شیخ ابراهیم ریاضی (ره) موسس اولین حوزه علمیه نجف آباد
مرحوم حاج شیخ ابراهیم ریاضی از علمای معروف یک صد سال پیش نجف آباد محسوب می شود. او در سال ۱۲۷۹ خورشیدی در این شهر چشم به جهان گشود،به علت فقدان پدر (آقا محمد) و نبود امکانات، کودکی را به کار کشاورزی پرداخته و از ۱۸ سالگی تحصیل را شروع کرد.
با راهنمایی و ارشاد مرحوم حاج شیخ احمد حججی به مدارس علمیه اصفهان رفت و مدت ۹ سال در آنجا به تلمذ فقه، اصول و معارف اسلامی مشغول بود. پس از اتمام تحصیلات نیز به تشویق آیت الله سید محمد حجت کوه کمری در سال ۱۳۱۴ برای ارشاد مردم رهسپار نجف آباد شد.
قریب یکصد سال پیش که روحانیون جز منبر و نقل احکام کار دیگری انجام نمی دادند، او با افکاری بلند در فضایی که اجازه اینگونه فعالیت ها را نمی داد، به اعمالی استثنائی و متهورانه دست زد. در کار تربیت طلاب، ساخت و تاسیس مدرسه جدی بود و برای امرار معاش سعی می کرد از وجوهات کمتر استفاده کرده و هزینه زندگی را از راههایی چون خرید و فروش تامین نماید.
ابتدا با زنی ازدواج کرد ولی به دلیل ناهماهنگی، مجبور به متارکه شد. سپس همسر دیگری اختیار کرد که با او کمال ملاطفت داشت و فرزندانی نیز از او به یادگار مانده اند.
خلاصه شرح فعالیتهای او در عمری نسبتا کوتاه:
۱- ساخت و تاسیس حوزه علمیه الحجه به عنوان اولین مرکز تعلیم و تربیت طلاب علوم دینی در نجف آباد با همکاری و همراهی آقایان حججی و معینی،مردم عادی و متدینین،بدون وجود اعتبار و همراهی حکومت وقت و دیگر مراکز.
۲- ساخت، بازسازی و گسترش تعدادی از مساجد قدیمی شهر چون صاحب الزمان، صفا، حسینیه اعظم و دیگر بناهای عام المنفعه مانند حمام و… .
۳- بنیان گذاری جلسات اسلامی هفتگی در منازل و جمع کردن تمام اقشار محل به منظور گسترش احکام و مسائل اسلامی به عنوان اقدامی بی سابقه
۴- تاسیس صندوق قرض الحسنه در هر یک از جلسات برای تامین نیاز های فوری اعضاء؛ این گونه جلسات نو آوری قابل تحسین و فعالیتی قابل توجه بود که تا اوایل انقلاب کم و بیش ادامه پیدا کرد. نمونه ای از جلسات مذکور در منازل افرای مانند حاج ملا حیدر ایزدی، مصطفی بار فروش، قربانعلی خلیلی، غلامحسین زمانیان، آقا مجتبی آیت و… برگزار می شده است.
۵- رتق و فتق مسائل اجتماعی و حل و فصل دعاوی مردم توسط ایشان زبانزد خاص و عام بوده است. کمتر قباله و سندی از آن زمان می توان یافت که امضاء و جمله معروف «قد وقع ما رقم عندلدی» آقای ریاضی در پایین آن وجود نداشته باشد. این امر آنچنان با اهمیت بوده که مسئولین دادگستری وقت به آن اذعان می کردند.
۶- تشویق و ترغیب نوجوانان شهر و روستاهای اطراف به تحصیل در حوزه به منظور خارج کردن انحصار این حرفه از دو تا ۳ طایفه روحانی شهر از دیگر تلاش های قابل توجه آن مرحوم به شمار می آید. طوایف روحانی مذکور، از بدو گسترش شهر همیشه بر مصدر امور دینی مردم حاکمیت مطلق داشته، ضمن مسابقه و منازعه دائمی با یکدیگر، در آمد و وجوهات دینی را منحصر و مختص به خود می دانستند.
مرحوم ریاضی به دلیل مشغله زیاد فرصت نوشتن نیافت، تنها اثر منتشر شده ایشان، رساله ای است در اخلاق که در آن با استفاده از آیات قرآن و شرح و تفسیر آنها، بر آموختن علم و مزایای آن تاکید شده است.
حاج شیخ ابراهیم سر انجام پس از ۵۴ سال عمر که بیست سال آن بی وقفه و مستمر در کار سازندگی و فرهنگی گذشت، در ۱۳۳۳ خورشیدی بر اثر عارضه قلبی جان به جان آفرین تسلیم و در مقبره ای در حسینیه اعظم که خود بنیانگذار آن بود به خاک سپرده شد. نقل شده که در مراسم خاکسپاری او از اطراف و اکناف جمعیت زیادی شرکت کرده بودند،به طوریکه شهر سابقه چنین ازدحام جمعیتی را نداشته است. دوستان بازار و مومنین نیز مراسم با شکوهی برای او برپا داشته و از حاضرین پذیرایی شایانی به عمل آوردند. روانش شاد باد.
بخشی از کتاب «مقدمه ای بر تاریخ و فرهنگ مردم نجف آباد» به قلم «فضل الله خلیلی»؛ کاری از انتشارات مهر زهرا(س)
شیخ ابراهیم ریاضی (ره) موسس اولین حوزه علمیه نجف آباد
مقدمه ای بر تاریخ و فرهنگ مردم نجف آباد
