ختنه در خیابان
مسواک کردن و مسواک وجود نداشت و تا آنجا که به‌خاطر دارم خودم بعد از اتمام دبیرستان شروع به مسواک زدن دندان‌هایم کردم دندان‌پزشک اصلاً حتی در اصفهان نیز وجود نداشت و کشیدن دندان، ختنه کردن و حجامت (یعنی گرفتن خون از پشت) و شکسته بندی به‌عهده سلمانی‌ها که بنام دلاک معروف بودند، بود.
به محض خراب شدن دندان و کرم خوردنT دلاک پیر محل در کنار خیابان و اغلب لب جوی آب، دندان شخص مریض را بدون بی‌حسی و وسایل ضدعفونی با انبر فلزی بنام کلبتین می‌کشید و اغلب مریض‌ها به علت درد شدید از کشیدن دندان غش می‌کردند.
در موقع کشیدن دندان یکی دو نفر شخص مریض را در بغل محکم می‌گرفتند که نتواند تکان بخورد و دلاک کار خود را انجام می‌داد.
ختنه اطفال را نیز با تیغ دلاکی که بوسیله آن سر اشخاص را نیز می‌تراشیدند انجام داده و بلافاصله مقداری خاکستر روی محل ختنه می‌ریختند. حجامت نیز اغلب در کوچه‌ها انجام می‌شد. اصلاح و تراشیدن سر نیز در کنار کوچه‌ها و خیابان‌ها بوسیله همان دلاک‌های دوره‌گرد انجام می‌شد و مغازه و محلی ثابت برای این کار نداشتند.
«خاطرات هشتاد ساله دکتر سید مصطفی مرتضوی» به همت «فضل الله خلیلی»؛ کاری از انتشارات مهر زهرا(س)
کتاب خاطرات هشتاد ساله دکتر سید مصطفی مرتضوی
