميان) و بهشت يا دوزخ چيزى جز مرگ فاصله نيست.

630- عن ابي جعفر عليه السّلام قال: إنّ اللَّه خلق الجنّة قبل أن يخلق النّار ... الحديث.

البحار 8/ 308

از امام باقر (ع) نقل شده كه فرمود: خداوند پيش از آنكه دوزخ را بيافريند بهشت را آفريده است ....

631- عن عليّ عليه السّلام: الجنّة جزاء كلّ مؤمن محسن.

غرر الحكم/ 52

از على (ع) نقل شده است: بهشت، پاداش هر مؤمن نيكوكارى است.

632- عن عليّ عليه السّلام: بالعمل تحصل الجنّة لا بالأمل.

غرر الحكم/ 335

از على (ع) نقل شده است: بهشت با عمل به دست مى‏آيد نه با آرزو!

633- عن عليّ عليه السّلام: لن يفوز بالجنّة إلّا السّاعي لها.

غرر الحكم/ 589

از على (ع) نقل شده است: جز كسى كه براى بهشت تلاش مى‏كند هيچ كس به آن دست نخواهد يافت.

634- عن عليّ عليه السّلام: ليس لأنفسكم ثمن إلّا الجنّة فلا تبيعوها إلّا بها.

غرر الحكم/ 595

از على (ع) نقل شده است: بهاى شما چيزى جز بهشت نيست، بنا بر اين خود را جز به بهشت مفروشيد.

635- عن عليّ عليه السّلام: جهاد الهوى ثمن الجنّة.

غرر الحكم/ 370

از على (ع) نقل شده است: بهاى بهشت، جهاد با نفس است.

636- عن عليّ عليه السّلام: الجنّة جزاء المطيع.

غرر الحكم/ 18

از على (ع) نقل شده است: بهشت پاداش فرمانبردار است.

637- ... عن داود بن فرقد قال: سمعت ابا جعفر عليه السّلام يقول: إنّ العمل الصّالح يذهب إلى الجنّة فيمهّد لصاحبه كما يبعث الرّجل غلامه فيفرش له ثمّ قرأ «وَ أَمَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ فلأنفسهم يمهدون».

البحار 71/ 185

داود بن فرقد مى‏گويد: از امام باقر (ع) شنيدم كه مى‏فرمود: كار شايسته به بهشت مى‏رود و زمينه را براى صاحبش فراهم مى‏كند همان گونه كه آدمى خدمتگزار خود را مى‏فرستد تا جايگاه او را فرش كند، آنگاه چنين فرمود: «آنان كه ايمان آورده و كارهاى شايسته كرده‏اند، به سود خود كسب مى‏كنند».

638- عن عليّ عليه السّلام: عجبت لمن يعلم أنّ للأعمال جزاء كيف لا يحسن عمله.

غرر الحكم/ 495

از على (ع) نقل شده است: در شگفتم از كسى كه مى‏داند كارها سزا دارد، چگونه كار خود را نيكو نمى‏كند!

639- عن عليّ عليه السّلام: إنّ اليوم عمل و لا حساب و غدا حساب و لا عمل.

غرر الحكم/ 220

از على (ع) نقل شده است: امروز عمل است و حساب نيست و فردا حساب است و عمل نيست.

640- عن عليّ عليه السّلام: إنّكم مجازون بأفعالكم فلا تفعلوا إلّا برّا.

غرر الحكم/ 291

از على (ع) نقل شده است: شما را بخاطر كارهايتان سزا مى‏دهند، بنا بر اين جز كار نيك كار ديگرى انجام ندهيد.

641- عن أبي عبد اللَّه عليه السّلام قال: قال عليّ عليه السّلام: اعلموا أنّه لا يصغر ما ضرّ يوم القيامة و لا يصغر ما ينفع يوم القيامة فكونوا فيما أخبركم اللَّه كمن عاين.

جامع احاديث الشيعة 1/ 418

از امام صادق (ع) نقل شده كه على (ع) فرمود: بدانيد كه آنچه روز قيامت زيانبار است ناچيز نيست، و آنچه كه روز قيامت سودمند است نيز ناچيز نمى‏باشد، بنا بر اين در مورد آنچه كه خداوند به شما خبر داده است مانند كسى باشيد كه آن را مشاهده كرده است.

