در حدیث قدسى آمده است:« أَلصَّوْمُ لى وَ أَنَا أَجْزى بِهِ.» روزه براى من است، و من خود پاداش آن را مى دهم.(۱) یعنى خداوند متعال ثواب آن را بدون واسطه مى دهد، علاوه بر ثواب هایى که در کتاب و سنّت ذکر شده است: «فَلاَ تَعْلَمُ نَفْسٌ مَّآ أُخْفِىَ لَهُم مِّن قُرَّهِ أَعْیُنٍ» پس […]
روزه براى من است، و من خود پاداش آن را مى دهم.(۱)
یعنى خداوند متعال ثواب آن را بدون واسطه مى دهد، علاوه بر ثواب هایى که در کتاب و سنّت ذکر شده است:
«فَلاَ تَعْلَمُ نَفْسٌ مَّآ أُخْفِىَ لَهُم مِّن قُرَّهِ أَعْیُنٍ» پس هیچ کس نمى داند که چه چشم روشنى هایى براى آنان مخفى شده است.(۲) یعنى قابل وصف و توصیف نیست.
در روایت است که:
« لِلصّائِمِ فَرْحَتانِ: فَرْحَهٌ عِنْدَ إِفْطارِهِ، وَ فَرْحَهٌ عِنْدَ لِقاءِ رَبِّهِ.»
روزه دار دو خوشحالى دارد: «یکى هنگام افطار، و دیگرى هنگام دیدار پروردگار.»(۳) البتّه این در صورتى است که در فطور و سحرى، نخوردن در روز را تدارک نکند.
دوازده روز از رمضان گذشته بود، روزه دارى در مسجد کوفه مى گفت: تا به حال گرسنه نشده ام، صوم هم براى او جوع آور نیست! با اینکه بعضى طالب چلومرغ و غذاهاى لذیذند.
درباره ى مقدار خوردن در روایات آمده است: «وقتى که گرسنه شدى، بخور.»(۴) اگر انسان گرسنه باشد، نان خالى هم براى او لذیذ است، لذّت طعام را صائمین مى دانند.
همچنین درباره استهلال در ماه مبارک رمضان در روایت آمده است که وقتى سیّد الشّهدا ـ علیهالسّلام ـ را شهید نمودند، خداوند متعال به مَلَکى دستور داد که ندا در دهد:
«أَیَّتُهَا الْأُمَّهُ الظّالِمَهُ الْقاتِلَهُ عِتْرَهَ نَبِیِّها،لا وَفَّقَکُمُ اللّهُ تَعالى لِفِطْرٍ وَ لا أَضْحى.»(۵)
اى امّت ستمکارى که نواده پیامبرتان را کشتید، هرگز خداوند متعال شما را به عید فطر و قربان موفّق نگرداناد!
گویا این دعا باید مصداق داشته باشد، لذا اگر چه در رؤیت هلال ماه مبارک رمضان راه احتیاط براى شیعه وجود دارد که تا ثابت نشده روزه مىگیرند، ولى با احتیاط، فطر و اضحى درست نمىشود.
در واقع این روایت مى خواهد بگوید که امام ـ علیهالسّلام ـ را نخواستید، فطر و اَضْحى را مىخواهید چه کار؟! ناقه اى(۶) براى شما فرستادیم، خودتان نخواستید و پى کردید!
۱٫من لا یحضره الفقیه، ج ۲، ص ۷۵؛ تهذیب، ج ۴، ص ۱۵۲؛ وسائل الشیعه، ج ۱۰، ص ۴۰۰؛ بحار الانوار، ج ۹۳، ص ۲۵۵، ۶ و ۲۵۸٫۲۵
۲٫سوره ى سجده، آیه ى ۱۷٫
۳٫کافى، ج ۴، ص ۶۵؛ من لا یحضره الفقیه، ج ۲، ص ۷۶؛ وسائل الشیعه، ج ۱۰، ص ۳۹۷؛ بحار الانوار، ج ۹۳، ص ۳۸۰٫
۴٫مستدرک الوسائل، ج ۱، ص ۲۸۴؛ ج ۱۶، ص ۴۶۶؛ بحار الانوار، ج ۵۶، ص ۲۶۰؛ فقه الرضا، ص ۳۴۰: « إِذا جُعْتَ فَکُلْ.»
۵٫ من لا یحضر الفقیه، ج ۲، ص ۸۹؛ بحار الانوار، ج ۴۵، ص ۲۱۸؛ علل الشرائع، ج ۲، ص ۳۸۹٫
۶٫ اشاره به جریان ناقهى حضرت صالح ـ علیهالسّلام ـ.
