/ آشنايى با سوره ابراهيم /

اين سوره مباركه، چهاردهمين سوره قرآن شريف است كه پيش از آغاز ترجمه و تفسير آن به نكاتى از شناسنامه آن، اشاره مى رود:

1 - نام سوره

نام اين سوره از سى و پنجمين آيه آن، كه نام الهام بخش ابراهيم در آن آمده است، برگرفته شده و سوره ابراهيم نامگذارى گرديده است؛ چرا كه در آن آيه شريفه، نيايش و راز و نياز خالصانه و عاشقانه و درس آموز ابراهيم با خدا به تابلو رفته است كه رو به بارگاه خدا آورده و مى گويد: پروردگارا! اين شهر را، شهر امن و امان ساز و مرا و فرزندانم را از پرستيدن بت ها و پرستش هاى ذلت بار دور ساز.

2 - فرودگاه آن

گروهى از جمله «قتاده»، «حسن» و «ابن عباس» آورده اند كه: جز دو آيه 28 و 29 از اين سوره مباركه، ديگر آيات آن، همه در مكّه و در كنار كهن ترين خانه وحى و رسالت بر قلب پاك پيامبر فرود آمده است.

3 - شماره آيات، واژه ها و حروف آن

اين سوره مباركه به شمار «شاميان» 55 آيه، و به شمار «حجازيان» 54 آيه، و طبق شمار كوفيان 52 آيه، و بنا بر شمار «مصريان» 51 آيه دارد، كه معروف و مشهور، همان 52 آيه است. و همان گونه كه اشاره رفت همه آيات آن در مكّه فرود آمده و تنها دو آيه آن كه در مورد كشتگان شرك گرايان و تاريك انديشان در «بدر» است، در مدينه نازل شده است.

گفتنى است كه سوره ابراهيم داراى 831 واژه و 4434 حرف است و بر هفت بخش كلّى قابل تقسيم مى باشد.

4 - فضيلت و پاداش تلاوت آن

1 - از پيامبر گرامى صلى الله عليه وآله آورده اند كه فرمود: من قرأ سورة ابراهيم... اعطى من الأجر عشر حسنات بعدد من عبد الاصنام و من لم يعبدها.(78)

كسى كه سوره «ابرهيم» و «حجر» را تلاوت كند خدا به شمار هر يك از كسانى كه بت پرستيده و يا نپرستيده اند، ده پاداش به او ارزانى مى دارد.

2 - و نيز از حضرت صادق عليه السلام آورده اند كه فرمود: من قرأ سورة ابراهيم و الحجر فى ركعتين جميعاً فى كل جمعةٍ لم يصبه فقر و لا جنون و لا بلوى.(79)

هر كس سوره «ابراهيم» و «حجر» را در دو ركعت نماز جمعه اش در هر هفته بخواند، فقر و جنون و گرفتارى دامنگير او نخواهد شد.

دورنمايى از اين سوره

چهاردهمين سوره قرآن شريف نيز در مكّه بر قلب پاك پيامبر آزادى و عدالت و معنويت فرود آمده است، از اين رو محتواى آن بيشتر جهت فكرى، فرهنگى، عقيدتى، انسانى و سازندگى روحى و اخلاقى دارد.

1 - از آفريدگار هستى آغاز مى كند كه براى نجات انسان از تاريكى هاى شرك و بيداد و اختناق و استبداد و درآوردن او به روشنايى توحيد و عدالت و تقوا و آزادگى انسانى، كتاب هاى آسمانى به ويژه پر شكوه ترين آن ها، قرآن و پيامبر را به سوى انسان ها مى فرستد.

2 - از پى آن، نظر انسان جستجوگر و پر جنب و جوش را به نشانه هاى قدرت و يكتايى و عظمت خدا در آسمان و زمين و كران تا كران هستى جلب مى نمايد.

3 - تاريك انديشان و دنياپرستان را به باد نكوهش مى گيرد كه چگونه زندگى زودگذر و فناپذير اين جهان را بر سراى جاودانه و نعمت هاى ماندگار آن برمى گزينند و به هر شقاوتى دست مى يازند.

4 - آن گاه به سرگذشت رسالت ها و برخى از پيامبران بزرگ، همچون موسى، نوح، هود، شعيب و جامعه هاى حق ستيزى كه با بيداد و حق ناپذيرى خود را به نابودى محكوم ساختند اشاره دارد و از ابراهيم، پدر توحيدگرايان و نيايش خالصانه او با خدا سخن مى گويد.

5 - صحنه اى تكان دهنده از روز رستاخيز و درگيرى شيطان با پيروانش، و نيز رهبران و رهروان گمراه را، براى بيدارى و هشيارى مردم ترسيم مى كند.

6 - در قالب مثال هايى جالب و روشنگر، انديشه و عقيده و رفتار شايسته و عادلانه و انسانى را، به درختى ريشه دار و ماندگار و پاك و پاكيزه و شكوهبار، با سايه آرام بخش و ميوه هايى گوارا تشبيه مى كند، و بدانديشى و شرك و كفر و بيداد را به درخت پليد و شوم.

7 - بحث معاد و شناخت سراى آخرت را طرح مى كند.