642- عن ابي بصير عن ابي عبد اللَّه عليه السّلام قال: إنّ الأرواح في صفة الأجساد في شجرة في الجنّة تعارف و تساءل ... الخبر.

الكافي 3/ 244 البحار 61/ 51

ابو بصير از امام صادق (ع) نقل كرده كه فرمود: در بهشت، روحها به شكل بدنها در درختى قرار دارند كه يك ديگر را مى‏شناسند و از يك ديگر سؤال مى‏كنند.

643- قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: إنّما الأعمال بالنّيّات و روي أنّ نيّة المؤمن خير من عمله و نيّة الكافر شرّ من عمله و روي أنّ بالنّيّات خلّد أهل الجنّة في الجنّة و أهل النّار في النّار.

البحار 70/ 212

رسول خدا (ص) فرمود: كارها بر اساس نيّت‏هاست. و روايت شده است كه: نيّت مؤمن بهتر از عمل او، و نيّت كافر بدتر از عمل اوست. و نيز روايت شده است كه: بواسطه نيّت‏هاست كه اهل بهشت در بهشت و اهل دوزخ در دوزخ جاودانند.

644- .... عن ابي هاشم قال: سألت ابا عبد اللَّه عليه السّلام عن الخلود في الجنّة و النّار فقال: إنّما خلّد أهل النّار في النّار لأنّ نيّاتهم كانت في الدّنيا لو خلّدوا فيها أن يعصوا اللَّه أبدا و إنّما خلّد أهل الجنّة في الجنّة لأنّ نيّاتهم كانت في الدّنيا لو بقوا أن يطيعوا اللَّه أبدا ما بقوا، فبالنّيات خلّد هؤلاء و هؤلاء ثمّ تلا قوله تعالى قُلْ كُلٌّ يَعْمَلُ عَلى‏ شاكِلَتِهِ.

الفصول المهمة/ 134 علل الشرائع 2/ 210

ابو هاشم مى‏گويد: از امام صادق (ع) در باره جاودانگى در بهشت و دوزخ سؤال كردم، فرمود: اهل دوزخ بدان جهت در دوزخ جاودانند كه نيّت آنان اين بوده كه اگر هميشه در دنيا باشند خدا را نافرمانى كنند، و اهل بهشت نيز بدان جهت در بهشت جاودانند كه قصد آنان اين بوده كه اگر هميشه در دنيا باقى باشند خدا

را اطاعت نمايند. بنا بر اين به خاطر نيّت‏هاست كه اين دو گروه جاودانگى يافته‏اند، آنگاه گفتار خداوند را تلاوت فرمود: «بگو: هر كسى طبق نيّت خود عمل مى‏كند».

645- عن عليّ عليه السّلام: لن ينجو من النّار إلّا التّارك عملها.

غرر الحكم/ 589

از على (ع) نقل شده است: هيچ كس جز كسى كه كار دوزخى را ترك كند از آتش نجات نخواهد يافت.

الفصل الثامن في القرآن - پيرامون قرآن‏

61 في القرآن - پيرامون قرآن‏

إِنَّ هذَا الْقُرْآنَ يَهْدِي لِلَّتِي هِيَ أَقْوَمُ وَ يُبَشِّرُ الْمُؤْمِنِينَ.

س 17/ آية 9 در حقيقت، اين قرآن به چيزى كه درست‏تر است هدايت مى‏كند و به مؤمنان بشارت مى‏دهد.

أَ فَلا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ وَ لَوْ كانَ مِنْ عِنْدِ غَيْرِ اللَّهِ لَوَجَدُوا فِيهِ اخْتِلافاً كَثِيراً.

س 4/ آية 82 آيا در قرآن تفكّر نمى‏كنند كه اگر از جانب غير خدا بود اختلاف فراوان در آن مى‏يافتند؟

إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَ إِنَّا لَهُ لَحافِظُونَ.

س 15/ آية 9 ما قرآن را فرو فرستاديم و قطعا نگهدارنده آن خواهيم بود.