[divider]
شب‌زنده‌داری ماه رمضان در بیان آیت‌الله بهجت
مى‌شنیدیم و باور نمى‌کردیم، ولی…
مى‌شنیدیم و باور نمى‌کردیم، لذا به یکى از معاصرین ما گفته بودند:
در زمان ما در یک شب هفتاد نفر در قنوت نماز وتر دعاى ابوحمزه می‌خواندند. ایشان بلند شده بود و خود در یکى از شب‌هاى ماه رمضان اِحصا(شماره) کرده بود و دیده بود در حرم حضرت امیر ـ‌علیه‌السّلام‌ـ و رواق و اطراف حرم، پنجاه نفر در قنوت وتر مشغول دعاى ابوحمزه هستند.
استاد ما (آیت اللّه شیخ محمّد حسین اصفهانى ـ‌رحمه اللّه‌ـ) در ماه رمضان در هر شب صد رکعت و در هر رکعت ۱۰ مرتبه سوره‌ى توحید مى‌خواند.
از شاگردهاى آقا سیّد مرتضى کشمیرى ـ‌رحمه اللّه‌ـ نقل شده است که ایشان در عبادت کم نظیر بود و دو ساعت بعد از مغرب افطار مى کرد.
این مطلب به یقین ثابت است و خیلى‌ها نیز نقل کرده‌اند که اگر از حال انسان معلوم شود که مى‌خواهد نماز شب بخواند، بیدارش مى‌کنند، بدون احتیاج به دعاها و آیات معهوده و این بیدار کردن به طرق مختلف است، یا در مى‌زنند و یا صدایى مى‌آید و یا او را به نام صدا مى‌زنند و….
شب بیست و سوم ماه رمضان شب قدر است
بسیارى از بزرگان شب‌هاى ماه رمضان را بیدار می‌ماندند و نمى‌خوابیدند، هر چند نزد ما تقریباً واضح است که شب بیست و سوّم ماه رمضان، شب قدر است. ولى اوّل ماه باید قدرى دقّت شود که اوّل ماه دقیقاً تشخیص داده شود.
مرحوم آقاى طباطبایى (علاّمه سیّد محمّد حسین طباطبایى ـ‌رحمه‌اللّه‌ـ ) هم همین‌طور بود و شب‌هاى ماه رمضان بیدار بود و مى‌فرمود:
«یک وقت در روز این قدر خوابیده بودیم، کار به این جا رسید که وقتى بیدار شدیم، با استعجال وضویى براى ظهر و عصر گرفتیم و ظهرَیْن( نماز ظهر و عصر) را با وضو در آخر وقتش اداء خواندیم!»
در کربلا هم بوده‌اند کسانى که شب‌هاى رمضان نمى‌خوابیدند، حتى از بعضى‌ها نقل مى‌کردند که گعده (جلسه‌ى گفت‌و‌گو و شب نشینى) مى‌گرفتند و صحبت مى‌کردند تا خوابشان نبرد.
علاّمه طباطبایى و احیاى شب‌هاى رمضان
آقاى طباطبایى ـ‌رحمه‌اللّه‌ـ تمام لیالى ماه رمضان را احیا مى‌کردند صیفا و شتاءً. ایشان مى‌فرمودند: از زمانى که در تبریز بودیم ـ‌ظاهراً آن‌جا کوتاهى شب بیشتر از جاهاى دیگر است(به حسب فصول)ـ هم چنین مى‌فرمودند:
در نجف یک مرتبه، روز بیدار شدیم و فقط توانستیم با عجله ظهرَین( نماز ظهر و عصر) را بخوانیم.
لذّت طعام را صائمین مى‌دانند
در روایت است که:
«لِلصّائِمِ فَرْحَتانِ: فَرْحَهٌ عِنْدَ إِفْطارِهِ، وَ فَرْحَهٌ عِنْدَ لِقاءِ رَبِّهِ»
روزه‌دار دو خوشحالى دارد: یکى هنگام افطار، و دیگرى هنگام دیدار پروردگار.(۱) البتّه این در صورتى است که در فطور و سحرى، نخوردن در روز را تدارک نکند.
دوازده روز از رمضان گذشته بود، روزه‌دارى در مسجد کوفه مى‌گفت: تا به حال گرسنه نشده‌ام، صوم هم براى او جوع‌آور نیست! با این که بعضى طالب چلومرغ و غذاهاى لذیذند.
درباره‌ى مقدار خوردن در روایات آمده است که وقتى که گرسنه شدى، بخور: «إِذا جُعْتَ فَکُلْ.»(۲)اگر انسان گرسنه باشد، نان خالى هم براى او لذیذ است، لذّت طعام را صائمین مى‌دانند.
……………………………………………………..
۱- کافى، ج ۴، ص ۶۵
۲- فقه الرضا، ص ۳۴۰