قُلْ لَئِنِ اجْتَمَعَتِ الْإِنْسُ وَ الْجِنُّ عَلى‏ أَنْ يَأْتُوا بِمِثْلِ هذَا الْقُرْآنِ لا يَأْتُونَ بِمِثْلِهِ وَ لَوْ كانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهِيراً.

س 17/ آية 88 بگو: اگر همه جنّ و انس اجتماع كنند كه نظير اين قرآن را بياورند نظير آن را نخواهند آورد هر چند پشتيبان يك ديگر شوند.

طه ما أَنْزَلْنا عَلَيْكَ الْقُرْآنَ لِتَشْقى‏ إِلَّا تَذْكِرَةً لِمَنْ يَخْشى‏.

س 20/ آية 1 و 2 و 3 اى پيامبر! ما قرآن را بر تو نازل نكرديم كه در رنج بيافتى. تنها براى كسى كه (از خدا) مى‏ترسد يادآورى است.

646- قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: فضل القرآن على سائر الكلام كفضل اللَّه (جلّ جلاله) على خلقه.

البحار 92/ 19

پيامبر خدا (ص) فرمود: برترى قرآن بر ديگر سخنان مانند برترى خدا بر خلق اوست.

647- ... عن المعلّى بن خنيس قال: قال ابو عبد اللَّه عليه السّلام: ما من أمر يختلف فيه اثنان إلّا و له أصل في كتاب اللَّه لكن لا تبلغه عقول الرّجال.

المحاسن 1/ 268 البحار 92/ 100

از معلّى بن خنيس نقل شده كه امام صادق (ع) فرمود: هيچ مسأله‏اى نيست كه مورد اختلاف دو نفر باشد مگر اينكه در كتاب خدا ريشه‏اى دارد ولى فكر مردم به آن نمى‏رسد.

648- عن عليّ عليه السّلام في ذكر القرآن: شافع مشفّع و قائل مصدّق.

غرر الحكم/ 451

على (ع) در باره قرآن فرمود: قرآن شفاعتگرى است كه شفاعتش پذيرفته مى‏شود و گوينده‏اى است كه سخنش تصديق مى‏گردد.

649- عن الزهري قال: سمعت عليّ بن الحسين عليه السّلام يقول: آيات القرآن خزائن فكلّما فتحت خزانة ينبغي لك أن تنظر ما فيها.

الكافي 2/ 609

زهرى مى‏گويد: از على بن الحسين (ع) شنيدم كه مى‏فرمود: آيات قرآن گنجينه‏هاست. هر گاه گنجينه‏اى گشوده شد شايسته است درون آن را بنگرى.

650- عن الريّان بن الصلت قال: قلت للرضا عليه السّلام: ما تقول في القرآن؟ فقال عليه السّلام: كلام اللَّه لا تتجاوزوه و لا تطلبوا الهدى في غيره فتضلّوا.

التوحيد/ 224 البحار 92/ 117

ريّان بن صلت مى‏گويد: به امام رضا (ع) گفتم: در باره قرآن چه مى‏فرمائيد؟ فرمود: سخن خداست، از آن تجاوز مكنيد و هدايت را در غير آن مجوئيد كه گمراه مى‏شويد.

651- عن عليّ عليه السّلام: في القرآن نبأ ما قبلكم و خبر ما بعدكم و حكم ما بينكم.

نهج البلاغة (فيض)/ 1225 (الصالح)/ 530 البحار 92/ 32 غرر الحكم/ 515

از على (ع) نقل شده است: اخبار گذشتگان و آيندگان و داورى‏

ميان شما، همه در قرآن است.

652- عن عليّ عليه السّلام: تدبّروا آيات القرآن و اعتبروا به فإنّه أبلغ العبر.

غرر الحكم/ 348

از على (ع) نقل شده است: در آيات قرآن بيانديشيد و بوسيله آن عبرت بگيريد كه قرآن رساترين عبرتهاست.

653- ابو محمد العسكري عن آبائه عليهم السّلام في حديث قال: قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: عليكم بالقرآن فانّه الشّفاء النّافع و الدّواء المبارك و عصمة لمن تمسّك به و نجاة لمن تبعه ... الخبر.

جامع احاديث الشيعة 1/ 116 البحار 92/ 182

در حديثى امام حسن عسكرى (ع) از پدرانش نقل كرده كه رسول خدا (ص) فرمود: بر شما باد به قرآن، زيرا قرآن شفا دهنده‏اى سودمند و درمان‏كننده‏اى پر بركت است و نگهدارنده كسى است كه به آن تمسّك جويد و وسيله نجات كسى كه از آن پيروى نمايد ...

654- ... عن عليّ عليه السّلام: و اعلموا أنّ هذا القرآن هو النّاصح الّذي لا يغشّ و الهادي الّذي لا يضلّ و المحدّث الّذي لا يكذب و ما جالس هذا القرآن أحد إلّا قام عنه بزيادة أو نقصان: زيادة في هدى أو نقصان من عمى ... الخبر.

البحار 92/ 24 نهج البلاغة (فيض)/ 557 (الصالح)/ 252 مستدرك الوسائل 1/ 288

از على (ع) نقل شده است: بدانيد اين قرآن همان نصيحتگرى است كه خيانت نمى‏كند و هدايتگرى كه گمراه نمى‏سازد و سخنرانى كه دروغ نمى‏گويد. هيچ كس با اين قرآن همنشين نشد مگر اينكه با فزونى يا كاهشى از نزد آن برخاست: هدايتش فزونى يافت يا از نادانيش كاسته شد ...

655- عن عليّ عليه السّلام: تمسّك بحبل القرآن و انتصحه و حلّل حلاله و حرّم حرامه و اعمل بعزائمه و أحكامه.

غرر الحكم/ 356

از على (ع) نقل شده است: به ريسمان قرآن تمسّك جوى و از قرآن پند بگير و حلالش را حلال و حرامش را حرام بدان و به واجبات و احكام آن عمل كن.

656- عن داود بن فرقد قال: سمعت أبا عبد اللَّه عليه السّلام يقول: عليكم بالقرآن فما وجدتم آية نجا بها من كان قبلكم فاعملوا به، و ما وجدتموه ممّا هلك من كان قبلكم فاجتنبوه.

تفسير العياشى 1/ 5 البحار 92/ 94

داود بن فرقد مى‏گويد: از امام صادق (ع) شنيدم كه مى‏فرمود: بر شما باد به قرآن. هر آيه‏اى را يافتيد كه پيشينيان شما بوسيله آن نجات يافته‏اند به آن عمل كنيد و هر چه را ديديد كه باعث نابودى پيشينيان شما گرديده است از آن اجتناب ورزيد.

657- قال الحسين بن علي صلوات اللَّه عليهما: كتاب اللَّه عز و جل على أربعة أشياء، على العبارة و الإشارة، و اللّطائف و الحقائق فالعبارة للعوام و الإشارة للخواصّ و اللّطائف للأولياء و الحقائق للأنبياء.

البحار 92/ 20

حسين بن على (ع) فرمود: كتاب خدا بر چهار اساس استوار است: عبارت، اشاره، لطايف و حقايق. عبارت براى عوام و اشاره براى خواصّ و لطايف براى اولياء و حقايق براى انبياء است.

658- عن ابي بصير قال: سمعت ابا عبد اللَّه عليه السّلام يقول: إنّ القرآن زاجر و آمر: يأمر بالجنّة و يزجر عن النّار.

تفسير العياشي 1/ 10 الكافي 2/ 601 جامع الاحاديث الشيعة 1/ 107 البحار 92/ 115

ابو بصير مى‏گويد: از امام صادق (ع) شنيدم كه مى‏فرمود: قرآن، بازدارنده و فرمان دهنده است. به بهشت فرمان مى‏دهد و از دوزخ باز مى‏دارد.

659- عن النبيّ صلّى اللَّه عليه و آله: من قال في القرآن بغير ما علم جاء يوم القيامة ملجما بلجام من نار.

البحار 92/ 112

از پيامبر (ص) نقل شده است: هر كس در باره قرآن جز آنچه مى‏داند بگويد، روز قيامت با لجام آتشين وارد خواهد شد.

660- عن النبيّ صلّى اللَّه عليه و آله قال: من قال في القرآن برأيه أو بغير علم فليتبوّء مقعده من النّار.

جامع احاديث الشيعة 1/ 306

از پيامبر (ص) نقل شده كه فرمود: هر كس به رأى خود يا از روى نادانى در باره قرآن سخن بگويد بايد از دوزخ براى خود جايگاهى بگيرد.

661- عن ابي عبد اللَّه عليه السّلام قال: من فسّر القرآن برأيه فأصاب لم يوجر فإن أخطأ كان إثمه عليه.

جامع الاخبار/ 58 جامع احاديث الشيعة 1/ 306 البحار 92/ 110

از امام صادق (ع) نقل شده كه فرمود: هر كس قرآن را به رأى خود تفسير كند، اگر رأيش درست باشد به او پاداش نمى‏دهند و اگر نادرست باشد گناه آن بر عهده اوست.

662- كنز الكراجكي: جاء في حديث، انّ رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله قال: ما آمن بالقرآن من استحلّ محارمه.

البحار 92/ 185 المحجة البيضاء 2/ 219

كنز الكراجكى: در حديثى آمده است كه رسول خدا (ص) فرمود: كسى كه حرامهاى قرآن را حلال بشمارد به قرآن ايمان ندارد.

663- عن معاوية بن وهب قال: سألت ابا عبد اللَّه عليه السّلام عن قول اللَّه: «غَيْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ وَ لَا الضَّالِّينَ» قال: هم اليهود و النّصارى.

تفسير العياشي 1/ 24 البحار 92/ 240

معاوية بن وهب مى‏گويد: از امام صادق (ع) در باره گفتار خداوند: «نه راه كسانى كه بر آنان خشم گرفته شده و نه راه گمراهان» سؤال كردم، فرمود: آنان يهود و نصارى هستند.

664- عن النبيّ صلّى اللَّه عليه و آله: فاتحة الكتاب شفاء من كلّ داء.

الشهاب/ 35

از پيامبر (ص) نقل شده است: سوره فاتحة الكتاب درمان هر دردى است.

665- عن النبيّ صلّى اللَّه عليه و آله: إنّ لكلّ شي‏ء قلبا و قلب القرآن يس.

تفسير نور الثقلين 4/ 373 جامع الاخبار/ 55

از پيامبر (ص) نقل شده است: هر چيزى قلبى دارد و قلب قرآن سوره يس است.

62 ثواب تعليم القرآن - پاداش تعليم قرآن‏

666- قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: من علّم ولده القرآن فكأنّما حجّ البيت عشرة آلاف حجّة و اعتمر عشرة آلاف عمرة و أعتق عشرة آلاف رقبة

من ولد إسماعيل عليه السّلام ... الخبر.

البحار 92/ 188

رسول خدا (ص) فرمود: هر كس به فرزندش قرآن بياموزد گويا ده هزار حج و ده هزار عمره انجام داده و ده هزار بنده از نسل اسماعيل آزاد كرده است ...

667- عن النبيّ صلّى اللَّه عليه و آله: ما من والد علّم والده القرآن إلّا توّج اللَّه والديه يوم القيامة بتاج الملك و كسيا حلّتين.

الشهاب/ 55

از پيامبر (ص) نقل شده است: هيچ پدرى به فرزندش قرآن نمى‏آموزد مگر اينكه خداوند روز قيامت تاج سلطنت بر سر پدر و مادرش مى‏نهد و دو حلّه بر آنان مى‏پوشانند.

668- عن النبيّ صلّى اللَّه عليه و آله: أنّه إذا قال المعلّم للصّبيّ: قل بسم اللَّه الرّحمن الرّحيم فقال الصّبيّ: بسم اللَّه الرّحمن الرّحيم كتب اللَّه براءة للصّبيّ و براءة لأبويه و براءة للمعلّم.

البحار 92/ 257

از پيامبر (ص) نقل شده است: هر گاه معلّم به كودك گفت: بگو بسم اللَّه الرّحمن الرّحيم، و كودك گفت: بسم اللَّه الرّحمن الرّحيم، خداوند براى كودك و پدر و مادر او و براى معلّم برائتى (از آتش) خواهد نوشت.

63 ثواب قراءة القرآن - پاداش قرائت قرآن‏

669- عن النبيّ صلّى اللَّه عليه و آله: لقارئ القرآن بكلّ حرف يقرؤه في الصّلاة مائة حسنة و متطهّرا في غير الصّلاة خمسا و عشرين و غير متطهّر عشر حسنات.

الشهاب/ 41

از پيامبر (ص) نقل شده است: خواننده قرآن در برابر هر حرفى كه آن را در نماز مى‏خواند يك صد حسنه و در غير نماز با حال طهارت بيست و پنج حسنه و بدون طهارت ده حسنه دارد.

670- ... قال النّبيّ صلّى اللَّه عليه و آله: نوّروا بيوتكم بتلاوة القرآن و لا تتّخذوها قبورا كما فعلت اليهود و النّصارى ... الخبر.

روضة المتقين 13/ 129 الكافي 2/ 610 البحار 92/ 200

پيامبر (ص) فرمود: خانه‏هاى خود را با خواندن قرآن نورانى كنيد و مانند يهود و نصارى آن را به صورت قبرها درنياوريد ...

671- ... عن معاوية بن عمار قال: قال لي ابو عبد اللَّه عليه السّلام: من قرأ القرآن فهو غني و لا فقر بعده و إلّا ما به غنى.

الكافي 2/ 605

معاوية بن عمّار مى‏گويد: امام صادق (ع) به من فرمود: هر كس قرآن بخواند بى‏نياز خواهد بود و پس از آن هرگز نيازمند نخواهد شد، در غير اين صورت بى‏نيازى نخواهد داشت.

672- ... عن عليّ عليه السّلام قال: قال رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله: قارئ القرآن و المستمع في الأجر سواء.

الجعفريات/ 31

از على (ع) نقل شده كه رسول خدا (ص) فرمود: خواننده و شنونده قرآن در پاداش يكسانند.

673- ... عن ابي عبد اللَّه عليه السّلام قال: قال أمير المؤمنين عليه السّلام: البيت الّذي يقرأ فيه القرآن و يذكر اللَّه عزّ و جلّ فيه تكثر بركته و تحضره الملائكة و تهجره الشّياطين و يضي‏ء لأهل السّماء كما تضي‏ء الكواكب لأهل الأرض و إنّ البيت الّذي لا يقرأ فيه القرآن و لا يذكر اللَّه عز و جل فيه تقلّ بركته و تهجره الملائكة و تحضره الشّياطين.

الكافي 2/ 610 المحجة البيضاء 2/ 220

از امام صادق (ع) نقل شده كه امير المؤمنين (ع) فرمود: خانه‏اى كه قرآن در آن خوانده شود و خدا در آن ياد گردد بركتش افزون مى‏شود و فرشتگان در آن حضور مى‏يابند و شياطين از آن دور مى‏شوند و به اهل آسمان نور مى‏دهند همان گونه كه ستارگان به ساكنان زمين نور مى‏دهند، و خانه‏اى كه قرآن در آن خوانده نشود و خدا در آن ياد نگردد بركتش كاهش مى‏يابد و فرشتگان از آن دور مى‏گردند و شياطين وارد آن مى‏شوند.

674- ... عن ابي عبد اللَّه عليه السّلام: إنّ البيت إذا كان فيه المرء المسلم يتلو القرآن يتراءاه أهل السّماء كما يتراءى أهل الدّنيا الكوكب الدّرّيّ في السّماء.

الكافي 2/ 610

از امام صادق (ع) نقل شده است: اهل آسمان به خانه‏اى كه مسلمان در آن قرآن مى‏خواند نگاه مى‏كنند، همان گونه كه مردم دنيا به ستاره درخشان آسمان نظر مى‏افكنند.

675- عن النبيّ صلّى اللَّه عليه و آله: كم من قارئ القرآن و القرآن يلعنه.

البحار 92/ 185

از پيامبر (ص) نقل شده است: بسا كسى كه قرآن مى‏خواند و قرآن او را لعنت مى‏كند.

676- عن الرضا عليه السّلام قال: إنّ بسم اللَّه الرّحمن الرّحيم أقرب إلى الاسم الأعظم من سواد العين إلى بياضها.

تفسير نور الثقلين 1/ 8 تفسير مجمع البيان 1/ 18 البحار 92/ 223

- از امام رضا (ع) نقل شده كه فرمود: «بسم اللَّه الرّحمن الرّحيم» به اسم اعظم نزديكتر است از سياهى چشم به سفيدى آن.